Vals accent
w
|i
Men komt met zo maar een hotel in
n
Door Ron Brown
Als een klucht
Kleedhokje
Ongestoord
Onverwoestbaar
IJ
I
7
Een reiziger naar Noord-lerland merkt in Londen al dat hij op weg is naar een
gevarenzone. Op het vliegveld Heathrow wordt de vlucht naar Belfast eerder
omgeroepen dan normaal is. Men kan niet langs de gewone weg „inchecken'’
(de bagage afleveren en een instapkaart in ontvangst nemen) bij de vele balies
van British Airways. Met alle bagage moet men zich melden bij de uitgang die
naar het vliegtuig leidt.
t 1
w
Bezoek aan
Noord-lerland:
van het ene
fouilleerhok
naar het andere
Vervolgens wordt aan de passa-
één voor vrouwen. Dan volgt het
bekende ritueel: fouilleren, koffers
openen, doorzoeken. Vervolgens mag
de gast een betonnen pad betreden
terwijl de bewaker in een microfoon
vertelt wie er aan komt en hoeveel
bagage deze persoon bij zich heeft.
mensen die men ontmoet, is geen
schijntje argwaan of vijandigheid te
ontdekken. Integendeel, de mensen
zijn ongewoon hartelijk, behulpzaam
en vriendelijk. Ze zijn heel gemakke
lijk te benaderen.
auto ingeduwd en weggevoerd. Op
dat moment dacht de fotograaf dat
hij naar een eenzaam veld zou wor
den gebracht om doodgeschoten te
worden. Maar de IRA-mannen brach
ten hem naar een huis waar hij 24 uur
speel-
k heb
>p. We
loeder
>pel er
bede-
d ook
k voor
te een
raakte
Het nieuwe hotel, vlak naast de
ruïne, ligt achter een hoog hek Een
bewaker opent een poort en de gast
krijgt toegang tot een soort Kleedhok
je met één ingang voor mannen en
e: „Ik
k leid
zake
g, nou
iar ja,
in het
t was,
ht lief-
preidt
i roept
inspi-
altijd
optre
n Car-
r, zoek
eteren
or mij
rré als
s mijn
Dit is
heb ik
burger
iet vak
ior alle
Als ik
ie daar
loeder,
:ht met
c ik ze
eer hè,
probeerden vast te stellen of hij een
als fotograaf poserende agent was
van de inlichtingendienst van het
Britse leger. Na die 24 uur lieten zij
hem gaan: ongedeerd maar hevig
ontdaan.
Daar krijgt men dan eindelijk zijn
„boarding-card” en vervolgens stort
het veiligheidspersoneel zich op de
passagiers. Men wordt gefouilleerd,
alle bagage moet opengemaakt wor
den en alles wordt doorzocht. Niet
met de nonchalance waarmee het
vaak op Schiphol gebeurt, maar
grondig. De veiligheidsmensen blij
ken niet ontvankelijk voor grapjes
(„U boft, er zit geen vuile was in”) om
de sfeer wat te verlichten.
Onze redacteur Ron Brown die
onlangs in Belfast was, stond daar
voor een ongewoon probleem. Hij
moest zich in Noord-lerland in vele
gevallen voor Nederlander laten
doorgaan uit veiligheidsoverwegin
gen. Brown is Engelsman en heeft
dus ook een Brits paspoort. Hij was
echter door Noordierse collega's
gewaarschuwd niet in een willekeu
rige taxi te stappen omdat men aan
zijn uitspraak zou horen dat hij
Engelsman was. In Ulster geven veel
agenten van de inlichtingendienst
van het Britse leger zich uit voor
journalist om op die manier gege
vens te verzamelen over de IRA. Zij
gebruiken daarvoor valse perskaar
ten, een praktijk waar de Britse jour
nalistenvakbond al eerder kritiek op
heeft uitgeoefend omdat dit het
leven van bona fide journalisten in
gevaar brent.
Een moeder en haar twee Kinderen vluchten' uil de Eens Uoad <eiwiii wnse soldaten hun aftocht
dekken tegen stenen gooiende lunyens
«S
Fijne
jf, die
e me'
oedei
eft a
t kof
atjes,
its d’r
haai
enko-
aan een besmettelijke ziekte lijden.
Alle bagage wordt afgenomen. Ook
handbagage, die in een plastic zak
gesloten wordt, blijft in handen van
de veiligheidsmensen. Een enkel
krantje, boek of tijdschrift is toege
staan. De passagiers blijven dan
plaatjes met hun foto en identiteitsge
gevens.
Waar men ook veel verhalen over lang verhoord werd. De terroristen
hoort is de rivaliteit tussen het leger
en de Noordierse politie. Persfoto
graaf Gerry Fitzgerald vertelt: „Ik
stond bij een gebouw waar een bom
ontploft was en vroeg aan een Noord
ierse pQhtie-inspecteur of ik naar de
tweede verdieping mocht om een foto
te nemen. De inspecteur zei dat het
mocht, mits ik snel te werk ging en zo
spoedig mogelijk weer buiten was.
Dat hoorde een luitenant van het
Britse leger die in de buurt stond Die
nep naar een soldaat „Bewaak die
deur!” Ik kon er niet door De politie-
mspecteur riep naar twee van zijn
mannen „Pak die soldaat” De luite
nant nep er weer twee mannen bij
Het werd een klucht Maar het leger
en de politie liggen vaker met elkaar
overhoop omdat ze aan elkanders
oevoegdheden tornen Het leger
houdt bv auto’s aan om de bestuui
ders naar hun verzekenngspapieren
te vragen De politie beschouwt dat
als ongeoorloofd
(Jok Jim Gray heeft zo n verhaal
.Schuin tegenover onze krant was
een groot gebouw waar een brand
born was afgegaan Het was maai een
W ie de krant bezoekt om een redac-,
teui te spreken ot een advertentie op
te geven, wordt door veiligheidsmen
sen gefouilleerd en eventuele tassen
of pakjes worden doorzocht Vervol
geus moet de persoon of afdeling die
de bezoeker wd hebben telefonisch
toestemming geven dat hi| ut zij mag
buirienkvinen Ên tenslotte wordt de
bezoek et voor zien van een plaatje
met het woord visitor van en naar
de plaats van bestemming geescor
teerd Alle personeelsleden dragen
den iets met de aanslag te maken te
hebben De politie vermoedt trou
wens, dat het de IRA was. Maar het
zal wel een plaatselijk IRA-
bevelhebbertje geweest zijn. Wij den
ken niet dat het centrale IRA-
hoofdkwartier hiertoe opdracht zou
hebben gegeven Een jonge dwaas zal
wel gedacht hebben „Kom de Belfast
Telegraph zit daar daar gaan we een
bom plaatsen” „Maar, nogmaals, het
doet er niet toe. Wij gaan gewoon
door Wél met een handicap, want
door de schade kunnen wij maar
twee edities in plaats van de gebrui
kelijke zes drukken
Nu zijn er in Belfast wel enkele
taxi-bedrijven die altijd te vertrou
wen zijn, maar er zijn ook onderne-
mingen die loyaal zijn aan katholie-
ke of protestante zijde. In zo een taxi
moest Brown een theatraal Neder- I
lands accent in zijn Engelse uit- I
spraak brengen om te camoufleren I
dat hij Brit was. Had men hem ech
ter gefouilleerd en zijn Britse pas- I
poort gevonden met daarin een
„ongewone” (Nederlandse) pers
kaart, dan had de taxi hem naar een
onvoorziene bestemming kunnen
afvoeren. Het „valse” Nederlandse
accent bleek echter afdoende te
zijn
Er zijn echter voldoende wijken
waar men ongestoord kan rondlopen.
Als men geen bezwaar heeft tegen het
fouilleren bij het betreden van ieder
restaurant, postkantoor, bank of kan
toorgebouw, lijkt alles volkomen nor
maal Dit geldt echter vooral over
dag s Nachts is het beter niet al te
laat op straat te zijn Overleven in
Ulster is een kwestie van verstand
gebruiken, opletten en discreet zijn.
Bij de terugrit naar de luchthaven
zeggen de taxichauffeurs: „Toch niet
zo slecht als u gedacht had, niet-
waar?’ Menig passagier zal daar
bevestigend op antwoorden omdat
hij geen bom gehoord heeft en geen
schot gelost zag Maai men is zich er
wei terdege van bewust dat het ieder
moment zou kunnen gebeuren...
klaar
nen”. Siers sterk de indruk gegeven dat zij
Larel:
rstel-
k. En
open,
nee,
n. Nu
e van
geno- wachten in een geïsoleerde ruimte
met enkel banken en stoelen totdat zij
aan boord kunnen gaan.
Bij de landing op het vliegveld van
Belfast wordt de sfeer van geweld
nog eens benadrukt door soldaten die
met geweer in de aanslag om het
toestel gaan staan. Als een gewillige
kudde lopen de passagiers naar een
tochtige gang waar de in plastic zak
ken verpakte handbagage met chao
tisch geschuifel en heen-en-weer-
geloop uitgezocht moet worden. Dan
volgt de andere bagage en... wéér een
onderzoek door de veiligheidsdienst.
De taxi die de reiziger van het vlieg
veld gedurende een rit van 25 minu
ten naar Belfast brengt, wordt na
drie minuten al aangehouden bij de
permanente controlepost van het
Britse leger die de enige weg van en
naar de luchthaven bewaakt.
Hier staan, behalve zwaar gewa
pende soldaten, ook honden klaar om
naar explosieven te snuffelen. Onder
de loop van een machinepistool rijdt
de wagen op langs een bord met de
woorden: „Koplampen doven”. De
militairen laten de taxi passeren: de
chauffeurs die van en naar de lucht
haven rijden zijn bekend.
Tegen deze tijd zal zich van de
meeste reizigers een gevoel van onbe
hagen hebben meester gemaakt. Vol
van nieuws over IRA-kapingen van
auto’s, kijkt men met argwaan naar
iedere geparkeerde wagen of lopende
mannen langs de eenzame weg die
naar de Noordierse hoofdstad voert.
Volgens de taxichauffeurs van Bel
fast is dat echter een vertekend beeld
van Noord-lerland. Tot vervelens toe
hoort men ze herhalen: „Mensen den
ken dat de kogels je hier om de oren
vliegen. Zo is het niet. De nieuwsme
dia overdrijven de zaak Ze rapporte
ren alleen maar geweldplegingen”
Het geruststellende praatje wordt
echter vaak ondermijnd door de aan
blik van geblakerde gebouwen langs
de weg. De aankomst bij het Conway
Hotel in Dunmurry is bijvoorbeeld
een belevenis gelijk aan het betreden
van een gevangenis.
Aan het einde van de opritlaan
door een lommerrijk terrein ziet men
eerst de geblakerde ruïne van tiet
„oude” hotel waar de herstelwerk
zaamheden pas begonnen zijn Zes
maanden geleden drong een terrorist
met een bom het hotel binnen De
explosie veroorzaakte een grote
brand en verwoestte het Conway
Hotel.
BSESHM
Ik ben een dief, gepakt door de UVF (Ulster Volunteer Force)” staat op het plakkaat dat op het
hemd van deze jongen is geplakt Hij werd door de UVF een protestante extremistische groep,
gepakt en veroordeeld tot twee dagen straatvegen in Belfast wegens inbraak en diefstal.
Ongemakken als die welke heersen
in het centrum van Belfast, worden
met onverwoestbare Ierse humor
verwerkt. Het centrum is volledig
afgegrendeld. Bezoekers moeten
door poorten naar binnen. AUeen
bussen mogen er rijden en wagens
die bestellingen afleveren of voor
onderhoudswerkzaamheden nodig
zijn. AHes wordt scherp bewaakt
door het leger. Bij iedere ingang
ondergaat men het onderzoek van
tassen, pakjes en dozen en het fouil
leren.
Buiten deze vesting rijden de
patrouiUes in de zone waar geen auto
geparkeerd mag worden zonder dat
er iemand bij blijft. Met korte tussen
pozen ziet men pantserwagens of
jeeps van het leger, evenals jeeps van
de politie van Ulster. Soldaten en
politiemannen zijn zwaar bewapend.
Bij de poorten naar het centrum zijn
wachthuisjes door het leger van zwa
re stenen gebouwd met een overhan
gend dak.
Veel gebouwen buiten het centrum
zijn uitgebrand of „wegens bomscha-
de” gesloten. Men heeft dan ook snel
de neiging om de sloop van krotten
wijken daar ook toe te rekenen.
De Belfast Telegraph is een van de
grootste kranten van Noord-lerland.
Onlangs werd er een wagen door de
ingang voor de bestelwagens van het
avondblad gereden, sprongen er
mannen uit en kort daarop ontplofte
een bom. De benedenverdieping van
het gebouw werd zwaar beschadigd.
Er viel één dode en vele gewonden.
Chef-nieuwsdienst, Jim Gray,
stond in de redactieruimte toen het
gebeurde: „De deur vloog uit de spon
ning en miste mij op miHimeters na.
Ik had niet gedacht dat dit oude
gebouw een bomaanslag kon verwer
ken zonder in te storten”.
De Belfast Telegraph is vóór de
banden van Ulster met Engeland
doch politiek erg gematigd en fel
anti-terreur. Jim Gray. „Wij wisten
niet of het de protestante of de katho
lieke extremisten waren geweest. Dat
interesseerde ons ook geen barst.
Terreur is terreur Toen wij dit na de
aanslag dan ook schreven, kregen wij
een verontwaardigde brief van de
protestantse militanten die ontken-
Aan het eind van de wandeling naar
het hotel is een deur met een spiegel.
Na een tijdje gaat een zoemer en
draait de deur open. De spiegel blijkt
aan de andere kant gewoon doorzich
tig te zijn en de bewaker binnen het
hotel heeft ruimschoots de gelegen
heid gehad de naderende bezoeker te
bestuderen en te vergelijken met de
mondelinge gegevens van de poort
om te zien of er plotseling geen stuk
bagage verdwenen of bijgekomen is.
Het is moeilijk te zeggen of deze
bewaking nu geruststeHend of onheil-
speHend is. Mogelijk is het wel goed
om dagelijks aan de aanwezigheid
van terreur herinnerd te worden,
zoals in de Tweede Wereldoorlog in
Engeland posters hingen met de leu
ze: „Pas op, de vijand is overal!”.
Maar het bevordert de gemoedsrust
niet.
Wat echter in scherp contrast met
deze situatie staat, is de houding van
de Noordieren zelf. Bij de meeste
Arrestaties in Belfast: het leger grijpt hardhandig
in en trapt daarbij nog wel eens op de tenen van
de Noordierse politie.
kleine bom en de twee agenten die het
eerst ter plekke waren, hadden erop
kunnen pissen om het vuur te doven.
Maar het leger eiste dat iedereen het
gebouw onmiddellijk verliet. Gevolg:
het vuur breidde zich uit en het
gebouw brandde af. Enorme
schade”.
Men zou denken dat de inwoners
van Belfast met al dat geweld om hen
heen iedere gelegenheid zouden aan
grijpen om de stad te verlaten. Plaat
selijke autoriteiten zijn buiten Bel
fast begonnen met de bouw van een
nieuwe stad, Craigavon. Mensen die
daarheen trekken wordt van rege
ringszijde een bedrag verstrekt dat
varieert van bijna 500 tot meer dan
800 (ongeveer 2500 tot 4000). De
stad is modern en heeft alle nodige
faciliteiten. Er is een zwembad, er
zijn wandelpaden, een modern win
kelcentrum en moderne, ruime hui
zen. Tóch is de reactie op dit project
teleurstellend tot dusver. De inwo
ners van Belfast voelen zich verbon
den aan hun troosteloze, grauwe stra
ten van geweld. De Shankül Road,
Falls Road, Crumlin Road zijn heilige
grond voor de bewoners. Hun katho
lieke of protestante „stam” is daar
gevestigd en ze verdedigen hun terri
torium dan ook met geweld en door
middel van barricades als het moet.
De regering probeert via televisiead-
vertenties de bevolking alsnog los te
weken van haar wijken.
Bij een bezoek aan Belfast is het
wijs om eerst te vragen in welke
wijken het veilig wandelen is. Wie
zich in de katholieke of protestante
„trouble areas” begeeft, loopt de
kans opgepakt te worden door de
katholieke of protestante extremis
ten, die immer bevreesd zijn voor
spionnen van het leger. Een Britse
fotograaf die na een incident in de
Shankill Road wat te lang bleef han
gen, voelde zich ineens van achteren
beetgepakt terwijl een zak over zijn
I
i
