PRESIDENTSVERKIEZINGEN VS
Honderden doden
bij opstand
in Pakistan
Toenemende guerilla-acties gemeld
Arrestaties na
Hard politie-optreden
bij demonstratie tegen
bouw kerncentrale
Legerblad China
prijst Hoeo
„Helsinki”
Ka
1
5
monter haar
eens op met een
bloemengToet
rand
OLTMANS
WARE LIEFDE
ringen
rionier
n
nen
Amerikaanse marine
bergt Phoenix-raket
Ontslag verwacht
van Duitse
luchtmachttop
9
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 6
MAANDAG
NOVEMBER
schap, Jimmy Carter.
vlam
)polis
aking
«ff
taking
li Sjek
NEW YORK (AFP, Reuter) Twee Amerikaanse kranten meldden gisteren dat president Ford mor
gen op meer kiesmannen kan rekenen dan zijn democratische tegenkandidaat voor het president-
(Van onze speciale verslaggever, Fred Sanders)
GENÈVE. De gesprekken achter de schermen die de voorzitter
van de Rhodesië-conferentie in Genève, Ivor Richard, het afgelopen
weekeinde heeft gehouden, hadden gisteravond nog geen tastbare
resultaten opgeleverd. Het is Richards bedoeling een inventaris op te
maken van de punten waarover de vier nationalistische leiders en lan
Smith het eens zijn. Deze punten zouden dan bij de aanvang van de
volgende zitting van de conferentie, waarschijnlijk morgen of over
morgen, formeel kunnen worden vastgelegd. Voorlopig geldt dat
alleen voor de door alle delegaties vrijdag uitgesproken wens dat de
Rhodesië-conferentie een succes wordt en ertoe leidt dat Rhodesië-
Zimbabwe binnen twee jaar (sneller zeggen de nationalisten) een
democratisch bewind krijgt.
I 'y»
Meer kiesmannen voor
door Nico Scheepmaker
Ford dan voor Carter
JIMMY CARTER
Als daarentegen Carter wordt gekozen.
--
Vrijwel geen vorderingen bij
(ADVERTENTIE)
>r van de
■rvoerdqi
lerlin, is
Sheldon,
g in 1927
Charles
naar het
hebben
egen de
li tieman
ola van
■dag aan
irger om
ost had.
saterdag
verkie-
tgesteld.
ie in juni
Gandhi
ng reeds
ent ver
st café
in gele
id. De
e echt-
/an 14,
en zich
Zaterdag was het 30 oktober, de Dag
van de Politieke Gevangenen in de Sovjet
unie, een uitvinding van de politieke
gevangenen zelf, die op 30 oktober 1974 in
de Mordovische en Permse kampen een
via de tamtam van de Goelag Archipel
verspreide hongerstaking begonnen en
dat vorig jaar op 30 oktober, en ongetwij
feld ook afgelopen zaterdag, herhaald
hebben. Om die dag ook in het Westen
kracht bij te zetten had het onlangs ver
schenen Rusland Bulletin een forum
avond georganiseerd, waar ik door toeval
lige omstandigheden als voorzitter fun
geerde. In dat forum zaten Andrei Amal-
rik, Willem Oltmans, dr. Anne Vondeling
en Henk Wolzak.
De Phoenix hoort tot de bewapening
van de „Tomcat” F-14 jachtbommenwer
per. Toestel en raket stortten samen in zee
door een fout op het landingsdek van het
vliegkampschip John F. Kennedy.
Eenmaal in zee blijken de Tomcat en de
Phoenix los van elkaar te zijn geraakt.
Ook het vliegtuig is gelokaliseerd. Men
gaat een poging doen dat eveneens boven
water te krijgen.
Over de kernvragen, zoals de toeken
ning van stemrecht aan alle inwoners van
Rhodesië (waar Ian Smith en de zijnen
tegen zijn) en het reserveren, tijdens de
overgangsperiode, van de ministeries van
defensie en van openbare orde voor volge
lingen van Ian Smith (waar de nationalis
ten tegen zijn), is nog geen schijn van
overeenstemming bereikt Ian Smith liet
zaterdagmiddag, na een gesprek met
Richard weten, dat hij waarschijnlijk
begin deze week zal terugkeren naar Rho-
De regering van de deelstaat verklaarde
dat een groot aantal van de ongeveer
vijfduizend demonstranten van zaterdag
die door het doorknippen van prikkel
draad tot op het bouwterrein waren door
gedrongen, „communisten en extremisten
uit heel Duitsland” waren geweest, erop
Volgens een peiling van de Newyorkse
„Daily News” kan Ford zoals de zaken nu
staan, rekenen op een overwinning in 25
staten met in totaal 197 kiesmannen. Car
ter is favoriet in 18 andere staten met 190
kiesmannen. Acht staten, met samen 151
kiesmannen, zijn volgens de Daily News
nog onbeslist. Om te worden gekozen
heeft de presidentskandidaat minimaal
270 kiesmannen nodig.
Een soortgelijk onderzoek van de „Chi
cago Daily News” geeft 199 kiesmannen
élan Ford, 198 aan Carter en 141 als nog
onbeslist. Dit laatste blad gaf acht weken
terug nog een totaal ander beeld: 314
kiesmannen voor Carter, slechts 80 voor
de zittende president en 144 twijfelaars.
Inmiddels heeft de invloedrijke Wash
ington Post zich te elfder ure achter de
kandidatuur van Carter opgesteld. Maar
de Post steunt Carter zonder enige geest
drift als de minste van twee kwaden. Het
hoofdartikel van gisteren zegt: „Als onze
steun u niet werkelijk overtuigend voor
komt, dan zoveel te beter want zo is het
ook niet bedoeld”.
desië. Hij verklaarde echter dat zijn volle
dige delegatie in Genève achterblijft en
dat hij zelf elk gewenst moment bereid is
terug te komen.
uit een als vreedzaam bedoelde manifes
tatie uit te buiten.
De politie was er zaterdag met paarden,
honden, wapenstokken, traangas, water
kanonnen en een chemisch middel tegen
opgetreden.
schikt beschouwd om „een ademtocht”
van het presidentschap verwijderd te zijn.
Gerald Ford geniet daarentegen de
steun van Duke Ellington, John Wayne,
Jimmy Stewart, Bob Hope en sportster
ren onder wie tennisspeelster Chris Evert.
boos omdat geen aandacht is besteed aan
de 20.000 bezwaarschriften die bewoners
van de streek hebben ingediend.
De regering van Sleeswijk-Holstein zegt
dat deskundigen hebben vastgesteld dat
de kerncentrale geen enkel gevaar ople
vert voor de bevolking en voor het milieu.
zou Kissinger het aanbod in overweging
nemen van diverse uitgevers, die een a
twee miljoen dollar over hebben voor zijn
memoires.
Volgens het Russische partijblad Prav
da gaan beide kandidaten voor het Ameri
kaanse presidentschap, zowel Carter als
Ford., zich in hun jacht op stemmen te
buitën aan opmerkingen met een gepro
nonceerd anti-Sovjetkarakter.
Over een voorkeur voor Carter of Ford
heeft het Kremlin geen officiële uitspraak
gedaan, maar veel waarnemers menen
dat Ford door de Sovjetleiders wordt
geprefereerd omdat ze hem tenminste
kennen.
De ouderlingen van de baptistenkerk in
Plains, waar Jimmy Carter ter kerke gaat,
hebben de dienst van gisteren niet laten
doorgaan, liever dan vier zwarten toe te
laten en daarmee een voorschrift opzij te
schuiven dat „alle negers en ijveraars
voor burgerrechten” de toegang ontzegt.
MOSKOU (Reuter). Sinds de ondertekening van de verklaring van Helsinki,
waarmee vorig jaar zomer de Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa
werd afgesloten, zijn er in de Sovjet-Unie meer dan 30 mensen om politieke redenen
gearresteerd en opgesloten in gevangenissen en psychiatrische inrichtingen.
Dit is gisteren in Moskou bekendgemaakt door een groep dissidente Russen die zich
speciaal bezig houdt met de vraag in hoeverre de Sovjet-Unie zich houdt aan de
humanitaire paragrafen van „Helsinki”
De groep deed zijn bekendmaking ter gelegenheid van de „Dag der politieke
gevangenen” die in dissidente kringen sidns twee jaar wordt gehouden.
Volgens de groep is de dag zaterdag door ongeveer 100 gedetineerden in werkkampen
en gevangenissen herdacht met een korte hongerstaking.
PESJAWAAR (Reuter) Premier Zoel-
fikar Ali Bhoetto van Pakistan gaat van
de week op reis naar het noordwestelijke
grensgebied, waar minstens 250 mensen
zijn gedood in zware gevechten tussen
soldaten en opstandige bergstammen.
Volgens betrouwbare kringen in Pesja-
waar zijn duizenden stamleden boos en
verbitterd gebleven nadat in september
hun tiendaagse opstand door straaljagers,
tanks en ruim tienduizend soldaten was
gesmoord.
De Pakistaanse regering had het nieuws
over de opstand in het district op 160
kilometer ten noorden van Pesjawaar
tegengehouden. Aan de opstand ligt ver
bittering ten grondslag over de nationali
sering van waardevolle bossen voor de
winning van timmerhout.
Aan de zijde van de stammen zouden
180 doden zijn gevallen en aan regerings
zijde meer dan 100, met nog eens tenmin
ste 600 gewonden aan beide kanten.
BONN (DPA) In Bonn wordt ver
wacht dat minister van Defensie Georg
Leber vandaag het ontslag zal aankondi
gen van de opperbevelhebber van de
Westduitse luchtmacht en diens plaatsver
vanger.
Daarop geattendeerd door journalisten
namen de generaals Krupinski en Franke
Rudel voor kritiek in bescherming met
enkele opmerkingen die hun nu volgens
waarnemers de kop gaan kosten.
Generaal Franke zei dat Rudel net zo
goed kon zijn teruggekeerd op de politie
ke dwalingen zijns weegs als „voormalige
linkse extrmisten en communisten, die
vroeger in de Sovjet-Unie gezeten hebben,
zoals SPD-fraktieleider Herbert Wehner”.
Taiwan
egd voor
een zaal
Sjek, die
leed. Het
mee dat
vwerk er
van het
Lincoln-
de Taj
‘rnatio-
50 mil-
herstel
>li« van
in Cul-
linister
zei dat
it door
'en, en
HAMBURG (DPA, AFP). Enkele
honderden personen hebben gistermid
dag met een stille tocht door het plaatsje
Wemelsfleth in Sleeswijk-Holstein gepro
testeerd tegen het harde politie-optreden
van zaterdag tegen tegenstanders van de
voorgenomen bouw van een kerncentrale
in Brockdorf aan de Elbe.
HONGKONG (UPI). Het blad van
het Chinese leger heeft zaterdag zijn volle
steun betuigd aan de nieuwe partijvoorzit
ter Hoea Koeo-Feng en hem geprezen om
zijn „geweldige bekwaamheid”, „revolu
tionaire daadkracht” en „ruime visie”.
Volgens een artikel op de voorpagina,
gisteren gedeeltelijk door het persbureau
Nieuw-China weergegeven, had Mao Tse-
Toeng zelf „tijdens de felle strijd tussen
de twee lijnen binnen de partij kameraad
Hoea Koeo-Feng uitgekozen als zijn
opvolger als leider van onze partij”. Dat
was een „bijzonder wijs” besluit, aldus het
blad.
i en dis
in zijn
’aan uit
standig-
hgering
njn kin-
ten. Dr.
nderen,
ijn aan-
omver-
igezinde
de man
nmunis-
s geven,
i visum
iteit van
e rech-
1, is tot
270)
lisstraf
dat hij
bij het
idw de
lip ran
student
sterke
en.
DPA)
o Soares
van zijn
ie linker-
i dat zij
Je linkse
dwingen,
nsgezind
alistische
n.
De New York Times schreef zaterdag,
dat de naaste medewerkers van Kissinger,
de Amerikaanse minister van Buitenland
se Zeiken, er zo goed als zeker van zijn, dat
Kissinger bereid is zijn functie te blijven
uitoefenen indien president Ford morgen
gekozen wordt.
De Amerikaanse onderminister William
B Schaufele heeft zaterdag zijn intrek
genomen in hetzelfde hotel waar Ivor
Richard en zijn Britse delegatie verblij
ven: Beaurivage aan het Meer van Genè
ve. Voor zover bekend had Schaufele tot
zondagavond alleen met Richard contact
Amalrik kreeg daarna het woord. Hij
begon met te zeggen dat hij zijn inleiding
aanvankelijk, naar goede Russische tradi
tie, van papiar had willen lezen, maar dat
hij graag de gelegenheid aangreep Olt
mans te antwoorden. Het deed hem deugd
dat er Nederlanders waren die van de
Sovjet-Unie hielden ondanks haar gebre
ken, want ware liefde is volledige liefde,
met inbegrip van gebreken. Dat de politie
ke gevangenen in plaats van eens in de
tien dagen nu eens in de week mogen
baden, noemde hij inderdaad een grote
verworvenheid van het akkoord van Hel
sinki, te meer omdat het ook de énige
verworvenheid was. Het was wel aardig,
voegde hij er aan toe, om te vertellen wat
er gebeurde toen hij het redactiebureau
van Newsweek in Moskou na dit interview
verliet. Hij werd ogenblikkelijk aange
houden door een KGB’er. Toen Amalrik
zich beriep op het akkoord van Helsinki,
schudde de man van de geheime politie
zijn vuist en zei: „We zullen jou wel eens
leren wat dat betekent, het akkoord van
Helsinki!”
Nadat de autoriteiten in Sleeswijk-
Holstein vorige week maandag toestem
ming hadden gegeven voor de bouw van
de kerncentrale, was dinsdag al, volko
men onverwacht, een begin met de bouw
gemaakt.
De actiegroepen, die de protestdemon
stratie hebben georganiseerd, vrezen dat
de kerncentrale - die met een vermogen
van 1.300 megawatt een van de grootste
ter wereld moet worden - door het lozen
van koelwater het natuurlijk evenwicht in
de streek zal verstoren. Bovendien ziin ze
Na afloop ging Oltmans (die er op wees
dat hij al vele jaren tevergeefs pleit voor
de politieke gevangenen in Indonesië,
waarop Amalrik zei dat men de politieke
gevangenen van het ene land niet moest
uitspelen tegen die van andere landen, en
dat de leuze „Proletariërs aller landen,
verenigt U!” beter vervangen kon worden
door „Politieke gevangenen aller landen,
verenigt U!”) naar Amalrik toe en zei: „Je
moet het me maar niet kwalijk nemen,
maar ik hou nu eenmaal van het Russi
sche volk” Amalrik antwoordde: „Men
kan ook van een volk houden, zonder
tegelijkertijd van zijn regime te houden”.
De Post is alsnog tot een late standpunt
bepaling gekomen, niet door de persoon
lijkheden van Ford en Carter zelf, maar
die van hun kandidaten voor het vice-
presidentschap. Ford’s „running mate”,
de conservatieve senator Robert Dole,
wordt door de Post als absoluut onge-
1“
Dominee Bruce Edwards zei tegen jour
nalisten dat hij er bij de ouderlingen op
had aangedrongen dominee Clennon
King uit Albany in Georgia en drie andere
negers tot de zondagdienst toe te laten,
maar dat zij op een vergadering die zij
vorige week hadden gehouden, besloten
hadden het niet te doen.
Het meest curieuze lid van het panel
was ongetwijfeld Willem Oltmans, ver
maard bestrijder van Josef Luns en Prins
Bernhard, onverbiddelijke aanhanger
van wijlen Soekarno, verbeten bevechter
van Soeharto, interviewer van bijna alle
Groten der Aarde, en een groot dierenlief
hebber, want halverwege het forum ver
wijderde hij zich tien minuten, niet om
zijn parkeermeter bij te vullen, maar om
zijn hond uit te laten. Ik voel me door een
bijzondere band aan Willem Oltmans
gebonden, want gedurende de vijf maan
den dat hij vorig jaar in de Sovjet-Unie
verbleef, vroeg hij een keer de astronaute
Teresjkova te mogen interviewen en dat
werd hem geweigerd, omdat men in de
veronderstelling verkeerde dat hij voor
hetzelfde concern schreef dat ook Avenue
uitgaf, waarin ik DRIE JAAR tevoren een
reportage over een achtdaags verblijf in
Moskou had geschreven dat nog altijd als
een dwarszittende graat in de keel van die
Novosti-Russen bleek te zitten! De
gedachte dat ik vanuit Nederland, zo ver
van Moskou en zoveel jaar na dato, nog
het doen en laten van Willem Oltmans kon
besturen, vervult mij nog steeds met grote
voldoening! Of heb ik dit verhaal al eens
verteld?
Hoe dan ook, Willem Oltmans zat ook in
het forum als een soort tegenwicht, want
het boek „USSR 1976-1990” dat hij
schreef, zou ik, als een Duitssprekende
Zwitser was, ongetwijfeld als „Sovjet-
freundlich” brandmerken. Aan het slot
van het forum kreeg ik het van de organi
satie cadeau („ik ben er verschrikkelijk
blij mee, want ik zag er tegen op het te
kopen”, heb ik snedig gezegd), dus ik zal
er zeker nog wel eens op terugkomen. In
ieder geval bewees het boek al meteen
goede diensten, want nadat we een film
hadden gezien waarin prof. Sacharov zei
dat de positie van de politieke gevangenen
na de overeenkomst in Helsinki eerder
slechter dan beter was geworden, citeerde
Oltmans als tegenspraak Amalrik in een
interview in Newsweek van 12 januari
1976 (hij zat toen nog in de Sovjet-Unie),
waarin deze vertelde dat toen hij nog
opgesloten was men de gevangenen niet
eens in de tien dagen, maar eens per week
naar het badhuis liet gaan. Weersprak dit
niet wat Sacharov gezegd had?
De betogers in Sleeswijk-Holstein hoop
ten kennelijk op een soortgelijk succes als
hun bondgenoten in Wyhl hebben
behaald. In dat plaatsje bij de Frans-
Duitse grens is de bouw van een kerncen
trale op de lange baan geschoven als
gevolg van het aanhoudende felle verzet
van de plaatselijke bevolking.
De voormalige Luftwaffe-kolonel Hans-
Ulrich Rudel had in een kazerne van de
Bundeswehr deelgenomen aan een bijeen
komst met gezelligheidskarakter, een
zogeheten „Traditionstreffen”. Rudel is
na de oorlog aktief geweest bij de werving
van leden voor enkele extreem-rechtse
organisaties.
Rhodesië-overleg in Geneve
Volgens Vorster kan alleen binnen dit
kader een regeling worden bereikt.
Vorster herhaalde tevens dat hij inzake
een regeling voor Namibië (Zuidwest-
Afrika) niet wil praten met de SWAPO.
De SWAPO volksorganisatie van
Zuidwest-Afrika is door de Verenigde
Naties erkend als enig legitiem vertegen
woordiger van de zwarte bevolking in
Namibië.
De beweging, die voor een deel onder
gronds. voor een ander deel in het buiten
land werkzaam is, heeft niet deelgenomen
aan de recente constitutionele conferentie
in Windhoek waar als streefdatum voor
de Namibische onafhankelijkheid eind
1978 uit de bus is gekomen. De SWAPO
erkent deze constitutionele conferentie
niet als wettig en weet zich daarin
gesteund door de Verenigde Naties.
rrijfel
via Fleurop Wedden dat het helpt
De bedoeling van de milieubeschermers
was te laten zien dat zij zich door geen
politie-optreden van hun actie zouden
laten afhouden.
Fleurop interflora garandeer! uw Bestelling
Koninginnegracht 135, Oen Haag
LONDEN (UPI) De Amerikaanse
marine is er zaterdag in geslaagd een
ultra-geheime Phoenixraket te bergen die
vorige maand tijdens een NAVO-oefening
ten noorden van de Orkney-eilanden bij
Schotland in zee terecht was gekomen. De
succesvolle berging werd gisteren door de
marine bekend gemaakt.
In de Amerikaanse show-
businesswereld is men in zijn keuze tus
sen Gerald Ford en Jimmy Carter voor
het presidentschap al even verdeeld als
daarbuiten.
Opperbevelhebber generaal Walter
Krupinski en nummer twee; generaal
Karl-Heinz Franke, zijn in opspraak geko
men doordat zij een omstreden optreden
van een vroegere ondergeschikte met hun
autoriteit hadden „gedekt”.
Onder de beroemdheden die hun voor
keur voor Jimmy Carter hebben uitge
sproken, zijn Robert Redford, Woody
Allen, Warren Beatty en Lauren Bacall,
Humphrey Bogarts weduwe, naast de
schrijvers Norman Mailer en Philip Roth,
sociologe Margaret Mead en econoom
John Galbraith, honkbalster Henry
Aaron, popzanger Greg Allman, Arthur
Schlesinger en „dolle mina” Gloria
Steinem.
gehad. De zwarte delegaties van Joshua
Nkomo, bisschop Abel Moezorewa en ds.
Ndabiningi Sithole verhuisden tijdens het
weekeinde van het dure Intercontinental-
hotel naar goedkopere onderkomens in
Genève. Zij volgden daarmee het voor
beeld van Robert Moegabe, die, onder
druk van zijn marxistische delegatiele
den, vrijdag al het luxe hotel verliet.
Terwijl er op de Geneefse conferentie
over de toekomst van Rhodesië maar wei
nig voortgang wordt geboekt neemt de
activiteit van de zwarte nationalisten
tegen het blanke minderheidsbewind van
premier Ian Smith toe.
Bij een aanval met automatische
wapens, granaten en raketten op een
motel bij de Victoria-watafvallen, werd
dit weekeinde een blanke gedood, terwijl
drie blanken werden gewond. Vermoed
wordt dat de daders afkomstig waren van
het nabijgelegen Zambia
In Matabeleland, in het zuiden nabij de
grens met Mozambique, werden drie bur
gers door guerrillastrijders gedood Vol
gens een regeringswoordvoerder in Salis
bury achtervolgden Rhodesische veilig
heidstroepen de daders tot op Mozambi-
kaans gebied.
De woordvoerder zei dat de nationalis
ten in het grensgebied een aanzienlijke
guerrillamacht hebben opgebouwd en dat
zij kennelijk hun activiteit hebben ver
hoogd in verband met de conferentie in
Genève
De Zuidafrikaanse eerste-mïnister,
John Vorster gaf zaterdag op een bijeen
komst van zijn Nationale Partij als zijn
mening, dat de Geneefse conferentie zal
mislukken, als de zwarte nationalisten het
uit vijf punten bestaande plan-Kissinger
verwerpen ais basis voor een akkoord.
„Kerncentrales: „werk van de duivel”, aldus één van de spandoeken die werden
meegevoerd bij de demonstratie tegen de bouw van een reusachtige kerncentrale
in het Westduitse Brockdorf.
GERALD FORD
