Overzicht Rhodesische
vrijheidsbe wegingen
Nederlandse Gasunie publiceert afzetplan 1976
AARDGAS RESERVE 100 MLD KUBIEKE METER GROTER
OR-Homburg
tegen publikatie
vakbonden
Nieuw: Floxil
de keelpijnstfller.
I
(Cfjalet
©ilenbootn”
f
reau
S3
Den Helder stopt
voorlopig met
koopavonden
DON DERDAG
7
OKTOBER
1. 9 7 6
RAPU
ANC
ZAPU
NDP
ZANU
Socialistisch
Teleurstellend
O
Marxistisch
ERS
:EUR
Voor inlichtingen: Jan G. Wester -
hoven
Telefoon 023-376741 of
023-372226
-
ZIPA
I Restaurant
Gevangenisstraf
Wüstelaan 75 Santpoort
Voormalig pied a-terre van Keizerin
Elisabeth van Oostenrijk, waar op
klassieke wijze specialité s gekookt
en geserveerd worden.
Recepties, diners, fondue-,
barbecue- en cocktail-parties ver
zorgen wij exclusief in partijen huis
„ÏBe Stoeterij”
giiberge banoubsï
„23e ©tlenbootn”
en Bodega lanbautr”
VARIA
winnaar te
(Van onze redacteur in Johannesburg, Karl Breyer)
altijd
optochten gehouden om steun te betuigxen aan de vrijheidsstrijders in Rhodesië.
Nkomo
Het lijkt erop dat nu Robert Moegabe
(ADVERTENTIE)
■èi'J
(ADVERTENTIE)
zoek
i
i ervaren
l itsluitend bij uw
drogist en apotheek
r.
V
De radicale vleugel van de ANC
werd p.a de Victoria-watervallenge-
sprekken (waar ook Voster en Kaoen-
Hij kon daarbij zolang er nog een
kans op hoop bestond rekenen op de
steun van de Organisatie van Afrikaanse
waarvan het slechts 50 pet. zeker is, dat
zij bestaan en zullen kunnen worden
ontgonnen. Voor de bewezen reserves is
de zekerheid 90 pet.
■rsoneel
nentale plat. Daarnaast kan de Gasunie
rekenen op een invoer uit andere landen
(o.a. Noorwegen) van 50 miljard kubieke
meter. Van deze in totaal 1840 miljard
kubieke meter zal na het jaar 2001 nog
100 miljard over zijn, nadat in de jaren
1976 tot en met 2001 990 miljard kubie
ke meter aan binnenlandse afnemers en
750 miljard meter aan het buitenland
zal zijn geleverd. Van de binnenlandse
verkopen in deze periode gaat 645 mil
jard op aan de openbare gasvoorziening,
terwijl 335 miljard zal worden geleverd
aan industrie en elektrische centrales.
Voorts zal het eigen verbruik van de
Gasunie 10 miljard kubieke meter ver
gen.
heid om het land te verlaten gebruik
en keerde niet meer naar Rhodesië
terug.
worden zwarte
machtsstrijd
LOESAKA Op 30 april 1966 zette een kleine groep van vijftien guer
rilla’s vanuit Zambia, komend over de Zambesi-rivier, voet op Rhedesische
bodem. Weinige dagen later werden zeven van hen echter door de Rho
desische strijdkrachten gedood. De anderen vluchtten naar Zambia terug.
Ondanks het geringe succes van de actie kan deze onderneming feitelijk
worden beschouwd als het begin van de gewapende strijd van de ver
schillende Rhodesische bevrijdingsorganisaties tegen het onwettige regime
van Ian Smith.
da aanwezig waren) niet meer verbo
den in Rhodesië. Hij stond daar odder
leiding van homeopaat dr. Elliot Ga-
bellah en secret-aris-generaal pastoor
Max Chigwida. In Jushoea Nkomo’s
ofwezigheid werd de gematigde vleu
gel van de ANC geleid door Josiah
Chinamano.
U DEN HAAG (ANP) De zekere aardgasreserves in Nederland en op
het Nederlandse continentale plat zijn in het afgelopen jaar met een
kleine 100 miljard kubieke meter toegenomen, aldus het „Plan van gas-
afzet 1976”, dat de Nederlandse Gasunie gisteren heeft gepubliceerd. De
Gasunie deelt in dit geschrift mee, dat de toeneming van de aardgas
reserves in 1975 ongeveer gelijk was aan de afzet in datzelfde jaar, die in
totaal 89 miljard kubieke meter heeft bedragen. Van deze afzet werd 42
miljard kubieke meter in het binnenland afgenomen.
Verleden jaar zette het regime lan
Smith nog een losprijs op zijn hoofd.
Thans is de mogelijkheid niet uitgesloten
dat hij de man wordt die definitief een
einde maakt aan de blanke heerschappij
in Rhodesië.
DEN HELDER (ANP). Gisteravond
heeft de gemeenteraad van Den Helder
met negentien tegen dertien stemmen
en voorstel van B. en W. aanvaard om
een proef die sinds vier weken in de
Noordhollandse gemeente met een koop
avond werd gehouden te beëindigen.
De proef had als voorwaarde een be
lofte van de middenstand zaterdags om
vijf uur dicht te gaan. Deze belofte zou
zijn geschonden door de grootwinkelbe
drijven Hema en V en D. Wel aanvaard
werd een voorstel van de ARP’er Laning
om opnieuw tot een koopavond te ko
men als de grootwinkelbedrijven tot be
tere gedachten zijn gekomen.
Zimbabwe Peoples Army. Ook der
de macht genoemd. Vermoed wordt
dat deze organisatie eigenlijk meer
als generale staf van de verschillende
guerrilla-orgonisaties is ontstaan. Er
wordt gezegd dat deze staf uit acht
tien officieren bestaat en dat Robert
Moegabe daarin een belangrijke rol
speelt. Moegabe behoort met Nikita
Mangena, een belangrijke militaire
ZAPU-leider, en Rex Nhongo, tot de
aanhangers van de verleden jaar in
Lusaka gedode Herbert Chitepo. Een
onderzoek door de regering van Zam
bia bracht aan het licht dat Chitepo
door eigen mensen was vermoord.
Robert Moegabe vluchtte verleden
jaar uit Rhodesië. Er stond een prijs
op zijn hoofd. Hij geldt als een van
de meest briljante koppen in de be
vrijdingsorganisaties en als een vroe
ger aanhanger van de meer socialis
tisch georiënteerde ZANU-organisatie.
UTRECHT (ANP). De gekozen le
den van de centrale ondernemingsraad
van Homburg in Cuyk hebben gisteren
bezwaar gemaakt tegen publikaties van.
de voedingsfederatie NVV-NKV over
vermoedelijke financiële manipulaties in
de jaarstukken over 1975 van Homburg.
Zimbabwe African Peoples Union.
Opgericht in 1961 door Joshoea Nko
mo. President was Nkomo, eerste
voorzitter werd pastoor Nadabiningi
Sithole. ZAPU werd in 1962 verboden
en joshoea Nkomo onder huisarrest
geplaatst.
Er werd geen oplossing gevonden en
ook tijdens de laatste poging in Dar-es-
Salaam kon de eenheid van de ANC niet
meer bereikt worden. Elk ging zijn eigen
weg. Sindsdien gaat ook de invloed van
deze leiders in eigen land meer en meer
achteruit. Weliswaar had Moezorewa
nog een tijd lang talrijke aanhangers,
omdat hij beschouwd werd als de eigen
lijke guerrillaleider, maar met de op
komst van de als „derde macht” be
schouwde guerrilla’s in Mozambique,
heeft hij enorm aan populariteit verlo
ren.
Zimbabwe African National Union.
Opgericht na meningsverschillen met
Nkomo door pastoor Nadabiningi Si
thole in 1963. Doelstelling van ZANU
was van begin af oan het regime,-
Smith met alle middelen, dus ook
met geweld, omver te werpen. Sithole
werd verschillende keren gearresteerd
en veroordeeld en pas verleden jaar
na Zuidafrikaanse interventie vrijge
laten. Hij maakte van deze gelegen-
Eenheid. Kort daarna echter kwamen de
hoofden van de zogenaamde frontlijnsta
ten tot de conclusie dot in plaats van de
kibbelende leiders Nkomo, Sithole en
Moezorewa een nieuwe man gevonden
moest worden die zowel voor de mili
tante guerrilla’s als de gematigde groe
pen acceptabel zou zijn.
Het is niet
verschillende
in
In het komende fecennium zullen nog
nieuwe kleinverbruikers op het gasnet
kunnen worden aangesloten. Onder deze
categorie vallen voornamelijk de huis
houdelijke gebruikers. Meer nog dan het
vorige afzetplan gaat het nieuwe plan
uit van een voortgezette voorziening aan
„kleinere grootverbruikers” (kantoren,
ziekenhuizen, horecabedrijven).
Bij de afzet aan de industrie zullen de
toegenomen reserves met name kunnen
worden bestemd voor hoogwaardige toe
passingen. Dit houdt enerzijds in, dat
bestaande afnemers voor zulke toepas
singen langer van aardgas kunnen wor
den voorzien dan volgens het vorige
plan was aangenomen, terwijl er ander
zijds meer ruimte is voor nieuwe con
tracten voor hoogwaardige toepassingen.
Onder hoogwaardige toepassingen wordt
daarbij in het algemeen verstaan een
toepassing, waarbij het gebruik van
aardgas duidelijk voordelen biedt boven
zware stookolie.
Thans tien jaar later zijn de
kansen groter dan ooit dat een van de
leiders van het volksleger van Zimbab
we (ZIPA), dat feitelijk uit de verschil
lende guerrilla-organisaties is ontstaan,
namelijk de 54-jarige Robert Moegabe,
de eerste zworte minister-president van
een nieuw Rhodesië zal worden.
Er zijn nog andere kandidaten om aan
het hoofd van een zwarte meerderheids
regering in een nieuw Zimbabwe te
staan, maar volgens de laatste berichten
uit Mapoeto (Mozambique), waar verte-
I genwoordigers van de politieke stromin
gen in Rhodesië, ZANU, ZAPU en de
ANC, vergaderen, lijkt het erop dat
Moegabe hun kandidaat gaat worden.
Ook de in Gaborone verzamelde staats
hoofden van de frontstaten en hun
plaatsvervangers (Samora Machel en Ju
lius Nyerere kwamen niet naar de onaf-
hankelijkheidsf eesten -van Botswana en
Agostinho Neto was niet uitgenodigd)
beschouwen inmiddels Robert Moegabe,
en niet Joshua Nkomo, als de betere
man.
Beide presidenten zien de toekomst
van Rhodesië alleen maar onder een
acceptabele socialistische leider, die op
de steun van het socialistische kamp
(lees: de Sovjet-Unie) en Oost-Europa
kan rekenen en die beschouwd kan wor
den als een versterking van het socialis
tische blok in het Zuiden, waartoe uiter
aard Angola, Mozambique en Tanzania
behoren. In elk geval staat Robert Moe
gabe thans vooraan op de lijst die vol
gens betrouwbare bronnen werd opge
steld door Ruslands ambassadeur in
Loesaka, dr. Vassili Solodovnikov, die
een van de top-kopstukken inzake Afri
ka is, en door Boris Panteleimonovitsj
Mirhosjnitsj enko.
SMoegabe lijkt
j
eens, toen hij nog secretaris was van
de ZANU, een aanhanger van Moezore
wa de komende man is. Weliswaar
zijn er al geruime tijd speculaties en
geruchten dat Sithole bezig is zich de
steun van de Sovjet-Unie te verwerven,
maar blijkbaar stemmen toch Moegabes
opvattingen over de toekomst van Zim
babwe beter overeen met de ideeën van
Julius Nyerere en Samora Machel.
Terwijl aan de ene kant het aanbod
van aardgas ruimer is geworden, is aan
de andere kant de raming van het
toekomstige energieverbruik wat lager
uitgevallen. Dit heeft tot gevolg, dat in
1985 38 percent van het totale energie
verbruik in ons land door gas zal wor
den gedekt of vier percent meer dan in
het vorige plan werd aangegeven, in
1975 werd 55 percent van het totale
energieverbruik in Nederland door aard
gas gedekt. Het energieverbruik wordt
voor 1975 geraamd op 77 miljard kubie
ke meter aardgasequivalent en voor 1985
ongeveer 115 miljard kubieke meter.
De Gasunie streeft ernaar, dat op het
eind van deze eeuw 33 pct. van de totale
In een poging om een eenheidsfront
bij de onderhandelingen met lan
Smith te vormen, werd de ANC voor
de gesprekken bij de Victoriawater-
vallen onder leiding gesteld van bis
schep Abel Moezorewa. Zowel Jos-
hoeo Nkomo als ook pastoor Sithole
accepteerde dit leiderschap. Na de
mislukte gesprekken op de Zambesi-
brug brak de ANC vrijwel weer ui
teen. Van dit tijdstip af spreekt men
van een gematigde of interne vleugel
van de ANC onder leiding van Jus
hoea Nkomo en een buitenlandse of
radicalere vleugel onder bisschop
Moezorewa en pastoor Sithole.
Floxil zuigtabletten helpen snel, vóórdat uw keelpijn
erger wordt. Twee krachtig werkende antiseptica bestrijden
uitbreiding van keel- en mondholte-infecties.
U kunt weer slikken en praten zonder pijn.
Floxil. Aangenaam zacht van smaak.
24 Zuigtabletten in handige
doordrukstrips. f 3,95.
vij krach-
reken w,
ie nacht-
binnenlandse energievoorziening door
aardgas wordt gedekt. Er zal voor dat
doel een actief inkoopbeleid in en buiten
Nederland worden gevoerd. Daarnaast
zal de vraag wordèn geremd in die
sectoren, waar sprake is van een minder
dan optimale gastoepassing. Het blijft
onverminderd van belang meer gas te
zoeken in het eigen land en de ontwik
keling van binnenlandse gasvelden te
stimuleren, aldus de Gasunie.
In het afzetplan van de Gasunie, zo is
nog later meegedeeld zijn de niet bewe
zen reserves niet opgenomen. Deze wa
ren op 1 januari ongeveer 600 miljard
kubieke meter groot. Met „niet bewezen
reserves” worden reserves bedoeld,
Deze laatste was de rector van het
Instituut voor Internationale Betrekkin
gen in Moskou en een lid van het
adviescollege van het Russische ministe
rie van buitenlandse betrekkingen. Hij is
ambassadeur van de Sovjet-Unie in Ke
nia en iedereen vraagt zich af waarom
een man van zulke betekenis plotseling
in Nairobi opduikt. Hij moet dus een
taak hebben die verder gaat dan Kenia’s
grenzen. Moegabe heeft enkele keren
met Ruslands ambassadeur in Nairobi
gesprekken gevoerd.
Bovendien wordt de vroegere leraar
Moegabe, die samen met NRomko in de
gevangenis zat en uiteindeïijk zijn post
als secretaris van de ZANU opgaf om
met de guerrilla’s vanuit Mozambique te
vechten, beschouwd als de betrouwbare
en meest onzelfzuchtige leider onder de
Rhodesische nationalisten.
De Gasunie publiceert ieder jaar een
afzetplan en het plan 1976 bevat geen
fundamentele beleidswijzigingen. De
verruiming van de reservesituatie, die in
1975 is opgetreden, betekent echter wel,
dat de afzet aan de gasdistributiebedrij
ven langer kan worden voortgezet en
dat een ruimere gasvoorziening van de
industrie mogelijk is. Dit is ook in de
nieuwe planning opgenomen.
De Gasunie gaat ervan uit, dat) de
zekere reserves in ons land van 1 janua
ri jl. 1790 miljard kubieke meter bedroe
gen, waarvan 1555 miljard in het Gro
ningse veld en 235 miljard kubieke me
ter elders in het land en op het conti-
De gekozen OR-leden zeggen in een
brief aan de voedingsfederatie, dat zij
geen bezwaar hebben tegen een onder-
van de jaarstukken door welke
instantie dan ook, maar dat zij het niet
eens zijn met de wijze, waarop „de
voedingsbonden FNV door publikaties in
het vakbondsblad .Bondig’ meenden de
belangen van de werknemers bij Hom
burg te behartigen”. Uit de manier,
waarop de voedingsbonden hebben ge
handeld, blijkt volgens de gekozen leden,
dat zij bewust het functioneren van
overleg via ondernemingsraden terzijde
stellen.
De voedingsfederatie heeft onlangs in
haar blad Bondig aangekondigd, dat zij
een proces gaat aanspannen tegen Hom
burg omdat de jaarstukken over vorig
jaar op verschillende punten niet klop
pen. De gegevens daarover kreeg de
voedingsfederatie van de Stichting On
derzoek Bedrijfsinformatie (SOBI) in
Amsterdam. Inmiddels heeft deze stich
ting namens de voedingsfederatie de
zaak aangespannen bij de ondernemings
kamer in de hoofdstad.
Een woordvoerder van de voedingsfe
deratie noemde desgevraagd de gevolgde
procedure volstrekt eerbaar. Volgens
hem heeft de ondernemingsraad niet het
alleen-recht om dit soort zaken aan te
pakken.
niet alleen de belangrijkse bijdrage tot
de nederlaag van het regime-Smith heb
ben geleverd, maar dat zij ook de mees
te rechten op de vorming van een zwar
te meerderheidsregering zullen hebben.
In 1971 hadden Sithole en Nkomo beslo
ten samen met bisschop Abel Moezore
wa onder de vlag van de „African
National Council” (ANC) opnieuw samen
te werken.
Hun ruzie dateerde uit de jaren zestig,
toen beiden het niet eens konden wor
den over de politieke doelstellingen van
de ZAPU. Sithole, alhoewel een metho
distenpastoor, werd de meer radicale
intellectueel dan Joshua Nkomo. Hij
wilde uit de ZAPU onmiddellïjk een
radicale ondergrondse orgonisatie maken
en met geweld een situatie scheppen
zoals die indertijd in Algerije onder het
Franse bewind ontstond.
Sithole werd uiteindelijk tot zes jaar
gevangenisstraf veroordeeld omdat hij
African National Congress. Opge
richt in 1952. Oorspronkelijk leider
Joshua Nkomo. Oorspronkelijk doel:
in het kader van voorgestelde grond
wettelijke veranderingen aan de
Macht te komen. In 1959 als onwetti
ge organisatie in het toenmalige
Zuid-Rhodesië verboden.
National Democratie Party. Opge
richt door Joshoea Nkomo in 1960 als
opvolgster van de verboden ANC.
Nkomo werd gekozen als generale
president. Verboden aoor de toenma
lige minister-president Sir Edgard
Whitehead. De oprichting van deze
partij en haar verbod wordt be
schouwd ols het begin van de meer
militante periode van de gematigde
Joshua Nkomo, die vrijwel altijd
westelijk georiënteerd was.
altijd eenvoudig de
bevrijdingsbewegingen
Rhodesië uit elkaar te houden.
Daarom volgt hier een lijjst van de
organisaties, met hun voornaamste
kenmerken.
zwarte vergegenwoordiger von het kapi
talisme wordt beschouwd. Zijn grootste
vijand, pastoor Ndabiningi Sithole, zegt
van zichzelf en van hem: „Ik werk voor
een socialistisch Zimbabwe. Nkomo is
meer een kapitalist dan een socialist”.
De meer dan zes mjljoen zwarten in
het huidige Rhodesië zijn ervan over
tuigd dat de zwarte guerrilla’s en niet de
zwarte leiders die thans overal in het
openbaar verschijnen, de oorlog hebben
gewonnen. Bovendien menen vele men
sen dat Nkomo bijvoorbeeld alleen maar
aanhangers heeft onder de stam der
Matabele, terwijl Sithole en bisschop
Moezorewa kunnen steunen op de grote
re groep der bevolking, die uit Shoonas
bestaat. Vele kenners van de Rhodesi
sche situatie beweren dat er nu al geen
sprake meer is van een conflect tussen
zwart en blank, maar tussen Shoonas en
Matabele, die het thans hoe dan ook
met elkaar zullen uitvechten.
Toch menen de meeste zwarte natio
nalistische leiders van Rhodesië dat zij
deel uitmaakte van een samenzwering
om minister-president Smith te ver
moorden. Hij had toen al dé organisatie
ZANU (Zimbabwe African National
Union) opgericht. Ndabiningi Sithole
werd verleden jaar door interventie van
Zuid-Afrika vrijgelaten voor de misluke
onderhandelingen aan de Victoria-wa-
tervallen. Hij keerde niet meer naar
Rhodesië terug.
Rhodesian African Progressive Uni
on. Werd verleden jaar opgericht
door een vroegere aanhanger van
Nkomo, namelijk Maxwell Wanda-
wanda. Deze organisatie bestaat we
liswaar nog, maar is vrijwel zonder
betekenis.
Volgens de Zipa verzamelden bisschop
Abel Moezorewa, James Chikerema en
Ndobiningi Sithole geld voor de vrij
heidsstrijders, maar kochten er in wer
kelijkheid dure auto’s van en betaalden
er hun hotelrekeningen mee. Joshua
Nkomo, de oprichter van „Zimbabwe
African People’s Organization” (ZAPU),
spreekt thans graag van zijn marxisti
sche sympathieën, terwijl hij als een
Joshua Nkomo daarentegen leefde
geruime tijd onder huisarrest en verliet
pas vijf maanden geleden Rhodesië.
Maar in september 1975 deed hij nog
een poging om het leiderschap van de
ANC in handen te krijgen. Bovendien
geloofde Nkomo toen nog dat onderhan
delingen met Smith eerder tot een op
lossing zouden leiden dan de gewapende
strijd.
Dat betekent in elk geval een politieke
overwinning voor de militante bewegin
gen in en buiten Rhodesië, die fetelijk
niet in staat waren het blanke minder -
heidsregime militair op de knieën te
dwingen. Want hoe men de zaak ook
bekijkt, de balans van de afgelopen tien
jaar vrijheidsstrijd is teleurstellend.
In getallen uitgedrukt komt het er op
neer dat meer dan 1600 guerrilla’s moes
ten sterven om 163 Rhodesische soldaten
en 508 burgers te doden. Van deze 508
burgers waren bovendien meer dan 460
zwarte landgenoten, misschien zoge
naamde „sell-outs”, collaborateurs of
landverraders, maar in elk geval zwarte
mensen. Velen van hen werden op bees
tachtige wijze vermoord en de guerrilla’s
maakten van elk middel gebruik dat in
hun terreurmethoden paste: folter, roof,
verkrachting.
Ook onder elkaar en tegen rivaliseren
de organisaties kenden zij geen pardon.
In Lusaka werd Herbert Chitepo, presi
dent van ZANU, met handgranaten op
geblazen en in de kampen van ZIPA in
Mozambique vermoordden ZANU- en
ZAPU-aanhangers elkaar.
Tijdens een persconferentie in zijn
suite in het feodale hotel Intercontinen
tal in Loesaka gaf Robert Moegabe er
lachend een verklaring voor: „Verschil
lende achtergronden, verschillende oplei-
dingsmethoden in de organisaties, ver
schillende oriëntaties en verschillende
opvattingen over wie de bevalen ge
ven. Maar daarbij bleef het niet. Op
persconferenties en in interviews be
schuldigden de verschillende leiders el
kaar van corruptie.
In de afgelopen jaren'zijn over de gehele wereld talloze malen demonstratieve
WiV
steun
Aan
ilMili ii
F'l
I j
I** f -
