Resolutie massamedia in Nairobi heet hangijzer
Maire Drumm begraven
Leber ontslaat twee
luchtmachtgeneraals
Grote meerderheid Mario Soares
BENOEMING GEMATIGDEN IN CHINA
achtergrond
I
V
I
y'
U ijiCi
■i
UNESCO-VERGADERING IN HOOFDSTAD VAN KENIA
MEESTE ARBEIDERS GEWOON AAN HET WERK
Staatspolitieke beslissing in Bonn
rd
Kriel
Tsjen
Luizen
Vergelijking
Jeh
INKTPOTLOOD
Doodgeschoten
HELP!!
MB
2
19 7 6
DINSDAG
NOVEMBER
BINNEN- EN BUITENLAND
miet
isum
roof
zoek
ever
jrgel
dorgel
unste-
loving
neente
lieuwe
mders
lijk 50
jte en
nodig
nouwd
l uit 20
afme-
rastge-
Jollen-
ker uit
‘t flink
il som-
n. Het
anuari
zaagd.
uvel
steren
oskou
i tien
iiging
was al
Russi-
r een
geen
itatie.
)pen
len en
na de
i. Niet
nasat-
i voor
>otsin-
lenten
Ver-
enke-
erbod
ailand
Z--
door Nico Scheepmaker
JOHANNESBURG (UPI,
AFP). Een door studenten
georganiseerde vijfdaagse sta
king, bedoeld als protest van de
zwarten tegen de blanke
minderheids-regering in Zuid-
Afrika, is weinig succesvol voor
de stakers begonnen. Er deden
zich hier en daar incidenten voor,
maar de meeste arbeiders gingen
(Door onze redacteur in Bonn,
Hans Amesz)
BONN. „Dit is de hardste
beslissing die ik heb kunnen
nemen, dus u begrijpt hoe hoog
deze zaak is opgenomen”. Aldus
motiveerde de Westduitse minis
ter van defensie, Georg Leber,
gisteren tijdens een persconfe
rentie in Bonn het ontslag van de
twee hoge luchtmachtgeneraals.
Luitenant-generaal Walter Kru
pinski, commandant van de
luchtmacht, en zijn plaatsvervan
ger generaal-majoor Karl-Heins
Franke zijn met vervroegd pensi
oen gestuurd omdat zij in een
gesprek met journalisten uitspra
ken hebben gedaan die „ver over
de streep van het behoorlijke
gaan”, aldus Leber. Ook hebben
ze volgens de minister de naam
van de Bundeswehr geschaad.
gewoon aan het werk. Bij twee
vorige stakingen verscheen 80
percent van de zwarte arbeiders
niet op het werk.
t lO®.
(Door Jaap van Ginniken)
SJANGHAI. In Sjanghai
zouden de drie radicalen die
het stadsbestuur beheersten
vervangen zijn door gematig
den. Gisteren doken er muur-
kranten op, die drie andere
belangrijke benoemingen
bevestigden. Deze waren vori
ge week reeds door deskundi
gen voorspeld. De nieuwe par
tijvoorzitter Hoea Koeo-feng
als eerste minister worden
opgevolgd door vice-premier
Li Hsien-nien. Minister van
defensie Jeh Tsjien-jing zal
voorzitter van het parlement
worden en daarmee de proto
collaire functies van president
waarnamen. De garnizoens
commandant van Peking,
Tshen Hsi-lien, zal hem op zijn
beurt als legerleider opvolgen.
ij w
(Van onze speciale medewerker)
Begin vijfdaagse staking
Zuid-Afrika geen succes
Duizenden republikeinen, sommigen in
Krupinski
Franke
Li Hsien-Nien
„Goede Nico,
Brez-
er een
loego-
Van prof. dr. Karei van het Reve ont
ving ik het volgende schrijven om hulp.
Misschien kan een van u hem van dienst
zijn:
In uiterste nood wend ik me tot jou, als
tot een helper van armen en verdrukten
en bespeler der publieke opinie. Ik geef
dat dagboek van David Koker uit (dag
boek van een joodse jeugdvriend van
Karel van het Reve, die tijdens de oorlog
in een concentratiekamp omkwam - N.S.).
In dat dagboek citeert hij, naar aanleiding
van zijn houding tegenover de Duitsers,
de regel „II n’y a pas d’innocents de l’autre
coté de la barricade”, hetgeen zoveel «.eg
gen wil als: „Er zijn geen onschuldigen
aan de andere zijde van de barricade”. Hij
kende dat citaat. Ik ken dat citaat ook. Ik
weet niet wie dat gezegd heeft. Ik heb
verscheidene geleerden geraadpleegd, en
niemand kan dat citaat thuisbrengen.
Niettemin wil ik in die uitgave vermelden
van wie dat citaat is. Er blijft mij nu nog
één redmiddel over: mij via jou tot de
millioenen te wenden, die jou dagelijks
lezen Onder die millioenen moet er één
zijn, die weet waar dat citaat vandaan
komt. Met proletarische groeten, beleefd
aanbevelend, Reve”
it een
lelde-
e Sta-
ragen
>egro-
n zeg-
>r van
'ekre-
>k dat
iter is
mder-
oster-
plan-
vater-
/n de
•n om
Ame-
geen
tan de
1 wor-
igsuit-
n aan-
nsten.
Het betreft hier geen disciplinaire, maar
een staatspolitieke beslissing, waarvoor
Leber verantwoordelijk is. De twee ont
slagen generaals hebben vorige week een
aantal journalisten uitgenodigd om van
gedachten te wisselen over de zogenaam
de affaire-Rudel.
De aanwezigheid van Rudel bij deze
reünie in een kazerne, waar hij zijn boek
„Trotzdem”. signeerde met de zin: „Wie
opgeeft, is zelf opgegeven”, was onder
werp van scherpe kritiek geworden. Via
woordvoerder Armin Halle distantieerde
het ministerie zich vorige week maandag
al van het optreden van de ex-kolonel.
Dit is de directe aanleiding tot het ont
slag van de beide generaals geworden
Wat verder tijdens de ontmoeting met
journalisten („Waar niet alleen sla is gege
ten”, aldus Leber) is gezegd, mocht de
minister, die persoonlijk het onderzoek
van dit voorval heeft geleid, met zeggen.
Zowel de Westduitse als de Britse en de
Oostenrijkse afgevaardigden hebben zich
in Kenia al duidelijk tegen de principes
van deze verklaring uitgesproken, en ver
wacht mag worden dat de Nederlandse
minister van Onderwijs Van Kemenade,
die woensdag aan de beurt komt, dat ook
zal doen.
Allen zijn veteranen uit de burge
roorlog en verzet en behoorden in die
tijd tot de allernaaste medewerkers
van Lioe Po-Tsjeng, op dit moment
het oudste lid van het politiek bureau
en, hoewel vrij onbekend, ook een van
de meest gezaghebbende gematigden
daarin. Na de vestiging van de Volks
republiek behoorden zij vervolgens
alle drie tot de naaste medewerkers
van de overleden premier Tsjoe En-
Lai, die hen ondanks felle tegenkan
ting van links tijdens de Culturele
Revolutie in vooraanstaande posities
handhaafde.
het buitenland. De nieuwe premier Li
werd ongeveer 70 jaar geleden geboren
in de centraal gelegen provincie Hoe-
peh, ongeveer 100 mijl ten noorden van
de belangrijke industriestad Woehan.
Als zoon van arme boeren werd hij
aanvankelijk timmerman, maar begon
later het platteland te organiseren voor
de opstand.
Bij de overwinning in 1945 op de
Japanners werd hij lid van het Cen
traal Comité van de Partij. Bij de over
winning op de nationalisten, in 1949,
werd hij lid van de regering en van de
militaire leiding.
Zijn werkelijke opname in de top
volgde pas in 1954. In dat jaar volgde
hij, als ongeschoolde boerenzoon, de
toenmalige minister van financiën op.
Dat was Teng Hsiao-Ping, dezelfde
wiens positie hij ook eigenlijk nu, meer
dan 20 jaar later, overneemt. Hij werd
daarmee toen tevens hoofd van het
zogenaamde Vijfde Bureau en rechter
hand van premier Tsjoe voor vraag
stukken van buitenlandse handel.
De enige belangrijke toespraak die
van hem bekend is gaat over de prijs
politiek. Hij maakte een groot aantal
reizen naar communistische landen en
leidde handelsbesprekingen met ver
scheidene andere staten. Inmiddels
was hij ook benoemd tot lid van het
Politiek Bureau van de Partij. Daarin
verschilde hij nogal eens van mening
met de radicalen, bijvoorbeeld over
Mao’s ingrijpende plannen voor een
Grote Sprong Voorwaarts.
Uit dat partijcongres' in Lissabon, dat
drie dagen heeft geduurd, is een aanzien
lijke versterking voor Soares’ gematigde
partijpolitiek naar voren gekomen. De
radicale oppositie, die veel stof heeft doen
Begin dit jaar, toen linkse kritiek zijn
rechtse college Teng tot aftreden
dwong, verdween ook Li enige tijd uit
het openbaar, maar de zieke Mao zou
zijn vrouw en de andere leden van de
zogenaamde Sjanghai-groep toen zelf
hebben gesommeerd Li Hsien-nien met
rust te laten en hem persoonlijk weer
in zijn functies hebben hersteld.
gecontroleerd, onder het motto van strijd
tegen de overheersende positie in de
wereld van het nieuws van de internatio
nale (westerse) persbureaus, wordt zo
gepoogd niet alleen het nationale nieuws
te beheersen, maar ook het nieuws dat
over het eigen land naar de buitenwereld
gaat.
Deze zogenaamde dekolonisatie van het
nieuws is echter niet anders dan een ver
dere beperking van de vrijheid van
meningsuiting, die zowel in de landen van
het Oostblok als in een groot aantal ont
wikkelingslanden bestaat.
Met name in de laatste anderhalf
jaar, waarin vijf topleiders zijn overle
den en verscheidene anderen afgezet,
is Jeh steeds meer een sleutelfiguur
geworden.
hervatting van de burgeroorlog werd
hij in 1948 chef-staf.
opwaaien, bleek niet te bestaan, want
Mario Soares’ partij- en regeringspolitiek
werd door de vergadering goedgekeurd
met slechts 20 stemonthoudingen bij geen
tegenstemmen.
Wie zwijgt stemt toe, verklaarde Mario
Soares in zijn commentaar over de stem
ming. Vier van de tót dusver onafhanke
lijk meedenkende ministers voor Mario
Soares’ regering besloten tijdens het con
gres zich als lid van de socialistische partij
aan te melden.
het uniform van het IRA waren naar de
begraafplaats in het westen van de stad
gekomen waar guerrillastrijders worden
begraven die sneuvelen in de strijd met de
Britse strijdkrachten.
Mevrouw Drumm is vorige week in een
katholiek ziekenhuis, waar ze verpleegd
werd, vermoord.
auto’s
•r dan
reden,
tot 90
relden
■velijk
Generaal-majoor David Kriel, die belast
is met de controle over de oproer-politie,
zei dat het in Soweto, buiten het incident
met de belaagde chauffeur, rustig was
geweest. Hij zei dat de politie in Tembisa
een schot had gelost waarbij een jonge
betoger werd gewond.
BELFAST (Reuter). Het voorlopige
Ierse Republikeinse Leger heeft gisteren
zijn heldin Maire Drumm begraven in
Belfast. Het was de grootste republikeinse
teraardebestelling in militaire stijl die ooit
in Noord-Ierland is gehouden. Er waren
guerrillaleiders van beide kanten van de
grens met Ierland.
»at de
geble-
renbe-
»n. De
ie iep-
kever.
varme
en. De
jes en
;eveld.
n voor
Generaal Tsjen Hsi-lien ten slotte is
63 jaar. Hij kwam als boerenzoon en
herdersjongen uit hetzelfde district in
de provincie Hoepeh als de nieuwe
premier Li en heeft dan ook reeds
lange jaren aan diens zijde gestreden.
Hij zou artilleriecommandant in de
Koreaanse oorlog zijn geweest en later
de Vietnamezen hebben gesteund in
hun guerilla tegen de Fransen. Daarna
kreeg hij verscheidene vertrouwen-
sposten in leger- en partijleiding
Tijdens de Culturele Revolutie voer
den de Rode Gardisten een felle cam
pagne tegen hem, maar kort daarop
wist hij zijn belangrijkste belagers als
complotteurs te ontmaskeren. In de
daarop volgende tien jaar bleef hij op
de achtergrond de belangrijkste tegen
speler van de radicalen, die sindsdien
de één na de ander het veld hebben
moeten ruimen.
De verklaring gaat er namelijk geheel
van uit dat het de taak van pers, radio en
televisie is, de doeleinden van de staat te
dienen en in het bijzonder met betrekking
tot de bevordering van vrede en internati
onaal begrip en ter bestrijding van oor-
Ofschoon de betrokken delegaties ook
van die vormen van samenwerking zullen
verlangen dat ze door de staten worden
Hoewel hij in 1952 zou zijn bekriti
seerd wegens tekortkomingen bij de
landhervormingen in zijn gebied, werd
hij twee jaar later al lid van het eerste
parlementsbestuur, hetzelfde lichaam
dat hij nu gaat voorzitten. In de daarop
volgende periode vervulde hij even
eens vooraanstaande functies in de
legertop.
Wat meteen opvalt is, dat Carter blijk
baar Jimmy is gedoopt, en niet James, of
James Early zoals zijn vader die zelf al Sr,
was. Jimmy is dus geen verkleinwoord,
maar zijn echte voornaam (in de familie
wordt hij ook wel „Hot” genoemd, weet
Playboy te melden). Behalve dat de Ame
rikaanse kiezers een „kruis” (cross) of een
„goed-teken” (check), - u weet wel, zo’n v-
tje met ophaal dat de meester ook bij ons
achter een goede som placht te zetten, - in
een hokje naast de naam van de partij en
naast de naam van de presidentskandi
daat en zijn vice-president moeten zetten,
mogen ze ook nog voor een United States
Senator stemmen, en voor een Represen
tative in Congress. Bovendien is een vakje
blanco gehouden, waarin zij hun individu
ele kandidaten voor de presidentsverkie
zingen mogen schrijven, drukken of
opplakken (write, print or paste). Het
kruisje of goed-tekentje moet steeds met
dezelfde pen of hetzelfde potlood worden
ingevuld, waarbij alleen gebruik mag
worden gemaakt van „zwart potlood,
inktpotlood, of blauwe, zwarte of blauw
zwarte inkt in een vulpen of ball point
pen”.
Rond 1930 leidde hij nog slechts een
kleine guerrillagroep van 60 man,
maar ruim tien jaar later was dat al
aangegroeid tot 60.000. Zijn opdracht
aan zijn ondergeschikten was: deel
alles met de boeren, zelfs de luizen. In
die tijd moest hij tegelijkertijd vechten
tegen de Japanse bezetters en tegen de
mannen van generaal Tshang Kai-
Sjek.
(Van onze redacteur in Lissabon)
LISSABON. Door een grote meer
derheid van de 1400 socialistische con
gresgangers Is Mario Soares herkozen als
secretaris-generaal van de Portugese
socialistische partij. De benoeming geldt
voor een periode van twee jaar.
theidspolitiek van de regering, zijn zwar
te werkwilligen vaker het doelwit
geweest van stakende rasgenoten.
logspropaganda, racisme en apartheid.
De kans dat de verklaring in haar
geheel zal worden afgewezen, is niet aan
wezig. Daarvoor hebben de voorstanders
er al te veel energie en tijd aan besteed.
Maar westerse gedelegeerden zullen er in
het overleg in de wandelgangen op wijzen,
dat nieuws uit ontwikkelingslanden dat zo
wordt gecontroleerd door de staat als de
verklaring toelaat, bijzonder weinig
geloofwaardigheid zal hebben, zowel in de
westerse wereld, als in de kring van de
ontwikkelingslanden zelf.
Het aantal ontwikkelingslanden dat
De zaak werd echter in ernstige mate
verscherpt toen de generaals Krupinski
en Franke tegenover journalisten ver
klaarden dat er eigenlijk niets tegen de
aanwezigheid van Rudel in een kazerne
was in te brengen Franke vond het zelfs
nodig om Rudel te vergelijken met de
fractievoorzitter van de sociaal
democratische partij (SPD) in de Bonds
dag, Herbert Wehner.
Waarom zou men het verblijf van Rudel
in een kazerne veroordelen, aldus Franke,
terwijl linkse extremisten en communis
ten die vroeger in de Sowjet-Unie hadden
gezeten, nu in de Bondsdag zitten. Als
voorbeeld noemde hij Wehner, die in de
oorlog deel uitmaakte van de Ulbricht-
groep in Moskou Krupinski sloot zich bij
deze opmerking van Franke aan
Ex-kolonel-vlieger Hans Ulrich Rudel,
de meest gedecoreerde (gouden eikenloof
met zwaarden en briljanten tot het ridder
kruis) Duitse officier uit de Tweede Werel
doorlog had namelijk meegedaan aan een
„traditionele ontmoeting” van oud
strijders van een Stuka-eskader in een
kazerne van de Bundeswehr in Bremgar-
ten bij Freiburg. Rudel staat bekend als
een extreem-rechtse figuur.
gevoelig is voor het argument dat pers
vrijheid een verlengstuk is van de vrijheid
van meningsuiting van iedere burger, is
echter niet groot. Wel is er enige hoop dat
sommige van deze landen zullen instem
men met terugverwijzing van de verkla
ring, in ruil voor de toezegging door de
rijke landen van hulp aan vormen van
samenwerking tussen de nationale pers
bureaus van de landen van de Derde
Wereld.
Het besluit van Leber is binnen zijn
eigen partij, de SPD, met instemming
begroet. De defensiedeskundige van de
CDU-CSU-oppositie Manfred Werner
heeft verklaard, dat Leber onder druk
van de linkervleugel in zijn partij naar het
uiterste middel heeft gegrepen. Volgens
Werner is het ontslag van de generaals
overtrokken en niet in overeenstemming
met hun verdiensten voor het leger.
Terug in China werd hij na de
Japanse inval, samen met Tsjoe En-
Lai, de belangrijkste contactman in het
hernieuwde bondgenootschap van
Tsjang Bij de overwinning in 1945 op
de Japanners werd ook hij lid van het
Centraal Comité van de Partij. Na de
In Soweto, een zwarte voorstad van
Johannesburg, werd een zwarte
buschauffeur ernstig gewond, toen hij
werd aangevallen door een menigte. Hij
werd opgenomen in een ziekenhuis. In de
vier maanden van onrust in Zuid-Afrika
als gevolg van onvrede met de apar-
Maarschalk Jeh Tshien-jong heeft
een soortgelijke achtergrond. Hij zou
enkele jaren in Moskou hebben gestu
deerd en tevens naar Duitsland,
Frankrijk en ook Engeland hebben
gereisd Hij spreekt dan ook verschei
dene vreemde talen
Juist in de voorgeschiedenis van het
drietal zijn verscheidene belangrijke
aanwijzingen te vinden voor hun te
verwachten toekomstige politiek
Daarin zal vermoedelijk sterk de
nadruk liggen op economische ontwik
keling en op goede betrekkingen met
Het lijkt wel net alsof de presidentsver
kiezingen in Amerika alleen tussen Jim
my Carter en Gerry Ford gaan, maar net
zo min als ze straks bij ons alleen tussen
Jopie, Hansje en Driesje zullen gaan,
zomin gaan ze in de Verenigde Staten
alleen tussen Ford en Carter. Van een
Amerikaanse kennis kreeg ik een fotoko
pie toegestuurd van zijn verkiezingsbiljet
en de bijbehorende gebruiksaanwijzing,
die hij als in Nederland wonende Ameri
kaan vorige week vrijdag voor 5 uur ’s
middags ingevuld moest mdienen om
gestemd te hebben. De Amerikanen zullen
vandaag op zeven partijen en zeven presi
dentskandidaten kunnen stemmen,
althans in Carbon County, Pennsylvania.
De partijen heten: DEMOCRATIC,
REPUBLICAN, CONSTITUTIONAL,
SOCIALIST WORKERS, COMMUNIST,
LABOR EN MCCARTHY ’76. De presi
dentskandidaten voor die zeven partijen
zijn respectievelijk Jimmy Carter, Gerald
R. Ford, Lester G. Maddox, Peter Camejo,
Gus Hall, Lyndon H. Larouche Jr. en
Eugene J. McCarthy.
‘“'I*
dj een
er 250
>uitge-
n van
a de
Ons rode verkiezingspotlood wordt in
de Verenigde Staten dus niet geaccep
teerd, evenmin blijkbaar als de kroontjes
pen en de viltstift. Gelukkig wordt echter
het goede oude trouwe inktpotloot (vol
gens Van Dale „potlood waarvan men
door bevochtiging inktschrift krijgen
kan”; volgens Koenen „potlood waarmee
inktschrift wordt geschreven”; daargin
der nog altijd in ere gehouden. Noemden
wij het niet ook wel „een blauw potlood”?
Noch Van Dale, noch Koenen rept van
deze alternatieve naam voor het inktpot
lood. Ik kan u intussen wel vertellen wie
het inktpotlood heeft uitgevonden. Dat
was Edson P. Clark uit Northampton in
Massachussets. Op 10 juli 1866 kreeg hij er
patent nr. 56.180 op. Zijn inktpotlood had
een vulling bestaande uit zilver, grafiet,
gecalcineerd gips en lampzwart dat in de
gleef in het potlood met schellak werd
vastgezet. De eerste president van de Ver
enigde Staten die, althans theoretisch,
met het aankruisen door middel van een
inktpotlood kon worden gekozen, was dus
Ulysses S. Grant in 1869. Het stemt mij
triest te bedenken dat zulke grote presi
denten als George Washington, Thomas
Jefferson en Abraham Lincoln hebben
moeten regeren zonder er maar een ver
moeden van te hebben dat eens het
j inktpotlood zou worden uitgevonden.
NAIROBI. Er lijkt een kleine kans
te bestaan dat de zeer omstreden resolutie
over de rol van de massamedia op de
algemene vergadering van de Unesco
hier, zal worden terugverwezen naar een
commissie van deskundigen. Voornaam
ste argument daarvoor zou het feit zijn
dat bij de opstelling van deze verklaring,
die de verantwoordelijkheid voor de acti
viteiten van de massamedia op internati
onaal gebied geheel bij de staat legt, geen
organisaties van journalisten zijn
gehoord.
In Soweto lieten vrijwel alle studenten
verstek gaan bij examenzittingen. Vele
winkeliers gaven gehoor aan de oproep
hun verkoop te staken en hun winkels te
sluiten. In een andere voorstad, Tembisa,
ten oosten van Johannesburg, overvielen
400 studenten een school, openden de gas
kranen van de scheikundelokalen en
stichtten er brand.
Een vlakbij gelegen bibliotheek werd
beschadigd en 25 studenten, die net een
examen aflegden, sloegen op de vlucht.
Arbeiders in Kaapstad, de parlementaire
hoofdstad van het land, gingen bijna alle
maal aan het werk. Zij waren echter
bewapend met houten stokken om zich
zelf te beschermen tegen militante stu
denten.
De politie van Kaapstad deelde mee dat
zij een zwarte vrachtwagenchauffeur
heeft doodgeschoten, die een stopteken
had genegeerd. De vrachtwagen was in de
woonwijk Goegoeletoe in een woonhuis
gereden. Op de vlucht werd de chauffeur
gedood door politiekogels. In de wagen
werden twee balen marihuana gevonden.
Woordvoerders van busbedrijven en de
spoorwegen zeiden dat de diensten nor
maal werden uitgevoerd met een passa-
giersbestand dat weinig onder het gebrui
kelijke niveau lag. Werkgevers consta
teerden „een lichte terugval” in de
arbeidsopkomst. Zij hadden de zwarte
werknemers gewaarschuwd dat zij zou
den worden ontslagen, indien zij aan de
staking gehoor zouden geven.
