Baal brengt een herschreven Mattheus Passie
Epaterende kitsch van Louis Ferron
hotel ibis
ibis
kerstmis in
avontuur
verboden
Er staat een échte auto voor u
klaar: De Alfetta
I
BROODJE DISCRIMINATIE
IN ÉÉNAKTER
I
„TUIG”
„Deep Throat”
in Maastricht
Academisme zonder zin voor
I
1
Oeuvre Lodewijk
de Boer krijgt
Hustinxprijs
FIGURATIEVE EXPOSITIE IN GEMEENTEHUIS VAN BLOEMENDAAL
F
Beppie Nooy ingestort:
première uitgesteld
Nieuw boek van
Albert Mol
19 7 6
KUNST
NOVEMBER
DONDERDAG 4
n
s
O'SLDADIC VOO
f
is
amsterdam
ex Schiphol Frommer
Schipholweg 181
Amsterdam - Badhoevedorp
AMSTERDAM,
hammondorgelspel
licht
De Alfetta van Alfa Romeo. 1600 of 1800 cc motor
voorin 5-Versnellingsbak met differentieel achterin.
De Dion achterwielophanging Pertekte wegligging
Kooiconstructie met energie-absorberende zones
Topsnelheid boven 175 kni/u
Garantie 12 maanden
Alfetta 1,6 125 pk 18 600
Alfetta I 8 140 pk 20 690
Vrolijk
hoort en
zacht licht uit weekkleurige,
decadent gevormde schelporna-
menten ziet de bezoeker bij aan
vang van de toneelversie van de
Mattheus Passie die toneelgroep
Baal onder regie van Leonard
Frank’ in Shaffy opvoert. Dat is
meteen al een lichte indicatie
waar Louis Ferron en Louis
Andriessen met de Mattheus naar
toe willen. Zowel het verhaal als
de muziek zijn drastisch her
schreven en eigenlijk alleen de
vorm herinnert nog aan het mees
terwerk van joh. Seb. Bach.
Gezellig dineren met kerst in Hotel Ibis Amsterdam.
Kent u ons niet? Toch wel!
Hotel Schiphol Frommerweet u nog!
Wij maken van uw kerstdiner een onvergetelijk gebeuren! U wordt
ontvangen met een joyeuze champagne-cocktail. Dan nodigen wij u
uit voor een exquis diner-dansant, dat muzikaal wordt omlijst door het
trio Bert Stoots en optredens van Digno Garcia y sus carios.
Daarna bent u welkom in onze barCloud Nine" voor gezellige after-
dinner drinks.
U hoeft niet naar huis te rijden, want u kunt het geheel afronden met
een overnachting, gevolgd door een fijn kerstontbijt.
Dat alles voor 125 per persoon (kerstdiner f 87.50, after-dinner
drinks f 12.50, overnachting met ontbijt f 25 p.p.).
Wilt u meer informatie, belt u dan even met Hanny den Hartog, van
ma. t.m. vrij. 9-17 uur, telefoon 02968-5353, t. 114.
On y vient par sagesse
On y reste par plalsir
Wat Bach deed, een commen
taar schrijven op het bijbelse
gegeven, een muzikale illustratie
van het lijdensverhaal, dat wordt
bij Ferron een plezante, kitsche
rige grap waarin de rehabilitatie
van de Jezusfiguur centraal
staat. Een Jezus die een nieuwe,
hem rechtens zijn kwaliteiten
toekomende plaats in de historie
krijgt.
13
-r
(ADVERTENTIE)
CEES STRAUS
PUROL ZALF PUROL POEDER PUROL LIPPENPOMMADE
(ADVERTENTIE)
KO VAN LEEUWEN
(ADVERTENTIE)
CEES STRAUS
Haarlem
Haarlem
Hllleyum
Mniuiden.
MAASTRICHT (ANP). De toneel
schrijver Lodewijk de Boer uit Amster
dam ontvangt zaterdag 27 november in
de Maastrichtse stadsschouwburg de
prijs van Nederlandstalige toneelau
teurs, de zogenaamde Edmond Hustinx
prijs. Met deze onderscheiding wordt het
gehele oeuvre van Lodewijk de Boer
geëerd.
MAASTRICHT (ANP). In opdracht
van de officier van justitie te Maastricht
tevens hoofd van het parket mr. E. C. G.
Bauwens heeft de gemeentepolitie van
Maastricht dinsdagavond in het Royal-
theater de film „Deep Throat” in beslag
genomen. Volgens de officier van justitie
is deze film „erg pornografisch”.
Bioscoop-exploitant T. Crijns verwon
dert zich hier over aar gezien de omstre
den film al vijf weken in Maastricht wordt
vertoond, nog langer in Amsterdam en
Delft en donderdag in Groningen zal gaan
draaien.
AMSTERDAM (ANP). Het kunstge
bit. dat hij sinds zijn puberteitsjaren
draagt, speelt een grote rol in het tweede
boek van kleinkunstenaar Albert Mol, nu
ök jaar Na zijn succes m 1968 met „Wat
zien ik?” heeft zijn vriend en uitgever
Tiebosch acht jaar moeten wachten op
een tweede manuscript hetgeen Alben
Mol bij de presentatie ervan woensdag
middag in de Continental Bodega in
Amsterdam de verzuchting (met bijpas
sende gebaren) ontlokte. „Zo lang heeft
nog nooit een man op mij gewacht"
Dinsdagavond verklaarde hij stomver
baasd te zijn omdat hi] de wens van de
burgemeester wilde in willigen
(Van onze Amsterdamse redactie)
AMSTERDAM. De actrice Beppie
Nooy (57) is ingestort en zal minstens drie
maanden volstrekte rust moeten houden
om weer op het toneel te kunnen komen.
Beppie zou zaterdag de musical Gispy
in het Nederlands vertaald als „Een
vrouw als Beppie” in première brengen
in Rotterdam. De première gaat nu niet
door datum en plaats zijn nu vastgesteld
op 29 november in Carré in Amsterdam.
De Mattheus Passie doet in sommige
opzichten tamelijk Brechtiaans aan, qua
vorm en morele functie. Maar van een
werkelijk sociaal engagement kan bij Fer
ron geen sprake zijn. Dat heeft plaatsge
maakt voor epaterende kitsch die oog (en
oor) mag strelen maar in de loop van de
voorstelling die als geheel wel gaaf
is toch gaat irriteren omdat je op een
werkelijke stellingname zit te wachten die
maar uitblijft.
De muziek van Louis Andriessen sluit
bij het karakter van het stuk goed aan,
zonder nochtans de kitsch al te zeer te
willen benadrukken. Minder dan Ferron
zich door Brecht liet inspireren is voor
Andriessen de muziek van diens tijdgeno
ten (Weill) van belang, al heeft de Mat
theus hier en daar trekjes van een voor
het volk bestemde en dus gemakkelijk te
begrijpen revue.
Lola Jezus, (rechts, gespeeld door Elja
Pelgrom) omgeven door een koortje in
Louis Ferron’s Mattheus Passie.
Het gevaar dat academisme tot een
braaf soort saaiheid kan leiden is echter
meer dan latent aanwezig. Het zou sommi
ge deelnemers aan deze expositie meer
moeten prikkelen tot zin voor avontuur
dan nu geëtaleerd wordt. Naarmate de
uitbeelding een hoge graad van perfectie
bereikt, zal zich een toenemende aandacht
TUIG staat in het stuk van Grumberg
voor neger, jood, gastarbeider, homofiel
en verzint u maar verder. De onbekende
voor de expressie voordoen. Een gegeven
dat hoe esthetisch en verfijnd ook neerge
zet, kan niet boeien als het tekort schiet in
expressiviteit. Wie dan te weinig durf
bezit, struikelt in feite over zijn eigen
kwaliteiten.
Leo Poelmeijer, Tom Albers en Wim
Vaarzon Morel zijn in staat om het meest
karakteristieke landschap op de meest
ideale manier uit te beelden. Hun prenten
zijn een schoolvoorbeeld voor menig col
lega. Ze zijn uitstekend van stofuitdruk
king (een onderdeel van de schildertech
niek die langzamerhand in onbruik raakt)
zodat zand op zand lijkt, het water trans
parant is en de rotsen de vereiste bonkig-
heid hebben. Ze zijn goed van opbouw en
automobilist waarvan de man in „Tuig”
spreekt blijkt een kleurling te zijn en het
geweerschot klinkt wanneer een groepje
donkergekleurde mensen bij ’s mans
automobiel staan. Er valt een dode.
Hoytink en Molenkamp spelen het klaar
om in die bijzonder korte tijd met goed
spel voldoende dramatische spanning op
te brengen. „Tuig” is niet zo’n vindingrijk
stuk en zou aan de borreltafel verzonnen
kunnen zijn, maar het geeft zonder omwe
gen een schrijnend beeld van ons discri
minatoir denken. Commandeur heeft zijn
regie niet al te zwaar aangezet en er kan
best wat gelachen worden zonder dat de
ernst van het onderwerp in gevaar komt.
Gregoire Kenne daarentegen weet de
dooi hern gebruikte technieken ten volle
Het pocket boek heet „Mengele broek
en pintje billen" waarvan de schrijver de
betekenis vertaalde als „een pond broek
en een ons billen” Het boek telt 18 aparte
biografische verhalen over Albert Mol
ze'f „Albert verslaat de kunst oni door
middel van ironie aan belevingen de zwa
re ernst te ontnemen zo zei uitgever
Tiebosch
Deze prijs is toegekend bij gelegenheid
van het elfde colloquium van Nederlands
talige toneelschrijvers uit Nederland en
België, dat op 27 en 28 november in Maas
tricht wordt gehouden. Dr. L. Cappuyns,
vice-gouverneur van de Belgische provin
cie Brabant, zal de prijs op 27 november
om 19.30 uur uitreiken. Aansluitend ver
zorgt Lancelot Nederlandse Theaterpro-
dukties een voorstelling van het stuk van
Lodewijk de Boer „Als jij bloemen ver
trapt, zal ik jou vertrappen. Die lieve
stoute jongens”.
HAARLEM. Een vrouw zit merkbaar
ongerust aan een gedekte tafel te wach
ten op de thuiskomst van haarman. Nooit
is hij te laat en nu maar liefst een uur en
drie kwartier. Even later komt hij binnen,
nerveus, zichtbaar geagiteerd. Dan volgt
bij brokken zijn verhaal dat ons laat
weten dat hij een hoog oplopend
meningsverschil had met een automobi
list. Het begon allemaal met een „voor-
rangsfout” van die andere man, toen deze
rechtschapen goede vaderlandse burger
in zijn auto „het terrein van de zaak"
verliet. In staat van hevige opwinding
vertelt hij nu zijn vrouw wat hem alle
maal is overkomen. Opnieuw laaien zijn
emoties op en tenslotte neemt hij een
geweer en schiet op een groepje mensen
dat buiten tegen zijn auto leunt. Een
escalatie van emoties die aan het absurde
is aangezet.
Het thema van het elfde colloquium
waaraan circa 125 auteurs, regisseurs en
dramaturgen uit Nederland en Vlaande
ren zullen deelnemen, betreft de vier-
hoeksverhouding auteur-dramaturg-
regisseur en publiek.
De symboliek ligt voor de hand. Lola
herwint alle achting, het volk roept
opnieuw hosanna en het goede overwint.
Het kwaad in de persoon van Theophilus,
alias Judas, wordt gestraft. Hoewel Pon-
tus (Pontius Pilatus) in de eerste plaats de
list gebruikt om zelf schoon te blijven,
wendt hij nu zijn talenten ten goede aan,
althans komt het nu beter uit.
Curieus is de uitsplitsing van de figuur
Maria Magdalena in twee rollen. Is Mag
dalena de bordeelhoudster die zelf vrij
weinig contour krijgt afgezien van het
feit dat ze de verbindende teksten uit
spreekt wat op zich haar inbreng niet
duidelijker maakt Maria is de moeder
van Theophilus. Goed en kwaad zijn dus
gelijkelijk opgedeeld, maar in het geval
van Maria kan het goede ook het kwaad
voortbrengen.
Dit soort symboliek heeft bij Ferron
nergens een nadrukkelijk karakter, de
hele voorstelling blijft van een lichtvoetig
gehalte. Werkelijke dramatische hoogte
punten zijn er nauwelijks of niet. Daar is
wel een reden voor te geven: de Mattheus
Passie zweeft voortdurend boven de
kitsch, met berekende effecten en een
opgepoetste schoonheid die aanvankelijk
wel imponeert maar allengs al te door
zichtig wordt en dan niet veel meer voor
stelt. Trouwens, de vorm van een orato
rium leent zich, ook in moderne versie,
niet voor dramatisering hoe graag Ferron
dat ook gewild zal hebben. De luchtige
aanpak vermag hoogstens te amuseren,
werkelijk boeien kan zij niet. Er is nog een
punt dat in deze beoordeling meespeelt.
werk zo geconstrueerd dat ook de slecht
ste zangers en die heeft Baal in over
vloed er niet hun nek op breken. Waar
de scènes door het weglaten van tekst wat
stroef verlopen, haalt de muziek het tem
po weer op.
Elja Pelgrom als een zeer appetijtelijke
en wellustige Lola Jezus, Kitty Courbois
als de stijlvolle hoerenbazin, Hans Dage-
let als de vuige Simon de pandhuishouder,
Herman Naber, Arend Bulder, Diane Len
sink, Trudy de Jong en Jack Vecht leve
ren met deze Mattheus een prestatie van
formaat. Nauwelijks zijn er zwakke plek
ken te zien en waar die mogelijk konden
voorkomen heeft Frank handig voor een
zekere stylering gezorgd die als camoufla
ge kan dienen. De revuevorm heeft al
eerder bewezen dat ze Baal op het lijf is
geschreven, alle ervaringen die in het ver
leden werden opgedaan stralen van deze
voorstelling af.
Ferron heeft in zijn Mattheus Passie tal
van vondsten ingepast, zoals uit het ver
haal mag blijken. Bij hem is Jezus de
meest aantrekkelijke dame uit een chique
hoerenkast aan het begin van deze eeuw.
Lola Jezus, zoals ze heet, wordt van ver
raad beticht door een jongeman die niet
tot het vaste gezelschap van overwegend
legerofficieren behoort. Het is de student
in de goddelijke liefde Theophilus God
help, tot over zijn oren verliefd op het
zogenaamde pure in Lola, die zijn gevoe
lens echter niet beantwoord ziet. Lola
komt voor het gerecht en wordt ter dood
veroordeeld, maar wat in het verleden een
blunder van de plaatselijke justitie was,
dat wordt nu rechtgetrokken. Door een
list van de overste Pontus die tot de min
naars van zwarte Lola behoort, wordt zij
vrijgepleit. Theofiel daarentegen heeft
zich als jodenvriend een volksvijand
getoond en hem wacht de galg.
De landschappen die in Bloemendaal te
zien zijn, geven daar vaak een goed voor
beeld van. Er is nooit wat op aan te
merken, allemaal zijn ze even gaaf
geschilderd en getekend. Maar de zin voor
esthetiek gaat zover, dat de voorstelling is
doodgeslagen en dat het oog wel wordt
gestreeld maar de geest niet geprikkeld.
EEN HALF uurtje duurt deze éénakter,
die onder regie van Jacques Comman
deur wordt gespeeld door Elisabeth Hoy
tink en Onno Molenkamp. De hoofdper
soon is ogenschijnlijk een keurige burger
man. Maar het verkeersgebeuren brengt
hem buiten zichzelf. Of is het zijn ware
aard die zichtbaar wordt gemaakt? Hij
laat zijn reactionaire gevoelens de vrije
loop in een wervelende serie gemeen-
plaasten en discriminatiecliché’s. Een
afschuwelijke man, vooral omdat hij zo
aan de realiteit beantwoordt. Want kon
den wij met z’n allen maar zeggen: „Wat
ben ik blij dat ik niet zo ben.”
DIT IS de korte inhoud van de éénakter
„Tuig” van Jean Claude Grumberg. In
een bewerking van Rob Scholten gaf Cen
trum er Woensdag tijdens de lunchpauze
een voorstelling van in de Toneelschuur.
Dat betekende tevens het begin van de
lunchvoorstellingenreeks in Haarlem.
Voortaan zal er elke woensdag om 12.30
uur in de Schuur (Smedestraat 23) een
voorstelling zijn.
perspectief, ze kunnen „beleefd” worden,
maar toch zoek je tevergeefs naar een
scheutje inspiratie waardoor ze werkelijk
kunnen treffen.
Smaakvolle bladen met een sterk illus
tratief karakter zijn er van Anne Metz en
Dick van ’t Wout. Dit is een soort werk dat
vaak met „te anekdotisch” wordt afge
daan met voorbijgaan aan alle begrip
voor het verhalende element. Maar ook
hier overweegt toch te veel de zin om het
te mooi willen doen, zoals zich dat ook
voordoet in de plastieken van Herman D.
Janzen.
Peter Teeling is op deze expositie de
eerste die esthetiek aan een zeer eigen
expressie kan paren. Hij werkt in het
raakvlak van foto-realisme en magisch
realisme. Niet altijd met een symbolische
lading zoals je in zijn vanitas-schilderijen
kan vinden, maar toch steeds verwijzend
naar een thematiek en stijlopvatting die
voor de oorlog bij Raoul Hynckes was te
vinden. Door hem kwam hij ook tot het
overwegend donkerbruine palet dat hier
en daar wordt gecomplementeerd met een
onwaarschijnlijk fraai blauw Teeling
ontwikkelt zich de laatste jaren tot een
verrassend kunstenaar die geen enkel
probleem op gebied van de plasticiteit uit
de weg wil gaan.
In het verder opvallend rustige klimaat
van de exposanten vallen twee namen op
die m kwaliteit elkanders tegenpool zijn.
De hang naar pathetiek bij Piet Land-
kroon breekt hem al te vaak op, zoals daar
ook het grote doek „Ontheemden” van
getuigt. Hier worden vluchtelingen tot
hun eigen karikatuur hetgeen toch niet de
bedoeling zal zijn. Op een ander doek
hangen a la de 19e eeuwse romantiek de
mistflarden nog tussen de bergwanden,
zonder dat van een werkelijke noodzaak
sprake hoeft te zijn Alleen een stilleven
met amaryllis, fors geschilderd zonder het
detaillistische gepeuter toont durf bij het
I opzetten
Vci’Kiijghaai >n i «pj/Uuilcii .mal i
nu meci -lau HHl h ukm
Andriessen ondersteunt in de eerste
plaats de gevoelens die in de karikaturale
figuren leven. Het is een volkomen nieuwe
dimensie als je het (geluidloze) weeklagen
van Maria in de vorm van afschuwelijke
dissonanten op viool en cello geïllustreerd
hoort. Bovendien heeft de componist zijn
Egbert van Paridon regisseur van Cen
trum, zal dit thema zaterdag 27 november
inleiden. Daarna volgt een forumdis
cussie.
„Viool", een der olieverven van Peter Tee
ling.
BLOEMENDAAL. Het gezelschap
exposanten in de kelder van het raadhuis
van Bloemendaal lijkt op het eerste
gezicht met de losse hand bijeengebracht,
maar bij nadere bestudering hebben ze
toch meer gemeen dan van enkelen alleen
het lidmaatschap van De Brug in Amster
dam. Bij velen in dit gezelschap leven
academische opvattingen hetgeen zeker
geen slecht predikaat hoeft te zijn als aan
de juiste voorwaarden wordt voldaan.
Academisme wijst vaak ook op de statis-
ticiteit die hier in Bloemendaal bepaald
aanwezig is, maar tevens houdt het ver
band met een haast ouderwets vakman
schap dat men door schoolse lering ver
mag te verwerven.
8 v Autoili Bedi som jan linyen Del^tsuae: bU >e> UZI Jiyifb
Heenénans Leuven 8 V *Vwe ijidut” ’6 'e» UZ3
Wei kpiaars Suaairidaitisewey 38U tel U2j zobnnb/2bb6b/
b V v/h J Schoondei t»eel< Ji LJhviei van 'Muoitstraai 8. tel 02b2U 18253
Van Donyen Autom 8edt UtnutUen 8 v Kuuinnuutstiaat 62 tel Ü2bbU 16801
i te benutten Hij schildert met olieverf zo
I transparant als maar mogelijk is. Zijn
licht is heel blond, op het Franse af en
dooi hei plaatsen van voorwerpen in een
«udamge situatie die net vreemd daaraan
j is ontstaat een heel vervreemdende sfeer
die oeurtelings intrigerend, esthetiserend
en verhalend ts Zijn werk, samen met dat
van Teeling maakt de reis naar Bioemen-
daal waard
Z- 1
