OOK MONDALE EN DOLE
WEINIG BOEIEND
technische fout
Sojoez-23 landt
in meer na
Atoompaniek in
Oostenrijk
TOPOVERLEG IN SAOEDI-ARABIE BEGONNEN
TV-debat vice-presidentskandidaten
Rhodesië-conferentie uitgesteld tot 28 oktober
BOMAANSLAG OP
GASFABRIEK IN
NOORD-IERLAND
Doorgedrukt
Stemming
Speculaties
Standpunt Smith
SPIEKBRIEVEN
Frontlijn-presidenten
STRIJK-ALFIE
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 6
OKTOBER
1 8
MAANDAG
(Van onze redacteur in Washing
ton, Henk Kolb)
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN-LOESAKA. Robert Moegabe, een van de nationalisti
sche leiders in Rhodesië, zal geen enkel overgangsbewind erkennen
zolang het regime van Ian Smith niet op het slagveld is verslagen.
door Nico Scheepmaker
(Van onze redacteur in Beiroet, Rinco Wilton)
BEIROET. In de Saoedische hoofdstad Riad vindt op dit moment
een Arabische mini-top plaats waar de staatshoofden van Libanon,
Syrië, Egypte, Saoedi-Arabië en Koeweit en de leiders van de Pales
tijnse bevrijdingsorganisatie PLO elkaar ontmoeten.
WASHINGTON. Walter
Mondale en Robert Dole, kandi
daten voor het vice-
presidentschap van de Verenigde
Staten, hebben weliswaar in
Houston een aanmerkelijk leven
diger debat gehouden dan Carter
en Ford tot nu toe hebben kunnen
opbrengen, maar zij hebben wei
nig opmerkelijks toegevoegd aan
de middelen waarmee de verkie
zingsstrijd wordt uitgevochten.
Aki
Assad, Sadat en Arafat
in directe confrontatie
Blijkbaar in opgewekte stemming worden president Sadat (links) van Egypte en
MONDALE
Moegabe wil militaire nederlaag
van het regime-Ian Smith
met
tas
Het feit dat mijn advies dus al was
opgevolgd voordat ik het had gegeven,
zou mij voldoening moeten geven, maar
het maakt me eerder verdrietig, omdat ik
alleen maar op dat idee gekomen was
omdat al die wise-cracks zo abominabel
waren, en zo luchtledig. Ik begrijp wel dat
het moeilijk is om de hoofdrolspelers van
M.A.S.H. met een volledig script als eer
sten naar Mars te sturen, maar is het echt
te veel gevraagd om een beetje betere
tekstschrijvers in te huren, als te zijner
tijd Venus wordt overmand?
Ook de brandweer bleek niet overal op
de hoogte, want tal van popiers meldden
zich tijdens de uitzending op hun posten.
De politie-alarmcentrale kon een golf tele
foontjes van doodsbange Weners niet ver
werken. „De mensen wilden weten waar
ze konden schuilen voor de radioactivi
teit”, vertelde een politieman.
Lang niet iedereen bleek te weten dat de
centrale Zwentendorf pas op zijn vroegst
over twee jaar klaar is en dat er zich dus
nog geen kernbrandstof bevindt.
„We wilden alleen maar aantonen wat
er eventueel zou kunnen gebeuren als er
zich in Zwentendorf een catastrofe zou
voltrekkeh”, reageerde een ORF-zegsman
beduusd.
Boven het Tengiz-meer, in Centraal-
Azië, waren de weersomstandigheden met
felle sneeuwstormen zaterdagavond bar.
Het kosmonautenduo - commandant Zoe-
dov en boordwerktuigkundige Rozjdest-
vensky - werd echter desondanks snel
gevonden door vliegtuigen en in „bevredi
gende” toestand uit de Sojoez-23 gehaald.
Ook de capsule zelf kon worden geborgen.
In Oostenrijk vindt momenteel een
gefaseerde inspraak-procedure plaats
over de vraag of, en zo ja op welke schaal,
er kerncentrales moeten komen.
MOSKOU (UPI). De Russische kos
monauten van Sojoez-23 hebben zaterdag
avond, na een wegens technische moei
lijkheden verkorte vlucht, een „natte” lan
ding uitgevoerd in het Tengizmeer.
Omdat het nog nooit eerder is voorgeko
men dat een Russisch ruimteschip op het
water landde, gaan er in Moskou specula
ties over de mogelijkheid dat Sojoez-23 bij
zijn terugkeer in de dampkring uit de
koers is geraakt.
De donderdag gelanceerde Sojoez had
een koppeling tot stand moeten brengen
met het ruimtelaboratorium Saljoet-5,
maar die werd afgelast wegens een fout in
het benaderingssysteem.
De deelnemers zijn echter wel uitgeno
digd om, zoals oorspronkelijk was afge
sproken, op 21 oktober het voorbereidend
overleg in Genève te beginnen.
DOLE
mo op de cijfers en feiten teneinde Dole te
ontwapenen. Eenmaal sloeg hij terug om
te zeggen dat Dole zijn reputatie als dra
ger van de republikeinse strijdbijl ruim
schoots had verdiend.
de ZANU-strijdmacht.Wanneer het
Smith-leger de strijd beu is, zal Smith
naar ons toekomen en zeggen: „mijne
heren, laten wij praten over de machts
overdracht”. Dat tijdstip is het enige tijd
stip voor onderhandelingen”, aldus Moe
gabe in de Sunday Times.
ken was gedoemd door een nieuw Syrisch
militair offensief in Libanon.
De Syrische leider Assad weigerde, wel
licht door de te verwachten ernstige kri
tiek van de zijde van de Liga, vorige week
naar Cairo te gaan, waarop de Egyptische
president Sadat het eveneens liet afweten.
Aan de mini-top in Riad moet daarom
groot politiek belang worden gehecht;
daar vindt op dit moment de directe con
frontatie plaats tussen de grote antagonis
ten en de Arabische wereld: Sadat en
Assad, en tussen de grote tegenstanders in
de Libanese burgeroorlog, de Palestijnse
leider Jasser Arafat en de Syrische presi
dent.
Dertien maanden lang hebben Sadat en
Assad elkaar genegeerd en politiek ernsti
ge schade berokkend ten gevolge van
Syrische ontevredenheid over Egyptes
toenadering tot Israel (Sinai-akkoord), en
‘Egyptisch wantrouwen over Syrische
betrokkenheid in de Libanese burger
oorlog.
Nu Assad en Sadat in Riad in het open
baar handjes hebben gedrukt en gezellig
keuvelend de vergaderzaal binnengingen,
mag nog niet geconcludeerd worden dat
alle Egyptisch-Syrische tegenstellingen de
Arabische wereld uit zijn. Hun ontmoe
ting evenwel is ongetwijfeld de kroon op
het werk van de Saoedische en Koeweitse
diplomatie, die ruim een jaar lang alles in
het werk heeft gesteld om de kloof tussen
Damascus en Cairo te overbruggen en de
Arabische eenheid werkelijk gestalte te
geven.
Waarnemers in Beiroet hebben er altijd
op gewezen dat een oplossing van de Liba
nese crisis alleen maar mogelijk zou zijn
als de Egyptisch-Syrische tegenstellingen
- die openlijk de Libanese burgeroorlog
gedeeltelijk bepaalden - zouden worden
overwonnen.
Volgens Smith moet het Westen de blij
vende aanwezigheid van de blanken in
Rhodesië zien als een „essentieel stabili
serend element” in de wereldomspannen
de strijd tegen het communisme. „Als de
Afrikaanse extremisten niet bereid zijn
op basis van de overeenkomst met Kissin
ger een nuttige bijdrage te leveren, dan
kondigen. De gevechten namen geduren
de het weekend weliswaar af, maar
Palestijns-linkse woordvoerders claim
den dat de Syriërs doorgingen en zich
versterkten en pogingen ondernamen om
het stadje Aley, het laatste linkse bolwerk
op de grote autoweg Damascus-Beiroet, in
te nemen, zodat Beiroet voor hen openlag.
De militaire situatie voor de Palestijns-
linkse Alliantie is slecht. In centraal Zuid-
Libanon staan de Syriërs nog ca. zeven
kilometers van Sidon, de enige redelijke
aanvoerhaven voor de linksen. Afgelopen
week beschoot Syrische artillerie vanuit
de bergen de haven van Sidon, waar
onder meer een Cyprisch schip werd
geraakt en waarbij vier doden vielen. Het
laatste heeft grote beroering gewekt op
Cyprus.
Op dit moment lijkt het erop dat de
Syrische invasietroepen zich inderdaad
aan het staakt-het-vuren houden. Rond
Beiroet zou het op dit moment rustig zijn.
In de stad zelf wordt evenwel aan de
zogenaamde „Groene Lijn” gevochten
tussen christen-rechtse en moslim-linkse
militie.
Over de resultaten van de mini-top in
Riad valt nog weinig te zeggen. De bespre
kingen vinden plaats in „een broederlijke
sfeer” en zouden vandaag blijven voort
duren. Er is coördinatie met de ministers
van Buitenlandse Zaken die in Cairo zijn
achtergebleven en die nu een „werkpro
gramma” opstellen. Het is de bedoeling
dat het resultaat van Riad later deze week
in Cairo op de grote conferentie wordt
bezegeld.
Het gaat in Riad om twee essentiële
zaken, waarover Syrië en Egypte totaal
anders denken: het oplossen van de Liba
nese crisis en de toekomst van de Palestij-
nen. Naar verluidt zouden de Syriërs tot
een politieke regeling in Libanon bereid
zijn, in ruil voor totale controle door Syrië
van de PLO, die dan een regering in
ballingschap in Damascus zou moeten
vormen. Het is zeer de vraag of ook de
gematigde stromingen binnen het Pale
stijnse verzet zich na hun bloedige erva
ringen met de Syriërs in Libanon zullen
laten inkapselen.
Eén ding is wel duidelijk: als Assad,
Sadat en Arafat in een persoonlijke con
frontatie niet tot een oplossing kunnen
komen, met andere woorden als de Riad
mini-top mislukt, dan kan de Libanese
burgeroorlog nog maanden, zoniet jaren
duren en zal de onduidelijke en gevaarlij
ke situatie in het Midden-Oosten voortdu
ren. Met alle gevolgen voor de wereldvre
de van dien.
moeten de gesprekken maar zonder hen
worden voortgezet”, vindt Smith.
Het is duidelijk dat de besprekingen te
elfder ure door gastheer koning Khaled
zijn doorgedrukt. De Saoedische vorst,
samen met zijn Koeweitse collega sjeik
Sabah al Sabah, zijn zo’n beetje de enige
Arabische leiders van formaat die de pre
sidenten Assad, Sadat, Sarkis (van Liba
non) en de Palestijnen bij elkaar konden
krijgen, omdat zij allen zeer afhankelijk
zijn van Saoedische en Koeweitse econo
mische steun. Zonder die zouden de Egyp
tische en Syrische economieën, en de
vechtkracht van de Palestijnen, spoedig
totaal vastlopen.
President Assad probeerde afgelopen
zaterdag bij aankomst in Riad een milde
stemming te kweken door eenzijdig een
compleet staakt-het-vuren voor zijn troe
pen in Libanon (ca. 18.000 man) af te
Volgens Radio Israel wordt er in het
uiterste zuiden van Libanon gevochten
tussen moslims en christenen. Laatstge
noemden zouden door Israel van wapens
voorzien zijn en er gaan nu speculaties dat
Israel in Zuid-Libanon al doende een der
mate onzeker klimaat wil scheppen dat
„interventie ten gunste van bedreigde
christendorpen” door Israëlische strijd
krachten onvermijdelijk wordt. De joodse
staat wil Zuid-Libanon militair kunnen
beheersen om Palestijnse aanvallen, zoals
die in het verleden plaatsvonden, onmoge
lijk te maken.
WENEN (DPA, Reuter). Met haar
reportage over een gefingeerde ramp in
de kerncentrale Zwentendorf bij Wenen,
heeft de Oostenrijkse radio (ORF) zater
dag in en buiten de hoofdstad paniek
veroorzaakt. Veel luisteraars hadden niet
door dat de reportage in scene was gezet,
hoewel dat bij de aankondiging uitdruk
kelijk was gezegd.
Een ander Brits zondagsblad, Sunday
Express, publiceerde gisteren het stand
punt van Smith. De Rhodesische premier
zei dat er gedurende de interimperiode
geen sprake van zal zijn, dat de blanken
de militaire macht uit handen geven. In
het artikel in Sunday Express zet Smith
uiteen op welke basis hij de Geneefse
onderhandelingen op 28 oktober wenst
aan te gaan. „Recht en orde moeten en
zullen in Rhodesië worden gehandhaafd,
en onze veiligheidstroepen zullen de terro
risten overal waar ze worden aangetrof
fen blijven vernietigen”. Er kan geen
sprake van zijn, dat de blanke Rhodesiërs
hun zeggenschap over de veiligheidstroe
pen gedurende de ambtstermijn van een
interimregering uit handen zullen geven,
aldus Smith.
Het enig bruikbare was toen Neil Arm
strongs opmerking, direct nadat hij voet
aan maan had gezet, dat dit voor hem
weliswaar een kleine stap, maar voor de
mensheid een grote stap betekende. Ik
dacht toen nog: heel goed, Neil, dat heb je
prima bedacht thuis voordat je in je Apol
lo stapte, en het pleit ook voor je dat je het
op het „moment suprème” niet vergeten
hebt even te zeggen, niet wetend dus dat
deze meest geciteerde zin door een profes
sional voor hem bedacht was, en dat hij er
via cue cards of op een andere manier wel
even aan herinnerd zal zijn voordat hij
uitstapte (pas over enige tientallen jaren
zal blijken dat alle teksten voor Neil en
Buzz al vóór de landing door de produk-
tieafdeling van NASA op de maan waren
uitgespreid, zoals ze bij Wim Kan ook
altijd voor zijn voeten op de vloer liggen).
Het was de eerste „splash-down” van
een Russisch ruimteschip. De Amerikaan
se Apollo-astronauten plachten na hun
ruimtereizen allemaal aan parachutes op
zee te landen.
Moegabe, leider van de politieke bewe
ging ZANU, is een van de zwarte Rhode
siërs die zullen deelnemen aan de confe
rentie in Genève over de vorming van een
overgangsbewind. De bijeenkomst zou
aanvankelijk op 25 oktober beginnen,
maar zaterdag deelde de Britse minister
van buitenlandse zaken Anthony Cros
land mee dat de opening van de conferen
tie naar 28 oktober was verschoven,
omdat „enkele deelnemers” moeilijkhe
den hadden om bijtijds met hun delegatie
in Genève aanwezig te zijn.
Je wordt bedrogen waar je bij zit, van
hoog tot laag. In „Sil, de strandjutter”
spreken de kinderen met de later ingedub-
de hoorspelstemmetjes van halfvolwas
sen acteurs, en in The Observer van vori
ge week vertelde Buzz Aldrin, de tweede
man die (na Neil Armstrong) de maan
betrad, dat de alom geciteerde grappen
die zij tijdens hun vlucht maakten tevoren
op zogenaamde „cue cards” waren gezet,
van die spiekbrieven die Wim Kan ook
altijd gebruikt. Zij werden zorgvuldig bui
ten beeld en geheim gehouden, evenals
het feit dat Aldrin onmiddellijk na de
landing een gebed uitsprak dat hij even
eens volgens plan van een spiekbrief
oplas. Ik weet niet of ik nu blij moet zijn
met deze onthulling of niet, want ik heb er
kort na die maanlanding al voor gepleit
dat de astronauten voortaan de beschik
king kregen over goede tekstschrijvers,
bijvoorbeeld de man of acht die Bop Hope
tot zijn beschikking heeft, zodat de kran
ten niet genoodzaakt waren elke onnozele
opmerking of flauwe grap omstandig te
citeren als zijnde de laatste wijsheid uit de
Wijde Ruimte.
Moegabe, die ook leider is van het 10.000
man sterke guerrillaleger, deed zijn uit
spraak tijdens een gesprek met aanhan
gers in Loesaka. Daarvan is een geluids
bandje gemaakt dat in bezit is van het
Engelse zondagsblad Sunday Times.
„Zelfs wanneer er een honderd percent
zwart imterim-parlement zou worden
voorgesteld, zouden we dat alleen aan
vaarden, wanneer het Smith-leger volle
dig is vernietigd en wordt vervangen door
Bovenstaande alfie is gecomponeerd
aan de hand van de catalogus van de
Kunstveilingen Sotheby Mak van Waay
B.V., die op dinsdag 26 oktober, om 10.30
uur, 14.00 uur en 19.30 uur de „verzame
ling op het gebied van de wasverzorging
en het strijken” van mevrouw J. N.
Bleeker-Schouten zullen veilen. Mevrouw
Bleeker zag geen kans haar collectie van
tegen de 2000 stuks in een Strijk- en Was
museum onder te brengen, en laat nu alles
veilen bij Sotheby Mak van Waay, een van
de negen buitenlandse vestigingen van
’s werelds grootste veilinghuis, dat er in
een advertentie in de Engelse zondagsbla
den op wees dat in de elf veilinglokalen
van Sotheby het afgelopen seizoen voor
meer dan 98 miljoen pond, dus zeg maar
500 miljoen gulden, is geveild, twee
maal zoveel als bij welke andere veiling
dan ook.
president Assad (midden) van Syrië doorkoning Khaled van Saoedie-Arabië in Riad
begroet.
Dat deze wereldrecords zometeen m
Amsterdam zullen vallen en niet in de
andere buitenlandse veilingzalen m New
York, Los Angeles, Toronto, Florence,
Zürich, Monaco, Johannesburg of Hong
kong, is niet zo verwonderlijk, want
Sotheby Mak van Waay in Amsterdam
stond met een veilingbedrag van 7.600.000
pond op de derde plaats, achter New York
(39.300.000 pond) en London Bondstreet
zelf (33.000.000 pond), maar ruim vóór Los
Angeles (4.800.000 pond) en alle andere
nederzettingen van Sotheby We tellen dus
nog mee in de wereld!
LONDEN (DPA, Reuter). Bij een
bomaanslag op een gasfabriek in de
Noordierse hoofdstad Belfast zijn zater
dagnacht twee mannen om het leven
gekomen. Volgens de politie gaat het
waarschijnlijk om de daders die werden
gedood door hun te vroeg ontploffende
helse machine. De explosie zette een gas
houder in lichterlaaie. Inwoners van een
naburige wijk werden geëvacueerd, maar
de brand kon worden bedwongen voordat
er zich verdere calamiteiten voltrokken.
De conferentie, die zaterdag onver
wacht begon, kwam als laatste nood
sprong voor de grote conferentie van
staatshoofden van de Arabische Liga, die
vandaag in Cairo had moeten beginnen,
maar die eind vorige week al tot misluk-
Eén ding was volgens politieke waarne
mers duidelijk: als dit debat moet uitma
ken wie eventueel het beste een president
zou kunnen vervangen dan gaan de bloe
men naar Walter Mondale, de liberale
senator, en niet naar Robert Dole, de
conservatieve vertegenwoordiger van
Kansas, die weinig meer had aan te dra
gen dan wat hatelijke spitsvondigheden
en de opmerkelijke blunder alle oorlogen,
inclusief de Tweede Wereldoorlog, toe te
schrijven aan democratisch landsbestuur.
Het vertrouwde scala van onderwerpen
werd wederom breed uitgemeten: de eco
nomische situatie, de noodzaak van belas
tinghervorming, de werkgelegenheidssi
tuatie, bejaardenzorg, Watergate. Monda
le maakte duidelijk dat de democraten
daarvoor plannen hebben, Robert Dole
had op dit terrein niets bij te dragen en
ontweek zorgvuldig Mondales verwijt dat
zowel Ford als Dole (die toen voorzitter
was van de republikeinse partij) Nixon tot
het allerlaatst hebben gesteund.
Dole steunde voornamelijk op de rede
voeringen die hij in het land afsteekt, hij
was ook levendiger dan Mondale, leek het
debat wat minder ernstig te nemen en had
trouwens tevoren gezegd dat het een lolli
ge avond zou moeten worden. Intussen
poogde hij Mondale af te schilderen als de
geldverspillende liberaal, terwijl Carter in
dezelfde kleur werd meegeverfd.
Mondale daarentegen was kennelijk
vastbesloten zich te manifesteren als
iemand die zijn zaken beheerst, hij her
haalde het democratisch verlangen naar
nieuw leiderschap en wierp zich vol ani-
Zaterdag zijn in de buurt van Portlaoise
in de Ierse Republiek een politieman om
het leven gekomen en vier gewond toen
een valstrikbom ontplofte in een verlaten
boerderij. De politie stelde een onderzoek
in op de boerderij naar aanleiding van een
anoniem telefoontje. De ontploffing
gebeurde kort nadat nieuwe wetten tegen
de guerrillabeweging in de Ierse Repu
bliek van kracht geworden waren. Enkele
kilometers van de plaats van de ontplof
fing bevindt zich een gevangenis waarin
meer dan honderd leden van het Ierse
Republikeinse leger (IRA) gevangen
zitten.
Daarbij werden 70 nieuwe wereldre
cords gevestigd, en het zou mij niet verhe
zen als er straks een nieuw wereldrecord
bijkomt voor nummer 284 (een stift om
verwarmingspijpen uit mutsenplooima-
chine te halen), of anders wel voor num
mer 40 met de houten pettenmal voor
Duitse politiepet. Een wereldrecord is snel
gevestigd, zeg ik dan altijd maar, want er
zal heus wel hoger worden geboden op het
slof-kantboutje met lus-handvat dan er op
een vorige veiling voor een zelfde stot-
kantboutje met lus-handvat werd
geboden.
Maar president Kaoenda van Zambia,
een van de vijf Frontlijn-staten rond Rho
desië, waarschuwde dat zijn land de steun
aan de zwarte guerrilla tegen Smith zal
opvoeren als de Geneefse conferentie
mocht mislukken. De presidenten van de
Frontlijn-staten, Nyerere (Tanzania),'
Samora Machel (Mozambique), Seretse
Khama (Botswana), Neto (Angola) en
Kaoenda waren gisteren in de Zambiaan-
se hoofdstad Loesaka bijeen om zich te
beraden over de gemeenschappelijke
strategie die zij op de conferentie in Genè
ve zouden volgen. Volgens een woord
voerder zijn de vijf presidenten van plan
om de conferentie bij te wonen.
In Genève komen ook de zwarte leiders
Nkomo, de gematigde voorman van de
binnenlandse vleugel van de ANC Afri
kaanse Nationale Congres bisschop
Moezorewa, ook van het ANC, en Moega
be. Inmiddels heeft zich zaterdag nog een
andere nationalistische leider aangemeld
voor Genève. Het is ds. Sithole van de
ZANU (Afrikaanse nationale unie van
Zimbabwe). Tot dusver heeft Engeland,
die de conferentie organiseert, hem niet
uitgenodigd. Aanvankelijk zou Sithole
deel uitmaken van de delegatie van Moe
zorewa. Sithole verklaarde echter dat hij
van die mogelijkheid geen gebruik zal
maken.
Joshua Nkomo (rechts) verlaat Salisbury
na het geven van een persconferentie.
Amsterdammertjes, Brikettenbout,
Comfoorbout, Dassenpersje, Eikehouten
broekenplooier, Frans kachelboutje.
Glansboutje, Houtskoolbout, Isoleertreef,
Jugenstiltreef, Kleermakersbout, Lik
steen, Mangel, Nikkelenmutsen-
blokboutje. Opstaande treef, Puntboutje,
Rondstrijkijzer, Slof bout, Turf-
bout, Uitneembaar meta-boutje, Verwar-
mingsijzers, Wisselboutje, Ijzeren
schortenbanden-strijker, Zandelbout.
Plus 24, min 2.
