voor
Ethiopische leider
bij aanslag gewond
Hearst
Grensincident
Israel neemt afwachtende houding aan
STRIJD IN LIBANON ZWAKT AF
Zeven jaar
voor Pat
tussen Turkije
en Irak
ra
J!
Japanse premier
betuigt spijt
over Lockheed
„Kissinger-
pakket"
Rhodesië
„Berichten over
indigo zijn niet
verantwoord”
■MHta
SS
GEMATIGDE ANC-LEIDER AAN HOOFD VAN OVERGANGSBEWIND
ies
Levi Strauss:
>el
z
MEISJE GEDOOD
IN BELFAST
ns
Afwachtend
;n
id
>g
ri
et
;e-
in
n.
Samenspraak
Busongeluk in Turkije:
twintig doden
Reactie
Koffiedik
n
3
19 7 6
ZATERDAG
SEPTEMBER
2 5
BINNEN- EN BUITENLAND
i
BEIROET (UPI, Reuter, AFP). Hoewel gevechten werden gemeld
in de voorsteden van Beiroet en in het berggebied ten noordoosten van
de hoofdstad, is de strijd in Libanon gisteren, in vergelijking met
donderdag, toen Elias Sarkis als president werd beëdigd, sterk
afgezwakt.
ADDIS ABEBA (Reuter). De
Ethiopische leider, majoor Men
gistoe Haile Mariam is in het cen
trum van Addis Abeba ontsnapt
aan een aanslag. Hij liep alleen
een lichte beenwond op.
(Vervolg van pagina 1)
SALISBURY. In Salisbury wordt verwacht dat de eerste zwarte
minister-president van de nieuwe overgangsregering Joshua Nkomo
zal worden, een der gematigde leiders van de ANC, die inmiddels uit
elkaar gevallen is. Nkomo was voordien leider van de ZAPU-
guerrilla-organisatie. In Mozambique maakte de zogenaamde derde
macht, de Zimbabwe Libaration Army, bekend dat de strijd verder
gaat, ondanks het feit dat de regering in Salisbury Kissingers voor
waarden heeft geaccepteerd.
SALISBURY (Reuter). De
voornaamste elementen van
het pakket voorstellen dat Kis
singer heeft gedaan ter beëin
diging van het reeds elf jaar
slepende Rhodesië-conflict,
zoals gisteravond uiteengezet
en aanvaard door premier lan
Smith, zijn:
SAN FRANCISCO (Reuter,
UPI). De Amerikaanse miljo-
nairsdochter Patricia Hearst is
gisteren in San Francisco veroor
deeld tot 7 jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest voor
haar aandeel in een bankroof in
diezelfde stad samen met leden
van het Symbionese bevrijdings
leger.
Joshua Nkomo mogelijk eerste zwarte
JOSHUA NKOMO.
XJ
MAJOOR MENGISTOE
zijn
jn
id
nd-
lis-
sle-
lig-
het
’en
an-
oor
de
:es-
aat
ran
rift
len
itie
ran
Bewoners van het centrum van de
hoofdstad bij het Grote Plein van de
Revolutie hoorden donderdagavond ver
scheidene salvo’s machinegeweervuur en
ten minste een zware ontploffing. Er
waren geen ooggetuigen. Mensen die zich
in een nabijgelegen Chinees restaurant
bevonden, wierpen zich direct op de vloer
toen zijn hoorden schieten. Naar verluidt
zat majoor Mengistoe in een auto die
begeleid werd door militaire voertuigen.
Het was niet duidelijk of het escorte op de
aanvallers heeft geschoten.
Dit zegt de heer R. Deutekom, adjunct-
directeur van Levi Strauss, in een com
mentaar op het bericht in de „Vakbonds-
krant”, het orgaan van de FNV, dat indigo
mogelijk kankerverwekkend is.
De heer Deutekom heeft zich, onmiddel
lijk na het verschijnen van het bericht, in
contact gesteld met het hoofdkantoor van
Levi Strauss in San Francisco. Daar wer
den de berichten gekwalificeerd als „vol
ledig onverantwoord”. Als indigo werke
lijk gevaarlijk zou zijn, dan zou Levi
Strauss, als belangrijkste spijkerbroekfa-
brikant in de wereld, daarvan zeker op de
hoogte zijn, aldus Levi Strauss.
TOKIO (AFP). Premier Takeo Miki
heeft zich gisteren tegenover het Japanse
volk verontschuldigd voor het Lockheed-
schandaal. Hij verzekerde dat niemand
die bij deze zaak betrokken is, zal worden
gespaard.
Onder deze eregasten zijn naar alle
waarschijnlijkheid ook Sam Noejoma van
SWAPO, Potlako Leballo van de in Zuid-
Afrika verboden Pan Africanist Con
gress, Oliver Tambo van de eveneens in
Zuid-Afrika verboden African National
Congres en een reeks van vertegenwoor-
digers van de Rhodesische bevrijdingsor
ganisaties ZAPU, ZANU, Frolizi en ANC.
Waarnemers schreven de verbetering
van de toestand toe aan twee factoren: het
mohammedaanse feest aan het slot van de
30 dagen durende vastenperiode van
Ramadan en de verklaring van de Pale
stijnse leider Jasser Arafat van donderda
gavond over een eenzijdig staakt-het-
vuren.
Intussen probeerde president Sarkis
gisteren de christelijk-rechtse partij in het
conflict ertoe te bewegen het aangeboden
bestand te aanvaarden. De rechtse voor
man Pierre Gemayel maakte echter dui
delijk wat zijn kant van Arafats voorstel
dacht. „Dit is geen werkelijk staakt-het-
vuren, maar een komedie-bestand”. En.
„Arafat heeft bij 54 eerdere wapenstil
standen geen woord gehouden. We zien
Uzumlu was de belangrijkste illegale
grensovergang tussen Irak en Turkije
voor de Koerden, ten tijde van hun mis
lukte opstand tegen de regering in Bag
dad in 1974.
Volgens het onafhankelijke Turkse
persbureau vuurden Turkse grenswach
ten op de Iraakse hefschroefvlietuigen
toen zij boven het gebied van Uzumlu aan
de zuidoostgrens van Turkije met Irak
vlogen.
De Turkse regering heeft bij de Iraakse
autoriteiten in Ankara en Bagdad gepro
testeerd.
De rede van Ian Smith werd niet alleen
door de 6.400.000 inwoners van Rhodesië,
maar ook door de 24 miljoen mensen in
Zuid-Afrika gevolgd.
geen reden te geloven dat hij het nu wel
zal doen”, aldus Gemayel.
Onze redacteur in Israel, Jaap van
Wesel. tekent hierbij aan:
Israel neemt een afwachtende houding
aan bij de ambtsaanvaarding van de nieu
we Libanese president Sarkis. Sarkis - zo
geloven Israëlische functionarissen - is
voor het moment althans een figuur die
zowel voor links als rechts aanvaardbaar
is, al is hij door Syrië in het zadel gehol
pen. Dat wordt eens te meer benadrukt
door het feit dat de ambtsaanvaarding in
Sjtoera heeft plaatsgevonden, een plaats
die onder Syrische controle staat.
Dat Sarkis zich bij zijn ambtsaanvaar
ding zeer anti-Israelisch heeft uitgelaten,
heeft geen grote indruk gemaakt in Israel.
Men is zich er terdege van bewust dat
Sarkis probeert alle groeperingen in de
Libanon te vriend te houden, hetgeen op
zijn taalgebruik van invloed is. Bovendien
heeft Israel op de lange duur toch al geen
vertrouwen in de afloop van de burger
oorlog in de Libanon, omdat het hoe dan
ook duidelijk is dat óf de linkse krachten,
óf Syrië het voor het zeggen krijgt, beide
geen vrienden van Israel. Dat de christe
lijke hegemonie in de Libanon terug zou
keren - op zichzelf voor Israel ideaal - is
ondenkbaar.
Dat principe is altijd een basis-eis
geweest van de zwarte revolutionaire
groepen. Deze zelfde zwarte leider zei ook
dat de zwarten in Rhodesië in het verleden
hebben geleerd de regering-Smith niet te
vertrouwen en dat men ook nu niet voet
stoots zal aannemen dat de regering zijn
belofte zal nakomen, of dat Smith’ rede
geen verkapte voetangels en klemmen
bevatte.
„Wij moeten op onze hoede zijn”, zei een
hunner. „Er is een groot verschil tussen
een streven en het in de praktijk brengen
ervan”.
Londen bereidt zich inmiddels voor op
de conferentie, die in Afrika belegd zal
worden, en die de grondwet zal moeten
opleveren voor het nieuwe Rhodesië. De
voorbereidingen daartoe zijn al getroffen,
terwijl Washington zich instelt op een con
ferentie over de financiële garanties die
geboden zullen worden aan alle Rhode-
siërs die hun land willen verlaten.
Volgens officieuze berichten zal uit
internationale kringen voor deze Rhode-
siërs een fonds worden opgezet van ruim
vijf miljard gulden.
Afgelopen april had de miljonairsdoch-
ter een voorlopige (maximum-)straf van
35 jaar gevangenis gekregen voor de bank
roof: de rechter gaf opdracht voor een
psychiatrisch onderzoek vóór zijn defini
tieve vonnis uit te spreken.
De rechter zei zijn vonnis te hebben
gebaseerd op de vijf maanden psychia
trisch onderzoek van Patricia Hearst. Hij
meende dat de „gewelddadige aard van
uw (Hearsts) gedrag niet kan worden ver
goelijkt”. En: „Geweld is onaanvaardbaar
en zal niet worden geduld”.
Patricia Hearst, die in februari 1974
werd ontvoerd door het radicale Symbio-
nese bevrijdingsleger (SLA), had twee
maanden later deelgenomen aan een door
de groepering georganiseerde banko
verval.
Peker acht het zelfs mogelijk dat de
„eerste oktober-conflicten” zullen leiden
tot uitstel van de Amerikaanse verkiezin
gen. Deze zullen overigens volgens de
Israëliër worden gewonnen door presi
dent Ford, zij het „door puur geluk”.
Verdere prognoses: premier Jitzak Rabin
wint de Israëlische verkiezingen van 1977.
President Sadat van Egypte treedt bin
nenkort af en de Libanese burgeroorlog
zal verder escaleren.
dit
ÏCt
en
it-
de
in
rtij
het
ens
)en
/an
ëli-
eist
aci-
1. Rhodesië gaat akkoord met een
meerderheidsbewind binnen twee
jaar.
er-
iie
iet
sn-
lit-
en
1st
ie-
hg
st-
ro-
ga
en
un
de
n.
de
is
er-
ter
en-
>en
•nd
•nt.
ijn
[in
te
le
en
it-
lie
m,
li
nt
en
>t-
Britse politici, gehard in het verleden
door vele afleidingsmanoeuvres van pre
mier Smith, voorzagen ook mogelijke
complicaties wanneer het zou aankomen
op een tenuitvoerlegging van de verschil
lende fasen voor het totstandbrengen van
een zwarte meerderheidsregering.
In Israel wordt dan ook niet verwacht
dat Sarkis er spoedig in zal slagen een
eind aan de burgeroorlog te maken. Hij is
machteloos zonder Syrië en niets wijst er
op dat Syrië van plan is aan de Palestijnen
en de linkse krachten toe te geven, na het
mislukken van de vredesbesprekingen de
vorige week, ook in Sjtoera.
Peker, die zich „politiek astroloog”
noemt, zegt dat er zich in oktober gebeur
tenissen zullen voltrekken „die Israel kun
nen nopen tot grootscheepse militaire
maatregelen”. Hij zegt met welke die ont
wikkelingen zullen zijn.
Niet dat Israel er om treurt dat de
burgeroorlog voortduurt en nog wel even
zal blijven voortduren. Hoe wreed de oor
log ook is, hij heeft Israel een adempauze
gegeven. Alle leidende politici, president
Katzir voorop, hebben in hun boodschap
ter gelegenheid van het joodse Nieuwjaar
dat gisteravond begon, vermeld dat het
afgelopen jaar er een was van betrekkelij
ke rust als gevolg van de Libanese burger
oorlog en de verdeeldheid in de Arabische
wereld. Wat Israel betreft mag dat nog
geruime tijd zo blijven.
HAKARI (UPI). Drie Iraakse helikop
ters met boordgeschut hebben donderdag
een Turks grenskantoor beschoten en
gebombardeerd, waarbij vier Turkse sol
daten en een burger zijn gewond, zo heeft
een Turkse regeringsfunctionaris gisteren
bekendgemaakt.
Een van Sarkis’ eerste officiële daden
was zijn verhuizing naar het presidentieel
paleis in Baabda, dat verscheidene maan
den geleden door zijn voorganger, Soelei-
man Franjieh, was ontruimd na een
beschieting door linkse eenheden. Hier
sprak Sarkis gisteren met de vertegen
woordiger van de Arabische liga, Sabry
El Kholy, over een serie mogelijke
bestandsmaatregelen. Kholy zei na de
bespreking „optimistisch” te zijn en „con
crete actie” te verwachten om de gevech
ten binnen enkele dagen te beëindigen.
minister-president Rhodesië
Maar niet alleen het Midden-Oosten
staat onder een Pekeriaans kwaad
gesternte. De tijd is volgens hem overal
ter wereld gunstig voor extremistische
groepen en er dreigt gevaar voor plaatse
lijke oorlogen in Turkije, Griekenland,
zuidelijk Afrika, Argentinië, Ierland, Chi
na en de Sovjet-Unie.
3. De interim-regering moet bestaan
uit een Raad van State, met een
gelijk aantal zwarte en blanken
leden en een blanke voorzitter, die
géén beslissende stem heeft. De blan
ke en de zwarte groeperingen zullen
hun vertegenwoordigers benoemen.
Tot de functies van de Raad van
State behoort wetgeving, algemene
toezichthoudende verantwoordelijk
heden entoezicht op het opstellen
van een grondwet. Daarnaast
bestaat de interim-regering uit een
raad van ministers met een meerder
heid van zwarten en een zwarte pre
mier. De portefeuilles van defensie
en van recht en orde berusten bij een
blanke. Besluiten van de minister
raad worden genomen met een twee
derde meerderheid en tot zijn func
ties behoort wetgevende bevoegd
heid, gedelegeerd door de Raad van
State, en uitvoerende bevoegdheden.
Eerder op de dag hielden minister Hen
ry Kissinger en zijn Britse collega Antho
ny Crossland een personferentie, waar
Kissinger er de nadruk op legde dat de
overeenkomst met premier Smith het
resultaat was van langdurig overleg,
waaraan zowel Londen als Washington
hadden deelgenomen. Hij wees erop, dat
de basis van de toekomstplannen voor
Rhodesië al op 22 maart was gelegd door
de Britse premier Callaghan, toen deze
voorstelde een tijdslimiet van twee jaar te
verbinden aan de overgangsperiode naar
een zwarte meerderheidsregering. „De
overeenkomst”, aldus Kissinger, „is niet
het plan van één individu, maar van een
samenspraak tussen de Verenigde Staten
en Groot-Brittannië en het overleg met
Afrikaanse staatshoofden”.
Voor deze feestviering, die tien dagen
zal duren, werd 3,3 miljoen gulden ter
beschikking gesteld. Vandaag kwamen in
de hoofdstad van Botswana 140
Mercedes-auto’s aan, die ter gelegenheid
van het feest van een firma in Johannes
burg voor deze tien dagen waren gehuifrd.
De auto’s zijn bestemd om de driehonderd
eregasten van de regering te transpor
teren.
4. Groot-Brittannië, nog steeds door de
wereld erkend als de koloniale auto
riteit voor Rhodesië, zal handelen om
de wetgeving voor de overgang naar
meerderheidsbewind mogelijk te
maken. Ook Rhodesië zal actief zijn
bij het totstandkomen van noodzake
lijke wetgeving.
In het algemeen was men in Londense
politieke kringen van mening dat Smith
een waardige redevoering had gehouden,
maar er waren weinigen die er geen
ondertoon in herkenden van passief ver
zet. Er werd dan ook gewaarschuwd tegen
een te vroeg optimisme.
In Zuid-Afrika zelf maakte inmiddels
de nieuwe bevelhebber van het leger,
luitenant-generaal C. J. Viljoen, duidelijk
dat met Rhodesië de problemen geenszins
opgelost zijn. Hij zei dat met zekerheid het
volgende doel Zuid-Afrika zal zijn. De
Sovjet-Unie zal met de regeling in Rhode
sië niet tevreden zijn en haar doel in een
overheersing van geheel Zuidelijk Afrika
zoeken. Dr. Albert Hertzog, de partijleider
van de fascistisch georiënteerde „Herstig-
te Nationale Partij” verklaarde gisteren in
een rede in Pretoria dat minister-
Ook moeten de zogenaamde frontlijn
staten nog hun goedkeuring geven aan de
door dr. Kissinger bereikte resultaten. Er
wordt verwacht dat de presidenten van
deze staten, waaronder Samora Machel
van Mozambique, Julius Nyerere van
Tanzania en Kenneth Kaoenda van Zam
bia begin van de komende week in de
hoofdstad Gaborone van Botswana met
Sir Seretse Khama bijeen zullen komen.
Botswana viert dan de tiende verjaardag
van de onafhankelijkheid.
De eerste reactie van Britse politici op
de dramatische rede van de Rhodesische
premier Ian Smith was opluchting over
diens blijkbare aanvaarding van het plan
voor een meerderheidsregering. Een
Lagerhuislid zei dat de vereiste wetge
ving geen obstakels zou ondervinden in
het parlement, maar een zwarte Rhodesi-
president Vorster bezig is om in een door
hem en Kissinger uitgevonden duivels
plan Zuid-Afrika aan de zwarte man te
verkwanselen. Dr. Hertzog noemde de
activiteiten van de zwarten in Zuid-Afrika
een „Frankenstein-monster dat bezig is
om de blanke man te verslinden”.
sche leider in Londen wees erop, dat
Smith in zijn rede geen definitie gaf van
waar een meerderheidsregering uit zou
bestaan en dat hij geen melding maakte
van het principe van Ford, één kiezer, één
stem.
2. Vertegenwoordigers van de Rhode
sische regering zullen zo spoedig
mogelijk met Afrikaanse leiders bij
eenkomen op een in wederzijds over
leg te bepalen plaats om een interim-
regering op te stellen die funktio-
neert tot een meerderheidsbewind is
tot stand gebracht.
Op een persconferentie verklaarde de
majoor gisteren, dat „anarchisten en
imperialisten” verantwoordelijk waren
voor de aanslag. De daders waren ont
snapt, maar hij zei er van overtuigd te zijn
dat zij zullen worden gepakt. Overigens
gaf Mengistoe weinig bijzonderheden
over het gebeurde. Hij deelde slechts mee
dat de aanslag plaats vond toen hij van
zijn bureau naar huis terugkeerde. Ter
wijl hij zelf een kogel in een been had
gekregen die artsen inmiddels hebben
verwijderd, was een van zijn collega’s met
lichte verwondingen in een ziekenhuis
opgenomen.
Arafat zei het bestand als „geschenk”
aan te bieden aan Sarkis, nadat deze laat
ste in zijn inaugurele rede had opgeroe
pen tot een beëndiging van de meer dan 17
maanden oude burgeroorlog en tot een
begin van een „positieve dialoog” met
vrede als doel.
BELFAST (AFP). Een 17-jarig
Noordiers meisje is gisteren in haar
woning in Belfast doodgeschoten. De
daders waren het huis via de achterzijde
binnengedrongen, aldus getuigen, en had
den het meisje terwijl zij televisie zat te
kijken, gedood.
MALATYA (UPI). Twintig mensen
zijn omgekomen en negentien
gewond bij een ongeluk in Turkije waar
bij een bus en een vrachtwagen op elkaar
botsten. Het ongeval gebeurde op de
Karahan-pas tussen Ankara en Malatya
in Centraal-Turkije, toen de vrachtauto
op een weg voor eenrichtingsverkeer in de
verkeerde richting reed. De politie deelde
mee dat alle Turkse slachtoffers in de bus
zaten.
AMSTERDAM (ANP). Levi Strauss,
de Amerikaanse producent van spijker
broeken, is zich niet bewust van een
onderzoek dat werkelijk aanleiding zou
kunnen geven tot conclusies dat de verf
stof indigo risico’s zou veroorzaken voor
de gezondheid van de drager van een
spijkerbroek.
5. Internationale sancties tegen Rho
desië zullen worden opgeheven en
alle oorlogshandelingen - inclusief
guerrillastrijd - zullen worden beëin
digd als de interim-regering is inge
steld.
6. De internationale gemeenschap zal
aanzienlijke economische steun
beschikbaar stellen. Een beheer-
schapsfonds dat buiten Rhodesië
wordt opgericht zal de financiering
regelen van een grote internationale
actie om aan de economische behoef
ten van Rhodesië te voldoen en in te
spelen op de veranderingen die
plaatsvinden. Het fonds zal steun
verlenen aan de interne en externe
economische situatie van Rhodesië
en het zal ontwikkelingshulp verle
nen, economische garanties ver
schaffen en investeringen aanmoedi
gen. Het doel zal zijn de produktie
van industrieprodukten en delfstof
fen uit te breiden, de agrarische pro
duktie te vergroten en in vakoplei
ding te voorzien. Pensioenrechten,
individuele investeringen in huizen
en boerderijen en het overmaken
van gelden in het buitenland zullen
worden gegarandeerd door de inte
rim - en opeenvolgende regeringen
en door het beheerschapsfonds.
Volgens het Franse persbureau AFP zal
de derde wereldoorlog woeden van 1982-
’84 en zal de komende maand oktober
reeds in het teken staan van het voorspel
op die nieuwe wereldbrand. Die sombere
blik in het koffiedik is afkomstig van de
Het eenzijdige bestand dat door de PLO
is afgekondigd wordt als een noodsprong
gezien van de Palestijnen, die een adem
pauze hard nodig hebben, klem als ze
zitten in de tang van Christenen en
Syriërs. Maar het wordt in Jeruzalem
uiterst onwaarschijnlijk geacht dat er
daadwerkelijk iets van het bestand
terecht zal komen.
Israëlische waarzegger Ilan Peker Hij
deed zijn voorspelling op de drempel van
het joodse nieuwe jaar.
Gisteren werden door Rhodesische
troepen nog drie guerrilla-strijders
gedood. Daarmee zijn in de laatste vier
jaar meer dan 1600 guerrilla’s in Rhodesië
gesneuveld. De Rhodesische strijdkrach
ten verloren in dezelfde tijd 163 mensen.
Sinds 1972 werden 508 Rhodesische bur
gers, van wie 42 blanken, door guerrilla’s
of door landmijnen gedood.
