Uit eis van guerrillaleider Robert Moegabe blijkt:
in voorarrest
Journalist Anderson vordert
22 miljoen dollar van Nixon
Corsicanen weer in clinch
met vreemdelingenlegioen
jp <.1
op schip met
Joemblatt aan boord
Vijf Egyptenaren r=
in Israel
Ongeregeldheden
in Zuid-Afrika
Israëlische aanval
sa sü
I
F/
i
.yI
sws n
WREED
NATALJA
„Beheersfonds”
Verwarring
s
Politie hardhandig in Bilbao en Guernica
KINDERWAGEN
Onder vuur
Strafvermindering
voor zeven Polen
n
n
In Noord-Italië ruim
93.000 daklozen
Tripoli
OlMFi
2
19 7 6
SEPTEMBER
2 8
DINSDAG
3»
BINNEN- EN BUITENLAND
NB
‘k
is
5
!S
n
Ie
door Nico Scheepmaker
(Van onze redactie buitenland)
LOESAKA-WASHINGTON-SALISBURY Robert Moegabe, lei
der van het 15.000 guerrillastrijders tellende volksleger van Zimbab
we (de Afrikaanse naam van Rhodesië) wil dat niet alleen het Smith
regime, maar ook het blanke bestuurs- en militaire apparaat direct na
de vorming van een overgangsregering verdwijnt. De taken van
politie en leger zouden moeten worden overgenomen door de zwarte
nationalisten van ZANU en ZAPU, twee bevrijdingsbewegingen
waarin fracties onderling van mening verschillen, maar waarvan het
volksleger van Moegabe steeds meer de bindende factor lijkt te zijn.
(Van onze redacteur in Barcelo
na, R. Bosschart)
BILBAO Protestacties van
ongekende omvang in het Bas
kenland en op de Canarische
eilanden toonden gisteren aan
dat de Spaanse regering voor gro
te delen van de bevolking haar
democratische beloften bij lange
na nog niet heeft waargemaakt.
Op Tenerife, een van de Canari
sche eilanden, leidde het protest
tegen het politieoptreden (vorige
week werd de jongeman Bartolo
mé Garcia Lorenzo „bij vergis
sing” doodgeschoten door agen
ten die al weken een vergeefse
klopjacht op een gewone misda-
diger houden) tot de eerste alge
mene staking die dit toerisme-
paradijs ooit meemaakte.
probeert Smith
uit te schakelen
[1
1
l.
1
„Het vlaggetje had ik al op 21 augustus
gemaakt: als we gingen wandelen maakte
ik het vast aan de kinderwagen, als we
thuis waren hing ik het uit het raam”. En
toen iemand tijdens de demonstratie het
vlaggetje beet pakte, zei ze: „Wat! U wilt
mij de Tsjechoslowaakse nationale vlag
afnemen?” De hand weifelde en liet los,
maar een andere nam het werk over: „Het
vlaggetje brak en in mijn hand bleef
alleen een stomp van de vlaggestok
achter”.
De dichteres met de kinderwagen en het
vlaggetje, zo kende ik haar al vele jaren,
en toen stond zij daar opeens, onder hand
bereik in hetzelfde vertrek. Ik wist wel dat
ze niet zo lang geleden toestemming had
gekregen met haar twee kinderen de
USSR te verlaten en nu in Frankrijk zat,
maar dat is bijna even abstract als demon
streren met een vlaggetje en een kinder
wagen op het Rode Plein. Gelukkig heb ik
nog de leeftijd dat je van je helden een
handtekening kunt vragen, dus dat deed
ik. In Amalriks boek wou ze dat niet doen,
omdat het zijn boek was, maar wel in mijn
notitieboekje „Natalja Gorbanevskaja.
Amsterdam 23.9.76”.
Dat laatste zetten Russen er altijd
onder. Amalrik deed het ook Diezelfde
avond zag ik hoe een der teruggekeerde
Russische astronauten zijn handtekening
met krijt op net ruimtevaartuig zette en
daarondei eveneens preciseerde 23.9 76.
„Astronaut ot dissident, allen zijn het zo
gewend
„Wreed is de kat die de merel verslindt,
wreed ook de merel die voor de kat weg
vliegt”, aldus luidt een van de aforis
men van J. Goudsblom in het bundeltje
„Pasmunt”. Vul KGB in voor „kat” en
dissident voor „merel”, dan is dit een
aardige illustratie van de ingewikkelde
verhouding tussen de Russische geheime
dienst en haar slachtoffers. In „Niet
begeerde reis naar Kaloega” schrijft
Andrej Almalrik over de KGB-leden:
„Zij hebben de wreedheid van pubers,
het bij pubers uit onrijpheid voortkomen
de onvermogen om andermans gevoelens
te begrijpen, de puberachtige neiging al
het afwijkende af te wijzen, het puberach
tige om emoties te laten prevaleren boven
verstand, de puberachtige leugenachtig
heid en slimmigheid en het allerbelang
rijkste: de voor pubers typische kwets
baarheid en overgevoeligheid. Niemand
kun je zo met een woord kwetsen als een
KGB’er, niemand reageert zo pijnlijk
getroffen op elke spot als zij”.
in
in
ir
n-
ï-
le
n.
ig
Er is in het blanke kamp verwarring
ontstaan over verschillende interpretaties
van het plan-Kissinger. Smith zei bijvoor
beeld in zijn uitleg ervan, vrijdagavond
De Afrikaanse eis voor een buiten Rho-
desië te houden conferentie die moet
beslissen over Rhodesië’s onafhankelijk
heid en toekomstige staatsvorm, is door
Engeland en Amerika niet als een afwij
zing van het plan-Kissinger gezien en
wordt door deze landen aanvaard. Het is
echter nog niet duidelijk wat er zal gebeu
ren wanneer Smith (en mogelijk ook Vor-
ster) onder het mom zich „bedrogen” te
voelen, terugkeert tot de harde, isolatio
nistische lijn.
Dat voorzag in directe besprekingen
tussen Smith en de Afrikaanse nationalis
ten. De vijf presidenten van deze frontlijn
staten hebben in nauw overleg met de
bevrijdingsbewegingen dat gezien als
een westerse poging om het Smith-regime
te legaliseren.
De eis van Moegabe, die in de Zambi-
aanse hoofdstad Loesaka met ZANU-
leider Nkomo probeert de onderlinge
geschillen bij te leggen, duidt er eens te
meer op dat „Zwart Afrika” probeert
Smith en zijn aanhangers volledig buiten
de komende onderhandelingen te houden.
De reactie van het blanke minderheidsre-
gime in Salisbury op het plan van de
presidenten van Rhodesië’s buurstaten
was dat alleen onderhandeld kan worden
over de voorstellen van Amerika en Enge
land, het zogenaamde plan-Kissinger.
Militaire kringen in Tel Aviv hebben
tegengesproken dat een Israëlisch schip
bij het incident betrokken is geweest.
Joemblatt vloog gisteren van Cyprus
naar Cairo, voor besprekingen met de
Egyptische regering. Hij zei dat hij niet
over het voorval op zee wilde spreken.
In Cairo verklaarde Joemblatt na een
gesprek van ruim twee uur met de Egypti
sche minister van buitenlandse zaken
Fachmi, dat hij de nieuwe president van
Libanon, Sarkis, voorstellen heeft gedaan
ter beëindiging van de burgeroorlog in
zijn land
Minister Van der Stoel, die in New York
vandaag de namens de EEG-landen de
Algemene Vergadering zal toespreken,
voelt nog niets voor Europese steun aan
dit beheersfonds. Eerst moet het regime-
Smith verdwijnen, verklaarde hij in New.
York.
weer zo intensief geschoten, dat president
Sarkis opnieuw moest afzien van bespre
kingen met linkse leiders, onder wie Ara
fat. De rechtsen in Libanon namen de
zogenoemde groene lijn, waar Sarkis en
de linkse leiders zondag al bij elkaar geko
men zouden zijn, zo onder vuur dat van
vergaderen geen sprake kon zijn.
Rogers doelde, zonder hem met name te
noemen, op Angola’s president Neto, toen
hij opmerkte dat „een van de presidenten
in eigen land blootstaat aan sterke buiten
landse (lees Russische) invloeden”, maar
toch aan de Amerikaanse plannen wil
meewerken.
voor de Rhodesische televisie, dat een te
vormen staatsraad het hoogste gezag in de
overgangsfase dus na het verdwijnen
van zijn regering zou zijn. Daarmee zou
de eigenlijke interim-regering, onder lei
ding van een zwarte premier, naar het
tweede plan verhuizen.
De besprekingen zouden bovendien op
Rhodesisch grondgebied moeten worden
gehouden. Het plan-Kissinger rept én niet
over een „hoogste gezag” voor de staats
raad én niet over de plaats van de bespre
kingen. Westerse waarnemers vrezen dan
ook dat dit de gronden zullen zijn waarop
Smith en zijn volgelingen de komende
dagen zullen afhaken.
en Guernica trad de politie hardhandig
op: betogingen van stakers werden uit
elkaar geslagen, waarbij schoten in de
lucht werden gelost
In Guipuzcoa, in de buurt van San
Sebastian, schoot de politie met rubberKo-
gels om enkele honderden demonstranten
te verspreiden. In Guernica, dat in de
Spaanse burgeroorlog door Franco’s
Duitse bondgenoten werd platgebombar
deerd, verrichtte de politie vier arresta
ties.
Premier Smith arri
veert bij zijn kantoor
in Salisbury.
Anderson schrijft o.a. een veelgele
zen rubriek in de „Washington Post”,
welke wordt overgenomen door ande
re bladen. Hij was de eerste Ameri
kaanse journalist die schreef over de
Chileense anti-Allende-akties van de
multinational ITT.
Met dat alles zou Nixons Witte Huis
Anderson hebben willen beletten fei
tenmateriaal bijeen te brengen dat
schadelijk was voor de toenmalige pre
sident.
WASHINGTON (Reuter) Via zijn
rechtskundig adviseurs heeft de Ame
rikaanse journalist Jack Anderson gis
teren een vordering van 22 miljoen
dollar ingediend tegen oud-president
Richard Nixon en 19 van diens toenma
lige top-medewerkers.
Corsicanen dragen het lichaam van een
vermoorde schaapherder naar de plaats
Corte De schaapherder en zijn broer (die
ook schaapherder was) werden gisteren
doodgeschoten aangetroffen in een afge
legen weiland in de bergen Deserteurs
van het Vreemdelingenlegioen zouden de
moorden hebben gepleegd
hen is de minister van Buitenlandse
Zaken Kissinger.
Persoonlijke ongelukken deden zich
daarbij met voor Een legionnaire werd
gisteravond in een café mishandeld Hij
zou een messteek hebben opgelopen en is
m een ziekenhuis opgenomen
Er zijn Corsicanen die vinden dat
deze avonturiers van weleer hun avontu-
reiizucht met voldoende weten in te per
ken Een nieuwe vonk in het immer smeu
lende vuur was de dood van twee schaap
herders, afgelopen zondag. Zij werden
met een kogel m het hoofd vlak bij hun
woonplaats aangetroffen Ze zouden door
gedeserteerde legionnaires zijn vermoord
CAIRO BEIROET (Reuter, UPI). Vol
gens het Libanese parlementslid Albert
Mansoer heeft een Israëlisch oorlogsschip
zondag een aanval gedaan op een schip
waarmee de linkse leider Joemblatt van
Libanon naar Cyprus voer. Mansoer ver
telde gisteren dat de Israëliërs het vuur op
de boot hadden geopend, na hem zes keer
te hebben geramd. Niemand had letsel
opgelopen.
Aan de fronten in Beiroet werd gisteren
Nixons top-medewerkers, aldus de
vordering, hebben in 1971 en 1972
„openlijk en aktief steun gegeven aan
een plan om ernstig lichamelijk let
sel, mogelijk zelfs de dood” te berokke
nen aan Anderson.
WARSCHAU (DPA) Het Poolse hoog
gerechtshof heeft gisteren de straffen
drastisch verlaagd die zeven arbeiders
van de tractorenfabriek Ursus bij War
schau waren opgelegd wegens hun deel
neming aan protestacties tegen voorgeno
men prijsverhogingen.
De zeven, die waren veroordeeld tot
gevangenisstraffen van drie tot vijf jaar,
hebben nu elk één jaar voorwaardelijk
gekregen, waardoor zij gelijk op vrije
voeten komen.
n
i-
d
it
it
e
:-
j
at
:n
ar
a-
is
»i
d
lg
le
n
►li
m
iet
rn-
id-
en
se
ar
m
n-
d-
il-
en
ie-
;e-
?i-
e-
•r-
er
sp
in
et
a-
In de vordering worden behalve
Nixon 19 anderen genoemd. Een van
Smith heeft altijd geweigerd buiten
Rhodesië met de zwarte leiders te praten.
Tot nog toe worden de Amerikaanse plan
nen in Washington en Londen slechts als
„discussiepunten” voor de komende
onderhandelingen gezien. De Engelse
minister voor Afrikaanse aangelegenhe
den Ted Rowlands is inmiddels naar Bots
wana’s hoofdstad Gabarone vertrokken.
Hij zal daar vandaag de presidenten van
Botswana. Angola, Mozambique en Zam
bia ontmoeten. Zij vieren in Gabarone de
vierjarige onafhankelijkheid van Bots
wana
Nieuwe aanvallen die aan de legionnai
res worden toegeschreven worden geregi
streerd Het nationale bevrijdingsfront
van Corsica heeft de ontwikkeling in een
duidelijker politieke richting gedreven
dooi plasticbommen tot ontploffing te
laten komen bij de villa van de bevelvoe
rende xoionei over het detachement van
hei legioen op net eiland
Anderson wil dat bedrag als finan
ciële genoegdoening. Hij beweert, dat
Nixons „binnenste cirkel” via rege-
ringsorganen een campagne heeft
gevoerd met het doel hem in diskrediet
te brengen en mogelijk te vermoorden.
De betogende stakers stelden ook het
politieoptreden aan de Kaak de afgelopen
tien maanuen kostte dat meer dan 20
Spanjaarden net leven Er zijn 107 000
agenten in Spanje onderverdeeld m drie
verschillende korpsen waarvan alleen
een paai kleine eenheden materiaal neb
ben voor rellencontroie De rest grijpt
vaak nodeloos, naar het pistool en dat
accepteert de Spaanse bevolking met
meer Tot hu toe hebben officiële onoei
zoekingen naai zulke tragische gebeurte
nissen zelden of nooit tot straften vooi
politieagenten geleid
UDINE (Reuter, AFP) In het sinds
6 mei door aardbevingen getroffen noord
en van Italië, zijn in totaal 93.435 mensen
dakloos geworden, zo is gisteravond van
officiële zijde in Udine bekendgemaakt.
De grote aardbeving van 6 mei maakte
54.063 personen dakloos en de rest, raakte
op deze manier ontheemd na de sterke
naschokken van 11 en 15 september.
Momenteel brengt de secretaris
generaal van de Italiaanse communisti
sche partij, Enrico Berlinguer, een bezoek
aan het rampgebied in de provincie Friuli.
Ook zijn er gevallen van roof, van
geheimzinnige ontvreemdingen, waarbij
de achtervolgers de scmmmen van het
eens zo geduchte uniform in het maan
licht hebben gezien.
Met bericht van Mansoer is in Nicosia
bevestigd door de Libanese kapitein van
de ónder Cyprische vlag varende „Phoe
nicia”.
De Amerikaanse onderminister van
Buitenlandse Zaken William Rogers
meende gisteravond dat de invloed van
Moskou in zuidelijk Afrika al merkbaar is
terruggedrongen. Dat blijkt volgens de
Amerikaan uit het feit dat de vijf Afri
kaanse staatshoofden de belangrijkste
onderdelen van het plan-Kissinger vor
ming van een zwart meerderheidsbewind
langs vreedzame weg hebben geaccep
teerd.
De geheimzinnige verdwijning van een
schildwacht voor de kazerne van Gorte
een plaats midden op net eiland met
wapens en al doet het vermoeden rijzen
dai deze militair met de moord op de
beide herders te maken zou kunnen
hebben
De schattingen spraken van rond het
half miljoen deelnemers aan deze algeme
ne staking die daarmee de grootste van
de laatste veertig jaar m Spanje werd.
Werkgeversorganisaties die de kosten van
de vorige algemene staking (13 september
en volgende dagen) al op 3 miljard pese-
Ik vertelde gisteren, dat tijdens een bij
eenkomst bij Elsevier ter gelegenheid van
de aangevulde herdruk van Amalriks
„Haalt de Sovjet-Unie 1984”. onverwacht
ook Natalja Gorbanevskaja binnen
kwam. Niet dat ik haar van oude foto’s
herkende. Ik zag een klein, nogal lelijk
vrouwtje van achter in de dertig binnen
komen, dat een bril droeg met heel dikke
glazen. Haar wereldgeschiedenis begon
op 25 augustus 1968, toen zij met twee in
huisvlijt vervaardigde spandoeken met
„Leve een vrij en onafhankelijk Tsjecho-
Slowakije” en „Voor uw en onze vrijheid”
erop, naar het Rode Plein wandelde. Daar
trof ze op het afgesproken tijdstip, twaalf
uur ’s middags, Pavel Litvinov (inmiddels
in Amerika), Viktor Fajnberg (inmiddels
in Israel) en Larisa Bogoraz, Vadim Delo-
ne, Vladimir Dremljoega en Konstantin
Babitski. Op een moment tussen de eerste
en de twaalfde slag van de klok begon de
demonstratie met vier spandoeken en één
Tsjechisch vlaggetje, dat Natalja Gorba
nevskaja zelf hield. De demonstratie werd
binnen het kwartier uit elkaar geslagen,
Dremljoega kreeg drie jaar gevangenis
straf, Delone twee jaar en tien maanden,
Litvinov vijf jaar, Larisa Bogoraz vier
jaar en Babitski drie naar naar Siberië
verbannen. Fajnberg en Natalja Gorba
nevskaja werden ontoerekeningsvatbaar
verkaard en in een psychiatrische inrich
ting opgesloten. Dat Natalja gek was ,was
voor de KGB een uitgemaakte zaak, want
een detail van haar demonstratie op het
Rode Plein heb ik u nog onthouden: ze
had haar baby in de kinderwagen meege
nomen. Over het vlaggetje vertelt ze zelf:
Anderson wordt bij zijn voor het
Washingtonse districtsgerechtshof die
nende vordering gesteund door het
„fonds voor een grondwettelijk
bestuur”, een particuliere organisatie
die inbreuken van de regering op de
grondwet in de openbaarheid wil
brengen.
Inmiddels is het overleg over een
„beheersfonds” voor Rhodesië, dat van
daag in Washington zou beginnen, uitge
steld. Het beheersfonds zou financiële
garanties voor de blanke minderheid in
Rhodesië moeten regelen en westerse
investeringen in de „zwarte” Rhodesische
economie moeten stimuleren.
De eendagsstakmg was uitgeroepen
door de Baskische afscheidingsbeweging
ETA en andere oppositionele groeperin
gen Een jaar geleden werden drie leden
van de ETA en twee van de stadsguerrilfa-
bewegmg FRAP door het Franco-regime
geëxecuteerd Dat feit wilde de Baskische
afscheidingsbeweging ETA samen met
andere oppositiegroeperingen gisteren
met een eendagsstaking herdenken De
algemene werkstaking werd bovendien
uitgeroepen om de regering te dwingen tot
een algemene amnestie: tol nog toe vallen
de Baskische politieke gevangenen niet
onder de amnestieregeling omdat zij voor
het regime als terroristen te boek staan
PARIJS Op Corsica richt de strijd
tegen de Franse aanwezigheid zich nu
tegen het vreemdelingenlegioen. Het is
echter de vraag of dit verzet tegen een van
de laatste overblijfselen van het Franse
kolonialisme direct te maken heeft met de
strijd om meer autonomie voor het eiland.
Van de 8000 man aan „legionnaires” die er
van de oorspronkelijke 40.000 nog over
zijn zijn er 3000 op Corsica gestationeerd.
JOHANNESBURG (AP) In het woon
gebied Alexandra nabij Johannesburg
zijn gisteren op zijn minst vijf bussen
zwaar beschadigd door negers die met
stenen gooiden.
In het centrum van Johannesburg verza
melden zich tijdens de ochtenduren op
sommige kruispunten groepen oproerpo
litie, maar naar verluidt hebben zich geen
ongeregeldheden voorgedaan
In het neger-woongebied Soweto, ten
zuiden van Johannesburg, vielen tijdens
het weekeinde scholieren het huis van een
plaatselijke medicijnman aan, die voor de
commissie die de rassenonlusten in Zuid-
Afrika onderzoekt heeft getuigd. De medi
cijnman raakte licht gewond
Toen hij vorige week getuigde voor de
commissie deed hij een beroep op de
regering om „gebruik te maken van
machtsvertoon om de ongeregeldheden in
het land uit te roeien”.
Joemblatt, die zei dat hij optimistisch
was en nog optimistischer was geworden
na zijn gesprek met Sarkis, herhaalde dat
de burgeroorlog in zijn land het resultaat
is van een „Amerikaans-Israelische
samenzwering”, waarbij Syrië heeft
gediend als het „instrument in hun
handen"
TEL AVIV (UPI) Een rechter in Tel
Aviv heeft gisteren voorarrest gedurende
twee weken opgelegd aan vijf jeugdige
Egyptenaren voor een onderzoek naar de
omstandigheden van hun bezoek aan
Israel per motorsloep.
De rechter-commissaris heeft verklaard
dat de vijf tegen hun ondervragers heb
ben gezegd, dat zij de boot in Alexandrië
hadden weggepakt en van plan waren
verwanten in de door Israel bezette strook
van Gaza te bezoeken, maar per ongeluk
terechtkwamen op een strand bij Tel
Aviv.
De aankomst van de vijf op zaterdag
morgen deed honderden Israëlische
strandbezoekers vluchtten, omdat zij een
herhaling vreesden van de guerrilla-
aanval van 5 maart 1975, toen negen bur
gers, zeven guerrillastrijders en twee
Israëlische soldaten het leven lieten.
Een politiewoordvoerder zei dat de vijf
Egyptenaren werden vastgehouden op
verdenking van illegale grensoverschrij
ding en dat zij na afsluiting van het voor
onderzoek aan de geheime dienst van het
leger zouden worden overgedragen.
Joshua Nkomo, leider van de gematigde vleugel van de Afri
kaanse Nationale Raad, staat op een tafel tijdens de toespraak
die hij houdt voor inwoners van het Afrikaanse dorp Highfield
bij Salisbury.
Linkse woordvoerders in Libanon heb
ben gisteren gezegd dat in Tripoli, na
Beiroet Libanons grootste stad, driehon
derd burgers zijn omgekomen door
beschietingen tijdens een beleg van vier
maanden dooi rechtse en Syrische
troepen
„Zwart Afrika
(Van onze redacteur in Parijs,
Rudolf Bakker)
Massale stakingen in Spanje
ta’s stelden voorzagen nu verliezen van
3,5 miljard alleen al gisteren
In enkeie fabriekswijken verschenen de
eerste barricades WinKels. banken enzo
voorts weiden meestal goedschiks maar
soms ook kwaadschiks gesloten, waarbij
menige ruit sneuvelde In de scholen gin
gen de leraren in staking, en hier en daai
zorgde een vals bomalarm wel voor slui
ting Alle openbare diensten bleven in
werking Vele Basken hadden uit voor
zorg al levensmiddelen ingeslagen, en
inderdaad was bijvoorbeeld geen brood te
koop.
In de drie Baskische provincies van San
Sebastian, Bilbao en Pamplona was het
normale leven rond het middaguur reeds
volkomen ontwricht In alle fabrieken had
men het werk neergelegd en grote stakers
piketten trokken door steden en dorpen
om de twijfelaars te dwingen zich bij de
staking aan te sluiten In de steden Bilbao
