John Eijlders, heel hartelijk bedankt
üi
Prachtig concert door
jubilerende Jo Juda
Nieuw: Floxil
de keelpijnstiller.
d
Avondje onbekommerd plezier
JH
85
'**1
Kamermuziek-seizoen in Velsen begonnen
PREMIERE VAN NEDERLANDSE OPERASTICHTING
KO VAN DIJK HEERLIJK IN LIEFDE HALF OM HALF
Cor Dik
René Broné
f
Oud-gitarist Deep Purple in Den Haag
Blackmore imponeert
met verzorgde rock
K
DINSDAG
1 9
OKTOBER
19 7 6
KUNST
1
(mnl
Z I
HAARLEM. Een avondje
onbekommerd plezier. Dat is
vooral wat Alan Ayckbourn te
bieden heeft met zijn blijspel
„Liefde half om half”. Hoger rei
ken de pretenties niet bij deze
Engelse schrijver van vrolijk
toneel. De Nederlandse opvoe
ring van het stuk ging zaterdag
avond in de Stadsschouwburg in
première en het werd mede door
het spel van een groepje gerouti
neerde spelers een vrolijke boel.
Het was daarbij niet in de laatste
plaats Ko van Dijk die zo’n spelle
tje met komische verwikkelingen,
en misverstanden een lift wist te
geven waardoor het toch boven
het gemiddelde pleziertoneel kan
uitsteken.
AMSTERDAM Het theater
stuk „El Cimarron van Hans Wer
ner Henze, dat in 1970 op het
Aldeburgh Festival voor het eerst
werd opgevoerd, beleefde gister
avond zijn Nederlandse première
in Centrum Bellevue. De Ameri
kaanse bariton William Pearson
had de rol van „El Cimarron”
een wilde voortvluchtige slaaf
op zich genomen. Het verhaal, dat
in het Duits werd voorgedragen,
is ontleend aan Miguel Barnet's
levensbeschrijving van Esteban
Montejo, een hoog bejaarde
Cubaanse dorpeling, die de
Spaanse slavernij heeft overleefd
en vervolgens getuige is geweest
van nog andere vormen van
onderdrukking. De begeleiding
- van de prozatekst bestaat uit
fluit, gitaar en slagwerk. Deze
partijen worden gespeeld door
Koos Verheul, Dick Hoogeveen
en'Michael de Roo.
15
I
Henze: recital van vier musici
KI
J. H. MOOLENIJZER
ADVERTENTIE
te
I
P. ZWAANSWIJK
KO VAN LEEUWEN
f;
-
AV. -
•c
g]
etr. fina
leninge
ngen: I
laarlem
>ok 's a
structie waarbij verschillende scènes op
het toneel tegelijk te zien zijn. Ze zijn als
het ware letterlijk in elkaar geschoven en
daarbij dient het voortreffelijke decor
van Bob Ringwood ook daadwerkelijk als
ondersteuning. In dat decor zijn de ver
schillen in milieu en maatschappelijke
verworvenheden zichtbaar in een knappe
vermenging van meubelen en rekwisieten,
die per scène wisselt.
REGISSEUR Adrian Brine heeft er
een opvoering van gemaakt die vaart zet
achter de humor van Ayckbourn. Die
humor komt in het Nederlands nog krach
tig genoeg over door de spitse vertaling
die Jeroen Krabbé, die ook nog meespeelt
als een mooie droogstoppel van een boek
houder. Onder Brine’s regie wordt over de
gehele linie virtuoos gespeeld en zelfs
Arnold Gelderman, die in enkele dagen
tijd de rol van Hugo Metsers (gebroken
been) moest overnemen, valt niet uit de
toon.
verder alleen nog te danken aan gerouti
neerd toneelspelen dat dit niet zo sterke
blijspel geen vervelende wending neemt.
Tijdens de première waren er momenten
dat ik hartelijk moest lachen, anderen
hielden dat vrijwel de hele voorstelling
voor vol. En het dient gezegd, Lies Fran
ken, Pleuni Touw en ook Edda Barends
blijken met de reeds genoemde spelers
over voldoende blijspel-esprit te beschik
ken om een avondje uit in blijheid te laten
verlopen.
De kleuren van zijn schilderijen zijn
mild. De lichte tinten, in landschappen
vooral, zijn zeer rijk genuanceerd aan-
gebrachtl waardoor een heel levendig
en ruimte suggererend algemeen beeld
is ontstaan. Weinig detaillering in land
schappen, soms gestoffeerd met figu
ren, tonen een voorkeur voor een een
voudig lijkende opzet. Bij nader inzien
blijken echter veel schilderijen heel
knap doorgewerkt te zijn in een lichte
toets en een karakteristiek penseel-
schrift, nergens epaterend en getui
gend" van een voorliefde voor vakman
schap. In stillevens met meestal weinig
voorwerpen, soms een enkele bloesem
tak, treft de bezonken stemming in wat
gedemptere kleuren dan vaak in de
landschappen
Als tekenaar bleek Cor Dik te kun
nen beschikken over een rijk arsenaal
Uitsluitend bij uw
drogist en apotheek
Veel jaren gingen voorbij met benau
wende tijden van deportatie en bedreigin
gen, die Juda’s ondergang en zelfs dood
hadden kunnen betekenen. Juda ont
kwam aan de gruwelen van de hel der
vernietiging, beproefd weliswaar, maar
zijn kunstenaarschap was ongebroken.
Weer konden velen naar zijn gelouterd
spel luisteren, zoals zaterdagavond in Vel-
sens Stadhuis, waar hij met zijn eminente
partner aan de vleugel Sumiko Nagaoka
VELSEN. De voor het nieuwe seizoen
samengestelde kamermuziek-serie van de
Velser kunstkring „Voor Allen” werd
zaterdagavond begonnen met een concert,
dat door de Nederlandse violist Jo Juda
tezamen met de Japanse pianiste Sumiko
Nagaska in de Burgerzaal van Velsens
Stadhuis werd gegeven.
Voor Jo Juda was het een van de con
certen van de tournee, die hij thans door
ons land maakt ter gelegenheid van zijn
gouden jubileum als concerterend kunste
naar.
aan vaardigheden en een zeer karakte
ristiek handschrift, dat je soms zelfs in
staat stelt om de voorstelling te verge
ten om de wille van de treffende lijn
voering. Deze zeer aantrekkelijk expo
sitie duurt tot en met 14 november
aanstaande.
Dat laatste is niet zo verwonderlijk.
Hij heeft zich namelijk geworpen op
het zeer vlot weergeven van allerlei
situaties bmnen het sportgebeuren,
soms aangelengd met wat beschaafde
erotiek als hij een vrouwelijk naakt
Een sneeuwgezicht in olieverf van
Cor Dik. Uiteraard veel wit, wat bruin
in het dorre riet en de schaatsende
figuur in mild-rode maillot.
schildert in combinatie met een race
auto of anderszins. Broné schildert in
een heel vlotte en spontane stijl, grote
vegen en toch heel raak karakterise
rend. Er zit en dan vooral door de
opbouw van composities, die vaak uit
fragmenten van allerlei sportgebeu-
rens zijn samengesteld een flinke
scheut pop-art in zijn werk, maar met
tendenzen die eveneens aan de nieuwe
figuratie zijn ontleend. Hij is dus een
realist die de verworvenheden van een
aantal stijlen van de laatste jaren op
een heel aannemelijke wijze tot een
persoonlijke manier verwerkt. Soms
doet hij aat heel knap in de kleur, zoals
bijvoorbeeld in een aquarel met de
bekende coureur Jackie Stewart als
onderwerp. In ander werk blijft hij wat
dat betreft wel eens onder de maat met
versmeerde kleuren Dan blijkt zijn
werk al te afficheus en te modieus te
zijn afgestemd op een publiek van
trendsetters in wier midden hij zich
vermoedelijk zéér wel bevindt.
De bekroning van de avond kwam met
de sublieme vertolking van de Sonate in A
grote terts van César Franck, groots in
haar ontstuimige vervoeringen, aangrij
pend door verinniging en haar sfeer van
weemoed en heimwee naar geluk in ver
stilde klanken van melodieën en harmoni
eën. Jo Juda en Sumiko Nagaoka lever
den met deze onvergefelijke uitvoering
een grootste prestatie, die hun uitzonder
lijk artistiek en technisch meesterschap
glanzend bevestigde.
Na de pauze waren het echte dansen,
waarvoor het duo aandacht vroeg, name
lijk de bekende zeven Roemeense dansen
van Bela Bartók, volksmuziek, geadeld
door Bartoks geniale geest. In de uitvoe
ring nu gebracht in de sfeer van voor
naam en beheerst kunstenaarschap.
een onvergetelijk schoon concert gegeven
heeft.
Na de Chaconne betrof dit eerst het Duo
in A grote terst opus 162 van Frans Schu
bert, een van melodische lyriek vervuld
werk. In de bezielde zang van de viool en
de uitdrukkingsrijke klank van de vleugel
kregen de melodieën de innige mededeel
zaamheid van een lied, maar ook de
sprankeling van wegflitsende scherzo-
tonen en de vreugde van de dans van de
finale.
DAT EEN DERGELIJKE blijspeluit-
voering op mij toch geen echt uitbundige
uitwerking heeft, komt wellicht omdat er
toch te veel grappen voorspelbaar zijn. De
samenbundeling van twee kamers waarin
zich gelijktijdig scènes afspelen verliest al
spoedig haar verrassingseffect en het is
EN NU COR DIK, de bekende Zaan-
kantse schilder, die vorig jaar op 69-
jarige leeftijd is overleden. Hij had een
naam in de kunstwereld, veel exposi
ties en zijn werken hangen in een flink
aantal musea. Terecht, want zijn werk
heeft een heel speciale atmosfeer, mee
gebracht uit een laat-
impressionistische zienswijze, maar in
toon gezet door zijn beschouwelijke
karakter.
RENÉ BRONÉ, wonende in Huizen,
exposeert tot en met 5 november in de
hal van het Gebouw Noord-Holland
aan de Hamelinkstraat. Hij is helemaal
een schilder van deze tijd, die ook
illustraties voor weekbladen maakt,
ontwerpt, fotografeert, zeefdrukken
maakt en volgens een folder ook kunst
ex- en importeert. Zijn werk blijkt
vooral in Amerika gezocht te zijn.
- -
Het werk van Hans Werner Henze is
gegoten in de stijl van het recitative
accompagnato d.w.z. dat de spreek-
zangstem wordt ondersteund door de
instrumentalisten, die woorden en zinsne
den onderstrepen en soms ook zelfstandig
optreden. Hiermee grijpt Henze terug
naar de oervorm van de opera der moni-
die (alleenzang) uit de 16e en 17e eeuw, die
zich ook voortzette in de kerkmuziek. De
vorm die hij gekozen heeft is in zekere zin
te vergelijken met de recitatieven uit de
Matthaus Passion, zij het dan. dat Bach’s
verhaaltrant melodieuzer is en begeleid
wordt door clavecimbel, orgel en strijkor-
LIEFDE HALF OM HALF gaat over
baas Frank die amicaal omspringt met
zijn ondergeschikten. Alleen weet hij niet
dat een daarvan een slippertje met zijn
aantrekkelijke vrouw gemaakt heeft.
Ayckbourn laat het daar niet bij, want hij
heeft in dit blijspel gezorgd voor een con-
i
ITEENV
dgieterl
rd in he
oude
>-16811
behoort nu tot het verleden, maar het is de
vraag, zo zegt Esteban, of er een eind is
gekomen aan de onderdrukking van de
zwarten door de blanken. Dit probleem is
nu actueler dan ooit, maar toch zou ik „EI
Cimarron” niet Willen rangschikken
onder de zogenaamde geëngageerde”
muziek. Uit de hele stijl en opzet van het
werk spreekt een objectief realisme, dat
met politiek niets te maken heeft.
John Eijlders heeft dit niet alleen te
danken aan het feit, dat hij de kunst
werken goed wist te kiezen, maar ook
omdat hij van mensen houdt. De ope-
ningsmiddagen van elke nieuwe expo
sitie waren een bijzonder gezellig tref
punt voor veel mensen, die in deze
galerie vrienden of goede kennissen
werden. Hij heeft, zo handelende, velen
aan zich verplicht. Ik ben hem daar
persoonlijk dankbaar voor in het besef
dat zó een galerie drijven een kunst op
zichzelf is. Ik hoop dat zijn opvolger
op zijn eigen wijze uiteraard de
band die John Eijlders tussen zijn
bevriende cliënten en de galerie
smeedde, in stand zal kunnen houden.
Zandvoort kan een galerie als deze
moeilijk missen.
JOHN EIJLDERS heeft zijn galerie
in Zandpoort overgedragen aan zijn
buurman, de antiekhandelaar Bob
Kion. Beide zaken zijn nu in open
verbinding en Bob Kion blijft de gale
rie exploiteren, voorlopig met John
Eijlders als adviseur naast zich. Zater
dagmiddag jl. werd dit officieel
bekend gemaakt bij de opening van de
eerste expositie onder het „nieuwe
bewind” van schilderijen en tekenin
gen van Cor Dik. Voordat ik die
bespreek eerst een woordje over John
Eijlders, die zich als gevolg van het
klimmen der jaren nu heeft terugge
trokken in een flat.
niet alleen aan voormalige Deep Purple-
fanatici. maar trekt hij ook een soms heel
jong, nieuw publiek aan. Dat gebeurt op
een voor hardrock natuurlijk wijze.
Blackmore wil hoe dan ook imponeren; en
ook al is zijn muziek nu niet beslist mijn
meug, ik moet ruiterlijk bekennen dat het
hem lukt. Zijn stijl is gevarieerd; nu eens
snel, dan weer lyrisch, komisch of melo
dieus, maar altijd verzorgd. Een en ander
onderscheidt hem in positieve zin van
Robin Trower, die zondagavond veel
meer de indruk wekte routineus zijn lesje
af te draaien. Bovendien heeft Blackmore
altijd iets onvoorspelbaars in zijn spel.
De ritmesektie met een afgemeten en
luidruchtig slaande Powell weet van wan
ten, de zang van Dio heeft niveau, maar de
presentatie laat te wensen over. Nu wordt
er veel opgevuld door de uitgekiende
belichting. De spots hangen in een frame
dat een halve cirkel vormt, bespannen is
met een witte, transparante kunststof en
als zodanig een regenboog voorstelt. Elek
tronisch vernuft maakt het mogelijk dat
de regenboog van binnenuit door middel
van talloze lampjes telkens anders belicht
wordt Een zorgvuldig samenspel zorgt
voor een aantrekkelijke visualisering van
de opbouw van de songs.
Tot de sterkste momenten van de show
behoren Mistreated - plotseling realiseer
je je hoe Blackmore in al zijn poses een
onderkoelde agressie uit Sixteenth
Century Greensleeves, de mooie ballad
Catch the Rainbow en het snelle en afwis
selende Man on the silver Mountain
Blackmore’s Rainbow is er weliswaar nog
niet helemaal - je zou haast zeggen geluk
kig niet, want nu wordt er met inzet
gespeeld maar erg lang zal het niet
meer duren voordat de groep tot de top
van dit idioom valt te rekenen.
JOHN OÜMKES
kest. Een ander punt van overeenkomst is,
dat William Pearson het verhaal van Este
ban Montejo voordraagt op dezelfde
objectieve manier als de evangelist ons
het lijdensverhaal van Christus vertelt.
Juist door de toepassing van deze sobere
stijl heeft Henze bereikt, dat het verhaal
John heeft in de zes jaren, dat hij zijn
galerie dreef in Zandvoort cultureel
werk van de eerste orde verricht. In
Zandvoort werd uiterst zelden beel
dende kunst geëxposeerd. John was
bij mijn weten de eerste galerie
houder en tal van Zandvoorters, maar
ook anderen ver daarbuiten, waren
hem dankbaar voor de gelegenheid die
hij hen bood om vaak uitstekend werk
te zien. Hij zag kans heel bekende
schilders en beeldhouwers aan te trek
ken, vaak ook minder bekende. En in
die laatste gevallen zag hij toch hun
kwaliteiten en dal stempelde hem tot
een galerie-houder van het goede ras.
In tal van Zandvoortse huizen hangen
nu veel meer goede schilderijen en
staan veel meer plastieken, dan men
voor mogelijk zou hebben gehouden op
het moment dat John Eijlders met zijn
galerie begon Zijn zaak heeft als het
ware een culturele uitstraling.
DEN HAAG Over Ritchie Blackmo
re. oud-gitarist van Deep Purple, wordt
verschillend gedacht. Zijn stijl van spe
len wordt agressief en opzwepend
genoemd, onlangs schijnt hij zelfs een
stevige rel tijdens een concert in Man
chester te hebben veroorzaakt door zijn
stukgeslagen gitaar in het publiek te slin
geren. Anderen uiten' echter terecht
bewondering voor ’s mans grote techni
sche gaven en vindingrijkheid. Gistera
vond concerteerde Ritchie Blackmore’s
Rainbow in een matig bezet Congresge
bouw. waar de lauwe sfeer eerst goed
halverwege zijn optreden verdreven werd.
De jonge, Australische „high-energy”
groep ACDC is bij nader inzien een ver
keerde keus als voorprogramma geweest.
Afgelopen zomer heeft deze hardrock-
groep enige erkenning geoogst dankzij
succesvolle optredens in het betere Engel
se clubcircuit. Het veelvuldig toeren heeft,
sinds ik ze augustus jongstleden in de
Marquee-club zag, niet geleid tot een ver
dere ontwikkeling van het vrij simpele,
maar opwindende podiumgedrag. De
gitarist, gekleed in het traditionele colle-
getenue, beweegt zich als een waanzinnige
over het podium. Het is het enige wat
vermag te boeien, want verder slaat een
en al eentonigheid de klok.
Snel wordt de installatie van Rainbow
in gereedheid gebracht, maar het duurt
tot Sint-Juttemis voordat Blackmore en
zijn kornuiten het podium oplopen Als je
nou het publiek wilt ergeren, dat is dit een
effektieve manier Blackmore is na het
doodlopen van Deep Purple met een
behoorlijke nieuwe groep op de proppen
gekomen Jimmy Bam bast. Cozy Powell
(bekend van heel wat sessiewerk) drumt.
Ronnie James Dio zingt en Tony Carey
beroert de toetsen.
Vreemd genoeg appelleert Blackmore
William Pearson als „El Cimarron”
van Esteban sterk dramatisch op ons
overkomt. Hij dringt ons geen mening op.
maar geeft alleen de feiten weer en die
liegen er niet om.
Het onmenselijke bestaan van de zwar
te slaven op de suikerplantages van Cuba
- -• - V
Het eerste werk van het hiervoor
samengestelde fraaie programma was de
Chaconne in g kleine terts van de in 1665
geboren Italiaanse componist en viool-
pedagoog Tommaso Antonio Vitali. Het
prachtige variatie-werk getuigt van een
volstrekte doorgronding van de
bespelings-geheimen en van de toonvor-
mingsmogelijkheden van de viool, maar
ook van de gelukkige geïnpireerde fanta
sie van de componist en de vlucht van de
Chaconne met muziek van een verrassen
de gevoels-rijkdom. Met het zo wisselende
expressieve element hadden violist en pia
niste zich met een gelijke relatie vereen
zelvigd. Zo kwam een vertolking tot stand,
die gekenmerkt werd door een zeldzame
eenheid van muzikale benadering en
waarbij een smetteloze technische spelbe-
heersing de muzikale essentie openbaarde
in vele facetten van een zuivere bewogen
heid.
Vijftig jaar lang heeft Jo Juda de toon
kunst gediend als solist en als concert
meester van belangrijke orkesten, het
laatst, tot zijn vijfenzestigste jaar, het
Concertgebouworkest. Tallozen heeft hij
van zijn prachtig spel laten genieten op de
vele concerten in Nederland en in den
vreemde tot ver buiten Europa gegeven
op een niveau, dat hem als een groot
meester liet kennen.
ILMSHl
i. Uitsl.l
>t.dams(
ime part
sexart. I
films ei
Floxil zuigtabletten helpen snel, vóórdat uw keelpijn
erger wordt. Twee krachtig werkende antiseptica bestrijden
uitbreiding van keel- en mondholte-infecties.
- U kunt weer slikken en praten zonder pijn.
Floxil. Aangenaam zacht van smaak.
24 Zuigtabletten in handige
doordrukstrips. f 3,95
In dynamische zin voortreffelijk aange
past had Sumiko Nagaoka de vleugel bij
de begeleiding van deze compositie uit de
pré-barok-periode laten klinken. Trou
wens ook haar piano-spel bij de vertolkin
gen van de overige werken van het pro
gramma muntte uit door een uitnemende
sterkte-dosering.
Het was jammer, dat de tekst in het
Duits werd gesproken. Een Nederlandse
vertaling zou veel suggestiever geklonken
hebben. Een ander nadeel was, dat Pear
son zijn tekst aflas uit een partij van
enorme afmetingen, die op een lessenaar
voor hem stond. Natuurlijk moest hij
rekening houden met zijn begeleiders,
maar toch moet zo’n partij eigenlijk uit
het hoofd worden voorgedragen. Ook een
minder gecompliceerde begeleiding zou
een winstpunt zijn, want de instumentalis-
ten moesten herhaaldelijk van het kastje
naar de muur rennen om de verschillende
trommen en gongen te bedienen.
Het meest geslaagd vond ik de delen
waarin Pearson alleen door de gitaar
werd begeleid. Hiermee wil ik niet zeggen,
dat Michael de Roo als slagwerker tekort
schoot, integendeel, hij was bijzonder
accuraat en behendig, maar met een paar
trommen en bekkens minder was ik ook
tevreden geweest. Koos Verheul blies op
alle soorten fluiten die er bestaan, van
basfluit tot politiefluit. Mooi was het niet
dat geklapper en gesputter, maar wel
functioneel en daar was het Henze om
begonnen.
