Mi
i
m
f I
SOLIDARIDAD
LATINO AMERICANA
I
Vakbondsleider door politie
gedwongen losprijs te vragen
URUGUAYAANSE VLUCHTELINGEN IN ARGENTINIË
OVERGELEVERD AAN WILLEKEUR
Mbbbbi
u«««
door Cees Straus
k>,
i
F
Vlucht
M
II
tllB
t
ilW>
ll««
ilBB
HB«
It «I
ft WH’
Dit is de getuigenis van Washington Pérez. Zijn relaas,
hoe uitzonderlijk ook door de schokkende feiten, is repre
sentatief voor de situatie waarin vele Uruguayanen verke
ren die vanwege de politiek-economische repressie hun
Veiligheidsdienst
«20
Uitwerpselen
t 'f
1
ARGENTINIË
zomer meemaakte zo alarmerend dat hij de hulp van het
Hoge Commissariaat voor de vluchtelingen van de Verenig-
de Naties moest inroepen om tenslotte als politieke balling
in Zweden te kunnen verblijven. Daar heeft hij zijn ervarin-
land zijn ontvlucht en in Argentinië geen enkele garantie gen op de band opgenomen en de neerslag ervan is in de d ■a
voor hun veiligheid kunnen krijgen. Integendeel, hun lot is vorm van een lijvig rapport op beperkte schaal in Europa
er miserabel en door een nauwe samenwerking van de verspreid. Dezer dagen was Pérez op doorreis in ons land j
Argentijnse overheid en de Uruguayaanse politie zijn de om op parlementair niveau toelichting op zijn verhaal te f
vluchtelingen hun leven niet zeker. Voor Washington Pérez geven.
waren de gebeurtenissen die hij gedurende de afgelopen
ill K
W s v i I h 111
Si s 111 s t
U i i -
KigBlIl H
■h««BI tl»»*
B1BI 1
i
te B B BB
(A
'k
niveru'
iolto
Mpto
’oysdni
••••••••••••■«I
•••'•••••••••••I
lü
BUENOS AIRES
I
O
O
CHUBUT
4st
3s>
ïROÊ
w
1
£s-fjW s#
I
re/w
Washington Perez
een bemiddelaar
naast
'e ook
n paar
tten.
gt u
raar-
uw
iken.
ing.)
s op.
;urs-
iden.
u uw
■elte-
n de
dan
nee-
:ken
kan
rde-
den.
pent
ngs-
drag
legd
Ver-
rorte
i het
SANTA
CRUZ
Daarmee is voor Pérez zijn taak als
tussenpersoon nog niet beëindigd. Hij krijgt
een nieuwe schok als hij ziet dat in plaats
van Gatti nu voor een ander een losprijs
moet worden verkregen. „Ik zag iemand
voor mij die met een touw van ongeveer 35
centimeter aan beide polsen was gebon
den en een doek over zijn gezicht had
zodat hij er uitzag als een mummie. Dat
was Leon Duarte’ Op dat moment was
Duarte er zeer slecht aan toe Hij stond er
blootvoets bij en Pérez kon zien dat hij
volkomen witte, bloedeloze voeten had
gekregen wat er op duidt dat Duarte gedu
rende een zeer lange periode in een ijskou
de ruimte had moeten staan.
Naar later zal blijken, kan Pérez nog één
keer met Gatti spreken. Na enkele dagen
wordt Pérez opnieuw opgehaald en krijgt hij
te horen dat „het geval van Gatti is gelikwi-
deerd”. Ondanks herhaaldelijk aandringen
krijgt hij op zijn vragen geen nadere
omschrijving van hetgeen hem verteld is.
Voor Gatti’s vrienden is de foto niet
voldoende, ze vragen beter bewijsmateri
aal. De bende gaat de eisen te ver en ze
kondigt aan dat ze 15 of 20 van „die
mensen wil opruimen". Hetgeen gebeurt:
op 13 juli verdwijnen ongeveer 35 tot 40
mensen in Buenos Aires, van wie zeker 30
lid zijn van de ROE.
Net als Gatti vraagt Duarte hem als
tussenpersoon een grote som geio bijeen
te orengen „Deze mensen vragen geld ze
willen dollars veel dollars Ik weet me> hoe
we dat moeten doen, maar ie moet met net
voorstel naar de Kameraden gaan. Maat
het is helemaal jouw zaak of je er mee wilt
doorgaan ais tussenpersoon of niet” ver
telt Duarte hem. Een aanwezige Argentijn
bijt Pérez toe dat hij met zijn werk als
bemiddelaar in het geheel niet moet stop
pen. Bij het afscheid vraagt Duarte hem
fluisterend maar met grote stelligheid hoe
het met zijn familie gaat.
Het zou de laatste keer zijn dat Pérez
met Duarte kon spreken. Thuisgekomen
overlegt Pérez met zijn familie en hun
vrienden hoe ze het lot van Duarte, die
lange tijd hun huisgenoot is geweest, kun
nen verzachten. Ze bediscussiëren tal van
voorstellen maar komen er niet uit. Een
paar dagen later wordt Pérez opgebeld
door een oude vriend van de ROE die hem
met klem aanraadt zo spoedig mogelijk het
land te verlaten. Hij weet nu al te veel van
het doen en laten van de bende.
in 1973 wem de uruguayaanse president
Buroaberry geconfronteerd met een militaire
junta ten sne> versiecnterde economische
situatie was net gevolg
teem
^mro
>g-
nro-
ngs-
- en
en -
aan-
on-
5
zes
jaar
door
ilver-
f vijf
•biljet
iaar is
.000,-
n 9%
lente-
ie de
1 san\
JUAN l
-
heid Als Pérez een tweede keer door de
bende omschreven als moordenaars en
dieven door Gatti s vrienden wordt opge
pakt bij zijn verkooppunt neemt hij de krant
van die dag mee Met Gatti en de krant
staat hi| dan op een toto die als bewijsma
teriaal vuui Gatri s vrienden moe’ dienen
Dat de bende onbeperkte vrijheid van
narideien neen oemerKt Pérez als de auto
wordt aangehouden waarin mj naar het
hootdkwartier wordt vervoerd De Argen
tijnse politie iaat hen na enkele tellen door
rijden nadat de bestuurder zich heeft gele
gitimeerd.
F
Vervolgens wordt hij naar een groep
mannen gebracht, voor het grootste deel
dezelfde die zijn huis binnenvielen, aange
vuld met enkele anderen. Pérez herkent
onder hen commissaris Campos Hermida
van de Uruguayaanse veiligheidsdienst.
Ook ziet hij behalve enkele andere Urugu
ayaanse politiefunctionarissen de broer
van kolonel Barrios die de leiding heeft van
de Libertadgevangenis in Uruguay. Pérez
herkent hen omdat hij ze heeft leren „ken
nen” tijdens zijn gevangenschap in Uru
guay.
Nadat nogmaals verklaard wordt dat hem
„ondanks het bekend zijn met zijn activitei
ten in Uruguay’ geen moeilijkheden staan
te wachten, wordt hem de reden van het
gebeuren verteld Pérez zal geconfronteerd
worden met een vriend, „iemand van je
kameraden met wie je moet spreken.
Gelukkig hebben we hem weten los te
krijgen van de Argentijnse federale politie
waar hij eb. we willen je niet verontrus
ten. Hij is nu gelukkig hier en kan met je
praten. Wij werken niet zoals de federale
politie
Pérez die door de situatie zeer verontrust
is, krijgt een nog veel grotere schok als hij
geconfronteerd wordt met zijn oude vriend
Gerardo Gatti Hij ziet dat Gatti een ernsti
ge ontsteking aan zijn arm heeft opgelo
pen, het resultaat van het feit dat hij lang
durig aan beide armen is opgehangen
Bovendien ziet Pérez dat hij ontstoken
ogen heeft en alleen mei veel moeite Kan
gaan zitten in nun beioei aanwezigheid
ontvouwt een van de leden van de groep
zijn plannen. Pérez Krijgt de rol van bemid
delaar tussenpersoon opgedrongen Hij
moet in contact treden met vrienden van
Gatti die op hun beurt een beroep moeten
doen op solidariteitsbewegingen in Europa
Ik wil hierbij vragen aan alle regeringen en
instanties die zich voor het lof van vluchte
lingen inzetten een beroep te doen op de
Argentijnse overheid om het bestaan en de
veiligheid van alle vluchtelingen in haar
land te garanderen.
Ofschoon de vakbonden onder de presi
denten Luis Battle en Victor Haedo legaal
zijn, wordt Pérez voor zijn werk talloze
malen gearresteerd en zonder enige vorm
van proces vastgehouden. In 1969 houden
de militairen hem 40 dagen lang vast, later
met zijn familie in Moron kan leiden, krijgt
op de ochtend van de 13e juni van dit jaar
een dramatische wending. Omstreeks
kwart over vier valt een groep zwaarbewa
pende mannen zijn huis binnen, zich
bekendmakend als leden van de Argentijn
se en Uruguayaanse politie.
Ze verklaren dat ze geen enkel bezwaar
hebben tegen het feit dat Pérez in Argenti
nië verblijft, dat ze niets tegen zijn persoon
hebben, maar dat hij dringend noodzakelijk
moet meegaan. Bovendien blijkt dat zijn
gangen de laatste tijd nauwgezet zijn nage
gaan.
Omdat dergelijke voorvallen voor Urugu
ayanen in Argentinië aan de orde van de
dag zijn, vraagt Pérez’ oudste zoon Jorge
als getuige te mogen meegaan, hetgeen
wordt toegestaan. Vader en zoon worden
vervolgens geblinddoekt en afzonderlijk per
auto weggevoerd. Pérez bemerkt dat de
auto in een garage stopt, wat hij kan
afleiden uit de aanwezigheid van bestelwa
gens en andere types auto’s die hij kan
waarnemen als per ongeluk een licht wordt
ontstoken.
Deze foto geeft een Indruk hoe Washing
ton Pérez met zijn overvallers werd gecon
fronteerd. Sommige leden van de groep
behoorden tot de Argentijnse jaolitie.
•••••••••«••••••••••••a****
••••••••«•«•••••••••••••••A
Pérez woont nu met vrouw en drie kinde
ren in Alvesta in Zweden. Hij heeft er nog
geen werk kunnen vinden, maar, zegt hij,
„ik ben in leven en ik heb een beetje vrede
in dit land kunnen vinden dat me in staat
stelt om voor mijzelf en mijn familie van
binnen orde op zaken te stellen. Ik ben hier
sinds de 14e augustus met de bedoeling
om alle mogelijke hulp te geven om het
leven van de kameraden te kunnen sparen.
tegen wil en dank
I
om gelden in te zamelen De groep wil een
losprijs hebben voor Gatti waarmee niet
nader omschreven activiteiten kunnen wor
den getinancieerd
Pérez krijgt de opdracht niets over het
gebeuren aan anderen te vetrollen in het
Gelang van zijn veiligheid en die van Gatti
Ten overvloede zegt de groep daarbij dat
ze een nazi-fascistische organisatie is,
woorden die door een toto van Hitler aan de
wand worden onderstreept
Perez bezoekt enkele vrienden van Gatti
die eerst garanties willen hebben voor
diens lichamelijke en geestelijke gezond-
z^IocutiremboK
jp^^BItmquillo
Treinta y Tres.
G U A Y Meet
f fMinosj) 2.
Zowel In Uruguay als in Argentinië treedt
de politie weinig verbloemend op als het gaat
om arrestaties en fouilleringen van burgers.
Daarbij wordt elke situatie aangepakt om de
arrestanten door martelingen bekentenis
sen af te dwingen.
Om een goede indruk op Pérez te maken
stelt een lid van de bende voor voedsel aan
Duarte te geven en bovendien een paar
schoenen in net huis op te zoeken. Pérez
hoort dat de man zich laat ontvallen dat ze
er toch genoeg hebben, „wel veertig paar’
Hij concludeert hieruit dat in het huis de
voordien gekidnapte mensen hebben ver
bleven of daar op dat moment nog waren.
De voorgeschiedenis. Washington Pérez
werkt vanaf 1948 als arbeider op een
fabriek van autobanden, FUNSA, in de
Uruguayaanse hoofdstad Montevideo. De
bedrijfsleiding behoort tot de meest conser
vatieve in het land en verbiedt haar werk
nemers ook maar enige band met een
vakbond te hebben. In 1952 breekt er
echter een staking uit. voor hoger loon en
als direct uitvloeisel daarvan komt een
bedrijfsvakbond tot stand, waarvan Pérez
een van de oprichters is. Hij wordt secreta
ris van deze organisatie en helpt daadwer
kelijk mee aan verschillende solidariteits-
stakingen, ondermeer met de studenten en
met de arbeiders op de suikerplantages in
het noorden van Uruguay. Belast met de
samenwerking tussen andere bedrijfsvak-
bonden geeft hij zijn medewerking aan de
oprichting van de ONT, de grote nationale
vakorganisatie in Uruguay. Tot de oprich
ters behoren ook zijn twee beste vrienden,
Leon Duarte, die sinds 1953 bij FUNSA
werkt en de graficus Gerardo Gatti.
gevolgd door een periode van 102 dagen.
In totaal zal hij sinds de jaren ’50 zes keer
gearresteerd worden. Door martelingen
wordt geprobeerd om bekentenissen af te
dwingen. Zo wordt Pérez langdurig onder
gedompeld in water met uitwerpselen en
moet hij een keer, in één week van dinsdag
tot en met vrijdag rechtop blijven staan.
Pérez, Duarte en Gatti behoren tot de
ROE, het Arbeiders en Studenten Verzet.
Hun eerste taak is het zich inzetten voor
een socialistische maatschappij. Na de
militaire staatsgreep van 1973 die een
einde maakte aan het civiel bewind van
president Bordaberry, (die overigens wel
aan mag blijven) gaat het in Uruguay in
snel tempo achteruit. De grote werkloos
heid brengt velen ertoe naar Argentinië uit
te wijken. Sinds de staatsgreep woont een
half miljoen Uruguayanen in Argentinië dat
voor de meesten slechts vier uur varen
over de Rio de la Plata is. Als op grote
schaal in Uruguay wordt gestaakt, wordt de
ROE illegaal verklaard en vervolgens wor
den de activiteiten ondergronds voortgezet.
Ook voor Pérez wordt de politieke situa
tie zo slecht dat hij in mei 1974 besluit uit te
wijken. In Moron, een voorstad van Buenos
Aires wordt hij krantenverkoper op een druk
plein in het centrum van de hoofdstad en op
de spoorlijn Flores-Liniers. In Argentinië
onthoudt Pérez zich van enige politieke
activiteit.
Het min of meer rustige leven dat Pérez
Onder hen bevindt zich een dochter van
de Uruguyaanse parlementariër Michellini.
Deze is drie maanden daarvoor gekidnap-
ped samen met een andere volksvertegen
woordiger, Guttiérrez Ruiz. Beiden zijn ver
moord. Pérez heeft sterk de indruk dat de
bende waarvoor hij de opdrachten moet
uitvoeren dezelfde is die Michelini en Ruiz
heeft omgebracht. Tot de gekidnapten op
de 13e juli behoort voorts de Uruguayaan
Quinteros. Zijn vrouw, eveneens lid van de
ROE was in de maand daarvoor op weg
naar de ambassade van Venezuela in
Montevideo uit de tuin van het gebouw
gehaald. Venezuela verbrak daarop de
relaties met Uruguay. Ook Leon Duarte,
Pérez beste vriend, wordt in deze periode
opgepakt.
IL
■NTRFI X
rios/URUGUAY
f
CORDOBA//^;
^SANJ
l Vuisi
1MEN-
fdoza
LA PAMPA
NEUQUÉNf ~"xl
RIO NEGRO LÉt"
.1
[ercedes I
t U RSUG U
^Colcmo^?^£/
B --
