Haven
In de Vishal
t
Mtekken maken is Heraswerk OIRSCHOT04997-4848
Janson Braggenverhuur vraagt voor elk nieuw hek meerdere
aEL... offertes-TochwordthettelkensHerasHekwerk.
I
„Umuiden - onvergetelijk"
n
waarschuwt voor
storm en wind
maakt voor De Bilt
de weerrapporten
havenwaterstand
ontketent actie
voor reddingboot
voorkomt schipbreuk
pleziervaartuigen
houdt een oogje
in het zeil
KORTOM
Velseroord
„publiceert” de
F
1
*1
3
4
5
IJMUIDEN - VELSEN
19 7 6
WOENSDAG
6
OKTOBER
I
door Jan
,van Baarsel
UMUIDEN „Er zijn mensen
die denken dat door de komst van
radar de taak van de kustwacht
overbodig is geworden. Dat is on
zin, want wij houden ons met an
dere zaken bezig. Bij de radar
worden de gordijnen gesloten om
de beelden van de schermen goed
te kunnen bekijken. Wij hebben
juist zoveel mogelijk uitzicht nodig
omdat we ons als kustwacht bezig
houden met alles wat met het oog
waarneembaar is. Gewoon een
visuele taak. Bij zo’n haveningang
is nogal wat bedrijvigheid. Het
zijn vooral de pleziervaartuigen
die ons veel werk bezorgen”.
I
De potten- en pannenkoop-
man kwam graag naar het oude
IJmuiden omdat hij er gewoon
lijk goede zaken deed. Hij
sjouwde zijn koopwaar naar het
pakhuis van Broersen in de
Bloemstraat, huurde daar een
handwagen met een groot rek
erop, stalde zijn spullen zo ver
leidelijk mogelijk uit en liep dan
achter de wagen de ene straat
na de andere door, zijn handel
luid aanprijzend: -Mooie Jacobi-
potten en pannen! On-breek-
bare potten en pannen'” Het ge
beurde een keer dat hij in de
Kanaalstraat, vlak voor de deur
van de groentenwinkel van Hin,
zijn wagen in een van de kuilen
duwde die het wegdek toen nog
kenmerkten. Zijn uitroep ver
stomde. Men hoorde alleen nog
een luid rinkeldekinkel. Voor de
kuilen van IJmuidens straten
was blijkbaar niets onbreekbaar.
-
sa
Ier
t
Dinsdag aangekomen:
Kustwacht-loodsdienstregelaar Guus
Vlegels op zijn post.
de kustwacht heeft
’n verantwoordelijke taak
(Van een medewerker)
dinsdagmarkt werd aange-
de
Aan
51 kisten kabeljauw; 28 kisten
(ADVERTENTIE)
HERAS HEKWERK-OIRSCHOT HEKDAM1
4
Wat doet de kustwachter in geval hij
een noodsignaal opvangt.
het Staatsvissershavenbedrijf. Die beslis
sing neemt hij na overleg met de kust
wachter die hem kan inlichten over de
aard van het noodsignaal”.
140
de
de
In
liet
zou
er-
cht
te
ren
;en.
>ok
3Op
ro-
en-
we
nse
re
to
ren
de
Ce
de
de
len
•m-
en
eer
►n.
lid
re-
die
de
'la-
erd
ke-
?en
sle
•a-
an
»-
ir-
ag
I
de
ÏT-
iee
rat
)O-
;as
af
n-
en
in
,id
is
n-
J-
als kustwacht-loodsdienstregelaar op de
tweede etage van het Semafoor is ge
huisvest. Zoals „Radar IJmuiden” zijn
werkruimte deelt met het Redeplot, zo
doet de Kustwacht dat met de Loodsen-
besteldienst. De mensen wisselen elkaar
ook af in werkzaamheden of verlenen
elkaar assistentie als dat nodig is.
cent ’s nachts tot 100 procent bij mist
overdag. Ongeveer honderd meter terzij
de van het semafoorgebouw staat een
paal die niet alleen vanuit zee maar ook
vanuit de haven zichtbaar moet zijn.
De lichten in de stellage op het dak
worden bediend door de kustwacht. De
waterstand in de buitenhaven wordt er
tot op de decimeter nauwkeurig mee
aangegeven. De lichtsterkte van de lam
pen is regelbaar en varieert van 3 pro-
De Kanaalstraat: Jan Visser (Vis-
jan), Reijgersberg, Roggeband, de in
het begin genoemde Hin, Snooy,
dokter Rommeling en banketbakker
Dirk Bais. En steeds meer namen
komen naar voren: Nieborg, Klaas-
sen, Koningstein, Thijssen, De Vries,
v.d. Oord/Boeree, de hoek van Roelse,
Tellier, dokter Bok, fotograaf v.d.
Zijl, slager Vriend.
De heer Schol: „Wat deden we alzo
in de jaren tussen 1910 en 1920?
’s Zomers was de gang op vrije dagen
vaak naar het strand of de duinen.
Op het Wijk aan Zeeër-voetpad was
het goed bramen zoeken. Op het
strand binnen de Zuidpier zochten we
aangespoelde oude vismanden bij el
kaar die we in brand staken, soms
om alikruiken te koken. Wat het
zwemmen betreft: er werd in die tijd
steeds voor gewaarschuwd dat het
zwemmen buiten de Zuidpier gevaar
lijk was wegens de zeestroming en.
omdat in in het geheel geen toezicht
was. Ook het strand bij de Noordpier
zochten de jongens vaak op, want
daar stond toen ten noorden van het
fort de „Baak”, waarin ze ondanks
het verbod tot in het topje klom
men.
Kapper Jung had voor de jongens
een vast model: „kaal met een kuif
je”. Humoristisch als hij was vroeg
hij de jeugdige klanten vaak: „Zeg,
wil je het kuifje van voren of van
achteren?” Een jongen heeft ooit de
moed gehad te antwoprden: „Van
achteren. „Kapper Jung knipte zijn
haar inderdaad zo dat de jongen met
het kuifje op zijn achterhoofd huis
waarts ging. Maar dat is weer een
ander verhaal.
jjaLstad
Verschillende combinaties van rood, wit
en of groen licht waarschuwen voor de
wind of storm die wordt verwacht. Ten
behoeve van „De Bilt” wordt ook ieder
uur een weerrapport opgemaakt. Met
behulp van een aantal meteorologische
codes worden alle bijzonderheden door
gegeven aan de meteoordienst op Schip
hol.
Wie herinnert zich nog de brand
bij Jacob Keesje? Het was in de
opruimingstijd dat op de ramen van
zijn manufacturenzaak in de Visse-
ringstraat met grote letters stond
vermeld: „Alles moet weg”. En laat
nu op een avond een grote brand
uitbreken, waardoor de volgende
morgen inderdaad alles weg was.
Dat zegt de 36-jarige Guus Vegels die
om een paar uurtjes de''schaatsen
onder te binden. Later gingen we
naar het „verdronken land” van boer
Zwanenburg in de Velserpolder, ook
niet om de hoek van de deur, maar
in clubverband erg gezellig.”
De heer Schol, terugdenkend aan
het IJmuiden van „toen”, vraagt zich
af:
Schotse colli bij zich, om een praatje
te maken met de mannen van de
sluis en die kaairidders. Hij was, met
zijn witte sikje, een zeer bekende
figuur. Op het Willemsplein had hij
zijn school, die de letter A toegewezen
had gekregen, de Franse school (ofwel
Mulo). Behalve school A was er in het
begin ook de school B gevestigd met
als hoofd Ten Napel.
Het Willemsplein. De heer Schol
denkt terug aan de grote pomp en de
muziektent die er later zou komen,
aan de smederij van Jak en De Rooij
waar ook de visborden voor de traw
lers werden gemaakt, aan de stallen
van de firma Wed. S.I. Groen (en dus
aan koetsier George met z’n mooie
zwarte paard), aan het politiebureau,
de kruidenier Brandwijk, die bakker
Gjertsen, de drankwinkel van Wou
denberg, de horlogezaak van Van
Vrede, de ijzerwinkel van Zwager,
drukkerij Sinjewel, fotograaf Leo P.
Tismeer, drogist Sant, manufacturier
Diepen.
Guus Vlegels strijkt met z'n hand
döor z’n haar. „Tja, dat hangt er natuur
lijk van af hè. We beschikken over een
alarmeringssysteem. De schipper en de
machinist van de reddingsboot Johanna
Louisa worden gewaarschuwd. De op
stappers waarschuwen elkaar. Het hoofd
van de sectie „operaties” van het Loods
wezen en de sleepdienst worden gealar
meerd. Of er welof niet wordt uitgeva
ren wordt uitgemaakt door één man.
Dat is de h eer Ferment, het hoofd van
Wie herinnert zich de Oude
Willem Barendsz? Toen ik in 1907 in
IJmuiden kwam was deze allang
gesloten maar door openstaande deu
ren kon je nog wel naar binnen gaan.
Ik herinner mij dat achter de tapkast
een spiegel was aangebracht, waarop
Jan van Vuuren, een van de koetsiers
van de gebroeders Boon, een prachtig
paardehoofd had getekend.”
Als de heer Schol aan het oude
IJmuiden terugdenkt komt de ene
herinnering na de ander op. Even
terug naar het Sluisplein, met de
douanewoningen „op de stoep” en de
sluiswoningen, vervolgens de ha
venmeester, het postkantoor en het
Loodswezen. Namen als Kolle, v.d.
Meer, Verbeek, Lap en Boomgaard,
Landwehr, Wit, Bruin, Nieuwbuurt,
Kloet en Ghijs, De Bruys Tack, de
familie Smit in „Recht door Zee”. Hij
ziet de sleepboten weer voor zich, de
„Cycloop”, „Breeveertien”, „Inge
nieur van Rhijn” en de „Werkendam”
in de buitenhaven; tezamen met de
loodsboten „Nr.l” en „Nr.6”, tooiden
ze het havenfront.
schikbaar gesteld door de heer D.
Lammers. Zijn vader, eveneens Dirk,
was aanvankelijk machinist op de
„IJmuiden”. Drie weken nadat hij
was overgegaan naar de sleep
boot „Julia” van de Verenigde
OVER IJMUIDEN GESPROKEN...
Wat was het wintervermaak? „Bij
goed vriesweer gingen we met kleine
clubjes via de oude (thans Zuider-)
en de nieuwe nu Midden-) sluis door
de Breesaap en de Hoflaan naar de
vijvers van Del Court van Krimpen
(van de buitenplaats Rooswij k, intus
sen geheel verdwenen - JvB). Het
was zeker drie kwartier lopen. Som
migen hadden wel fietsen, maar
daarvoor was het te koud. Dat alles
Helmig - een heel dikke ijswafel
voor een enkele cent Wijnballen en
later pakjes toffees waar soms een
stuiver in zat. Kapper Jung in de
Enschedéstraat: „in mijn allerjongste
kinderjaren werden onze haren voor
vijf cent geknipt; na afloop van de
operatie vroeg Jung j.e of je mocht
roken - zo ja, dan kreeg je een
piraatje, zo nee dan kreeg je een
snoepcent terug.” Tot zover de heer J.
Schol.
Op de Zeeweg vertoonde Max Na-
barro films, in Flora, tegenover de
schoenenzaak van Sterk. Max Menist
had in Velseroord al een winkel,
Pauw dreef er zijn Amsterdamsche
Vleeschhouwerij, paardenslager Besse
was er gevestigd, smid Van Rooij en
had er zijn werkplaats - hij besloeg
de grote, Belgische paarden die toen
veel gebruikt werden, onder meer
voor de vuilniswagens van de ge
meente. Op de „Beurs” was het café
met uitbouw van Van den Boogaard,
die in de slijterij een bord had han
gen met de volgende tekst: „Deze
moolen kan niet malen - Die hier
drinkt, die moet betalen.” Overdorp
reed nog met paard én wagen (zijn
stal was in het dorp Velsen), Raad-
man - de man van de mandolineclub
- had nog zijn goedbeklante boekhan
del. En wie een prima metselaar
nodig had kon altijd terecht op de
„Koekoek”, bij Toon de Weers.
(Reacties: schriftelijk bureau van
dit blad, telefonisch 023-378601).
Neptun Agate, Bremerhaven; Geziena,
Beverwijk, Bordeaux; Export Freedom,
New York; Caracas, Antwerpen; Austin,
Noordzee; Kiefernberg, Zaandam, Stoc-
ke; Triton, Tilbury; Nassauborg, Hami-
na; Parkesgate, IJmuiden, Rochester!
Portainer, Velsen, Vigo; Horation, IJ
muiden, Londen; Ramo, IJmuiden,
Noordzee, Tor Scandinavia, Gothenburg;
Stoer, Hamburg; Proff Shchyogoleov,
Leningrad; Ashurst, Stettin, Sea Worker
plus Mars 25, Cont Plat; Tor Scandina
via, Noordzee.
ander beroep koos: hij werd opticien
in Santpoort.
De heer H. Teune heeft heel wat
voetstappen gezet op de Kanaalweg,
in de richting van het „klaphekje”.
Groentenboer Leijènaar had er zijn
nering (met hondekar), bakker Slui
ters was er gevestigd, een andere
Sluiters had er zijn mandenmakerij
voor o.m. vismanden; in dit pand zou
vader Teune later zijn garage inrich
ten.
De heer H. Teune te Haarlem her
innert zich nog goed het Velseroord
van ruim een halve eeuw geleden.
Zijn vader, Willem Arend, was uit
Kampen naar IJmuiden gekomen om
er zijn militaire dienst te vervullen,
als sergeant, omdat hij een HBS-
opleiding had. Willem Teune bleef in
de gemeente Velsen; na zijn dienst
tijd begon hij een kapperszaak aan
de Stationsweg no. 4, die tot dusver
door IJff gedreven was: het pandje
viel op door de twee langwerpige
ramen evenals dat van de melkwin-
kel van Thijs Zwanenburg rechts er
van. Naast Zwanenburg was de zaak
van Loendersloot gevestigd, op de
hoek van de Zeeweg. Links van kap
per Teune had bakker Voorn zijn
winkel; verderop na wat huisjes, was
de school van meester Vermeulen.
De kapperszaak van Teune, recht
tegenover de Kanaalweg (later even
eens Zeeweg), was op zaterdagavond
het ontmoetingscentrum voor velen:
tot tien uur werd men er geholpen.
Teune was een enthousiast automobi
list en had al gauw een eigen wagen.
Later begon hij als een van de eer
sten met een taxibedrijf, de „dubbel-
tjestax”. Op den duur kreeg hij, in de
crisistijd, zware concurrentie van
„wilde” ondernemers. Het leidde er
uiteindelijk toe dat hij wederom een
waren: KW 45
KW 105” 19.900, KW 117 15.600,
ÜK 135 plus UK 145 3620, UK 159 1700,
voerd: 1325 kg tong; 40 kisten tarbot en
griet; 51 kisten kabeljauw; 28 kisten
schelvis; 50 kisten wijting; 1293 kisten
schol; 32 kisten schar; 50 kisten ma-
De ramp van de „Eastwell” en het
moedige optreden van de mannen
van de sleepboot „IJmuiden” zijn in
deze rubriek meer dan eens aan de
orde geweest. Hier alsnog een unieke
foto van de „IJmuiden”, ons be-
Als het waar is dlat het de kleine
dingen zijn die het doen, dan „deed”
dit voorval het uitstekend in de ge
meenschap die IJmuiden heette, een
plaats met meer dan Europese ver
maardheid door het kanaal maar
vooral ook door het visserijbedrijf -
en toch wat omvang betreft aanvan
kelijk een dorp waar iedereen ieder
een kende en het leven op straat
duidelijk sfeer aan de gemeenschap
gaf. Op het Sluisplein zag men de
vletterlieden maar ook de vishande-
laartjes wachten op de binnenkomst
van de grote schepen; van de laatsten
was de eerder in deze rubriek be
schreven „Vodje” de oudste en de
eveneens al genoemde „De Vlerk” de
jongste en tevens brutaalste. Toen hij
een keer „verse” vis aan boord van
een groot schip verkocht had kwam
hij de wal op met de opmerking tot
zijn maats: „Als die kapitein de vis
bij de Velserbrug gegeten heeft haalt-
ie de Hembrug niet meer.”
Deze herinneringen aan „het van
Gat tot Stad, dat ons zovele goede
jaren geschonken heeft” werden voor
ons opgehaald door de heer J. Schol
te Bergen. Zoals hij vaststelt. „Voor
mij begon het in 1907 en duurde het
tot 1922, toen ik ,de wijde wereld’
inging. Wij, de zeventigers van nu,
hebben in IJmuiden een jeugd gehad
die onvergetelijk is”.
Op datzelfde Sluisplein kon men
iedere morgen tegen half acht Mees
ter Van der Hoeven aantreffen, zijn
Wie weet zich nog te herinneren
het café-pension Het Hof van de
familie Lubbers, de grootouders van
de tegenwoordige minister Lubbers;
daarvan heeft „opa” Lubbers vast
niet gedroomd.
De besommingen
ƒ74.600, 1-.. -
x--
VD 20 1600, VD 138 1300, IJM 27 1980.
Tijdens het gesprek blikt Vlegels re
gelmatig naar buiten. Lijkt automatisch
te reageren op ieder punt waar iets
beweegt of ongewoons opvalt. „Handen
vol werk hebben we aan gasten met die
pleziervaartuigen die hier ’s zomers bin
nenlopen”, vervolgt hij zijn verhaal.
„Aan de manier waarop ze manoeuvre
ren kun je al zien dat het prutsers zijn.
Ze trekken zich niets aan van de beba-
kening. Als het fout dreigt te gaan
probeer je de aandacht te trekken met
de morselamp. Je seint bij herhaling de
letter „U”. Als dat niet helpt hebben we
nog een grote lamp. Heeft dat nog geen
resultaat dan kunnen we de mensen
aanroepen”.
Naast de uitkijkpost van de kustwacht
staat een vrijwel identiek bouwsel, kom
pleet met lampen op het dak. Kustwacht
Vlegels weet daarover te vertellen. „Ja
dat is het semafoor van 'Rijkswaterstaat.
Van daaruit worden de lichten bediend
die op de uiteinden van kribben staan.
Via de lampen op het dak wordt daar
ook aan binnenkomende schepen ken
baar gemaakt in welke sluis ze moeten
worden geschut. Of ze een tegenschut-
ting hebben en aan welke kant ze in de
sluis moeten afmeren. Het is een beetje
verwarrend”, besluit Vlegels veront
schuldigend’ maar de boeien vallen weer
onder het loodswezen en dat hoort net
als kustwacht en radar onder het minis
terie van Defensie, ’t Is maar dat je het
weet.
Ooit gekke dingen meegemaakt.
„Doordat je er als het ware op getraind
bent lijk je alles wel te gaan zien,
antwoordt kustwacht Vlegels. „Een
poosje terug viel het me op dat de deur
van een strandpaviljoen open stond. Ik
waarschuwde de politie. En jawel hoor,
de voorgaande nacht was er ingebro
ken”.
„Wat ook heel gek was”, vervolgt
Vlegels, „gebeurde midden in de nacht
een paar maanden geleden. Ik zit een
beetje naar buiten te kijken. Ineens zie
ik in het donker een paar figuren het
kanaal overzwemmen. Nu zijn er na
tuurlijk wel eens meer feestgangers die
’s nachts zo nodig effe koppie onder
moeten. Maar deze gasten hadden grote
pakken op hun hoofd, ’t Ging allemaal
nogal geheimzinnig. Om kort te gaan...
de politie was er zo. Smokkelaars....
Wat ze vervoerden weet ik niet.
Interesseert me verder ook niet. Maar ’t
zat niet goed.
Dinsdag vertrokken: Teutonia, Kopen
hagen; Thor, IJmuiden, Tubararao; Ve
nus, Dundee; Hundson, Vlissingen; Mer-
weborg, Delfzijl; Murell, Rotterdam;
Claas Luhrs, Antwerpen; Elsteekman,
Delfzijl; Lappland, Cadiz; Noordbeek,
Rotterdam; Neptun Agate, Duinkerken;
Ilymales, Kovapos, Vanda, Plymouth;
Markborg, Beverwijk. Delfzijl, Monastar,
IJmuiden, Oxeloesund; Welsh City, Bil
bao; Tor Scandinavia, Gothenburg,
Steinbukk, Rotterdam, Empire, Oran,
Ara Kiel; Goresbeek, Monsteras; Parkes
gate, Poole, IJmuiden.
kisten schar; 50 kisten ma
kreel; 64 kisten diversen.
Prijzen in guldens
Per 1 kg: tarbot 11,59-11,17; grote
tong 13,86-13,68; grootmiddel tong 12,94-
12,31; kleinmiddel tong 11,36-10,71; tong
een 11,58-10,75; tong twee 10,80-10,31.
Per 40 kg: rode poon 82-52; hors
makreel 40; hake 140-134; hammen met
kop 136-94; tarbot 294-148; griet 211-79;
kabeljauw twee 87. kabeljauw drie 130-
86; kabeljauw vier 114-84; kabeljauw
vijf 76-56; schelvis één 80; schelvis twee
66-65; schelvis drie 61-60; schol één 81-
46 80; schol twee 79-46,80; schol drie
104-56; schol vier 92-52; wijting drie 94-
36; makreel één 74; makreel twee 34.
schar 84-41.
Steenkolenhandel verrichtte de
„IJmuiden” haar spectaculaire redding.
„Ik was graag meegegaan”, vertelde
Lammers later meer dan eens.
Woensdag aangekomen: Kent Shore,
Cont. Plat, IJmuiden; Smit Lloyd-16,
Cont. Plat, IJmuiden; Golden Star, Hu
sum; Erika Schulte, R.dam; Medina,
Londen: Hellas in Eternity, Baie Co
meau; Hiratsuka Maru. Yokohama.
0
u
