BESTUREN ZETTEN ZICH AF TEGEN BEVOOGDING
Nederland staat er in elf delen gekleurd op
I
II
11
4
kom
kijken
loop vrij in
en uit
t M
■■l
3
k
1965.
GASTENBOEK
51
3
1
=5
a
u
a
.3
Kt
‘v T
.-• JSi-* U
1
1
V?
■tr
IJL
DONDERDAG
7
OKTOBER
19 7 6
VARIA
23
I
est
era
Eigen beleid
‘est
reral
'eral.
Bij Topform valt u
van de ene verbazing
in de andere. De fauteuil
’Rembrandt' is precies
de fauteuil ivaarop u
jaren heeft gewacht.
Prachtig
handbewerkt
rundleder.
(Van onze Haagse redacteur
Theo Klein)
‘est
o
Haarlem
Barteljorisstraat 13-17
tel. 023-320850*
c
o
LJ
ITS
I
*a*4* ÏT
Kijk op
NOORDHOI.LAND
DEN HAAG. Bij de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten heeft
men geen moeite met tfagikomische
voorbeelden die illustreren hoe sterk
de greep van de rijksoverheid op het zj
gemeentelijk (en provinciaal) beleid
geworden is. Verhalen genoeg. Zoals 5
deze: in een klein dorp heeft het be- -j
stuur van een clubhuis veel last van
een groep baldadige jongen^, die met
de regelmaat van de klok vernielin
gen aanricht. Men besluit de kna
pen te weren en plakt een briefje
met hun namen op de deur. Een dag
later volgt een reactie van de con
sulent van het ministerie van CRM
in dat gebied, die eist dat de jongens
binnengelaten moeten worden, om
dat hij anders de subsidie intrekt.
iGAiq
1
iw, -
Bfeg
‘.'i
„Dichter bij
- - -
VOORLOPIG
GESLOTEN
WEGENS
exploitatie
tekorten
OBJECT VAN L
AANVULLENDE ^^ELEGENHEID
ft
is»
G °VVii
Gemeenten willen
meer zeggenschap
(ADVERTENTIE)
--V
Kb
komt.
U
de eeuwenoude burcht Ammersoyen
Een miezerig regentje daalde neer op
Gaarlandt, voorzitter van de ANWB.
de
de voornaamste beziens-
„Het is zo groot en we hebben net in
f
I
Het is deze gang van zaken, de be
moeienis van het rijk met de kleinste
plaatselijke problemen, die de gemeente-
De gemeenten vinden controle op de
gang van zaken uitstekend, maar dan
wel door ambtenaren die verantwoor
ding af moeten leggen aan democratisch
gekozen organen als de gemeenteraad of
zou dus controle mogelijk zijn via het
parlement, dat immers het doen en laten
van de regering in de gaten houdt, maar
in de praktijk komen de overbezette
parlementariërs daar niet aan toe Ook
daarom willen de gemeenten niet meer
op hun vingers worden gekeken door
deze filiaalhouders van Den Haag.
voor
van
een
een
GEM
WERKEN
7~
Purmerend Toby (uitsluitend modern)
Wormerveer Toby (modern en klassiek)
i
1
door Udo J- Buys
Het gevolg is volgens de gemeenten
dat zij in hun mogelijkheden beknot
zijn. „Vaak valt dat op het eerste gezicht
nogal mee- Neem bijvoorbeeld de rijks-
subsidie aan muziekscholen. Die be
draagt slechts 13 percent. Maar daarmee
moeten zijn veel kosten, maar vooral
veel zorg op te brengen. Iets dat we
alleen maar kunnen doen wanneer
we doordrongen zijn van een hart-
stochtelijke verliefdheid op ons land.
Een verliefdheid die door boeken als
dit kan worden gewekt en gestimu
leerd”.
ook om centralisatie gevraagd. Pressie
groepen hebben het rijk overgehaald om
bepaalde zaken te gaan regelen. En ook
gemeentebesturen hebben zich daaraan
schuldig gemaakt. Wethouders die naar
de staatssecretaris of de minister stapten
en er een bepaalde doorbraak forceer
den, zonder dat daar een afweging tegen
alle andere behoeften aan ten grondslag
lag’.
Gistermorgen was ze met haar man
ook nog present bij de opening door
prinses Beatrix van het Allard Pier-
sonmuseum in het vroegere gebouw
van de Nederlandse Bank aan de
Oude Turfmarkt in Amsterdam. Het
archeologisch museum van de univer-
siteit van Amsterdam is er gevestigd.
Commissaris Roel de Wit verklapte
dat hij in november zijn toernee
werkbezoeken aan de provincie be
gint.
1
„En deze rijksambtenaren lopen niet
altijd keurig aan de leiband van hun
minister. Zij ontwikkelen een eigen be
leid, waar geen enkele controle op is”,
aldus drs- J. Boelen, voorzitter van de
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
en in het dagelijks leven burgemeester
van Arnhem. De rijksinspecteurs vallen
onder de directe verantwoording van de
minister? in Den Haag. Op hun beleid
INTUSSEN WERDEN alle mede
werkers aan het boek voorgesteld aan
prins Claus. En natuurlijk ook Tom
Bouws, onder wiens redactie de delen
tot stand zijn gekomen. Bouws is een
oude rot in de toeristische wereld,
Was 15 jaar reisjdumalist voor ver
schillende bladen en is producer-re-
gisseur van de afdeling toerisme bij
de KRO. Dat laaste nog maar even,
want over een paar weken neemt hij
afscheid, met een receptie, die wordt
voorafgegaan door een H. Mis, waar
mee de omroep weer even haar echte
gezicht toont. In liet deel Utrecht
komt de woning van het kroonprinse
lijk paar niet voor. „Drakesteyn staat
er niet in hoogheid”, meldde Bouws
aan prins Claus. „Gelukkig niet, want
zo bijzonder vind ik het niet als
kasteeltje, er zijn er mooiere”, glim
lachte de prins, „In ieder geval itaat
dat van mijn schoonmoeder er wel
in”. Bouws wilde de eer van het
werk graag met anderen delen. „Zeg
nou maar niet tegen uw vrouw dat ik
dit alleen heb samengesteld, het is
een typisch collectief werk, waar al
lerlei jonge mensen met ’n grenzeloze
belangstelling aan hebben m-eege
üfeT.Itb
Si-I
WT
legd. wiens eerste burger, mr. dr. Lou
de Gou ook met echtgenote in Am-
merzoden aanwezig was. Ik zag hen
later in de kussens van een Mercedes
met chauffeur wegzoeven. ,,We willen
20 gemeenten per jaar doen, dus
hebbben we voor de hele provincie
ongeveer vier jaar nodig”. lachte Cor
rie de Wit, die zei dat haar de
representatieve kant van het werk
van haar man haar best bevalt.
DE UITGEVERIJ Elsevier was er
in geslaagd prins Claus naar het
Maasdorpje te krijgen. Voor hem wa
ren de eerste drie delen. Vanwege
zijn speciale belangstelling voor het
behoud van landschappelijk en stede
lijk schoon, zoals AGON-ELSEVIER-
directeur dr. J.F. Remarque het zei in
de ridderzaal van het uit de veertien
de eeuw stammehde kasteel Ammer
soyen. De komst van prins Claus
naar de Bommelerwaard had ook nog
een gering voordeeltje voor de burge
meester van Woudrichem, L.M. Vos
ter, die uit handen van de prins twee
cheques van ieder 5000 ontving. Do
naties van Elsevier en ANWB die
gebruikt zullen worden voor de con
servering van al het moois in het
vestingstadje in de schaduw van Slot
Loevestein.
VANUIT DE LUIE STOEL door
Nederlands landschappelijk en stede
lijk schoon dwalen kan deze winter
weer. Gisteren werden in het dorpje
Ammerzoden in de Bommelerwaard
de eerste delen gepresenteerd in een
serie onder de noemer „Kijk op Ne
derland”. Het is maar goed dat Bin
nenlandse Zakenminister De Gaay
Fortman zijn plannen tot herverde
ling van ons land nog niet heeft
kunnen doorduwen, anders was de
serie schier eindeloos geworden. Nu
bestaat hij uit elf delen. En de eerste
drie provincies die aan bod kwamen
zijn Noord-Holland, Utrecht en Over
ijssel. In november verschijnen drie
volgende delen (Drenthe, Limburg en
Zuid-Holland), in mei volgend jaar
zijn Friesland, Gelderland en Zeeland
aan de beurt'en Groningen en Noord-
Brabant dienen in augustus als hek-
kesluiter.
'l
gloednieuwe commissaris van de ko
ningin in Noord-Holland, drs. Roel de
Wit. die met zijn echtgenote Corrie
onder de genodigden was. Toen ik
hem vroeg van welk gebouw hij nu
het meest hield, van het schitterende
Accijnshuis aan de Bierkade in Alk
maar, waar hij tot voor zijn benoe
ming burgemeester was, of van het,
ook in het boek over Noord-Holland
afgebeelde Provinciehuis in Haarlem,
lachte hij: „Dit is een strikvraag”.
„Het eerste is een subliem gebouw en
is me erg dierbaar, maar het provin
ciehuis is ook zeer voornaam’.
DE NIEUWE COMMISSARIS wil
de historische waarde van het pro
vinciehuis aa>n de Haarlemse Dreef
meer naar buiten brengen, vertelde
hij me. Groepen die er toeven wil hij
laten rondleiden en hij nam zich voor
aan die rondleidingen zelf deel te
nemen. „Het is een erg fijn gebouw
om in te werken”, aldus de commis
saris, die voorlopig in Alkmaar blijft
wonen, tot zijn 15-jarige dochter
Marjolein met haar gymnasium klaar
is. Daarna pas gaat hij naar een
woning in Haarlem of omgeving uit
zien. De ambtswoning, die voor het
laatst door mr. Kranenburg bewoond
is, zal het in ieder geval niet worden.
7 p V
Of dit veelvoorkomend voorval: een
burgemeester uit een gemeente in het
uiterste noorden van het land wordt
naar Den Haag ontboden om te praten
met een ambtenaar op het ministerie
over een paar honderd meter fietspad.
De ambtenaar beslist daarbij over de
gevraagde subsidie, zonder dat er in feite
een van zijn bewindslieden aan te pas
Alkmaar een mooie bungalow”, zei
mevrouw De Wit, „als we hier komen
wonen willen we dat niet in een
typische villa wijk, maar in een ge
mengde buurt”. „Ik ken het hier al
een beetje”, zei Corrie de Wit me,
„want m’n vader was burgemeester
in Zaandam en in de oorlog moesten
we daar weg en hebben toen toen
vier jaar in Haarlem gewoond. Als
kind heb ik hier dus veel gefietst”.
HET ECHTPAAR DE WIT wil al
volgende maand met een tournee
door de provincie beginnen. Het eer
ste bezoek wordt aan Haarlem afge-
WOORDEN DIE ook met instem
ming werden beluisterd door
De Vereniging van Nederlandse Ge-
eenten heeft de problemen noe eens T
toen prins Claus arriveerde. Links mr. K. H.
(Foto’s Cord dotting)
De gemeenten vinden het te ver gaan
dat voor het doortrekken van een bus
lij ntje eerst de toestemming van de
minister van Verkeer en Waterstaat ver
kregen moet worden. Zij achten zich
mans genoeg om dengelijke plaatselijke
aangelegenheden zelf te regelen. Een
standpunt dat, zoals bekend, in Den
Haag niet door iedereen wordt ge
deeld
besturen in ons land irriteert. Zij voelen
steeds sterker de knellende band van
Den Haag en de zeer beperkte bewe
gingsvrijheid voor de gemeentebesturen
die daarvan het gevolg is. Met andere
woorden: gemeenten (en provincies)
kunnen steeds minder zelfstandig doen
zonder dat de rijksoverheid daar direct
aan te pas komt. Daar komt dan nog bij,
dat die invloed in steeds meer gevallen
■niet rechtstreeks uit Den Haag plaats
vindt, maar loopt via regionale of pro
vinciale inspecteurs van een ministerie.
Vertegenwoordigers van de minister in
dat bepaalde rayon (nspecteur voor de
volksgezondheid, inspecteur voor volks
huisvesting, enz.).
Prins Claus na de presentratie van de eerste delen in gesprek met de auteur
Tom Bouws. In het midden dr. J. F. Remarque, directeur van AGON/Elsevier.
werkt”. „Wat is het heerlijk een te
vreden schrijver te ontmoeten”, knik
te prins Claus lachend.
„ELK VAN DE DELEN bevat een
stukje uit het eerder verschenen „Ne
derland wat ben je nog mooi”. Van
dat thema uitgaande heb ik Neder
land geïnventariseerd. Aan mij was
het vast te stellen wat mooi is. Mis
schien ben ik niet helemaal volledig,
maar dat ben je nooit”, zei Tom
Bouws me nog over het werk, dat
behalve dat het een beeldverslag is
over de provincies, de belangrijkste
kenmerken er van schetst, toeristi
sche wenden geeft en aan de hand
van een kaart een korte weergave
geeft van de voornaamste beziens
waardigheden en attracties.
«O
u GEMEENTELUk
INSTRUMENTARIUM I
EEN DAPPER SUPPORTER voor
het Elsevierwerk toonde zich ir. R.
Meischke van de kunsthistorische af
deling van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg. „Boeken die een
beeld geven van het gehele land zijn
zeldzaam”, zei hij en noemde als goed
en omvangrijk voorbeeld de 17-delige
serie Nederland in beeld door Loosj es
samengesteld uit de afbeeldingen die
het tijdschrift Buiten in de periode
1907-1936 publiceerde. „Na dit stan
daardwerk kwam er geen nieuwe
grote uitgave meer tot stand”, aldus
ir. Meischke, die meende dat de nieu
we elf delen (samen 1648 bladzijden
met ruim 5000 vierkleurenfoto’s) deze
leemte vullen. „Ik geloof zeker dat ik
ook van het boek zal houden dat
vandaag ten doop wordt gehouden”,
zei hij, „maar als we willen dat dit in
de nabije toekomst geen historisch
plaatjesboek over het nabije verleden
wordt, dan zullen we verder moeten
kijken dan de zonnige voorkant die
hier getoond wordt. We zullen bereid
meenten heeft de problemen nog eens
uiteengezet in een brochure „Dichter bij
u”, een poging om deze problematiek
„onder de mensen” te brengen. In naam
hebben we een gedecentraliseerd sys
teem met drie bestuurslagen, maar in de
praktijk komt het erop neer dat veel in -A
Den Haag beslist wordt. „Dat is verwar-
rend voor de burgers”, aldus de vereni
ging, „zij gaan naar hun lokale bestuur
ders als er iets mis is in hun directe
omgeving en stellen hen verantwoorde
lijk voor de gang van zaken. Dat frus
treert de lokale bestuurders. Want zij
moeten zich verantwoorden
beleid dat in werkelijkheid
hogere bestuurslaag afkomstig is”.
„Wie op een hoger bestuursniveau
werkzaam is, heeft meestal een beter
globaal overzicht van wat er in de
maatschappij omgaat dan anderen. Hij
denkt dan al gauw de dingen beter te
kunnen en te weten”, schrijft de VNG,
die eraan toevoegt dat de behoefte om
de zaken centraal te regelen zeer mense
lijk is.
„Maar dat is niet altijd van Den Haag
uitgegaan”, aldus Roeien, „we hebben
de provinciale statep. Deze kritiek van
de gemeenten is niet nieuw. Dat hun
vereniging er juist nu weer zo de na
druk op legt komt door het uitblijven
van het wetsontwerp reorganisatie bin
nenlands bestuur, waarin minister De
Gaay Fortman van Binnenlandse Zaken
onder meer voorstelt Nederland in meer
dan 20 provincies op te splitsen. Roeien:
„In het voorontwerp van de minister
was decentralisatie van de rijkstaken
(dus het overhevelen van taken die nu
door het rijk worden uitgevoerd naar de
provincies en gemeenten - red.) een be
langrijk punt. Tot nu toe is het echter
bij die kreet gebleven. Er is geen verde
re uitwerking aan gegeven en zijn bang
dat dat ook in het te verwachten wet
sontwerp niet zal gebeuren”.
De gemeenten vinden dat een regering
die de mond vol heeft over spreiding
van macht en medezeggenschap het niet
kan maken om deze „sluipende centrali
satie” (dus de langzame concentratie van
macht in Den Haag) voort te laten gaan.
Verder is inmiddels de gemeenten al
duidelijk geworden dat er op de vakmi
nisteries weinig bereidheid bestaat om
werkeljk taken af te stoten. Er bestaan
momenteel al 83 rijksdiensten met filia
len in de verschillende delen van het
land. Daarvan zouden er volgens de
gemeenten een aantal zonder een centje
pijn door de gemeenten of provincies
overgenomen kunnen worden- Gebeurt
dit niet, dan vrezen de gemeentebestuur
ders dat de reorganisatieplannen van
minister De Gaay Fortman slechts tot
een verregaande centralisatie zullen lei
den.
heeft Den Haag wel middel m
handen om het hele beleid te beïnvloe
den. Want dan wordt er gezegd: wan
neer niet gedaan wordt wat wij willen,
dan raak je je subsidie kwijt”, aldus de
VNG.
:is
-
w\ijbV.) Li
■■■-■
