PARTIJCONGRES IN BRIGHTON
Noor dier se
brandweer
schort
middenkoers in rassenpolitiek
WOORDVOERDER VAN GISCARD
Gromiko vreest
naar Libanon
Schandaal
Syrië
Delicate manoeuvres
op Eton
achtergrond
Britse conservatieven nemen
actie op
I
„klachtenbus”
in Belgrado
„Geen Franse troepen
r
KOMITEE
VRIJHEID
k
GEVANGENEN
ZUIDELIJK
‘Ji
2
19 7 6
OKTOBER
3
BINNEN- EN BUITENLAND
WOENSDAG
6
door Nico Scheepmaker
luk
lier
akt
den
iten
leeld
atest
maai
imen
I
1
(Van onze redacteur in Jeruzalem, Jaap van Wesel)
JERUZALEM. In Hebron zou vanmiddag de officiële begrafenis
plaatsvinden van de wetsrollen die zondag in de synagoge van Hebron
door Arabieren werden verscheurd. Het is een joodse traditie om
wetsrollen die vernietigd zijn officieel te begraven.
imp
tolen-
deel-
TEHERAN (DPA,AFP). Een
woordvoerder van president Gis-
card D’Estaing, die momenteel op
staatsbezoek in Iran is, heeft gis
teren verklaard dat Frankrijk
geen troepen naar Libanon zal
sturen om de Arabische vredes
macht te steunen. Frankrijk zal
wel trachten een vredesconferen
tie voor Libanon tot stand te
brengen, zei hij.
BRIGHTON (DPA). De Brit
se 'conservatieve partij is in de
netelige kwestie van de
immigratie- en rassenpolitiek een
gematigde middenkoers ingesla
gen. Bijna eenstemmig werd op
de partijvergadering in Brighton
gisteren een resolutie aangeno
men waarin zowel gelijke behan
deling van de gekleurde mede
burgers als geleidelijke afneming
van de vloed immigranten wor
den bepleit.
1
Geen compromis
Opperrabijn Shlomo Goren
(links) met in zijn hand een
deel van de wetsrollen, die in
Hebron zijn verscheurd.
(Van onze redacteur in Jeruza
lem, Jaap van Wesel)
JERUZALEM. De strijd in
Libanon wordt op het moment
op twee fronten gevoerd: het
slagveld en de diplomatie. Op
het slagveld is de hevigheid van
de strijd de afgelopen dagen
afgenomen. De Syriërs hebben
hun offensief, dat begin vorige
week werd ingezet, niet doorge
zet. Syrië gaat sinds het begin
van de militaire interventie
uiterst behoedzaam te werk, en
probeert de Palestijnen en hun
linkse bondgenoten „stap voor
stap” op de knieën te krijgen.
Tot woede van de christelijke
strijdkrachten bleken de
Syriërs dan ook niet bereid hun
offensief voort te zetten nadat
de Palestijnen van de berg
Libanon verjaagd waren.
Ei
L
GESPANNEN
trijfël
SFEER IN
HEBRON
elstaat
en van
ld van
schan-
Gister-
itisehe
?hmidt
tomen,
linister
e long-
igde in
ngton
ie van
inge-
«n lid
inelijk
estno-
an de
eet is
t drie
el. De
ar het
tocht.
n de
nger
i. Dit
niet
t van
ek te
in de
3ken
to zei
stuur
Het bleek niet de opening te zijn van
een nieuwe cursus seksuele voorlich
ting,, maar een vrijblijvend aangebo
den „verstrooiing”, bedacht door een
publiciteitsbureau dat de aandacht
wilde vestigen op een nieuwe erotische
revue in Londen.
De 23-jarige Cher Wood, een van de
danseressen van deze revue, was in een
zeer doorschijnende cape gehuld het
college binnengedrongen, zogenaamd
om te protesteren tegen het feit dat op
Eton alleen maar jongens worden toe
gelaten. Op de binnenplaats van het uit
1440 stammende instituut gekomen,
liet zij haar cape vallen om de meege
komen fotografen hun werk te laten
doen.
Tweede vraag: als men zegt politieke en
materiële steun te willen verlenen aan de
bevolking van Zuidelijk Afrika, dan
bedoelt men dus niet zozeer de blanke
bevolking aldaar, neem ik aan, maar de
zwarte en gekleurde bevolking. Een billij
ke eenzijdigheid, dunkt me, want in Zuid-
Afrika is er 1 blanke op 4 bantoes, in
Rhodesië is er 1 blanke op 20 bantoes, en
in Namibië of Zuidwest-Afrika (dat door
Zuid-Afrika gecontroleerd wordt) is die
verhouding 1 op 6. De actie zal worden
gevoerd onder het motto Angola bevrijd,
Vrijheid voor Zuidelijk Afrika, en daar
komen ook nog drie leuzen bij: „Onvoor
waardelijke steun aan de vrijheidsstrijd
in Zuidelijk Afrika” (dat lijkt me juist),
„Geen Nederlandse steun aan de racisti
sche regimes” (dat lijkt me heel redelijk),
en „Vrijheid voor alle politieke gevange
nen in Zuid-Afrika, Namibië en Zimbab
we” (dat lijkt me vanzelfsprekend).
sn zijn
1, Car-
maal
Deze
e poli-
:n om
moes-
)men.
iiepte
oegen
kers.
>hou-
s ver-
- dat
shou
lders
deze
lat er
egels
snsen
it van
aren
et) of
Ondafiks het feit dat de Arabische
volkswoede ernstige schade heeft aange
richt religieuze moslimleiders hebben
hun spijt betuigd over het verscheuren
van de wetsboeken staat het vast dat de
rellen door joodse extremisten zijn gepro
voceerd. Rabbijn Levinger en zijn aan
hangers in Kiriat Arba, de joodse neder
zetting bij Hebron, proberen systematisch
de politiek van de militaire autoriteiten te
ondermijnen met hun pogingen in de Ara
bische stad van Hebron een joodse wijk in
te richten. Zij negeren daarbij de order
van het militaire bestuur, en spelen tën
aanzien van de kwade Arabische bevol
king eigen rechter. Dat alles zonder dat de
militaire autoriteiten afdoende tegen de
club van Levinger optreden; terwijl tegen
Arabieren die de orde verstoren wel met
vuurwapens wordt opgetreden.
Het is dit meten met twee maten dat de
Arabische bevolking uiterst wantrouwig
heeft gemaakt ten aanzien van de bedoe
lingen van de Israëliërs, en zij verdenken
de Israëliërs ervan met Goesh Emoeniem
onder één hoedje te spelen, met de uitein
delijke bedoeling: annexatie van Hebron.
Het uitgaansverbod, dat in Hebron al
drie dagen van kracht is, zou ook vandaag
voortduren. Het Israëlische leger heeft
versterkingen naar Hebron gestuurd, aan
gezien demonstraties verwacht worden
vanwege het feit dat het 6 oktober drie
jaar geleden is dat de Jom Kippoer-oorlog
uitbrak. In verband met de rellen van de
afgelopen dagen zijn 50 Arabieren gear
resteerd.
De conferentie van Belgrado wordt
gehouden om inventaris op te maken over
de manier waarop de besluiten van de
veiligheidsconferentie van Helsinki van
1975 zijn uitgevoerd. Enkele landen in het
westen hebben geklaagd dat de Sovjet
unie ten aanzien van de rechten van de
mens zoals in de verklaring van Helsinki
vastgelegd, in bepaald opzicht in gebreke
is gebleven.
De voornaamste spreker was plaatsver
vangend partijleider William Whitelaw.
Deze meent dat er een precies register van
de naaste familieleden van al in Groot-
Brittannië wonende niet-blanken moet
komen en dat alleen die familieleden toe
stemming mogen krijgen het land binnen
te komen.
Whitelaw sprak van een „stevige, realis
tische politiek van het gezonde mensen
verstand.” De conservatieve partij heeft
Eerder had de spreker voor Noord-
lerland, Airey Neave, de politiek van de
regering ter bestrijding van het terroris
me als niet hecht genoeg gekritiseerd. De
vergadering stemde unaniem voor het
handhaven van Britse troepen in Ulster.
De Britse conservatieven, door hun lei
ders ervan verzekerd dat zij de macht
binnen hun bereik hebben, hebben giste
ren ook gepleit voor drastische verminde
ring van de overheidsuitgaven, verlich
ting van de belastingdruk, minder prijs-
remmingen en een strenger toezicht op de
geldverschaffing als de manier om het
land uit het economische slop te halen.
„Wij zijn van plan de overheidsuitgaven
met ijzeren hand te reduceren,” verklaar
de schaduwminister van Economische
Zaken Sir Geoffrey Howe.
De voorzitter van de partij, Lord Thor-
neycroft, riep de afgevaardigden op tot
eenheid omdat nieuwe Lagerhuisverkie
zingen „op z’n minst tot de mogelijkheden
behoren”. De leiding van de Tory-partij
zegt dat Labour niet lang meer aan de
macht kan zijn. Hoewel James Callaghans
regering met geen woord zinspeelt op het
vragen van een nieuw, tussentijds man
daat aan het kiezersvolk, is een verkie-
zingssfeer op het conservatieve congres
duidelijk te onderkennen.
Sir Geoffrey Howe stelde vast dat Enge-
lands nationale bestaan zich „in verre
gaande staat van verval” bevond. Als men
daaraan een halt wil toeroepen en nieuwe
welvaart scheppen, zei hij, „dan moet het
roer ver om.”
Hij zei dat de Labourpartij in twee
vleugels is uiteengevallen: een marxisti
sche en een „slinkende groep” rond pre
mier Callaghan. De kloof is volgens Sir
Geoffrey zo breed, dat zelfs dr. Henry
Kissinger haar niet zou kunnen overbrug-
gen. Groot-Brittannië lijdt onder de dicta
tuur van een handvol vakbondsleiders,
die een groot deel van ’s lands politiek
bepalen, zo verklaarde hij.
De brandweer rukte bij meldingen
wel uit om zich te overtuigen dat er
geen mensen gevaar liepen.
De brandweerlieden besloten hun
actie op te schorten in afwachting van
tussenkomst van het Britse vakver
bond (TUC).
istitie
imers
>ptre-
>ij de
Vol-
n een
n een
chopt
van
sge-
ksu-
van
een
irte-
>s in
de
een
aan-
ksu-
aan
•men
rge-
axi-
om
bot-
De
5ilo-
dat
ver-
LONDEN (AFP). De ouders van
de leerlingen van Eton College fron
sten gisteren het voorhoofd, toen zij in
de kranten foto’s zagen van een fraaie
blonde jongedame die met blote boe
zem rondwandelde tussen de leerlin
gen van het eerbiedwaardige onder
wijsinstituut.
Bij de discussies was slechts zelden een
racistische ondertoon te bespeuren. Het
meeste applaus kregen twee uit Azië
afkomstige gedelegeerden, die pleitten
voor een gecontroleerde beperking van de
immigratie.
Toen de overheid niet op de eisen
inging, besloten de brandweerlieden in
het vervolg geen branden meer te blus
sen in bedrijfspanden, en later ook in
café’s, bioscopen en dergelijke, als
deze waren ontstaan door bommen en
als er geen mensenlevens in gevaar
waren.
Op het einde van zijn officiële bezoek
van drie dagen aan België zei Gromiko
dat „Belgrado” constructief zou moeten
zijn en „streven naar versterking van de
détente tussen oost en west”.
Het Frans-Egyptische initiatief lijkt
dan ook weinig kans van slagen te heb
ben: Syrië zal niet rusten voor het de
zaken in Libanon volledig controleert,
en het Palestijnse verzet op de knieën
heeft, al is dat een langzaam proces dat
nog geruime tijd kan duren.
Gromiko, die in Brussel heeft gespro
ken met premier Leo Tindemans en
minister van Buitenlandse Zaken Renaat
van Elslande, zei dat hij verheugd was
over het resultaat van de Westduitse ver
kiezingen. De coalitie van SPD en FDP in
Bonn heeft enkele historische verdragen
met Oosteuropese landen gesloten.
BELFAST (Reuter). De brand
weerlieden van Belfast en Londonder
ry hebben gisteren besloten hun sta
kingsactie op te schorten die zij vrijdag
waren begonnen ter ondersteuning
van een eis voor gevarengeld.
Derde vraag: hoe zit het eigenlijk met de
politieke gevangenen in de vijf frontlij n-
landen, Tanzania, Mozambique, Angola,
Zambia en Botswana? Het motto en de
leuzen zijn nogal algemeen gehouden
(„Zuidelijk Afrika”, „de racistische regi
mes”), behalve in de laatste leus, waar het
verlangen naar vrijheid voor „alle politie
ke gevangenen” uitdrukkelijk gespecifi
ceerd wordt: Zuid-Afrika, Namibië en
Zimbabwe. Kom jongens, zou ik zeggen,
niet zo preuts. Laten we meteen de politie
ke gevangenen van de vijf frontlijnlanden
erbij nemen, want die landen heeft
Amnesty International ook op de korrel,
al gaat het om tientallen en niet om hon
derden of duizenden, dat moet je ze
nageven. Wat let ons of we maken van die
laatste leuze „Vrijheid voor alle politieke
gevangenen in Zuidelijk Afrika”, dan kan
iedereen op eigen gevoel het door hem
gewenste aantal landen invullen.
U zult zich vermoedelijk afvragen wat
ik gemeen heb met de acteurs Jenny
Arean, Yoka Berretty, Ronnie Bierman,
Jos Brink, Jacques Commandeur, Hans
Dagelet, Lex Goudsmit, Jules Hamel,
Leen Jongewaard, Wim Kouwenhoven,
Jeroen Krabbé, Jan Lemaire, Ton Lutz,
Pierre Mijin en Huib Orizand, behalve
onze gemeenschappelijke interesse voor
goed toneel? Wat drijft mij op één hoop
met schrijvers als Ernst van Altena, H. G.
ten Berge, J. Bernlef, Gerrit Kouwenaar,
Jaap van de Merwe en Jaap Walvis, behal
ve ons aller belangstelling voor een goed
boek? Welke verwantschap heb ik met
muzikanten als Louis Andriessen, Frans
Bruggen, Mischa Mengelberg en Reinbert
de Leeuw, behalve onze dorst naar een
goed stuk muziek? Wat is het aanrakings-
vlak tussen mij en zulke verdienstelijke
beeldende kunstenaars als Herman Eerse-
rik, Charles Eyk, Yvonne Kracht en Marte
Roling, behalve onze liefde voor het schil
derij an sich? Wat, zo zult u zich misschien
afvragen, heb ik te maken met de jurist
Paul Litjens, en bijvoorbeeld Mieke Sterk,
Jan Timman en Ton Sijbrands, want ik
kan noch hockeyen, noch hordenlopen,
noch schaken, noch dammen. Ik zal het u
vertellen: wij allen zitten, met nog een
dikke tweehonderd nette Nederlanders in
het Voorlopig Komitee van Aanbeveling,
dat zich achter de Stichting Anti-
apartheidsbeweging Nederland stelt, die
samen met het Medisch Komitee Angola
in november een nationale actie zal voe
ren voor politieke en materiële steun aan
de bevolking van Zuidelijk Afrika.
De rechtse Libanese politici hebben de
laatste dagen een dergelijke conferentie
steeds van de hand gewezen. Ook de Ara
bische „minitop” waar Egypte om
gevraagd heeft komt er blijkbaar nog niet.
Syrië zou blijven eisen dat aan deze confe
rentie Jordanië deelneemt.
9
Margaret Thatcher
daarmee bijna hetzelfde standpunt inge
nomen als de Labourregering.
De gemoederen zijn zo hoog opgelopen
dat vanmiddag, na de begrafenis in
Hebron, de regering in bijzondere zitting
zou bijeenkomen om de zaak in Hebron te
bespreken; daarna zou de Knesset, het
Israëlische parlement, ook bijeenkomen
in bijzondere zitting. De regering probeert
de gemoederen zoveel mogelijk te kalme
ren: de grot van Machpela, waar zowel
een synagoge als een moskee staat en die
zowel voor moslims als voor joden heilig
is, is gesloten voor alle gelovigen tot de
gemoederen zijn bedaard.
Maar Syrië heeft direct laten weten
daar niets voor te voelen om de zaken
intern-Libanees te houden: ook de chris
tenen hebben laten weten dat een ronde
tafelconferentie „tijdverspilling” is zoals
de christelijke leiders Chamoen en
Gemayel het uitdrukken. Een vredes
conferentie zonder christenen en zonder
Syriërs is inderdaad tijdverspillen.
De linkse leider Kamal Joemblatt zei
gisteren in Parijs geen bezwaar te hebben
tegen deelneming van Frankrijk aan een
rondetafelconferentie voor zijn land. Hij
was zondag in Parijs aangekomen voor
besprekingen met de Franse minister van
Buitenlandse Zaken, Louis de Guirin-
gaud.
Joemblatt zei dat het voornaamste is
■dat de Syrische troepen uit Libanon wor
den teruggetrokken. Die bezetten onge
veer 60 percent van het land. Hij heeft ook
gesproken met communistische en gaul
listische leiders.
De gevechten in Libanon zijn intussen
geluwd, alleen uit Beiroet werden nog
kleine gevechten gemeld. Sinds vier
dagen is daar het verkeer tussen beide
sectoren van de stad onmogelijk en de
Arabische bemiddelaars hebben daarom
gedreigd het land te zullen verlaten wan
neer dat niet verandert.
manoeuvreren niet betekent dat de
Syriërs van plan zijn met een compro
mis genoegen te nemen. President
Sadat, Assads grote tegenspeler, heeft
Frankrijk voor zijn wagen gespannen
om gezamenlijk vrede te stichten in
Libanon via een ronde tafelconferentie.
Minister van Buitenlandse Zaken Fah
my is in Parijs geweest en ook de linkse
Libanese Druzenleider Joemblatt is
daar op bezoek geweest. Joemblatt is
bereid aan zo’n ronde tafelconferentie
mee te doen, zonder Palestijnen en zon
der Syriërs. Een intern Libanese zaak
dus.
De schending van de synagoge in
Hebron, op de plaats waar het graf van
aartsvader Abraham staat, heeft in Israel
veel emoties losgemaakt. De verscheurde
wetsrollen gaven een aanblik van
pogroms in Oost-Europa van de vorige
eeuw, of uit de nazitijd, voor veel Israë
liërs een traumatische ervaring.
De woedende directeur riep met
spoed de hulp van de politie in, maar
toen de politie arriveerde, waren Cher
en haar gezelschap al verdwenen. „Het
zou van onze kant niet beleefd zijn
geweest al te nadrukkelijk te kijken,”
verklaarde een van de leerlingen. Uit
de foto’s bleek echter dat lang niet al
zijn collega’s zo beleefd waren
geweest.
De politie heeft verder verklaard een
uitvoerig onderzoek te zullen instellen
naar de gang van zaken in Hebron: behal
ve het verscheuren van wetsrollen zijn er
Arabische beschuldigingen over het
schenden van de koran door joden. Vol
gens burgemeester Kauwasme van
Hebron hebben joodse fanatici boeken
van de koran verscheurd, maar deze
beschuldiging schijnt onjuist te zijn: wel
hebben joodse fanatici van het Goesh
Emoeniem (blok der gelovigen) de koran
ontheiligd door hem op de grond te smij
ten. Het militaire bestuur heeft dan ook
aangekondigd dat tegen de leider van het
Goesh Emoeniem in Hebron, de hysteri
sche rabbijn Levinger, een proces zal wor
den gevoerd wegens ordeverstoring.
er op haar worden uitgeoefend. En
Saoedi-Arabië is allerminst gelukkig
met een al te grote Syrische overheer
sing in Libanon.
Zo heeft Saoedi-Arabië enerzijds
Syrië gesteund in de strijd tegen Irak en
bleek bereid de olieleveranties aan Syrië
te vervangen die Irak had stopgezet,
maar het Syrische offensief in Libanon
werd door de Saoedi’s beantwoord met
het terugtrekken van de Saoedische een
heden die sinds 1973 in Syrië gelegerd
zijn. Dat gebeurde allemaal heel netjes
en vriendschappelijk, president Assad
was bij het afscheid aanwezig, het is ook
maar „tijdelijk”, maar het wordt toch als
een waarschuwing gezien aan het
adres van Damascus. Zoals gezegd: tot
woede van de christenen, die zo graag de
„bevrijding van Libanon” in één ruk
hadden willen voltooien.
Op het diplomatieke front bewijst
Syrië dat het voorzichtige militaire
Syrië wil niet als de Palestijnenmoor-
denaar worden gezien. Dat is een weinig
populair image in de Arabische wereld,
maar er is meer Syrië moet manoeuvre
ren tussen de verschillende pressies die
BRUSSEL (Reuter). De Russische
minister van Buitenlandse Zaken, Andrei
Gromiko, heeft gisteren op een persconfe
rentie in Brussel gezegd dat hij van de
Europese veiligheidsconferentie van vol
gend jaar in Belgrado, geen „klachten
bus” tegen zijn land gemaakt wil zien.
Eerste vraag: wat is Zuidelijk Afrika
precies? Een redactielid van het NOS-
journaal meende, dat met Zuidelijk Afri
ka de door blanken geregeerde landen
Rhodesië, Namibië en Zuid-Afrika wor
den bedoeld, die zich tegen de vijf zogehe
ten „frontlijnlanden” opstellen, en
omgekeerd. Tot iemand van ANP-buiten-
land zei dat op het ogenblik onder Zuide
lijk Afrika „in engere zin” alleen Zuid-
Afrika, Namibië en Rhodesië (of Zimbab
we) wordt verstaan, en Paul van ’t Veer,
politiek commentator van de VARA, wees
erop dat het een term is die misschien pas
een jaar of vijf bestaat, oorspronkelijk
behalve Zuid-Afrika, Rhodesië en Nami
bië ook Angola en Mozambique, en Zam
bia en Botswana omvatte, maar dat in het
spraakgebruik alleen de drie blank-
geregeerde landen zijn overgebleven, die
nu tegenover de vijf zogeheten „frontlijn
landen” staan, te weten (in volgorde van
inwonerstal): Tanzania (14,5 miljoen),
Mozambique (7,5 miljoen), Angola (5,6
miljoen), Zambia (4,5 miljoen) en Bots
wana (800.000). De cijfers zijn van 1973. De
term „Zuidelijk Afrika” is in feite net zo
vaag als de term „het Midden-Oosten”, die
in de Tweede Wereldoorlog door de Engel-
sen gecreëerd werd toen zij een Eastern
Command oprichtten. Aldus Paul van ’t
Veer.
4
Andrei Gromiko
