p
met g
■I
II
emeente loopt goed
W
LI
'76
1
R
O 8
a-;* .dl
J*
f
I
as
a
II
a
I0LI
J I
-1
■sc i
I—f
J
O
gWa
siiii
i i
r 1
WSrr?
•••-
-
-
I
-
I
Geen grondspeculaties
geen torenflats
•wer-
veel
dan
jor
i vijf
en de
1»
w
<e
aiden-
suit-
werkt
:eel
en
ker.
iiii-
ch
1 wel
le,
eer
i. Na
s geg-
oor-
Mé
f -/
Tegen het einde van de vorige eeuw werd er in het oudste
gedeelte van IJmuiden een groep van veertig „burgerwonin
gen” opgeleverd. Dat betekende een fikse aanzet tot de wijk
die nu Oud-IJmuideh heet. De huren ervan bedroegen twee
gulden en een kwartje voor een benedenwoning en twee
gulden voor een bovenhuis. Dat waren me tijden, denk je
onwillekeurig. Nu, bijna een eeuw later, koop je voor zo’n
bedrag nauwelijks een pakje tabak. Het waren overigens
goedkope woningen, speciaal gebouwd om de huren betaal
baar te houden. Dat deed mij denken aan de huidige
woningbouw in Oud-IJmuiden, waar nu in redelijk tempo
de sloopgaten worden opgevuld met nieuwbouw. Want ook
daar is steeds gestreefd naar huren die voor iedereen
betaalbaar zijn. Maar ja, de tijd zit niet mee, de bouwkosten
zijn niet gering en de grond is niet goedkoop. Dat vindt zijn
weerslag in de huurprijs van een woning. Daarom zal de
huurdèr van een tweekamerflat moeten berusten in een
maandelijkse besteding van een huurbedrag dat de vierhon
derd gulden aardig nabij komt.
Ja*.
■ft..»
hb. j
L
1
I
I
worstelde
kwam
4
C. Meyer
S
7*
■■x—
?iiu
-■
de gemeente Velsen. Ria Luster zegt dat de
laatste tijd steeds meer mensen naar Oud-
IJmuiden terug willen. Die mogelijkheid is in
principe aanwezig, want de gemeente heeft aan
oud-bewoners prioriteit toegezegd.
war.
Dat zegt mevrouw G. Groen-Scholten, secreta
resse van het wijkcomité Oud-IJmuiden, als ik
met haar en Ria Luster vanaf het begin van
de actie van buurtbewoners bij het comité
betrokken praat over de wijk en de relatie tot
Oud-IJmuiden, een wijk die werd
opgetrokken met arbeiderswonin
gen waarin eigenlijk alle niet strikt
noodzakelijke comfort ontbrak.
Ook een wijk waar een plaatselijke
gemeenschap haar eigen leven leid
de. Een volksbuurt, waar de men
sen bij mooi weer in talie gezellig
heid hun stoel voor de deur op
straat zetten, er ’s middags een kop
je thee met elkaar drinken, en bij
lange warme zomeravonden een
biertje. Gezelligheid in de buurt,
gezelligheid op straat. Jawel, maar
toch een straatontspanning die uit
noodzaak geboren is. Immers, bij
de meeste arbeiderswoningen schit
tert een vriendelijk erf of tuintje
door afwezigheid. Vandaar.
meer dan voorheen het oor aan pro-
testerenden. Gemakkelijk had de
wethouder het er niet mee, want
ombuiging van het beleid zou zon
der meer een aanzienlijke vertra
ging inhouden. Gewoon doorgaan
kon ook niet meer, daarvoor waren
er te veel argumenten tegen aange-
drageh. En zo zwak stond de
wethouder historisch gezien nu ook
weer niet, want al onder zijn zit
tingsperiode was het hoogbouw-
plan in de gemeenteraad van Vel
sen unaniem aanvaard. Toch sta
pelden zich de verwijten vooral op
het hoofd van Ockeloen en uiteinde
lijk kwam er een sloopstop voor
Oud-IJmuiden, afgekondigd door
burgemeester J. Reehorst. Vanaf
die periode kwam de dialoog tussen
gemeente en bevolking pas goed op
gang. Ockeloen gaf toe, onderkende
de voordelen in de visie die vanuit
de buurt naar voren gekomen was
en besloot zijn beleid om te buigen.
Schrille protesten vormden in die
dagen het meest overweldigende
geluid uit deze wijk, waar intussen
in voortvarend tempo de muren van
oude woningen geslecht werden. De
man die het bij de actievoerende
buurtbewoners het zwaarst te ver
duren kreeg was de toenmalige
wethouder van openbare werken en
ruimtelijke ordening, Carel Ocke
loen. Aan hem was de ondankbare
taak toebedeeld af te maken waar
aan zijn voorganger begonnen was:
de realisering van het bestem
mingsplan sluiswijk.
C. Ockeloen
samen met de heer Van der Linden van de Stisa
(Stichting Samenwerkingsopbouw).
Daarnaast bestaan er nog enkele subwerk
groepen, zoals een werkgroep voor Rehabilita-
tiewoningen en een stedebouwkundige werk
groep. Nu zijn we bezig met een werkgroep
sociale begeleiding, want daaraan bestaat grote
behoefte, daar wordt tot nu toe eigenlijk nauwe
lijks iets aan gedaan.”
Binnen de plannen voor de herbouw van Oud-
IJmuiden is geen (nieuwe) ruimte voor winkels
gecreëerd. Het wijkcomité is daar niet zo geluk
kig mee. Er zijn nu nog enkele winkeliers in de
oud-bouw achter gebleven, maar nieuwe komen
er niet meer bij. Ook dat zal nog een punt voor
overleg met de gemeentelijke overheid zijn.
Het Wijkcomité bestaat momenteel uit een
vaste kern van zes personen die periodiek de
problemen rond de wijk met een gezelschap
gemeentelijke functionarissen bespreekt. Maar
er mogen bij die besprekingen op het Velsense
stadhuis ook meer afgevaardigden uit de wijk
meekomen, daartegen bestaat geen enkel
bezwaar. Mevrouw Groen: „We mogen onze des
kundigen meenemen en we werken ook erg goed
Immers, het bestemmingsplan was
nu ter discussie gesteld. Bij die gele-
genheia zei de wethouder onder
meer: „Discussie is een uitwisseling
van gedachten. Het is geen wed
strijd in machtsvertoon, geen wed
strijd in intimidatie, waarbij hij
probeert te winnen die het hardste
schreeuwt. Behalve praten veron
derstelt discussie ook de bereidheid
tot luisteren. Zo’n discussie moet
leiden tot een verantwoorde besluit
vorming. Zij, die de verantwoór-
ding dragen, moeten een besluit
durven nemen en moeten bereid
zijn in het openbaar verantwoor
ding af te leggen. Wie moeten aan
zo’n discussie deelnemen? De vraag
is moeilijk te beantwoorden, want
het gaat om grote belangen voor
een grote groep medeburgers. Wij
kunnen het in deze tijd niet accepte
ren dat iemand, of dat nou een lid is
van het gemeentebestuur of een lei
der van een actiegroep, kan zeggen
„Ik weet het en ik weet het voor
Heel veel van die oude huisjes
bestaan nu niet meer. De ontwikke
ling voor vernieuwingsplannen
dreef ze in de richting van de slo
pershamer en wat nu nog staat is
redelijk bewoonbaar of zal gereno
veerd worden. Daartussen zijn
reusachtige gaten gevallen waar
nieuwbouw moet verrijzen. De eer
ste nieuwe woningen zijn begin
vorige maand opgeleverd en de
gemeente Velsen doet alles om
Oud-IJmuiden zo snel mogehjk
weer aantrekkelijk bewoonbaar te
maken. Dat alles is niet zomaar
zonder slag of staat gegaan, want
Oud-IJmuiden heeft zich de recente
achterliggende jaren als bevolking
danig geroerd. Toen bekend werd
dat de wijk vol met hoge flats zou
worden gezet, kregen de buurtbe
woners het schrikbeeld van Zee
wijk voor ogen, waar het stadsbeeld
gedomineerd wordt door reusachti
ge twaalfhoog flats. Er staat welis
waar meer in Zeewijk, maar die
hoogbouw zie je toch het beste.
Het wijkcomité kreeg spoedig
vaste voet aan de grond.
Maar het bestond voornamelijk uit
goedwillende heden uit de burgerij
en men begreep dat protesten
alleen niet voldoende zouden zijn.
De hulp van deskundigen werd
ingeroepen en zo kwam de Werk
groep Sanering en Renovatie
Steeds intensiever en roeriger
werden de contacten tussen de wijk
(wijkcomité) en de plaatselijke
overheid. Wethouder Ockeloen
gooide mede onder druk van de
gemeenteraad en de Partij van de
Arbeid, waarin vooral een jongere
generatie zich aan de zijde van de
bewoners van Oud-IJamiden
haarde, het roer om en leende
De bewoners van Oud-
IJmuiden namen het niet. Staken
de koppen bij elkaar en verenigden
zich in een buurtcomité. Er volgden
vergaderingen in het buurthuis De
Brulboei aan de Kanaalstraat en
het kon daar warmpjes toegaan.
niet meer terugkomen. Maar het is
zeer de vraag of de romantiek die
via oude vergeelde foto’s tot ons
komt in werkelijkheid heeft
bestaan. In elk geval, de nieuwe
wethouder Ko Meijer, die Ockeloen
opvolgde toen deze tot burgemees
ter in Temeuzen werd benoemd,
verduidelijkt dat „al het wenselijke
en bereikbare zal worden gedaan”.
De jongste ontwikkeling in Oud-
IJmuiden is een grondaankoop van
ongeveer vijf hectaren, de grond
waar voorheen de panden van
Kopako en Goudvries stonden.
Daar wil de gemeente Velsen twee
honderd woningen bouwen, die
moeten passen in het totaalbeeld
van de wijk. „Geen grondspecula
ties, geen torenflats”, zegt wethou
der Meijer vastberaden. Ook hier
zal nog een officiële wijziging moe
ten komen, nu G.S. de koop goed
keurt. Het huidige bestemmings
plan schrijft industrie voor, dat zal
woonbebouwing moeten worden.
Allengs maakte de kritiek op Vel-
sens meest geplaagde wethouder
plaats voor een hernieuwd vertrou
wen, al bleef de buurt toch nog
steeds waakzaamheid met argwaan
verbinden. In februari 1974 organi
seerde het wijkcomité in de kunst
galerie ’t Hart in Oud-IJmuiden een
uiterst gedetailleerde tentoonstel
ling onder de titel „Wat gebeurt er
met Oud-IJmuiden?”. Een schalkse
uitnodiging bereikte wethouder
Ockeloen: Of hij de tentoonstelling
officieel wilde openen. Sportief
stemde hij onmiddellijk toe.
iedereen”. Dit noemen we elitair, dit
noemen we dan autoritair”.
De grote ommezwaai kwam. De
hoogbouw verdween uit de plannen
voor Oud-IJmuiden en de enige
concessie die de buurt moest doen
was het aanvaarden van een aantal
flatgebouwen van drie tot zes ver
diepingen. Het grootste deel daar
van is inmiddels in ijltempo verre
zen. Er is een nieuw architektonisch
plan ontworpen, nu nog een schets
plan, door een Amsterdams archi
tektenbureau en daarbij heeft de
wijk alle mogelijke inspraak gekre
gen. De architekten zijn met de
buurtbewoners gaan praten en een
groot deel van de straten, die zoveel
mogelijk weer hun oorspronkelijke
ligging krijgen, zal woonerf
worden.
Een leefbare woonbuurt, daar
streven nu buurtbewoners en plaat
selijke overheid samen naar. Het
werkelijke oude IJmuiden zal er
Noord-Holland in beeld. In deze
werkgroep, die onder leiding stond
van het Alkmaarse raadslid Piet
IJssels, zaten onder meer een archi
tect, een socioloog en een arts. Er
kwam een uitgebreid rapport over
Oud-IJmuiden, gespiegeld aan eer
der opgedane ervaringen elders in
het land en er volgde een intensieve
enquête, een buurtonderzoek dat
door het wijkcomité op initiatief
van de werkgroep werd verricht.
Bijna tweehonderd bewoners vul
den de vragenlijst in en daaruit
bleek dat meer dan de helft van hen
in hun buurt wilden blijven wonen.
Op 10 mei 1973 werd de nota
„Bestemmingsplan Sluiswijk
IJmuiden” aan het gemeentebe
stuur van Velsen gepresenteerd. De
gemeenteraadsleden kregen er een
exemplaar van thuis gestuurd. Een
maand later verscheen er weer een
bulletin namens de werkgroep
Sanering en Renovatie Noord-
Holland, met als conclusie dat geen
enkele woning in Oud-IJmuiden
dusdanige bouwtechnische gebre
ken vertoonde dat op grond daar
van afbraak was te rechtvaardigen.
WWW
v
„De samenwerking tussen het wijkcomité
en de gemeente loopt op het ogenblik uitste
kend. Er is de laatste tijd weinig vergaderd,
maar dat komt door de vakanties en de wethou-
derswisseling. Volgende week hebben we de
eerste kennismaking met wethouder Meijer en
dan moeten we over een aantal dingen wat
uitgebreid gaan praten. Maar als het met Meijer
net zo gaat als de laatste tijd met Ockeloen, dan
hebben we alle vertrouwen".
Sluiswijk, dat was de nieuwe
naam die van de kant van de
gemeente Velsen voor Oud-
IJmuiden was uitgedacht. Die
naam is nu voorgoed van de baan,
er kleefden te veel onprettige voor
nemens aan vast en de plaatselijke
overheid kwam met de buurtverte-
genwoordigers overeen dat voort
aan weer de naam Oud-IJmuiden
officieel voor de wijk gehanteerd
zou worden. De buurt had flink van
zich laten horen. Er was een wijk
krant ontstaan, een gestencild peri
odiekje dat vooral in het begin fel
van leer trok tegen de Velsense
bouwplannen. En het zat de buurt
bewoners hoog dat de leeggekomen
plekken in hun wijk kaalslag ble
ven. „Niet langer lullen, maar gaten
vullen”, stond er in de allereerste
wijkkrant te lezen en er werd een
dringend beroep op de gemeente
gedaan het toen geldende bestem
mingsplan drastisch te herzien. In
de wijkkrant werd ook informatie
verstrekt over de gemeentelijke
verhuisvergoeding en er ontstond
een werkgroep Ombudswerk.
few
#'4
rin
