Vliegtuigje als een bizarre grafzerk
brengt Arabisch
CDA zou flink
Slot bezoek van
s
in
winnen volgens
enquête
W atersnoodramp
treft Sicilië
Israëlische marine
prinses Beatrix
en prins Claus
aan Egypte
schip tot zinken
k
„EXPLOSIE VAN KERNAFVAL BESMETTE DUIZENDEN MENSEN”
„In het verleden waren er
Geleerde beschrijft rampen
misverstanden met Nederland”
11
J
RURALE AMATEURS
President Sadat van Egypte:
Ter dood veroordeelde
Amerikaan wenst te
worden doodgeschoten
2
BINNEN- EN BUITENLAND
MAANDAG 8
NOVEMBER
19 7 6
1
Z
re
*n
ir
d
n
gi
11
ff
(Van onze speciale verslaggever,
Rienko Wilton)
vraaggesprek in het gastenver
blijf van zijn paleis in Cairo. Het
Egyptische staatshoofd gaf het
interview, kort na het informele
gesprek met prinses Beatrix en
prins Claus, dat Sadat beschouw
de als een „nieuw tijdperk in de
betrekkingen tussen Nederland
en Egypte.”
id
el
ÏP
als
ke
uit
de
te-
tse
als
►er
en
:ht
*r.
UI
Ig
(Van onze redactie buitenland)
CAIRO. Prinses Beatrix en
prins Claus hebben gisteren een
ruim half uur durend gesprek
gehad met de Egyptische presi
dent Sadat, die het prinselijk
bezoek typeerde als „het begin
van een nieuw tijdperk in de
betrekkingen tussen Nederland
en Egypte”.
TEL AVIV (DPA). De Israë
lische marine heeft binnen één
week twee pogingen van Pale
stijnen verijdeld om met sabota-
geplannen in Israel te landen.
LONDEN (AFP, Reuter, UPI).
Bij een ongeluk met afval van
kerncentrales in de Sovjet-Unie
zijn honderden doden gevallen en
duizenden anderen radioactief
besmet. Dit zegt de Russische bio
chemicus Jaures Medvedev in
een zaterdag in het Britse weten
schappelijke tijdschrift „New
Scientist” gepubliceerd artikel.
CAIRO. „Wij vragen Hol
land niet aan onze kant te komen
staan in het conflict met Israel.
Alles wat wij willen, is dat men in
Nederland de feiten zowel van de
Arabische als van de Israëlische
kant wil leren kennen, niet van
Israëlische zijde alléén. Wij willen
dat Nederland de zaken objectief
afweegt, alvorens een beslissing
te nemen. Het is uiteindelijk het
beleid van de Nederlandse rege
ring, waarbij niemand tussenbei
de mag komen.” Dit verklaarde
gisteren de Egyptische president
Sadat tijdens een half uur durend
door Nico Scheepmaker W
IF
Over de explosie van kernafval zei Med-
Ikzelf zat natuurlijk in de VIP-zaal,
mooi in het midden, op de vierde rij. Er
zijn nu eenmaal rangen en standen. Op de
eerste rij zaten de belangrijkste ambassa
deurs, de burgemeester van Haarlem,
etcetera, op de tweede rij zat de enige
aanwezige Joegoslavische naïef, Ivan
Rabuzin, vermoedelijk de rijkste man in
de zaal, en op de vierde rij zat ik dus, als
vertegenwoordiger van de Verworpenen
der Aarde, alias de pers.
Volgens Medvedev, die na een verblijf
in een psychiatrische inrichting in de
Sovjet-Unie in januari 1973 toestemming
kreeg naar Engeland te gaan en niet meer
naar zijn land terugkeerde verhaalt in zijn
artikel voorts van een „catastrofe” bij de
lancering van een ruimteschip voor de
maan. De raket ontplofte op het lanceer-
platform en een groot aantal aanwezigen,
onder wie verscheidene prominenten op
het gebied van de ruimtevaart, verloor
daarbij het leven.
Het CDA zou, omgerekend in Kamerze
tels, nu 56 zetels bezetten, tegen 52 een
maand geleden. De PvdA zou teruggaan
van 41 naar 40 zetels, de PPR houdt de
geschatte vier zetels, en de WD komt van
39 op 35 zetels.
Het ongeluk met kernafval vond in 1958
plaats in de buurt van de in de Oeral
gelegen stad Blagovesjensk, waar jaren
lang restanten van splijtstoffen werden
begraven.
De 35-jarige Gilmore, die het grootste
deel van zijn leven achter de tralies door
bracht, zei dat hij de voorkeur gaf aan
onmiddellijk sterven omdat hij geen zin
had de rest van zijn dagen in de gevange
nis te smachten. Hij gaf toe tijdens een
roofoverval in juni een hotelemployé te
hebben gedood.
Volgens de NIPO-Rooie Haan-enquête
zou het CDA, als op het ogenblik verkie
zingen zouden worden gehouden, met 12
zetels meer dan PvdA-PPR, veruit de
grootste combinatie zijn. Een maand gele
den schatte de enquête, die toen voor het
eerst werd gehouden en opzienbarende
resultaten te zien gaf, de voorsprong van
het CDA op 7 zetels.
Na lezing van een brief van Gary Gilmo
re uit zijn dodencel in de staatsgevangenis
van Utah besliste het hof met drie tegen
twee stemmen dat het vonnis kon worden
opgeschort als een verzoek daartoe werd
gedaan. De rechters zeiden niet wie daar
om zou kunnen vragen, maar zij handel
den na een beroep van twee advocaten die
door Gilmore ontslagen waren.
(Van onze redactie buitenland)
ROME. Twaalf doden en tien ver
misten, is de trieste balans van de
watersnood die de stad Trapani, in het
uiterste westen van Sicilië, dit weekein
de heeft getroffen. Oorzaak van de ramp
is de combinatie van een zeer regenrijke
herfst en een schromelijke verontachtza-
ming van de afwatering ter plaatse.
Nadat al tweemaal eerder een ramp
dreigde, deed de Italiaanse regering twee
jaar geleden de toezegging voor financiële
hulp aan West-Sicilië. Maar er kwam geen
hulp uit Rome. Nu het onheil heeft toege
slagen, zijn de reacties vanuit Sicilië dan
ook verbitterd.
Volgens hem had men de ramp kunnen
voorzien. Geleerden hadden dikwijls voor
de gevaren van het begraven van kernaf
val gewaarschuwd maar zij werden niet
serieus genomen, zegt hij. Het alternatief,
het afval in containers in diep water te
lozen had men vanwege de hoge kosten
laten varen.
Over het tweede incident schrijft Med
vedev dat de elite van de Russische raket-
technologie in 1960 op het „cosmodroom”
aanwezig was toen een maanraket niet
wilde starten.
In plaats van te wachten tot de brand
stof uit de reservoirs was gepompt
besloot men het mankement onmiddel
lijk te onderzoeken. Maar, zegt hij, de
ontsteking deed het plotseling weer ter-
De Rus verklaart dat deze gebeurtenis
sen ertoe leidden dat de Russische geleer
den hun vertrouwen in de toenmalige lei
der, Nikita Kroesjtsjev verloren. Volgens
hem misbruikte Kroesjtsjev ruimteonder
zoek voor politiek prestige.
„In het verleden”, aldus de president,
„zijn er misverstanden geweest. Neder
land kende de feiten niet. De Nederlandse
regering had uitsluitend oog voor Israel
en de Israëlische belangen. Maar na de
oktoberoorlog van 1973 hebben wij een
verandering kunnen waarnemen, ook in
het Nederlandse standpunt”.
„In de praktijk komt de Nederlandse
politiek ten aanzien van de Palestijnse
kwestie er op neer dat men zoiets als een
Palestijnse identiteit erkent, maar dat
deze niet zonder meer binnen een eigen
staatsvorm gestalte zou moeteh ktijgen”.
Sadat: „Het niet-erkennen van Vervul
ling van de nationale rechten van de
Palestijnen is een zeer grote fout. De kern
van de Midden-Ooostenproblematiek en
het Arabisch-Israelisch conflict namelijk
is het Palestijnse probleem. Het gaat niet
om de Sinai, om Egypte of om de Golan-
hoogten in Syrië, het gaat om de Palestij
nen. De Nederlandse regering zou een
grote fout maken dit niet in te zien, vooral
omdat naar mijn informatie en ik weet
veel van dit probleem, omdat ik er midde
nin zit beide supermachten in wezen
geen bezwaar hebben tegen het stichten
van een Palestijnse staat. Elke benadering
tot vrede moet een regeling van de Pale
stijnse zaak omvatten, en wij in Egypte
staan een Palestijnse staat voor op de
Westbank (de westelijke oever van de Jor-
daan) en de Gazastrook”.
Wat is uw reactie op de verkiezing van
Jimmy Carter?
Sadat: „De Amerikanen hebben zelf uit
gemaakt wie hun president wordt. Wij van
onze kant zullen alles in het werk stellen
om goede relaties met de nieuwe presi
dent te ontwikkelen en hem onze Arabi
sche zienswijze te presenteren. Amerika is
een belangrijke, zo niet de belangrijkste
Sir John neemt aan dat de Sovjet-Unie,
net als andere landen, indertijd kernafval
Het prinselijk paar had ook ontmoetin
gen met de onderminister van buitenland
se zaken (minister Fachmi was in Sofia),
met parlementsvoorzitter Sayed Marei en
de secretaris-generaal van de Arabische
Liga, Machmoed Riad.
De Nederlandse gasten sloten gisteren
hun bezoek af met een diner ter ere van
hun Egyptische gastheer, vice-president
Husni Mubarak. Vandaag zouden prinses
Beatrix en prins Claus terug naar Neder
land vliegen.
Als u een bijzondere tentoonstelling wilt
zien van Joegoslavische naïeve schilders
en beeldhouwers, dan moet u naar het
Frans Hals Museum in Haarlem. De ope
ning trok het vijfvoudige van normale
aantal openingbezoekers, zodat een groot
deel van de belangstellenden de openings
ceremonie via tv-i?eelden in belendende
zalen moest zien te volgen. Een heer van
een jaar of 70 was zo verontwaardigd over
de „ondemocratische manier van openen”
(hij mocht de VIP-zaal niet in), dat hij als
ordeverstoorder tussen twee agenten van
politie moest worden verwijderd, wat dan
weer mooi correspondeerde met de in de
catalogus beschreven moeilijkheden die
Ivan Generalic, de peetvader van de Joe
goslavische naïeven, in de jaren ’30 met de
Kroatische politie ondervond nadat hij in
zijn tekeningen en aquarellen dergelijk
politie-optreden had uitgebeeld!
Ik noemde die opening alias volksop
loop hierom een kwestie van koorddan
sen, omdat een aantal van de ambassa
deurs uiteindelijk niet kwam opdagen.
Mr. Isui Chia-Shan bijvoorbeeld was in
geen velden of wegen te bespeuren. Het
koorddansen kwam hierop neer, dat je
beleefdheidshalve moet wachten op de
ambassadeurs die er nog niet zijn, maar
beleefdheidshalve niet te lang mag wach
ten vanwege de ambassadeurs die er al
wel zijn. Zou het protocol daarin niet
voorzien, bijvoorbeeld: als op het afge
sproken tijdstip drie van de zes ambassa
deurs aanwezig zijn wordt nog 10 minuten
gewacht, zijn er vier van de zes dan wordt
nog 5 minuten gewacht, maar zijn er vijf
van de zes, dan wordt ogenblikkelijk
begonnen...
Met een zwierige zwaai zijn de naïeven
uit Kovacica en de vrouwen uit Uzdin,
alsmede een man als Rasic van de tafel
geveegd. Met mijn verwerpelijke wan
trouwen denk ik dan dat dr. Boris Kele-
man, directeur van de Gelerija Primitivne
Imjetnosti in Zagreb, wiens museum het
leeuwedeel van de werken uitleende,
zoveel mogelijk Kroaten en zo weinig
mogelijk niet-Kroaten heeft willen pous
seren, maar hij kan het in ieder geval wel
theoretisch motiveren.
SALT LAKE CITY (UPI). Het hoog
gerechtshof van de Amerikaanse staat
Utah heeft dezer dagen het verzoek van
een ter dood veroordeelde moordenaar
om binnen tien dagen door een vuurpelo
ton te worden gëexecuteerd, verworpen.
Hij noemt de weggeselecteerden „rurale
amateurs, die hun informatie krijgen uit
de omgeving waarin zij leven, maar de
observatie verkiezen boven hun persoon
lijke houding. Hun interesse geldt alleen
maar de lege „mimesis” (nabootsing),
zodat ze de wereld slechts registreren en
niet ontdekken. Deze houding is erg alge
meen in Joego-Slavië en kenmerkend
voor de schilderkunst van veel dorpen,
waar boeren zich met dit métier bezighou
den”. Aldus dr. Keleman. Het is een stand
punt. Maar dan maak je de naïeve schil
derkunst wèl „deftiger” dan nodig en
reëel is.
m-
op
ijs
de
eit
de
nd
er-
iri-
ige
as
en
vs-
id.
ak
er-
let
sis
:ht
De
se
de
>r-
ee
■ft
ie
>0-
d-
tz
et
a-
in
ft
in
g-
la
Ml
P,
>n
Ml
ift
Medvedev NAÏEVEN
Ia
ën
ijf
un
ei
nd
en
er
sc
are
ei-
M>
de
»n.
sel
ir-
jk
iet
Js
ri-
e-
n
Ie
n
d
ie
t.
n
n
st
st
ie
st
g
n
i-
d
factor in het bereiken van een duurzame
vrede in dit gebied”.
Er zijn de laatste maand geweldige
politieke veranderingen ingetreden in
de Arabische wereld. Er is een vrede
splan voor Libanon, de Palestijnen heb
ben toenadering gezocht tot Syrië, en
Egypte heeft zich ook met dit land
verzoend. Hoe vond u het om de Syri
sche president Hafez Al Assad na zo’n
lange tijd (van verwijdering tussen Cai
ro en Damascus red.) weer terug te
zien?
Sadat (een beetje geïrriteerd): „Gelooft
u me, in het buitenland heeft men de zaak
sterk overdreven. Wij Arabieren hebben
altijd conflicten en verschillen gekend en
zullen die ook wel houden. Maar ten aan
zien van de Arabische strategie hebben
president Assad en ik nooit verschillend
gedacht. De gezamenlijke Arabische stra
tegie, vastgelegd op vroegere topconfe
renties, gaat nog steeds uit van twee pun
ten: wij zullen geen centimeter Arabisch
land opgeven dat Israel na 1967 heeft
veroverd en sindsdien bezet. Vervolgens
zullen wij nooit tot een compromis bereid
zijn wat betreft inperking van de Pale
stijnse nationale rechten. Assad en ik ont
moetten elkaar in Riad alsof er nooit iets
gebeurd was. Wij als Arabieren zijn dit
gewend. Laat de buitenwereld de verschil
len en tegenstellingen binnen de Arabi
sche wereld niet overdrijven”.
De situatie in Libanon. Een vredes
macht wordt daar snel verwacht. Waar
om heeft Egypte tot nu toe geweigerd
troepen te leveren voor deze Arabische
vredesmacht?
Sadat: „Ik heb mijn collega’s presiden
ten, koningen en emirs op de Arabische
top hier in Cairo duidelijk gemaakt dat ik
geen troepen kan missen. Wij hebben een
front ven meer dan 1000 km. Wat Libanon
betreft, ben ik ervan overtuigd dat de
besluiten van onze topconferenties in
Riad en Cairo uitgevoerd zullen worden,
een werkelijk staakt-het-vuren zal worden
bereikt, en dat normalisering zal intreden.
Maar na negen maanden oorlog heeft men
in Libanon wat tijd nodig om orde op
zaken te stellen. Wij zijn erg optimistisch
dat de vredesmacht onder leiding van
president Sarkis succes zal hebben en dat
Libanon kan beginnen met zijn wederop
bouw”.
Het was gisteren de laatste dag van het
informele bezoek van Beatrix en Claus
aan Egypte. Vrijdag en zaterdag bezoch
ten zij toeristische plaatsen, zoals de
beroemde koningsgraven in Luxor, de
tempels van Abu Simbel en de piramiden
van Gizé en Cheops. Voorts hadden zij
ontvangst gehouden voor de Nederlandse
kolonie in Cairo.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. Volgens een nieuwe
enquête van het NIPO en het VARA-
radioprogramma „In de Rooie Haan”
staat het CDA flink op winst. Vergeleken
met de enquête van een maand geleden,
heeft het CDA een vooruitgang geboekt
van 2,4 percent. PvdA en PPR leden
samen een verlies van 0,5 percent. De
VVD verloor 2,5 percent.
Wat het verhaal over de maanraket
betreft, wordt Medvedev bijgevallen door
professor John Erickson, een „Sovjetto-
loog” van de universiteit van Edinburgh.
Volgens Erickson heeft er zich nog een
derde, niet door Medvedev onthulde,
ramp voorgedaan, ongeveer tweeëneen
half jaar na de catastrofe met de maanra
ket. „De aanwijzingen over die derde
ramp zijn minder exact”, aldus Erickson,
„maar het ging kennelijk weer om een
fout bij de opslag van kernafval. Het was
een nare zaak."
wijl de steiger, die bij de start behoort te
worden teruggetrokken, nog op zijn
plaats stond. Daardoor ging de raket niet
omhoog maar viel om en explodeerde.
Allen die zich in de buurt bevonden wer
den daarbij gedood. Later werd een
duplicaat gelanceerd en men sprak toen
van een groot succes, aldus Medvedev.
Er werd 17 minuten na half negen
begonnen, inleidingen, speeches, Frans,
Duits, Engels en Nederlands (alleen geen
Kroatisch), ik was blij dat ik HBS had
gehad, en wat waar is, is waar: na twintig
minuten was iedereen uitgesproken en
konden we langs de schilderijen die als
dranghekken aan de muren hingen. Ieder
een verkeerde in de veronderstelling een
doorsnee van de Joegoslavische naïeve
schilderkunst te zien, maar als ik de twin
tig exposanten goed op hun afkomst heb
vastgepind, komen er vijftien uit Kroatië
(van wie er één in 1943 in een Duits
concentratiekamp omkwam: Virius), en
komt de rest uit Bosnië (Kreca), en Servië:
Fejes, Homonaj, Hija Bosilj en Zivkovic).
Van hen zijn Fejes en Bosilj overleden.
Medvedev verklaarde verder nog van
partijleider Kroesjtsjev dat een maanlan-
cering zou samenvallen met zijn bezoek
aan de algemene vergadering der Vere
nigde Naties in New York. Dat was de
reden waarom de verantwoordelijke lei
der bij de lancering, maarschalk Nedelin,
alle veiligheidsregels negeerde en een
haastige inspectie liet uitvoeren. Later
werd opgegeven dat Nedelin bij een vlieg
tuigongeluk was omgekomen, aldus Med
vedev.
vedev in zijn artikel dat radioactieve stof
door de wind hónderden kilometers was
meegevoerd en op dorpen en steden was
neergekomen. Deze waren niet eerder ont
ruimd dan nadat symptomen van stra
lingsziekte waren geconstateerd. Tiendui
zenden mensen hadden radioactieve
besmetting opgelopen en honderden stier
ven. De juiste cijfers zijn nooit bekendge
maakt, aldus Medvedev, die tot slot
opmerkte dat het rampgebied nog steeds
als gevaarlijk wordt beschouwd en dat de
doorgangswegen nooit meer zijn openge
steld.
In het gesprek, dat uiterst ongedwongen
verliep, - informeerde Sadat naar de
gezondheid van koningin Juliana, vertel
de hij dat Egypte graag gebruik wil
maken van de Nederlandse kennis op het
gebied van landbouw, en lichtte de presi
dent zijn gasten ten slotte uitvoerig in over
de problemen waarmee zijn land worstelt.
Politieke zaken zouden niet zijn aange
roerd.
Een Israëlische patrouilleboot heeft dit
weekeinde 15 km voor de Libanese kust
drie houten boten, elk 9 m lang, met
bewapende Palestijnen geënterd. Een van
de vaartuigen, waarvan de opvarenden
zich niet wilden overgeven, is tot zinken
gebracht. Een Arabier sneuvelde en twee
werden gewond, zo is door een Israëlische
militaire woordvoerder meegedeeld. Met
elf gevangenen zijn de twee andere boten
naar Haifa opgebracht.
Van Israëlische militaire zijde verluidt,
dat de marine een week tevoren een boot
met Palestijnen tot zinken heeft gebracht
en een andere opgebracht.
In Beiroet werd bekendgemaakt dat
zaterdag een Israëlisch vaartuig tot zin
ken was gebracht en verscheidene andere
verdreven toen zij een aanval deden op de
Libanese havenstad Sidon. Van Israëli
sche zijde verklaarde men niets van een
dergelijk incident te weten.
Sir John acht, het nauwelijks aanneme
lijk dat de Russen, die dezelfde veilig
heidsnormen als andere landen hanteren,
„zwaarder” afval hebben begraven. Maar
zelfs al hadden ze dat gedaan, zegt sir
John, „dan is een dergelijke explosie nog
steeds onmogelijk, zowel nucleair als ther
misch”.
Gisteren bezochten zij in Cairo ook de
Mohammed Ali-moskee. De prinses
onderwierp zich aan het mohammedaan
se ritueel, door de moskee te betreden met
rode slofjes. Daarna namen Beatrix en
Claus een kijkje in de Souk, de hoofdste
delijke markt. Daar werden zij door ver
scheidene verkopers begroet met: „Kij
ken, kijken... niet kopen” en „Leve
Cruijff”.
Als een bizarre, scheefgezakte grafzerk staat een vliegtuigje met de neus in de grond geboord op een kerkhof van de Amerikaanse
stad Chicago. De twee inzittenden overleefden het ongeluk en liepen slechts lichte verwondingen op.
hebben begraven „Dit soort, afval”,
tekept hij echter aan. „heeft slechts een
zeer geringe werkzaamheid en kan op
geen enkele manier een explosie hebben
veroorzaakt zoals door
beschreven”
Die openingsceremonie was even een
kwestie van koorddansen. Liefst elf
ambassadeurs of eerste secretarissen
hadden zich ervoor aangemeld, te weten
de ambassadrice van Hongarije, de
ambassadeurs van Argentinië, Brazilië,
Costa Rica, de DDR, Polen, die van Joego
slavië natuurlijk, en de eerste secretaris
sen van de Chinese Volksrepubliek, de
Poolse en Joegoslavische ambassade, en
nog een hoge heer van Bulgarije. Wilden
die allemaal uit kunstliefde naar Haarlem
komen, of vonden zij het wijs van hun
genegenheid voor Joego-Slavië blijk te
geven, nu maarschalk Tito uiteindelijk
toch aan de laatste loodjes bezig lijkt te
zijn en Jimmy Carter beloofd heeft thuis
rustig pinda’s te blijven pellen als de
Sovjet-Unie na Tito’s dood op het idee
mocht komen het ijzeren gordijn te ver
lengen? Was het veelbetekenend dat de
Russische ambassadeur verstek het gaan?
En waarom was er niet één NAVO-
ambassadeur? Geen interesse voor naïeve
schilderkunst? Dat lijkt me onwaarschijn
lijk, de ambassades van de westelijke lan
den in Belgrado staan bekend als de
belangrijkste vindplaatsen van Joegosla
vische naïeve schilderijen...
„Plotseling”, zegt Medvedev, „vond een
enorme explosie plaats, alsof zich een
vulkaanuitbarsting voordeed. De nucleai
re reacties hadden geleid tot een overver
hitting van de ondergrondse opslagruim
ten. De explosie wierp radioactieve stof en
materiaal hoog de lucht in. Tienduizenden
werden besmet en honderden kwamen
om, hoewel de werkelijke cijfers nooit
bekend zijn gemaakt”, aldus Medvedev.
MM*
Prinses Beatrix en prins Claus krijgen
voor het binnengaan van de ruim een
eeuw oude Mohammed AU moskee in de
citadel van Cairo hoesjes om hun schoe
nen gebonden.
de Sovjet-Unie tfijfel
Als „hoogst onwaarschijnlijk”
beschouwt een gezaghebbend Brits des
kundige het verslag van Medvedev. „Ik
heb het verslag nog niet gelezen, maar uit
wat ik er over heb gehoord komt het me
allemaal hoogst onwaarschijnlijk voor”,
aldus sir John Hill in een commentaar.
Sir John is voorzitter van de Britse over
heidsdienst voor kernenergie. Hem is
niets bekend over een nucleaire catastro
fe van de omvang zoals Medvedev
beschrijft.
