BEAUJOLAIS NOUVEAU WEER IN AANTOCHT STUDENTEN VLUCHTEN NAAR BUITENLAND Noord-Ierland Brits-Frans topoverleg SYRIËRS IN LIBANON NIET LANGER VREDESTICHTERS BEZETTERS, MAAR in vier jaar onafhankelijk Atoomoverleg in Londen India wijzigt grondwet I 1 n Na 25 jaar weer meer politieke partijen in Egypte VERGANE GLORIE Waddenvereniging in actie tegen inpoldering STAKING 19 7 6 BINNEN- EN BUITENLAND NOVEMBER 3 1 2 2 VRIJDAG y aak ood ater Voorstel van protestanten: ntie ring rice sici igd )tst ien Vlucht BEIROET. Het psychologisch effect van het langzaam binnen trekken van Syrische troepen en tanks in Beiroet ditmaal niet als invasietroepen maar als vredesstichters is enorm groot. Het begon deze week allemaal in Alley, een stadje in de bergen ten oosten van Beiroet, tot op dat moment een bolwerk van de Palestijns-linkse- moslim-alliantie en gelegen in een streek waar de linkse leider en chef van de Droezen-clan, Kamal Jublatt, veel aanhang heeft. BELFAST (AP). Leiders van een overkoepelende organisatie van Noordierse protestantse paramilitaire groeperingen heb ben gisteren voorgesteld Noord- Ierland onafhankelijk te maken onder een parlementair stelsel waarin de rechten van de rooms katholieke minderheid gewaar borgd zouden moeten worden. JOHANNESBURG (ANP, AFP). Dr. Jan Marais, voorzitter van de South Africa Foundation, heeft kritiek geuit op het beleid van de Zuidafrikaanse regering inzake de zwarte stadsbewoners. Premier Vorster heeft onlangs herhaald dat de Afrikanen in de steden, ook al zijn ze daar geboren en opgegroeid, hun politieke rechten alleen zullen kunnen verwezenlijken in de „thuislanden”. Marais stelt daar tegeno ver dat van de Afrikanen in de steden niet verwacht kan worden dat zij het burgerschap aanvaarden van een thuisland waarmee zij geen verwantschap hebben. Zuidafrikaanse industrie s een- sing inde van auf- i af. werf >oot- zijn it de ptie- of roep eves- oken sche rt jl. n de usici rden leeld iden. ter- fter- itend >mde it een i. Na men aan. m de lunie deel- ullen assi- oden nend >raak opge- cher- idige. ksge- eege- van >rden vrou- arde- voor- erste is bij lat ze i. De :e die aken t uit heeft ilden en zich nver- soog- nood (Van onze redacteur in Londen, Henk Leffelaar) LONDEN. Vijftien landen, waaron der Nederland, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, wonen in Londen een gehei me vergadering bij om tot afspraken te komen over een beperking van de export van kerntechnische gegevens. De bijeen komst, die gisteren begon en vandaag beëindigd wordt, is de laatste van een reeks die al sinds april 1975 in het geheim wordt gehouden. Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken weigerde te zeggen hoeveel bijeen komsten er werden gehouden, behalve dat de huidige vergadering de tweede dit jaar was (de eerste werd in juni gehouden). Ook wilde het ministerie zich niet uitlaten over de plaats in Londen waar de afge vaardigden bijeenkomen. De vergadering heeft zich volgens welingelichte kringen echter voorname lijk beziggehouden met een lijvig Ameri kaans rapport, dat in oktober werd uitge geven en waarin een rigoureuze beper king wordt voorgesteld op de export van zowel kernmaterialen als kerntechnieken. Behalve door Nederland, wordt de con ferentie bijgewoond door de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie, Engeland, Frank rijk, West-Duitsland, Japan, Canada, Bel gië, Zweden, Italië, Zwitserland, de DDR, Polen en Tsjecho-Slowakije. Voorzitter John McKeague van het comité verklaarde op de persconferentie bereid te zijn de plannen te bespreken met de republikeinse beweging, die zich de vertegenwoordiger van de rooms katho lieke minderheid noemt. Voorwaarde voor zulke besprekingen, aldus McKea gue, is dat er een einde komt aan het geweld. Van republikeinse zijde is nog niet gereageerd. De republikeinen strijden voor hereniging van Ulster met de Ierse republiek, die 55 jaar geleden onafhanke lijk werd van Groot-Brittannië. Het Ierse republikeinse leger (IRA) ziet deze troepen het liefst vertrekken. Ook in Groot-Brittannië zouden velen dit graag zien. Dit jaar zijn elf Britse soldaten gedood in Noord-Ierland. Het ULCCC streeft nu naar onafhanke lijkheid binnen vier jaar. Londen zou 300 miljoen pond per jaar beschikbaar moe ten stellen gedurende een periode van 15 jaar om de nieuwe staat op eigen benen te helpen. De South Africa Foundation is een stichting, waarin tal van grote Zuidafri kaanse ondernemingen deelnemen, met het doel het imago van Zuid-Afrika in het buitenland te verbeteren. De stichting is met name actief bij het aantrekken van buitenlandse investeringen. Marais is van mening dat de zwarten in de steden, evenals de kleurlingen en de Aziaten, geleidelijk „tot gelijkheid met de blanken” moeten komen. „Discriminatie op grond van kleur zal moeten verdwij nen, en vervangen dienen te worden door beloning naar verdienste”. RAMBOUILLET (Reuter). De Britse premier James Callaghan en president Valery Giscard d’Estaing van Frankrijk zijn gisteren in Rambouillet een twee daagse topbespreking begonnen. Econo mische problemen staan centraal in het topgesprek, het eerste van de geregelde jaarlijkse bespreking, waartoe Giscard en Callaghan in juni j.l. besloten. Met Bonn had Parijs al veel langer geregelde confe renties op topniveau. Syrië en Egypte - hopeloos verdeeld over kwesties zoals Libanon en een vre desregeling met Israel - verzoenden zich in Riad, en ook de Palestijnen zochten toenadering tot hun militaire tegenstan ders in de Libanese oorlog, de Syriërs. Het adembenemende succes van de recente oogst heeft zijn voor- en nadelen. De wrange, lichte koet- „De onlusten in Soweto en andere zwar te woonsteden hebben de toevloed van buitenlands kapitaal ongunstig beïnvloed, maar tot nu toe niet in zo’n sterke mate als na Sharpeville in 1960. De investeerders hebben zich ditmaal meer nuchter en rea listisch getoond” aldus Marais die een forse stijging van de werkloosheid ver wacht, vooral onder de niet-blanken, en negatieve gevolgen daarvan voor de over heidsuitgaven ten behoeve van de zwarte bevolking. Hij acht buitenlandse investeringen van groot belang voor Zuid-Afrika. „Voor de komende jaren staat er voor 15 miljard ken. Restanten van barricades versperren de weg en het asfalt is gedeeltelijk wegge slagen door mijnen. De Syriërs hebben hun eigen telefoon- en elektriciteitslijnen aangelegd. In de Bekaavallei, die al sinds juni in Syrische handen is, zijn veel controlepos ten bemand door Syrische militairen. De Libanese bevolking is hier ijverig met de overslag van allerlei goederen, vooral voedsel, dat vanaf hier over verschillende gedeelten van Libanon verdeeld wordt. Oorlog of niet, handel blijven Libanezen altijd drijven. sierswijn wordt vergeleken met de beroemde Bor deaux en Bourgogne! De prijs ging dan ook navenant omhoog: dit jaar moet dertig percent meer worden betaald dan vorig jaar, toen het weli een slechte zomer was en de kwaliteit problematisch. Toch is de hele Beaujolais-oogst van 1975 uitverkocht, en dat is een uitstekende uitgangspositie voor de heren van de Beaujolais. rand (43,5 miljard gulden) aan projecten op stapel. Om dit te financieren is mini maal voor 1 miljard rand (2,9 miljard gulden) per jaar aan buitenlandse investe ringen noodzakelijk. Het is de vraag of we dat zullen halen”, aldus Jan Marais. ring in gekomen. Twee Syrische brigades met 150 tanks, plotseling gepromoveerd van „invasietroepen” en „bezetters” tot eenheden van de Arabische vredesmacht, begonnen Aley binnen te rollen. De commandant van de voorste Syri sche tank stapte onder doodse stilte uit zijn stalen monster, stak een immens plein over en salueerde strak voor een Pales tijnse militaire chef. De Syriër was een kolonel, de Palestijn had geen sterren op. Uit het niets kwam een mannetje met theeglaasjes opgedoken en in stilte dronk men het mierzoete vocht. Daarna zei de Palestijn: „Gaat uw gang en ga in vrede”. Het is niet de bedoeling dat de vredes- machttroepen - die voor 95 percent uit Syriërs bestaan (kleinere contigenten uit Noord- en Zuid-Jemen, Soedan, Saoedi- Niet alleen verbouwers zullen een gedeelte van de oogst in hun kelders bewaren als een goede herinne ring en een goede belegging. Ook de wijnkoper die over genoeg slappe was beschikt kan zich een uitste kende voorraad van de Beaujolais 1976 aanleggen en zich daarbij later wreken op de prijs die hij nu betalen moest. Een gevaar voor de Beaujolais-handelaren blijft echter toch de gestegen prijs en dat gevaar komt met name van de concurrent. Het ongebreidelde drinken - en experts raden de Beaujolais aan als „de gehele dag te nuttigen” - kan zich nu goedkoper richten op pri- meurwijnen als de Gamay de Loire, die goedkoper is en dezelfde eigenschap heeft als de Beaujolais: je kunt er moeilijk meer mee ophouden. het uitblijven van concrete resultaten van vijf maanden actievoeren tegen de apart heid. Studentenleiders zijn naar het bui tenland gevlucht, als Tsietsi Mahinini, of ondergedoken als Khotso Seathlolo. De wijzigingen, die vorige week al met 366 tegen vier stemmen werden aanvaard door het Lagerhuis, moeten nu door ten minste 12 van de 22 Indiase deelstaten worden goedgekeurd voor zij van kracht worden. Algemeen wordt niet verwacht dat dit veel moeilijkheden zal opleveren omdat de regerende Congrespartij in de meeste staten een meerderheid heeft. Voorts zal de president, die toch al min of meer een stroman geworden was van de regering, in de toekomst alleen mogen handelen volgens adviezen van de pre mier en de kabinetsministers. Ook krijgt de regering de bevoegdheid organisaties te verbieden die zij als anti-nationaal ziet. Arabië, Abu Dhabi en Libië worden nog verwacht) - in fase twee alle woonwijken van Beiroet gaan bezetten. Het gaat om controle op de soms zeer grillig lopende frontlijnen in de stad en daarbuiten, op het openhouden van de hoofdwegen en het weer operationeel maken van het internationale vliegveld. Politiek interessant is dat christen- rechtse leiders zoals Cahmoun en Gemay- el openlijk verklaard hebben er zich, na aanvankelijk verzet, nu bij neer te zullen leggen dat de vredesmacht ook in chris- tengebieden permanent gestationeerd zal worden. De linkse leider Jumblatt deed de opmerkelijke uitspraak de Syriërs als vre destichters te verwelkomen. Bijna een jaar lang heeft Jumblatt de Syriërs uitge scholden voor alles wat lelijk is. Ook de Palestijnen stellen zich constructief op tegenover de Syrische operatie. Alleen de extremisten aan beide zijden - het zogenaamde verwerpingsfront onder de Palestijnen en de fascistische ultra rechtse „Wachters van de Ceders” - heb ben aangekondigd de strijd voort te zetten en zonodig ondergronds te gaan in het verzet tegen de Arabische vredesmacht. De grote vraag is, hoe de Syriërs zich nu gaan ontplooien. Blijven zij neutrale toe- zichtmacht met de militaire mogelijkheid tot ingrijpen, of gaan-zij weer optreden als „bezetters”, of zullen zij zelfs partij trek ken voor een der partijen, zoals in het verleden. Het wantrouwen aan linker- en rechterzijde blijft groot. Jonge lezeressen vragen me dikwijls: „Meneer, wat is nu eigenlijk „vergane glorie”?” Ik wil daar graag op antwoor den. In een landelijk dagblad trof ik deze week een advertentie aan van makelaar J. Rappange in Amsterdam, die onder de kop „Te huur in Amsterdams Gouden Bocht” bij een reeks aantrfekkelijke foto’s van zeventiende-eeuwse grachtenhuizen te huur aanbiedt: „Een rij stijlvolle kan toorpanden. Gelegen op een der meest representatieve punten van het financiële centrum van Amsterdam, de zogenaamde Gouden Bocht. Het aanbod is zeer gevari eerd. Van 200 m2 tot meer dan 18.000 m2. Het complex verkeert in voortreffelijke staat”. De drie groeperingen - links, centrum en rechts, maakten tot nu toe deel uit van de enige toegestane partij, de Arabisch Socialistische Unie. Deze unie was de staatspartij, gesticht door wijlen presi dent Nasser. Het besluit betekent niet dat Egypte terugkeert naar het „vrije” politieke stel sel, zoals dat bestond onder wijlen koning Farouk. Sadat verklaarde namelijk dat partijen „op religieuze of raciale basis" verboden zouden blijven. Dit betekent dat de Moslim Broedergemeenschap, een van de machtigste politieke krachten in Egyp te die momenteel een half-clandestien bestaan leiden, niet zal worden erkend als politieke partij. LEEUWARDEN (ANP). De landelij ke Vereniging tot Behoud van de Wadden zee is een landelijke actie begonnen die moet resulteren in een regen van bezwaar schriften op het provinciehuis in Leeu warden. Daar ligt tot 4 december de con cessieaanvraag tot inpoldering van vier duizend hectare buitendijks gebied in het noorden van Friesland ter inzage. De ver eniging wil dit natuurgebied redden. De walvisreder Francois Straalman, de regent mr. Matthijs Straalman, vice- admiraal Isaac Sweerts, regent Aegidius van den Bempden en later diens zoon mr. Gillis van den Bempden (een beruchte lichtmis, meldt de Historische Gids van Amsterdam) regent mr. Nicolaes Witsen, regent mr. Adriaan Isaac Valckenier (die krankzinnig werd) en burgemeester mr. W. F. van Leeuwen. Verder mr. M. C. van Hall, lid van de Eerste Kamer, koopman en schilderijenverzamelaar Jan Gilde- meester, regent mr. Jan van de Poll, histo ricus jhr. F. E. J. van Lennep, enfin dit soort heden. Niks geen juffrouw Greetje van de type-afdeling die, geheel aircon ditioned, met de lift van de le naar de 2e verdieping gaat om even koffie te halen voor meneer Dirks van de hoofdboekhou ding. In de quiz „Klassewerk” doen ook ouders mee, die „weet”-vragen krijgen. Vorige week zaterdag moesten drie ouders de vraag beantwoorden wanneer de februaristaking was. Niemand wist 1941. Twee antwoordden 1944. Eentje 1914. Als we de laatste als niet ter zake even vergeten, blijkt daaruit dat deze ouders, die de oorlog zelf niet (of niet bewust) hebben meegemaakt, de februa ristaking drie jaar later plaatsten, ver moedelijk omdat zij zich niet konden voorstellen dat het tien maanden na de bezetting „al zo’n vaart liep met die Duit sers”. ;wee den. >n te vam 178- laar van reed aar- are- iten trijfël door Nico Scheepmaker^^ Er zijn 250.000 voorbedrukte bezwaar schriften gemaakt die allereerst naar de leden van de Waddenvereniging gaan, maar verder over heel Nederland onder natuurvrienden verspreid gaan worden. Het zwaartepunt van de actie probeert men in Friesland te leggen. Er wordt nog gespeeld met de gedachte de folder met informatie en het bezwaarschrift huis aan huis te bezorgen in enkele kustgemeenten. Dominee Manas Buthelezi, voorzitter van de oudervereniging in Soweto, heeft gezegd dat zijn vereniging alleen gesprek ken met de politie wil voeren als eerst een eind komt aan de arrestaties van de leer lingen, de „razzia’s” van de politie en als er een amnestie wordt afgekondigd voor alle jeugdige inwoners die berecht zullen worden in verband met de onlusten. Het hoofd van de politie in Soweto, Jan Visser, had enkele dagen geleden voorgesteld een gesprek met zwarte leiders uit Soweto te beleggen. Studenten uit Soweto, het grote zwarte woongebied bij Johannesburg, vluchten in groten getale naar het buitenland, met name naar Botswana en Swaziland. De afgelopen dagen zijn daar 150 studenten uit Soweto aangekomen. Sommigen gaan naar de guerrilla-opleidingskampen van de in Zuid-Afrika verboden nationalisti sche bewegingen, als het ANC (African National Congres). De Zuidafrikaanse politie heeft acht studenten uit Soweto onderschept die op weg waren naar Botswana om politiek asiel te vragen, zo heeft het hoofd van de Zuidafrikaanse politie, generaal Mike Geldenhuys meegedeeld. De studenten zijn bang dat de politie hen zal arresteren, en teleurgesteld over Bij Aley hadden tot voor enkele weken zware gevechten plaatsgevonden tussen Syrische invasietroepen en progressieve eenheden. Op het hoogtepunt van de strijd kwam, door ingrijpen van koning Khaled van Saoedi-Arabië, een Arabische mini-top in zijn hoofdstad Riad bijeen, welke resulteerde in een vredesplan, gewaarborgd door een sterke Arabische vredesmacht voor Libanon en in een poli tieke aardverschuiving in de verhoudin gen in de Arabische wereld. De droge zomer, de koesterende zon op de glooiende heuvels en in de herfst een paar lichte regentjes: ze zijn de werkelijkheid geworden droom van iedere wijnver bouwer. Rekent men in de Beaujolais normalerwijs op een oogst van zeshonderdduizend hectoliter, dit najaar leverden de druiven een miljoen een honderdduizend hectoliter op. En dat is bij verre nog niet genoeg om aan de vraag uit de hele wereld te voldoen. (Van onze redacteur in Parijs, Rudolf Bakker) PARIJS. De Parijzenaars trappelen van onge duld om aanstaande maandag de nieuwe Beaujolais langs hun verhemelte laten glijden. In de nacht van zondag op maandag vertrekken de wagens met het fluwelen vocht uit de Beaujolais - even ten zuiden van Macon - om dan in de ochtend in de Franse hoofdstad aan te komen. (En niet alleen daar, want ook in Nederland is de Beaujolais Primeur vanaf maandag verkrijgbaar). De experts hebben al een verbazing wekkende omschrijving van de Beaujolais 1976 gege ven: „Niet langer een valse musette, op de harmonica gespeeld, maar een Wagner-symfonie, met donkere orgeltonen”. NEW DELHI (UPI, Reuter). Het In diase Hogerhuis heeft gisteren met 190 tegen 0 stemmen zijn goedkeuring gehecht aan een aantal vergaande wijzi gingen van de grondwet die de bevoegd heden van de uitvoerende macht ver groten. In dit „bezet” Libanon zie je geen gewa pende burgers meer, geen privé- of partij- militia’s, geen „free-lancers” die - onder bedreiging met een Klasnikov AK-47, het Russische standaardwapen in de Libane se burgerkrijg - je om geld, drank of je contactsleuteltjes vragen. De eerste „gewapende burgers”, in dit geval aan hangers van Jumblatt, komt men in Aley tegen. Maar daar is nu wellicht verande- 1VO- :aans F-14- caan- an de esen. meat r al In het document dat het ULCCC als werkstuk terzake een onafhankelijk Ulster wil voorleggen aan de bevolking wordt geen melding gemaakt van terug trekking der Britse strijdkrachten, die momenteel ad 14.500 militairen de vrede proberen te handhaven. Het comité wil via een uitgebreide cam pagne bekendheid geven aan haar plannen. Dat er in de bergen ten oosten van Beiroet niet lang geleden hard is gevoch ten, is duidelijk te zien. Stadjes aan de aanvalsroute van de Syriërs - de hoofd weg Damascus-Beiroet -, zoals Sofar en Bhamdoun, zijn zwaar beschadigd. Tach tig percent van de bevolking is weggetrok- Het centraal coördinerend comité van Ulsterse loyalisten (ULCCC) heeft op een persconferentie zijn plannen voor een onafhankelijk Noord-Ierland bekend gemaakt. Voorwaarde voor de verwezen lijking zou zijn dat er een einde komt aan de strijd tussen protestanten en rooms katholieken, die nu in de acht jaren dat hij duurt reeds minstens 1660 slachtoffers heeft gekost. Het was een van de belangrijkste momenten uit de burgeroorlog. Politiek was het het uitvloeisel van de besluiten aangaande Libanon, zoals die op de Ara bische topconferenties van Riad en Cairo in oktober waren goedgekeurd. President Sarkis persoonlijk kreeg het bevel over een Arabisch vredesleger van 30.000 man, waarvan Syrische troepen - al in Libanon aanwezig - het leeuwedeel zouden vormen. De wijzigingen zijn vooral gericht tegen de rechterlijke macht in India waarvan de traditionele onafhankelijkheid sterk beknot wordt. Zo zal het hooggerechtshof in het vervolg geen uitspraken meer mogen doen over de al dan niet wettigheid van wijzigingen van de grondwet. Fase één van de operatie, het positie- nemen op de invalswegen naar Beiroèt, is een succes geworden, vooral omdat de Syriërs tegelijkertijd christen- en moslim- links-Palestijns gebied binnentrokken CAIRO (AP). President Anwar Sadat van Egypte heeft gisteren tijdens de eerste zitting van het nieuwe parlement ver klaard dat het een-partijstelsel na 25 jaar is opgeheven. De drie groeperingen die in het parle ment vertegenwoordigd zijn, zullen met onmiddellijke ingang als politieke partij en optreden - „een historisch besluit” - aldus Sadat. Callaghan wil Frankrijk duidelijk maken dat Engeland zich op eigen kracht uit de economische moeilijkheden wil werken, en niet verwacht dat de EEG de rekening zal betalen. Engeland heeft een lening van 3,9 miljard dollar gevraagd aan het Internationale Monetaire Fonds, en verlangt van de EEG slechts „morele steun” voor dit verzoek, aldus Britse zegs lieden. Het leger van de nieuwe staat zou moe ten voortkomen uit de bestaande militie, het Ulster Defense Regiment. Er zou een ongewapende politiemacht moeten komen. Het ULCCC wil de nieuwe staat levensvatbaar maken door via aantrekke lijke belastingvoorwaarden industrie aan te trekken. Sadats besluit zou zijn beïnvloed door het feit dat de centrum groep, geleid door premier Mamdouch Salem, een grote meerderheid van zetels in het parlement heeft gewonnen. Het centrum behaalde 276 van de 360 zetels in het parlement, tegen rechts 13 en links twee. Acht zetels I moeten nog bezet worden. veroordeelt de apartheid Het gaat hierbij om de panden Heren gracht 459-456, 467-471, 473-475, 477, 479, 481-483, 487 en 489. Zij hebben in de mees te gevallen liften en airconditioning. Maar is dat dan niet juist een duidelijk geval van „vermeerderde glorie”, vraagt een enkele jonge lezeres, want vroeger had den ze toch geen lift en airconditioning? Dat is juist. De eerste liften (in Amerika) stammen van 1850, het eerste airconditio ned kantoorgebouw in Texas van 1928, terwijl de oudste hier te huur aangeboden „kantoorpanden” in 1660 werden neerge zet, zodat Rembrandt de bouwwerkzaam heden zeker nog zal hebben gadegeslagen. Toch geloof ik dat we van vergane glorie mogen spreken. Een deel van de panden (459-469) is in de twintigste eeuw vervan gen door nieuwe dus nooit mooiere pan den (zoals vergelijking leert met de gevel- tekeningen van Caspar Philips Jacobs- zoon uit de jaren 1767-70, maar ook met die uit 1943-48 in het schitterende boek „Vier eeuwen Herengracht”), en boven dien zijn de deftige en kleurrijke vroegere bewoners nu vervangen door het verant woorde kantoorgrijs van de huidige gebruikers. Ik noem even wat voormalige bewoners van deze Gouden-Bocht- panden op:

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1976 | | pagina 3