Wankele toekomst voor
WEINIG VERANDERING IN
Buitenlandse reacties
zijn terughoudend
PvdA: „Spoedige herziening
NAVO-taken noodzakelijk
Humphrey en
ONTKENNEN DUMPING
DDR-spion
veroordeeld
I
ABN
BUITENLANDSE POLITIEK”
Sparen.
Uw geld groeit in 6 jaar en 4 maanden van
f596,91 naar f 1.000,-met ABN Kasbiljetten.
JAPANSE SCHEEPSBOUWERS Moynihan
in senaat
„VS weer groot
land maken”
Resoluut’ na breuk
met Democraten-’66
Engeland zoekt
voor pond hulp
bij NAVO
Beatrix en Claus
overhandigen ton
voor opgravingen
I
h
Verwachting Tweede Kamer over Carter:
Onzekerheid over Carters uitspraken
SAJ-voorzitter:
Gouverneurszetels
„Onze kosten zijn lager”
X
WOENSDAG
3
NOVEMBER
197 6
BINNEN- EN BUITENLAND
4
Jimmy Carter:
99
99
DECORETTE „HERKES”
DECORETTE
„ENGELENBERG”
Algemene Bank Nederland
De aankoopprijs hangt af van de
datum waarop u ze koopt. Kasbiljetten
zijn aan toonder. U kunt ze gewoon
aan de balie kopen, voor uzelf of als
een geschenk voor een ander.
Bij de ABN zijn kasbiljetten te koop:
dat is een spaarvorm waarbij uw geld
aanzienlijk groeit, maar waarbij de rente
pas na enige jaren wordt uitgekeerd.
U profiteert dus van rente op rente.
Er zijn kasbiljetten met verschillende
looptijden: 2 jaar+ 4 mnd.,3 jaar+ 4 mnd.,
4jaar+4mnd.,5jaar+4mnd.en
6jaar+4mnd. meteen rentevergoeding
van resp. 6%, 7/4, 7%, 8/4 en 8/2%.
Een voorbeeld: koopt u op 4 nov. 1976
een kasbiljet, waarvoor u op 1 maart 1983
f 1.000,- wordt uitgekeerd, dan betaalt u
daarvoor f 596,91
Kredietverkenn ing
'n winkel vol kleur
Carter de winnaar
(Vervolg van pagina 1)
de
De toekomstige vice-president van de VS: Walter Mondale.
(ADVERTENTIES)
(Van onze redactie buitenland)
Tel. 334686. Tevens Talens artikelen.
een
(ADVERTENTIE)
WINKELCENTRUM SCHALKWIJK
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. De buitenlandse
politiek van de Verenigde Staten
zal door de verkiezing van Carter
tot president niet zo erg veel ver
anderen. Dat is de 'algemene ver
wachting in de Tweede Kamer. De
verkiezing van Carter is door de
kamerleden met gemengde gevoe
lens ontvangen. CHU-fractieleider
Kruisinga is „ingenomen” met zijn
verkiezing, voor het WD-kamerlid
Ploeg is Carter „op het vlak van de
buitenlandse politiek nog een open
boek”.
DOELSTRAAT 29 - TEL. 312206.
regering geen partij gekozen voor een
van de twee kandidaten, maar wel kri
tiek geuit op uitspraken van de kandida
ten over de situatie in Oost-Europa. Het
officiële persbureau Tass meldde tot nog
toe niet meer dan dat Ford een zekere
achterstand had op Carter.
(Van onze redacteur in Washington,
Henk Kolb)
een
Ter
ter „niet te isolationistisch zal zijn in
zijn buitenlandse politiek”.
Zijn ARP-collega Aantjes vindt dat er
1
1
i
t
J
1
1
l
1
i
ROTTERDAM (ANP) —Wij doen
niet aan dumping (verkopen onder
kostprijs). We zijn goedkoper dan
de Europese werven, doordat onze
1
i
1
5
1
2
X
E
2
1
V
t
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Nederland moet wei
geren om bepaalde grote wapensystemen
aan te schaffen als de NAVO niet bereid
is om concreet en serieus te praten over
een nieuwe taakverdeling tussen .de NA-
VO-partners. Die, wat hijzelf noemde
„keiharde” eis, gooide het PvdA-Tweede-
Kamerlid Piet Dankert gisteravond op
tafel in het kamerdebat over de NAVO.
verheen zullen worden gebracht, als de
Japanse concurrentie blijft bij haar plan
6,5 miljoen ton scheepsruimte te bouwen
van de 12 miljoen, die naar schatting
per jaar tot (en met) 1980 zal worden
besteld.
Jamashita zei hierover dat de Japanse
orderportefeuille momenteel voorname
lijk gevuld is met orders voor kleine
schepen, die snel afgeleverd moeten
worden. „Op lange termijn hebben wij”,
aldus Jamashita, „een grote achterstand
op de AWES (Associatie van Westeuro-
pese Scheepsbouwers)”.
kosten lager zijn en onze efficiency
groter is. Dit zegt Isamu Jamashita,
voorzitter van de Japanse scheep-
bouwers-associatie (SAJ), in het
Britse vakblad Seatrade. Volgens
Jamashita wordt het verschil in
prijs tussen Japan en Europa voor
een zeer belangrijk deel veroor
zaakt, doordat staal in Japan aan
zienlijk goedkoper is dan bijvoor
beeld in West-Duitsland <50 per
cent) en Frankrijk (66 percent).
Volgens De Zeeuw is het onjuist, dat
tussen D’66 en de groep Resoluut over-
Het PvdA-kamerlid Dankert hield ook
nog een pleidooi voor het herzien van de
afspraken die zijn gemaakt rond de
onderhandelingen over wederzijdse troe
pen verminderingen tussen Oost en West.
De NAVO-partners hebben destijds be
sloten hun troepen te handhaven op de
huidige sterkte tot die onderhandelingen
De PvdA’er vond dat de regering moet
dreigen met het niet vervangen van
respectievelijk de Nederlandse onderzee
boten, de Neptunes en de F-5 straalja
gers. Dankert uitte nogal wat kritiek op
minister Vredeling. die hij verweet te
laat initiatieven te hebben genomen om
binnen de NAVO tot een nieuwe taak
verdeling te komen. Ook van de zijde
van VVD, D’66 en PPR werd aangedron
gen op een spoedige herziening van de
NAVO-taken.
rikaanse politiek waanzinnige jaren. Een
gekozen president en een gekozen vice-
president moesten uit hun ambt ver
dwijnen om te worden vervangen door
een niet voor dit ambt gekozen functio
naris, die vervolgens verloor van een
volslagen onbekende democratische poli
ticus.
De uitslagen hebben niet alleen de
voorspellingen van de opiniepeilers be
trekkelijk grondig overhoop gegooid,
maar ook staten als Nieuw-Mexico, New
Jersey en Connecticut, die altijd met de
winnaars van de presidentsverkiezingen
hebben meegestemd, hebben deze keer
voor Ford gestemd die de verliezer zou
worden. Volgens opinie-onderzoeker Lou
Harris heeft v oor Carter tenslotte d e
doorslag gegeven dat hij niet uit Was
hington afkomstig was, als integer wordt
beschouwd en werkelijk meeleven heeft
NEW YORK (AFP) De democrati
sche senator Hubert Humphrey is her
kozen in de staat Minnesota. De 65-
jarige senator, die nu voor de vijfde
maal een mandaat verwerft, had geen
enkele moeite om zijn tegenstander ach
ter zich te laten, ondanks het feit dat
hij geen campagne had kunnen voeren
na een operatie te hebben ondergaan
wegens een kankergezwel aan de blaas.
afgewacht moet worden, omdat er zo
veel onbekend is over Carter. De manier
waarop Carter met behulp van compu
ters campagne heeft gevoerd sprak Aan
tjes niet zo aan. De ARP-leider was met
name niet zo enthousiast „over het nogal
overtrokken gebruik”, dat Carter in zijn
campagne maakte van zijn geloof.
VVD-fractieleider Wiegel is ervan
overtuigd, dat de goede betrekkingen
tussen de Verenigde Staten en Europa
zullen worden gehandhaafd. „We blijven
met grote belangstelling uitkijken naar
de buitenlandse politiek van Jimmy
Carter”, aldus Wiegel. De samenstelling
van het team ministers zal volgens de
VVD-Ieider voor West-Europa van groot
belang zijn.
In een eerste reactie heeft minister M.
van der Stoel vanochtend ook gezegd
dat de verkiezingsoverwinning van de
democratische kandidaat Jimmy Carter
voor de Amerikaanse buitenlandse poli
tiek waarschijnlijk geen belangrijke ver
anderingen tot gevolg zal hebben. Even
als president Ford is Carter voorstander
van handhaving van de krachtige sa
menwerking tussen Europa en de Vere
nigde State i.
PPR-fractieleider Bas de Gaay Fort
man vindt de verkiezing van Carter
verheugend. „Ford was op alle beleids
terreinen heel duidelijk de woordvoer
der van rechts”, zei hij. De vernieuwing
in Amerika mpet volgens de PPR-leider
van Carter komen. Het zou kunnen zijn,
dat Carter progressieve mensen in zijn
kabinet opneemt. De Gaöy Fortman
vond het zeer positief, dat de als voor
uitstrevend bekend staande Mondale vi
ce-president wordt.
resultaat afwerpen. Dankert bepleitte
een herziening van die afspraken omdat
deze een grote financiële druk krijgen
op de defensiebegroting. Daardoor komt
volgens hem maar weinig terecht van de
plannen uit de Defensienota. Het uitblij
ven van succes van deze onderhandelin
gen betekent voor de begroting van 1977
een extra post van 190 miljoen gulden.
Het PPR-kamerlid Waltmans deed zelfs
het voorstel om die bedragen voor het
handhaven van de vredessterkte hele
maal te schrappen.
De overwinning van Carter betekent
het vertrek van Fords ministers Rums
feld (defensie) en Kissinger (buiten
landse zaken), en dat wordt in Brussel
betreurd. Gewezen wordt op Kissingers
ervaring en op de pro-Europese houding
van Rumsfeld, die voor zijn minister
schap VS-ambassadeur bij de NAVO
was. In NAVO-kringen wordt welwil
lend aangekeken tegen de toezeggingen
voor nauwe samenwerking met Europa
door Carters belangrijkste buitenlandse
adviseurs, Bigniew Brzezinski en oud-
ambassadeur George Ball. We hadden op
dit punt echter de laatste jaren toch al
niet veel te klagen, luidde de reactie.
In Engeland onthulde de invloedrijke
BBC-televisiecommentator David Dim-
bleby dat in het democratische kamp
wordt gevreesd dat de Sovjet-Unie Car
ter zal uitdagen, zoals dat gebeurde bij
president Kennedy met de Cubaanse ra-
ketcrisis in het begin van de jaren
zestig. Dimbleby zei dit te hebben verno
men van de naaste medewerkers van
Carter. De conservatieve ex-premier Ed
ward Heath vroeg zich af of Carter
voldoende steun zou krijgen van het
overwegend democratische Congres, om
het NAVO-bondgenootschap blijvend te
versterken.
Er was nog geen Russische reactie op
de verkiezingsoverwinning van Carter.
In de verkiezingsstrijd heeft de Sovjet-
PORZ (Reuter). De Britse minister
van Defensie, Fred Mulley, heeft giste
ren in het Westduitse Porz gezegd dat
Groot-Brittannië alleen een volledige
bijdrage aan de NAVO zou kunnen
handhaven als zijn partners hielpen de
daling van het pond sterling tot staan te
brengen.
Op een persconferentie verklaarde hij
dat hij tijdens besprekingen in Bonn
eerder op de dag met de Westduitse
minister van Defensie, Georg Leber, niet
had gedreigd de Britse troepen in West-
Duitsland - 55.000 man en twaalf lucht-
macht-squadrons - te verminderen.
Maar de druk op het pond had geleid
tot een situatie waar de Britse lasten
voor het houden van troepen in West-
Duisland verder gedeeld moesten wor
den.
DEN HAAG. De rest van de wereld
heeft over het algemeen terughoudend
maar niet afwijzend gereageerd op de
verkiezing van Jimmy Carter tot presi
dent van de Verenigde Staten. De toe
komstige voorzitter van de EEG-com-
missie, het dagelijks bestuur van de
Europese Gemeenschap, de Brit Roy
Jenkins, sprak gereserveerd over de on
zekerheid die bestaat over verschillende
uitspraken van Carter; de positie van de
amerikaanse troepen in Europa, de
MBFR- en SALT-onderhandelingen. Een
zelfde terughoudende opstelling bij de
NAVO, waar nog onduidelijkheid heerst
over bijvoorbeeld Carters uitspraken ten
aanzien van een Russische invasie in
Joego-SIavië.
Tot senator van de staat New York
werd gekozen Daniel Patrick Moynihan
(democraat), de vroegere Amerikaanse
ambassadeur bij de Verenigde Naties die
bekendheid verwierf wegens het gebruik
van gespierde taal. Moynihan is de eer
ste democratische senator van New York
sinds 12 jaar. Hij versloeg zijn republi
keinse tegenstander James Buckley.
Carter zal weinig wijzigingen aan
brengen in de politiek van de Verenigde
Staten ten aanzien van Europa en het
Midden-Oosten. verwacht men. Het
PvdA-kamerlid Ter Beek wijst erop, dat
Carter uitdrukkelijk het criterium van
de mensenrechten heeft genoemd voor
de betrekkingen van de Verenigde Sta
ten met andere landen. „Dat is
aantrekkelijke vernieuwing”, aldus
Beek.
Kruisinga verwacht, dat Carter
sterkere nadruk zal leggen op de .relatie
tussen de Verenigde Staten en op de
relatie met de Derde Wereld. KVP-
fractieleider Andriessen hoopt, dat Car-
Naast dumpen zouden de Japanse
scheepsbouwers zich ook schuldig maken
aan het ontduiken van de OESO-regle-
menten betreffende het verlenen van
krediet. Volgens Europese werven is het
momenteel mogelijk in Japan krediet te
krijgen voor 95 percent van de koop
prijs, terwijl dat af betaald mag worden
in acht jaar. De OESO staat een maxi
mum toe van 70 percent, af te betalen
in ten hoogste zeven jaar.
Volgens Seatrade kunnen de Japan
ners betere financieringsvoorwaarden
bieden, doordat zij in zee zijn gegaan
met de „shosha’s”. Dit zijn handelshui-
zen, die een koper zoeken voor een schip
of de financiering daarvan verzorgen. In
de praktijk komt het er op neer, dat de
„shosha” de volledige koopprijs betaalt
bij aflevering van een schip, in ruil voor
eeen commissie variërend van 0,1 tot 1,5
percent van de koopsom. Het handels-
huis verkoopt het schip dan weer door
aan de oorspronkelijke opdrachtgever.
Dit soort transacties valt niet onder de
OESO-regels. Amashita ontkent niet dat
dit gebeurt, maar volgens hem maken
alleen de kleine en middelgrote werven
gebruik van de diensten van de handels-
huizen.
De kleinere Japanse werven, die lage
re algemene kosten hebben en niet hoe
ven te investeren in research, werken
nog eens 15 percent goedkoper dan de
grote, die al 15 percent goedkoper zijn
dan hun Europese concurrenten. Maar
de Europeanen gooien dat allemaal op één
hoop en schreeuwen dat onze prijzen 30
tot 40 percent lager zijn dan die van
hen”, aldus Jamashita.
Hij reageert op beschuldigingen, dat
de Japanse werven op unfaire manier
orders in de wacht slepen nu er een
periode van malaise is aangebroken voor
de scheepsbouw. Volgens de Europese
werven kan er geen andere verklaring
zijn waarom de Japanners de laatste
maanden zo’n negentig percent van alle
opdrachten ter wereld hebben weten te
krijgen. Als gevolg hiervan is de onder
linge verstandhouding zeer slecht gewor
den. Nadat vorige week op een OESO-
conferentie in Parijs tevergeefs werd
geprobeerd de Japanners over te halen
tot een forse inkrimping van hun activi
teiten, gaan er nu in Europa stemmen
op voor een boycot van Japanse produk-
ten. Men vreest dat de Europese werven
aan de rand van de afgrond of daaro-
(Van onze redactie buitenland)
CAIRO. Prinses Beatrix heeft gis
teren op de tweede dag van haar bezoek
aan Egypte de sleutel van de stad Cairo
gekregen uit handen van de gouverneur
van de stad, dr. Mahmed Abdel-Hafez.
De prinses gaf hem namens het Neder
landse bedrijfsleven een zilveren tulp
(deze t ulp symboliseert een gift van
tweeduizend kilo tulpebollen voor de
Egyptische hoofdstad).
Prinses Beatrix overhandigde ook een
cheque van honderdduizend gulden voor
het archeologische werk aan de opgra
vingen van het graf van farao Horem-
heb. Dit graf werd begin vorig jaar
ontdekt door een Nederlands-Engelse
expeditie.
Jimmy Carter heeft gewonnen nog
voor de laatste resultaten van drie der
grootste staten van Amerika - Illinois,
Ohio en Californië - binnen waren. Illi
nois koos later voor Ford en in Ohio en
Californië lag dan weer Ford, dan weer
Carter voor. Hoewel deze drie staten ook
politiek tot de belangrijkste van de Ver
enigde Staten behorén, is het pleit be
slecht.
WASHINGTON. De Amerikaan
se democratische partij bezet vanaf
vandaag 37 van de 50 gouvemeursze-
tels. Dat is er een meer dan voor
heen. De Republikeinen hebben 2
gouverneurszetels moeten prijsgeven
en bezetten er nu nog maar 12. De
vijftigste zetel is naar een onafhan
kelijke politicus gegaan. Van de 14
gouverneurszetels die op het spel
stonden, hebben de democraten er 9
gewonnen en de republikeinen maar
5. De situatie: aftredende gouverneurs
8 democraten, 6 republikeinen. Geko
zen of herkozen: 9 democraten, 5
republikeinen.
Landelijk gezien was Carter sterk, en
sterker dan gedacht in het Zuiden, dat
nu weer een solide democratisch blok is,
sterk ook in het Oosten, waar Ford toch
enkele bressen wist te slaan, en haalde
een grote prijs binnen met Texas. Van
Noord naar Zuid echter loopt een
scheidslijn door het land: aan de weste
lijke kant daarvan sprokkelde Ford zijn
stemmen voor het kiescollege bijeen in
dunbevolkte staten, met dus een kleine
bijdrage in het totaal, terwijl Carter
voortdurend op het totaal aantal uitge
brachte stemmen 51 percent bleef be
houden tegenover de 48 waarmee de
huidige president Ford het moest doen.
Zodoende kwamen noch vanuit Atlan-
Witte Huis, de
opponenten,
of verlies.
De nederlaag van Gerald Ford bete
kent de eerste van een regerende presi
dent sedert Herbert Hoover heeft verlo
ren in een presidentsverkiezing. De ont
wikkeling van deze verkiezingsdag
maakt een einde pan vier voor de Ame-
DEN HAAG. De groep-Resoluut van oud-KVP-voorzitter De Zeeuw zal nief
samen met D’66 aan de verkiezingen van volgend jaar mei meedoen. De bespre
kingen over een eventuele samenwerking zjjn mislukt, omdat D’66 niet voor een
nieuwe partij is. Een half jaar geleden hadden de besturen van D’66 en Resoluut
verkjaard dat zij samen de verkiezingen wilden ingaan.
eenstemming was bereikt over één kandi
datenlijst en één verkiezingsprogram. Het
partijblad van D’66 maakte d it vorige
week bekend. „Wij hadden als voor
waarde gesteld, dat de samenwerking
alleen tot stand zou kunnen komen als
we als een nieuwe partij aan de verkie
zingen zouden meedoen. D’66 had moe
ten breken met haar verleden, zoals wij
zouden afrekenen met ons verleden bin
nen het CDA. Het belangrijkste voor ons
is, dat D’66 op de links-liberale toer wil,
terwijl wij vooral de nadruk willen
blijven leggen op de sociale bewogen
heid,” aldus De Zeeuw.
getoond voor mensen die in deze kapita
listische maatschappij de klappen krij
gen.
Ford heeft meer staten gewonnen tot
nu toe (19) dan presidentiële verliezers
doorgaans doen, Carter heeft weinig
meer staten gewonnen dan hij (23 tot nu
toe) maar dat waren staten waarin zich
de grote massa van de bevolking heeft
geconcentreerd. De Amerikaanse politie
ke commentatoren zijn het over een
ding zeer eens: de ongeveer twee per
cent voorsprong die Carter door de bank
genomen op Ford heeft kunnen nemen
en die hem het presidentschap hebben
geschonken, kan hij te danken hebben
aan zijn vice-presidentskandidaat Walter
Mondale. Hij is naar het oordeel van de
commentatoren de meest effectieve fac
tor g eweest in de democratische cam
pagne.
(Van onze correspondent)
ARNHEM. Het Arnhemse gerechts
hof heeft een 34-jarige Duitse antiek
handelaar, woonachtig in Brunssum,
veroordeeld tot een gevangenisstraf van
twee en een half jaar. Hij werd ervan
verdacht spionage gepleegd te hebben bij
het NAVO-hoofdkwartier AFCENT in
Brunssum, ten gunste van de DDR.
ta, noch vanuit het
hoofdkwartieren van
verklaringen omtrent zege
Terzijde van dit grote gebeuren veran
derde in de stand van zaken in de
volksvertegenwoordiging maar weinig:
de democraten behielden hun grote
meerderheid en ook onder de gouver
neurs van de 50 staten bleven zij voor
aan. De republikeinen evenwel hebben
een aantal veelbelovende jonge volks
vertegenwoordigers verloren, op wie zij
voor 1980 hun hoop hadden gesteld.
WASHINGTON. „Ik bid dat ik
aan uw vertrouwen kan voldoen en u
nimmer zal teleurstellen”, aldus de
nieuwgekozen president van de Vere
nigde Staten Jimmy Carter in zijn
toespraak vanmorgen om vijf over
tien Nederlandse tijd die betekende
dat hij zelf zijn zege in de verkie
zingsstrijd vond vaststaan. „Wij heb
ben een grote natie”, zei hij, ,.en soms
zijn wij in onze regering teleurge
steld, maar we zullen nu onze kracht,
ons idealisme, onze hoop, onze broe
derschap moeten aanspreken om de
Verenigde Staten weer tot een wer
kelijk groot land te maken”.
Carter prees zijn tegenstander pre
sident Ford, die inmiddels naar bed
was gegaan en tot vanmiddag twee
uur geen verklaring wenste af te
leggen, omdat hij wilde wachten tot
alle stemmen binnen zijn. Carter
noemde hem de moeilijkste en hard
ste tegenstander die men maar kan
treffen en herhaalde wat hij al eer
der had gezegd: Ford is een goed en
waardig man. Terwijl Carters achtja
rige dochter Amy gapend tussen haar
vader en moeder op het podium
stond het was toen in Amerika
ruimschoots vier uur in de nacht
verklaarde Carter dat het niet ge
makkelijk zou zijn om de Verenigde
Staten te verheffen uit de lethargie
die hij had ontdekt. Maar, aldus Car
ter, ik ben niet bang om de verant
woordelijkheid als president op me te
nemen, omdat ik mijn kracht aan het
volk kan ontlenen”.
