Onderzoek van
Scotland Yard
Russen lanceren
BM-proces: verdachte vrijgelaten
Atoomdilemma
Econoom Friedman omstreden figuur
naar corruptie
bij de politie
bemande Sojoez
I
„Neerstorten van
Turkse Boeing
menselijke fout”
PRETORIA ZOU TOT CONCESSIE BEREID ZIJN
TANDSLIJM
3
RECHTERS HECHTEN GEEN GELOOF AAN GETUIGENIS MUI I FR
VAN LEEUWENHOEK
NOBELPRIJZEN TOEGEKEND AAN DRIE AMERIKANEN
Prinses Anne is in
verwachting, meent
Engels dagblad
19 7 6
3
OKTOBER
VRIJDAG
1 5
BINNEN- EN BUITENLAND
en
uk
r
ten
ten
md
I
B..-I LfUJ!-1
ids
Rapport
lag
arst
ter-
het
alle
ien.
lijk
cht-
;ind
Slagers"
ser
kte
(Van onze redacteur in Johannesburg, Karl Breyer)
JOHANNESBURG. De Zuidafrikaanse regering zou bereid zijn
tot een belangrijke concessie om een doorbraak in de onderhandelin
gen over de toekomst van Zuidwest-Afrika (Namibië) te forceren. De
Namibische bevrijdingsbeweging SWAPO, die door de regering-
Vorster tot nog toe niet aan de onderhandelingstafel werd geduld, kan
op een uitnodiging tot overleg vanuit Pretoria rekenen.
ms
I
*1
9
trijfel
onderhandelingen worden genood
Rozhdestvenski.
betrokken zijn bij de affaire. In sommige
gesprek van drie uur met een of meer
r
riën, in 1676 (hé, precies driehonderd jaar
tuin teleiden door middel van chantage.
in
Dr Carleton Gajdusek - medicijnenprijs.
Prof Baruch Blumberg (met echtgenote).
Milton Friedman - economieprijs.
Sa
«M
J
.4
Zudov.
zijn geworden.
Het dagblad zegt dat het onderzoek aan-
Er is ook het apparaat waarmee Tesla
aantoonde dat je van 1 miljoen volt niet
kendst van onindrukwekkendheid vond
ik toch de microscoop van Antoni van
Leeuwenhoek. U herinnert zich natuurlijk
dat Antoni van Leeuwenhoek, zoon van
Ach ja, dat waren mooie tijden, waarin
elke uitvinding nog een wonder was. Een
vrij komiek wonder is ook de wijze waar
op het Universiteitsmuseum aan een groot
deel van zijn unieke collectie is gekomen.
In 1918 was dr. P. H. van Cittert al enige
jaren conservator van het natuurkundig
laboratorium in de Bijlhouwersstraat in
Utrecht, maar hij kon niet vrijuit gaan en
staan waar hij wilde binnen de muren van
zijn laboratorium, omdat de huisbewaar
der op de zolververdieping woonde met
zijn knappe dochters, en iedere man de
toegang tot zijn domein verbood.
Wat maakt die microscoop van Antom
van Leeuwenhoek nu zo indrukwekkend?
Het feit dat het een dingetje van niks is,
een fluitje van één cent! Vergeet het soort
microscopen dat wij nu kennen, maar stel
u één enkelvoudig lensje voor ter grootte
van een speldeknop, dat tussen twee kope
ren plaatjes met een gaatje is vastge
klemd, met erachter een pennetje waarop
het „preparaat” (een veegje tandslijm bij
voorbeeld) werd „vastgepind”. Kijk je met
je bril op door dat mini-lensje, dan zie je
niets, omdat dan de afstand tot het oog al
te groot is. Het bijna platte dingetje is zo’n
10 centimeter groot, maar Van Leeuwen
hoek kreeg er een vergroting mee van 270
maal.
rote
reso
:on-
vor-
van
om
leze
dit
den
tale
SWAPO zelf heeft de zogenaamde con
stitutionele besprekingen in Windhoek
steeds genegeerd, omdat zij de partners in
dat overleg als verlengstukken van Preto-
Commentaar van Buckingham Pala
ce: „Wij weten niet of zij in verwach
ting is of niet. We nemen aan dat dat
ooit wel eens het geval zal zijn”.
Volgens de krant wordt van dr. Pin
ker verwacht dat hij tussen 14 februari
en 14 maart van het komendé jaar
bereikbaar zal zijn.
ria beschouwt. Het regime-Vorster op zijn
beurt schetste de SWAPO als een commu
nistische terreurorganisatie en weigerde
deze beweging als onderhandelingspart
ner te erkennen.
Black Peoples Convention beschuldigt
vooral Zoeloe-leider Gatsha Boethelezi
ervan een werktuig van de verdeeldheid
der zwarten te zijn.
Naar aanleiding van de onlusten in
Johannesburg van deze zomer is een offi
cieel rapport verschenen over de sectie,
verricht op de lijken van de 229 personen
die daarbij het leven hadden gelaten, zo
meldt het persbureau AP.
Gebleken is dat 150 personen waren
gedood door politiekogels. De overigen
waren om het leven gekomen door mes
steken en andere vormen van geweld.
De 64-jarige Friedman kreeg de prijs
voor zijn bijdrage tot de consumptie-
analyse, tot de monetaire geschiedenis en
theorie en voor zijn uitleg van de com
plexiteit van de stabilisatie-politiek. Pro
fessor Friedman werkt aan de universiteit
van Chicago.
Zelf noemt deze grondlegger van de
„Chicago School” zich liever qua ideolo
gie „anarchistisch”, hetgeen hem er ech
ter niet van heeft weerhouden een sterke
invloed uit te oefenen op het Amerikaanse
economische beleid van de afgelopen
jaren.
Hij is een tegenstander van overheidsin
grijpen, niet alleen op het economische
vlak maar op vrijwel elk gebied. Volgens
Friedman nemen de ontplooiingsmoge
lijkheden voor het individu toe naarmate
de overheid een kleinere rol speelt.
Deze stelregel bleek goed aan te sluiten
bij de politieke inzichten van de republi-
Dit houdt tevens in dat de rechters geen
geloof hechten aan de bewering van de
getuige Gerhard Muller, die Grundmann
wel degelijk als bankovervaller had opge
voerd. Müller behoorde vroeger envenals
Grundmann tot de Baader-Meinhofgroep.
keinse presidentskandidaten Barry Gold
water (1964) en Richard Nixon (1968) Van
beide heren was Friedman economisch
adviseur in de campagnetijd.
Een van zijn origineelste denkbeelden,
althans voor de leek, is wellicht de oplos
sing die Friedman in petto heeft voor het
probleem armoede Toen men hem eens
vroeg hoe hij de armen dacht te helpen,
antwoordde Friedman: „door ze geld te
geven”.
Ook na Nixons intrek in het Witte Huis
bleef Friedman hem adviseren. De Ameri
kaanse pers noemde Friedmans invloed
op Nixon „groot”.
De nieuwe Sojoez-missie zal het weten
schappelijke werk in samenhang met het
ruimtestation Saljoet-5 gaan voortzetten,
aldus Tass.
Het wordt in Moskou aannemelijk
geacht dat de Sojoez binnen enkele dagen,
mogelijk reeds vandaag, een koppeling
met de Saljoet zal uitvoeren.
De verdediging van Baader, Ensslin en
Raspe heeft zich veel moeite gegeven en
nog om aan te tonen dat Muller juist
helemaal niet betrouwbaar was.
Hem was de prijs onder meer toegekend
wegens zijn bijdrage tot het economische
stabiliseringsbeleid en dat is, aldus het
protest,' „welbekend bij het Chileense
volk”.
Professor Baruch S. Blumberg is ver
bonden aan het instituut voor kankeron-
Friedman, een uitmuntend redenaar en
scherp polemist, geniet internationale
bekendheid door de artikelen die hij elke
drie weken in „Newsweek” schrijft.
zelf. Uit de tot nog toe bekende gegevens
zou blijken dat deze corrüptiepraktijken
In Stuttgart-Stammheim, waar het pro
ces tegen Baader, Ensslin en Raspe al 153
zittingsdagen duurt, gaat de verdediging
nog steeds door met het horen van getui
gen. Hoewel de eisen al zijn gevallen, is
men er zeer op gebrand de ongeloofwaar
digheid van Müller aan te tonen. Woens
dag werd dat bevestigd door de anarchist
Rolf Pohle.
Gisteren werd de hoogste openbare
aanklager van de Bondsrepubliek, Sieg
fried Buback, gehoord. Hij zei dat het
openbaar ministerie nooit toezeggingen of
beloftes in welke richting dan ook heeft
gedaan aan de getuigen Müller, Hoff en
Ruland. Deze drie hebben tegen hun vroe
gere groepsgenoten getuigd. Verder wees
Buback het verwijt van de verdediging,
dat zij niet had kunnen beschikken over
alle akten, krachtig van de hand.
DFO
ié is
men
snse
ivol-
IOU-
een
ling
lien
den
gen
ens
ier-
ren.
iets
die
/ijk
trig
zer-
LONDEN (UPI). Uit het feit dat dr.
George Douglas Pinker, de gynaeco
loog van koningin Elizabeth sinds 1963,
heeft afgezien van het voornemen vol
gend jaar gastcolleges te geven in
Zuid-Afrika, leidt de Daily Mirror af
dat prinses Anne, echtgenote van kapi
tein Mark Phillips, begin volgend jaar
een baby verwacht.
In de pamfletten werd onder meer
gesteld dat blanke kinderen moeten wor
den gekidnapt en als gijzelaars gebruikt,
en dat elke zwarte op 25 oktober (een dag
voor de onafhankelijkheid van Transkei)
vijf blanken moet doden. De nieuwe stu
dentenleider in Soweto, Khotse Seathlolo
(opvolger van Tsietsi Mashinini), ver
klaarde duidelijk dat de zwarten geen
„slagers” zijn en geen gevolg moeten
geven aan deze provocaties.
Gok de andere sterke organisatie in
SÖweto, The Black Peoples Convention
(BPC), distantieerde zich van de oproepen
in deze pamfletten, en viel ook het vorige
week door verschillende thuislandleiders
opgerichte zwarte front aan. De BPC ver
klaarde dat dit zogenaamde zwarte front
onder leiding staat van „politieke clowns
en opportunisten”.
ots-
cht-
r R.
i de
iaar
Len-
me-
zijn
met
aat
cht-
•nse
het
i er
een.
vijs
ilair
oen
den
hoe
te
teld
oen
ons
t en
ret-
mil-
iret-
ver-
lam
tot
oop
rote
me-
laar
301
■oep
hai-
■den
iitie-
aan
i die
de
s de
aten
zou
n in
Soe-
'fers
and-
1 als
irg”,
cte”.
ode-
;sen,
din-
nog
uste
In Zuid-Afrika zelf groeit de spanning
en nervositeit. De laatste dagen zijn op
talrijke plaatsen pamfletten verspreid, die
tot de vreselijkste geruchten hebben
geleid. Nu al wordt gerekend op groot
scheepse opstanden en onlusten van de
zwarte bevolking. Interessant is dat zowel
de verboden African National Council
(ANC) als ook de organisatie van zwarte
studenten en scholieren in Soweto elke
verantwoordelijkheid voor de pamfletten
van de hand wijzen.
Wanneer Vorster nu wel tot erkenning
van de SWAPO zou overgaan, kan dat
leiden tot een andere opstelling aan de
onderhandelingstafel in Genève: SWAPO
en VN tegenover Zuid-Afrika, de blanke
bevolkingsgroep in Namibië en zwarte
vertegenwoordigers - bijvoorbeeld van de
Herrerostam - die al aan het Turnhallebe-
raad in Windhoek deelnamen en SWAPO-
suprematie afwijzen.
De Zweedse commissie voor solidariteit
met Chili heeft gisteren doen weten ver
ontwaardigd te zijn over het feit dat
Friedman de Nobelprijs heeft gekregen.
Vorig jaar ontketende hij in Zuid-
Amerika en in Amerikaanse universitaire
kringen nog een ware rel door zich naar
Chili te begeven waar hij, zonder veel
succes, een economisch herstelplan
opstelde voor het dictatoriale Pinochet-
bewind
door Nico Scheepmaker
V
(Van onze redacteur in Bonn,
Hans Aamesz
BONN Na een voorarrest van vier
al geruime tijd bestaan en een gewoonte
I een mandenmaker en zelf enige tijd win-
i kelier in manufacturen, in 1674 de infuso-
toont dat er sprake is van een uitgebreide
samenzwering om de rechtbanken om de I
geleden!) de bacteriën en in 1677 de sper
matozoïden ontdekte. Op 12 september
1683 schreef hij aan de Royal Society in
Londen over zijn ontdekking van bacte
riën in zijn eigen tandslijm:
„Wat my belangt ik oordeel van myn
selven (hoewel ik myn mont so reynig als
ik hierboven heb verhaalt) datten soveel
menschen niet leven in onze vereenigde
Nederlanden, als ik heden levende dieren
in myn mont draag. ik imagineerde wel
1000 levende dierkens te sien in een quan-
titeyt materie die niet groter was als een
honderdste part van een santgroote”.
De capsule staat onder commando van
de 34-jarige It.-kolonel Vjadeslav Zoedov.
Tweede man is boordwerktuigkundige
Valeri Rozjdestivenski, 37 jaar oud, ook
met de rang van It.-kolonel.
MOSKOU (AFP). De Sovjet-Unie
heeft gisteren twee kosmonauten aan
boord van Sojoez-23 in een baan om de
aarde gebracht, aldus het persbureau
Tass.
trig^
ons'
van
een
de
idi-
lid-
lOU-
in
Friedman is een van de invloedrijkste
maar tevens meest omstreden economen
van deze tijd. Hij is een kampioen van het
vrije ondernemerschap en wordt door
tegenstanders gezien als een man van
politiek rechtse signatuur.
Als econoom is Friedman een neo
klassieke monetarist die zich verzet tegen
de Keynesiaanse dogma’s die de wereld
economie zo lang hebben beheerst.
Anders dan Keynes, volgens wiens leer
het de investeringen zijn die aan de econo
mische schommelingen ten grondslag lig
gen, is Friedman van mening dat de essen
tiële rol niet bij de investeringen, maar bij
de geldstroom ligt.
In 1918 verhuisde de huisbewaarder, dr.
Van Cittert snelde de trappen op en vond
toen op die zolder een verzameling instru
menten van uitzonderlijke historische
waarde, waaronder de microscoop van
Van Leeuwenhoek en de lens waarmee
Huygens de planeet Titaan van Saturnus
ontdekte, alsmede een aantal door Van
Musschenbroek (in 1745 uitvinder van de
Leidsche Fles) vervaardigde instrumen
ten Al die instrumenten bleken afkomstig
van het „Natuurkundig Gezelschap”,
waarvan na enig speurwerk nog de wedu
we van een der laat:
bleek te leven Van Cittert spoedde zich
naar de weduwe, die op het punt stond te
verhuizen en juist een kist met oude
papieren voor de vuilnisman had klaarge
zet Dit bleek het complete archief van het
Gezelschap te zijn. Van Cittert richtte het
Natuurkundig Gezelschap opnieuw op en
de gevonden instrumenten plus het
archief werden de basis van het Universi
teitsmuseum. Trans 8. Utrecht, iedere dag
geopend van 10 tot 17 uur zaterdag van 14
tot 17 uur. zondag gesloten
Waarnemers in het Zuidafrikaanse
regeringscentrum leiden dit af uit de
onverwachte terugkomst van VN-
ambassadeur Piet Botha uit New York,
die sinds donderdag onafgebroken
besprekingen voert met premier Vorster
en minister van Buitenlandse Zaken dr.
Hilgard Muller. Botha zelf wilde bij zijn
aankomst geen enkel commentaar geven.
Vorige maand keerde een Sojoez-
bemanning na een langdurig verblijf in
het ruimtestation naar de aarde terug.
derzoek in Philadelphia en dr. Gajdusek
aan het nationaal gezondheidsinstituut
van Maryland Zij kregen de prijs voor
hun „ontdekkingen betreffende nieuwe
technieken vooi het bestrijden van het
ontstaan en de verspreiding van infectie
ziekten”.
Hij stelt zich dat voor via een „negatieve
inkomstenbelasting”, hetgeen voor hem
het voordeel heeft dat de laagstbetaalden
directe steun krijgen zonder te hoeven
aankloppen bij het labyrinth van, geldver
slindende, overheidsinstellingen voor
sociale en medische bijstand.
SWAPO zou nu door Vorster bij
Acht van de negen betrokken politie
agenten maken deel uit van een in 1972
opgerichte elitegroep die zich moest bezig
houden met opsporen van bankoverval
lers. De eerste resultaten van deze groep
waren spectaculair.
Een mens weet soms niet wat voor
moois hij allemaal bezit! Ik had bijvoor
beeld nooit van het Universiteitsmuseum
in utrecht gehoord, maar nu ik het op
uitnodiging van de directeur, dr. Peter
Kylstra, die me schreef naar aanleiding
van mijn driedelig feuilleton over de Joe
goslavische uitvinder Nikola Tesla,
bezocht heb, is het mijn stellige overtui
ging dat iedere natuurkundeleraar zijn
eerste les zou moeten besteden aan de
bezichtiging van het Universiteitsmu
seum, met al zijn (veelal originele) instru
menten betreffende tijdmeting, astrono
mie, navigatie, de elektriciteit etcetera,
waaronder de wrijvingselektriseermachi-
ne uit ongeveer 1750 waarvan je haren
l letterlijk recht overeind gaan staan, en
I enkele prachtige holle spiegels, die je, als
je er tweeënhalve meter vandaan staat,
driedimensionaal de hand lijken te reiken
als je de jouwe in hun richting steekt. Je
j weet als normaal mens niet wat je ziet!
gefingeerde aanklacht te doen intrekken.
„The Guardian” heeft een schriftelijk
rapport en een op de band opgenomen I
ter plekke doodvalt, maar het indrukwek-
informanten ter beschikking gesteld van
het openbaar ministerie en van de politie
Tijdens het proces tegen Andreas Baa
der, Gudrun Ensslin en Jan Carl Raspe
heeft Müller zeer ernstige beschuldigin
gen geuit. Volgens het openbaar ministe
rie, dat vorige week levenslang eiste tegen
deze drie verdachten, waren de verklarin
gen van Müller buitengewoon geloofwaar
dig. Het requisitoir berustte dan ook voor
een niet onbelangrijk deel op datgene wat
hij had gezegd.
(Van onze redacteur in Londen,
Henk Leffelaar)
LONDEN Scotland Yard, de geheime
dienst van de Britse politie, stelt een
onderzoek in naar corruptie onder politie
agenten in Londen. Om het onderzoek te
bespoedigen heeft de procureur-generaal
sir Norman Scelhorn de ongebruikelijke
stap genomen om twee hoorzittingen van
zijn wachtlijst te schrappen.
De corruptie betreft de omkoping van
agenten door onderwereldfiguren, het
opstellen van gefingeerde dagvaardigin-
gen en het indienen van de gefingeerde
aanklachten.
Het onderzoek is aanhangig gemaakt na
een publikatie in het dagblad „The Guar
dian” waarin gewag werd gemaakt van
gesprekken met een informant die uit de
doeken deed dat ten minste negen agenten
betrokken zijn bij de affaire. In sommige
gavallen werden betalingen verricht van I
enkele duizenden guldens, soms werd
daar zelfs door agenten om gevraagd.
In ruil daarvoor werden, aldus de infor
mant van „The Guardian”, bewijsstukken
dusdanig gemanipuleerd dat een recht
bank of een jury niet tot een veroordeling
zou kunnen komen. In andere gevallen
werd geld betaald om een door de politie
De eerste heeft zich inmiddels van de
groep gedistantieerd en is als kroongetui-
ge van het openbaar ministerie
jaar en zeven maanden is de 26-jarige Stuttgart-Stammheim opgetreden,
constructiewerken Wolfgang Grundmann
vrijgelaten. Hij stond terecht in het zoge
naamde kleine Baader-Meinhoffproces in
Kaiserslautern, onder meer verdacht van
bankovervallen. Gedurende het proces
bleek echter dat het openbaar ministerie
niet over de nodige bewijzen beschikte
teneinde het voorarrest van Grundmann
te doen voortduren. Zo althans besliste de
rechtbank op de 91ste zittingsdag.
De Soyoez-23 wordt gelanceerd vanaf de
basis Baikonoer.
STOCKHOLM (Reuter, UPI, AFP).
Drie Amerikanen hebben gisteren
Nobelprijzen toegekend gekregen: Pro
fessor Milton Friedman die voor economi
sche wetenschappen en professor Baruch
S. Blumberg en dr. D. Carleton die voor
medicijnen ofwel fysiologie.
WASHINGTON (UPI). De Ameri
kaanse commissie voor verordeningen
inzake kernbrandstof heeft verklaard dat
de gevolgen van hei bewerken van splijt
stof en atoomafval voor de omgeving gro
ter zijn dan verwacht was, maar nu ook
weer niet zo erg dat het uitgeven van
vergunningen voor elektrische kerncen-
trales zou moeten worden gestaakt.
De commissie antwoordt hiermee op
een bevel van een federale rechtbank tot
tijdelijk staken van het verlenen van ver
gunningen voor de bouw en inbedrijfne-
ming van kerncentrales.
De commissie stelt dan ook voor het
uitgeven van vergunningen te hervatten
met inachtneming van de gevolgen voor
het milieu.
Functionarissen van de NRC zeiden te
hopen dat dit voorstel binnen drie maan
den wordt aanvaard en dat het werk her-
vat kan worden aan 49 reactors en niet
anderhalf jaar gewacht moet worden
voordat een definitiefe analyse is voltooid.
Zou dat niet gebeuren, dan zou door het
uitstel en het grotere gebruik van kolen en
olie in de elektrische centrales 3,6 miljard
dollar verloren gaan. Bovendien moet dan
worden verwacht dat tussen de 2.700 en
3.200 mensen voortijdig overlijden door
extra luchtvervuiling met walm van olie
en kolen.
TOKIO (Reuter). Japan heeft de
wereld gewaarschuwd dat leden van het
verboden extreem-linkse Rode Leger op
het punt staan guerrilla-aanvallen uit te
voeren. Dit heeft een regeringswoord
voerder in Tokio gisteren meegedeeld.
Het Karolinska-instituut maakte
bekend dat professor Blumberg „een
manier heeft gevonden om de aanwezig
heid van hepatitis b virus in bloed te
ontdekken” „Hij heeft het ook mogelijk
gemaakt gamma-globuline en vaccib te
produceren, dat tegen deze aard van
infectie bescherming geeft”
Het instituut zei dat dr. Gajdusek „een
zeldzaam voorkomende hersenkwaal
heeft bestudeerd, die niet gepaard gaat
met koorts of een prikkelende reactie in
de hersenen „De ziekte wordt veroor
zaakt door geïnfecteerde agens, die Gaj
dusek heeft kunnen identificeren door
chimpansees in te enten”, aldus het insti
tuut.
ISTANBOEL. Het neerstorten van de
Turkse Boeing-727 in de nacht van 19 op
20 september op de Karatepe (Zwarte
Berg), waarbij 154 personen, onder wie
negen Nederlanders, omkwamen, is te
wijten aan een vergissing van de tweede
piloot. Dit is het resultaat van de eerste
fase van het onderzoek, volgens Turkijes
grootste krant Hurriyet, die daarmee
gelijksoortige eerdere berichten bevestigt.
Het onderzoek bestond voornamelijk
uit het afluisteren van de geluidsband uit
de cabine die na de ramp is teruggevon
den. Daaruit blijkt dat de tweede piloot,
die de vlucht uit Rome na de tussenlan
ding in Istanboel verzorgde, boven de stad
Afyon in de veronderstelling verkeerde
dat het nog maar drie minuten vliegen
was naar het einddoel, de badplaats Anta
lya, terwijl dat er in werkelijkheid 13
waren.
Hij kan met het traject minder ver
trouwd zijn geweest omdat gewoonlijk
rechtstreeks Rome-Antalya wordt
gevlogen.
Toen even later de lichten van de stad
Izparta opdoemden, zette de piloot de
daling in, in de veronderstelling dat dit
Antalya was. Op het laatste moment moet
hij zijn vergissing hebben bemerkt en nog
een poging hebben gedaan de bergen te
ontwijken.
