Medische boeken voor gezin
Scharrelaars in huis
Eigenwijze tomaten
vaak nog te moeilijk
.Apparatuur’ bedienen is
DA?)
fa'
HEIDE EN ONKRUID
EIGEN
huidig
Van jezelf houden nodig
voor plezier bij sex
ni
mrvn
12
7* r 1
Fi
Z
'1
ZELFDOEFI
uur
voor 4 personen
J
n
:en
ierd
427)
.50
L-
Ellende in bed
Hoogtepunten
Niet zeuren
Huiswerk
In fabrieken en kantoren,
op scholen en sportvelden,
wordt geconverseerd over
sex. Tenminste, over met
elkaar naar bed gaan en ver
sieren. Veel andere mensen
praten helemaal niét over
sex, zelfs nauwelijks in bed.
Hun eigen bed.
Vreemd. Aan sex „doen”
vrijwel alle mannen en vrou
wen vroeg of laat, de helft
heeft het er niet mee naar
zijn zin, maar we zijn niet in
staat er normaal over te pra
ten. Als we het over sex heb
ben gaat het over neuken,
maar niet over vrijen, teder
heid, elkaar aanraken en
vasthouden. Everaerd: „We
praten niet over wat we echt
willen dat de ander met ons
doet”.
X
c»
L'4
MM ”«•-
1
‘J?
lat-
Een fragment uit de „Onkruidenstrip”.
1
i laats
De larve van de Heipaalkever in een gespleten heipaal van eikehout.
GASTON GOURMET
o
Informatie
ou rant
at 18).
erwijk
/ue-
Maar is het een noodsituatie?
Wat is er te verhelpen aan seksuele
De behandeling van dit soort
klachten is niet eenvoudig samen te
vatten. Het kan immers gaan om
een tamelijk op zichzelf staande
seksuele stoornis, bijvoorbeeld het
te vroeg klaarkomen van de man,
maar ook om een totaal verknalde
verhouding tussen man en vrouw,
waardoor ze elkaar geen plezier
meer gunnen.
Voorbeelden dus maar.
Een kwart van de vrouwen, heeft
Frenken gevonden, klaagt erover
dat hun man „te vlug” klaarkomt.
Volgens Nevejan is zo’n stoornis in
een stuk of vijftien „zittingen” te
verhelpen. Dat aantal zittingen lijkt
rijkelijk veel, waardoor veel men
sen er niet aan zullen beginnen,
maar „behalve die te vroege zaadlo
zing nemen we méér mee. Het gaat
vaak om mensen die sowieso te
haastig vrijen, niet in de gaten heb
ben wat ze met hun vrouw aan het
doen zijn. We proberen de hele hou
ding aan te pakken”.
Osseworst is voor mij een tot
droom geworden delicatesse, waar
naar mijn hart blijft uitgaan. Een
van oorsprong typisch Amsterdam
se lekkernij, die ook bijna uitslui
tend in het westen te koop is,
maar helaas niet in het zuiden,
waar ik woon.
„Een alarmerend gegeven uit een
oogpunt van de geestelijke volks
gezondheid”, zegt de man die dit
voor Nederland uitputtend heeft
onderzocht, de psycholoog dr. Jos
Frenken uit Vleuten.
Nee, antwoordt ongeveer de helft
van de getrouwde mannen en vrou
wen op zo’n vraag.
Bent u tevreden over uw seksue
le huwelijksleven?
Ik wilde u nu het idee voor een
voorgerechtje uit de Spaanse keu
ken geven:
uitgezocht -, maar omdat hij heeft
blootgelegd welke oorzaken dat
heeft.
Dit alles, naar aanleiding van een
dit jaar verschenen boekje, dat mij
elke keer als ik het ter bespreking
opneem, doet zieden (koken) van
woede. Ik kom er nog wel eens op
terug.
nu zelfs een symbolische korting op
onze aankoop, omdat we hem op
een nieuw idee hebben gebracht,
dat succes blijkt te hebben! Hulde
aan hem, de vakman die het experi
ment aandurfde!
Een droevige situatie, als je er
even bij stilstaat.
Een van de opmerkelijkste ont
dekkingen vindt Frenken zelf: wie
onvoldoende van zichzelf houdt,
kan de genegenheid van de partner
moeilijk accepteren als plezierig.
problemen, en hoe gaat dat in z’n
werk? Wat kunnen we daar zelf aan
doen, zonder dokters?
Hun opinie samengevat: heel
veel mensen kunnen zelf hun huwe
lijk en de sex daarin veraangena
men door gewoon eens wat aardi
ger tegen elkaar te zijn. Zachtheid,
intimiteit, hebben we vaak slecht
geleerd of dreigen we te verliezen
door het harde zakelijke geweld
om ons heen.
sche gemeenschap Veluweland in
Lunteren).
Liggen de problemen wat inge
wikkelder naar uw eigen gevoel,
schuw dan niet met de dokter te
praten. Die is ook maar een mens.
Een grote groep getrouwde man
nen en vrouwen klaagt overigens
wel, maar voelt niets voor een ver
andering in hun verhouding.
De rest met tonijn (olie af gieten) en
de fijngesneden ansjovisjes in een
diep bord doen en met de vork fijn-
prakken en goed vermengen. Daar
na mosterd, azijn, fijngesnipperde
sjalot en naar smaak wat peper
toevoegen.
kan behandelen. Het gaat er
slechts om, dat men weet hoe het
lichaam werkt, wat er goed en
fout kan gaan en vooral hoe men
kwalen en ziekten kan voorko
men. Een exta interessant deel
van deze uitgave is dat waarin
uitvoerig wordt gesproken over
de rechten en sociale zekerheden
van de patiënt (bijv, hoe lang
men in de „ziektewet” blijft).
Ook alternatieve geneeswijzen
worden aan de orde gesteld.
Kortom: een voortreffelijk na
slagwerk voor het gezin.
„gewone” medebewoners, zoals
spinnen en pissebedden, vindt u
in de gids.
blad
I 17)
blad
t 82)
blad
lein)
iurant
Na veel aandringen hebben een
vriend en ik een kleine slager in
Breugel zover weten te krijgen, dat
hij „op proef” voor ons osseworst
heeft gemaakt, zoals hij dat vroeger
had geleerd. En met succes: het
loopt elke week storm! We krijgen
Twee informatieve medische
boeken vragen de aandacht: Het
nieuw medisch gezinsboek en
Elseviers medische gids. Het eer
ste boek, dat uitgegeven wordt
door Zomer en Keuning (prijs
45), is typisch op het gezin
gericht. Een uitstekend boek,
van oorsprong Duits, maar voor
Nederland bewerkt door een
team deskundigen, redactioneel
onder leiding van de arts Aart
Gisolf. In dit medisch gezins
boek vindt men de uitleg van het
functioneren van het menselijk
lichaam; waartoe de onderdelen
van dat machtige mechanisme
dienen en hoe ze werken. Daar
aan wordt dan vastgekoppeld de
ontregeling van het mechanis
me: kwalen en ziekten dus.
Het boek is gemakkelijk lees
baar geschreven en men kan er
een enorm brok informatie in
vinden. Over algemene zaken, de
huid, weefsels, de organen, stof
wisselingsprocessen wordt men
voortreffelijk voorgelicht. Ziek
ten worden niet al te uitvoerig
maar wel duidelijk genoeg
behandeld met de eventuele oor
zaken, de syptomen en de behan
deling. Daarbij gaat het om klei
ne ongefieven (zoals bijv, een
vlooiebeet), maar ook om zaken
van levensbelang (kanker en het
bijtijds herkennen daarvan). Nu
moet men niet denken, dat men
met behulp van dit boek zelf
diagnoses kan stellen of zich zelf
in een groep. We proberen eerst te
achterhalen, waar de klacht van
daan komt. Klachten over bevredi
ging vinden worden vaak anders
bepaald dan klachten over opge
wonden raken, daar heeft Frenken
goed werk in gedaan. Dan proberen
we de factoren waardoor de klacht
is ontstaan te wijzigen. Daarvoor
geven we ook huiswerk op, zoals
oefeningen in elkaar strelen”.
Overigens, benadrukt Bruinsma,
heeft vijf tot tien procent van de
seksuele klachten een lichamelijke
oorzaak. Gewoon een lichamelijk
doktersonderzoek is dus een heel
belangrijke stap.
Het grote maatschappelijke ver
schil tussen man en vrouw vormt
een belangrijke oorzaak van huwe-
lijksspanningen. Maar een sex-
therapie kan natuurlijk niet veel
veranderen aan die spanningen die
een man van zijn werk mee naar
huis brengt. „En op een zwakkere
partij afreageert”, zegt Frenken.
De prestatiecurve van de mens
verschilt van uur tot uur, zoals het
staatje uit het Nieuw Medisch
Gezinsboek laat zien.
wist u dat er dieren zijn, die
gaten in metaal kunnen knagen?
Over dat alles en ook over de
Activiteiten op het gebied van
vrijetijdsbesteding, hobby (in de
ruimste zin) en dus ook doe-het-
zelf worden aan de orde gesteld.
De openingstijden zijn 12-17 uur
en 19-22.30 uur. Zaterdags en
zondags van 11-18 uur.
eA-eedookw -«.ecckèR-sieedoo
I
Zijn proefschrift „Afkeer van
Seksualiteit” dat onlangs ver
scheen en waaruit we al enkele
gegevens publiceerden, heeft over
de hele wereld aandacht getrok
ken. Niet omdat Frenken zo veel
ontevreden mannen en vrouwen
vond - dat was eerder in de VS al
Dat betekent precies waar het
aan schort. Sex is versmald tot het
bereiken van erotische hoogtepun
ten, en als die niet of niet genoeg
worden bereikt is er „een pro
bleem”. We gaan voorbij aan het
alledaagse feit, dat lekker met
elkaar naar bed gaan alleen kan, als
de hele manier van met elkaar
omgaan ontspannen en vriendelijk
is. Zelfs, dat met elkaar naar bed
gaan wat minder belangrijk is als er
wat meer gewone tederheid op
klaarlichte dag wordt uitgewisseld.
„We moeten af van die prestatie-
moraal, dat het alleen maar gaat om
zo vaak mogelijk klaarkomen”, zegt
Frenken. Want die opvatting leidt
juist tot stoornissen met dat klaar
komen.
Heel wat mensen zijn echter niet
aan die „prestatie-moraal” toegeko
men. Zij beschouwen de sex min of
meer als een taboe: daar praten we
niet over. Kerkelijke invloeden, en
de preutsheid uit de vorige eeuw,
verhinderen natuurlijk niet dat ook
zij sex bedrijven, maar vaak bela
den met angst- en schuldgevoelens:
mag ik daarvan wel genieten? „Die
eng-katholieke opvattingen ver
dwijnen snel, maar de gevolgen
ervan zijn nog op grote schaal zicht
baar”, constateert Frenken. Met het
gevolg dat veel mannen en vrouwen
moeite hebben met onbekommerd
vrijen en dat niet lekker vinden.
Het is juist Frenkens verdienste
dat hij de twee seksuele hoofdstoor
nissen - met klaarkomen en met
opgewonden-raken - naar het ver
schil in oorzaak heeft weten te
onderscheiden.
Vragen die verslaggever Jos
Goos besprak met de Utrechtse
psychiater M. Nevejan (gespeciali
seerd in de behandeling van huwe
lijksrelaties), de seksuoloog F.
Bruinsma (verbonden aan de Rut-
gersstichting), lector W. Everaerd
van het Instituut voor Clinische en
Industriële Psychologie en psycho
loog H. Schacht (van de therapeuti-
Rest de vraag: als de helft van ons
seksueel min of meer ontevreden is,
moeten we en kunnen we dan ook
allemaal anders worden? Ant
woord: nee.
Ten eerste is daar de groep, die
„sex ziet als iets groots dat de voor
planting dient en niet het plezier.
Die mensen zeuren niet, geloof ik”,
zegt Schacht.
Ten tweede zijn daar de mannen
en vrouwen, die „wel klagen, maar
voor geen goud van hun klacht ver
lost willen worden. Die hoort bij
hun leven, ze hebben graag altijd
iets te klagen”, meent Nevejan.
Frenken tenslotte over ons alle
maal: „Ik geloof dat iedereen wel
een zekere mate van onvrede accep
teert, dat is nou eenmaal het aan
vaarden van de tragische kant van
het leven zonder daar tragisch over
te doen”.
Concrete seksuele problemen
zoals te vroeg klaarkomen worden
behandeld door de Rutgersstichting
waar men speciale kortlopende the
rapieën toepast. Bruinsma van de
Utrechtse Rutgersstichting: „We
werken in een team. We streven
ernaar de behandeling niet langer
dan een half tot een heel jaar te
laten duren, eens per week of per
twee weken, individueel, als paar of
Een erg leuk boekje voor
iedereen, die zich interesseert
voor alles wat er in en rond het
huis rondscharrelt aan dieren en
gedierte, is de Elseviers gids van
nuttige en schadelijke dieren.
Het blijkt dat de Denen ook kun
nen tobben met vlooien, luizen,
muggen, boktorren en meer
spinnen en pissebedden, leest
u uitvoerig in de gids.
Hoe zie je nu welke beestjes je
het leven lastig maken, aan je
voorraad zitten te knabbelen of
je hout behoorlijk aantasten?
Ten eerste vind je afbeeldingen
van de meest voorkomende die
ren (600 afbeeldingen, 450 in
kleur), maar ook van de sporen
die de beesten achterlaten. De
gids vermeldt hoe je schadelijke
dieren kunt weren en bestrijden,
maar ook hoe je kunt voorko
men, dat ze zich tegoed doen aan
je hebben en houden. En er zijn
nogal wat knagende schepselen.
Wist u bijv, dat er gespecialiseer
de kevers zijn zoals de koffiebo
nenkever, de stambonenkever,
de spekkever, de hamkever enz.
Wist u trouwens ook, dat sommi
ge van de zo driftig aanbevolen
isoleringsmaterialen aantrekke
lijk zijn voor de nestbouw? En
Van geheel andere aard is
„Elseviers medische gids” (prijs
29.50). Het gaat hier in hoofd
zaak om het kunnen thuis bren
gen van geneeskundige termen
(men vindt er 10.000 van in deze
gids). Per slot van rekening is de
relatie tussen arts en patiënt
opengebroken - althans door
velen is de aanzet daartoe gege
ven. Maar dan moet de patiënt
1 wel iets afweten en begrijpen
van het vakjargon, met name de
Latijns-Griekse titulatuur. De
termen in dit overzichtelijk
samengestelde boek zijn geselec
teerd op basis van literatuuron
derzoek van o.a. de medische
rubrieken in weekbladen, kran
ten en vakbladen op het niveau
van de paramedische beroepen.
Handig in deze gids is, dat ter
men, die veel op elkaar lijken,
maar een verschillende beteke
nis hebben, naar elkaar verwij
zen. Bij elk trefwoord vindt men
een beknopte, maar duidelijke
uiteenzetting, van het begrip, dat
aangeduid wordt. In de aanhef
worden de belangrijkste func
ties van het lichaam besproken.
Deze medische gids is dus
typisch anders bedoeld dan het
eerst genoemde boek. Hier gaat
het meer om eefi „tolk-functie”
tussen artsen en mensen uit het
paramedische vak aan de ene
kant en de patiënt aan de ande
re. Elseviers medische gids werd
samengesteld door de Stichting
Medische Bibliotheek en ver
scheen eerder als onderdeel van
de WP medische encyclopedie.
In deze gids gaat men wat uitge-
breider op de stof in.
Op elke tomaat een schijfje
eidooier leggen, dat dienst doet als
dekseltje. Daarop wat peterselie en
heel fijngehakte augurk strooien en
eventueel de afgesneden kapjes
van de tomaat er weer op leggen.
Dit is een een vele manieren te
variëren voorgerechtje, maar zoals
beschreven is het origineel Spaans.
Doe eens wat anders in je tuin, neem eens wat soorten hei. Het zou
de slogan kunnen zijn voor „Heidetuinen in kleur", een boekje, dat
bij Moussault verscheen (f 24,50). Als je de prachtige kleurencombi
naties ziet van de heidetuinen op de foto dan haal je de tuin
overhoop en bestudeer je welke van de honderden soorten hei je zult
planten. Dat kan dan aan de hand van de gegevens, die de Engelsen
Brian en Valerie Proudley wie zijn betere heikenners dan de
Engelsen? hebben verzameld. En laat u niet afschrikken door het
bosje hei, dat u vroeger eens meenam, in de tuin zette en dat prompt
dood ging (omdat het enkele dagen in de fietstas of in de autokoffer
had gelegen). Ook het verhaal dat de grond in uw tuin niet geschikt
is, kan ontzenuwd worden. Maar dan moet er wel wat aan worden
gedaan.
Bij Zomeren Keuning heeft men de „Onkruidenstrip”vanHanne-
ke Woerdeman en Willem Overmars uitgegeven, een getekend en
geschreven (en zo ook geclicheerd) verhaal over wat je aan onkruid
kunt vinden en gebruiken (het begrip onkruid is de laatste tijd al
danig versoepeld). Er staan gegevens in over vindplaatsen, hoe je ze
zelf kunt kweken en hoe je lekkernijen van zg. onkruiden kunt
maken. Recepten dus ook. We blijven er bij, dat de manier van
presentatie gemaakt rommelig de tekst niet leesbaarder maakt.
Je krijgt er op den duur pijn van in je ogen.
„De ellende van het werk vind je in
bed terug”, luidt een berustende
uitspraak.
De samenleving is niet zo zacht
zinnig tegen haar leden, maar het
gezin zou daar juist een oase van
rust moeten zijn, waarin de mensen
beter met elkaar omgaan. Een naïe
ve gedachte? „Mannen kunnen best
leren dat gevoeligheid niet onman
nelijk is, dat het niet flauw of ver-
sierderig is eens iets aardigs te zeg
gen”, zegt Nevejan.
Vervreemding, gebrek aan inti
miteit, gevoelens van vijandigheid,
schuld - en angstgevoel - het kan
allemaal uit de hand lopen zodat
een intensieve behandeling nodig is,
maar de overgrote meerderheid
van ons kan zichzelf helpen en
elkaar.
Everaerd: „Ik probeer de mensen
altijd uit te leggen, dat het om twee
heel verschillende dingen gaat: je
lijf, dat niet wil wat jij wilt, en de
relatie met je partner. Dat lijf, dat is
meestal niet de oorzaak. De appara
tuur is meestal goed, maar de bedie
ning deugt niet. De manier van met
elkaar omgaan is het probleem,
maar dat willen ze vaak niet zien”.
Frenken: „Kijk, er is een diep
verband tussen je vroegste baby-
tijd en hoe je later seksueel bent.
Een kind dat veel wordt geknuffeld,
krijgt een prettig gevoel over zich
zelf en over zijn moeder. Die gevoe
lens kan hij later veralgemenen tot
alle anderen. Dat is een voorwaarde
om als volwassene tot intimiteit te
kunnen komen. Wie dat oervertrou-
wen in zichzelf en de anderen mist,
wie zoals dat heet een negatief zelf
beeld heeft, beschermt zich later
tegen nieuwe beschadigingen van
dat zelfbeeld. Ook in de sex. Die
wordt als een bedreiging ervaren,
en dus innerlijk afgeweerd. Daar
mee vrij je wel maar je vindt het
niet erg fijn, je geniet er niet echt
van. Je staat jezelf wel lust toe,
maar geen intimiteit”.
Nu komen de meeste baby’s wat
dat betreft niet zoveel te kort, maar
het toont een verband dat ook voor
grote mensen opgaat. Frenken:
„Het is geen seksuele drift in ons lijf
die is aangeboren en die er zo nodig
uit moet, nee, als er één aangeboren
behoefte is dan is het om mild en
liefhebbend aangeraakt te worden.
Zonder dat versterven mensen,
soms letterlijk”.
Nevejan: „De mensen moeten
zich lekker in hun eigen lijf voelen
en niet alles van de ander verwach
ten. We hebben die theorie van
„bevestigt elkaar”, geeft elkaar
waardering en vertrouwen, maar
dat is het halve verhaal. Ik meen dat
de mensen wel degelijk zichzelf
moeten bevestigen door zichzelf
plezier te gunnen, gewoon te doen
waar ze zin in hebben”.
Van 13 tot en
met 21 november
wordt in het
Ahoy-gebouw in
Rotterdam weer
de beurs „Eigen
handig” gehou
den. Het is een
beurs, waar je
als doe-het-
zelver volop
informatie krijgt
over nieuwe
mogelijkheden,
nieuw gereed
schap en nieuwe
materialen.
U hebt er voor nodig: 8 middel
grote tomaten (tamelijk stevig); 75
gr. tonijn in olie (zonder allerlei
groentetoevoegsels); 1 sjalot; 1
zoetzuur augurkje, 1 eetl. gesnip
perde peterselie; 1 eetl. olie; 4 fijn
gehakte ansjovis; 1 eetl. azijn lce2
theel. mosterd; 4 gekookte eieren.
Tomaten wassen, met een scherp
mes het bovenste kapje eraf halen,
met een theelepeltje de inhoud er
voorzichtig uitscheppen.
Van elk hardgekookt ei, de dooier
in de lengte in vier plakjes snijden.
Te gauw klaarkomen, vertelt
Schacht, komt trouwens opvallend
vaker voor in België dan hier: een
scherp voorbeeld van maatschap
pelijke invloed op de seksuele per
soonlijkheid. Zijn verklaring: „In
België gaan de kinderen meestal
pas het huis uit als ze trouwen, en
mogen voor die tijd niet „onder een
dak” slapen. Alles wat moet gebeu
ren, gebeurt dus stiekem buiten,
achter de deur, in de auto, haastig
en bang om ontdekt te worden. Wel,
dat zijn schitterende omstandighe
den om die stoornis op te lopen”.
Met dit mengsel de tomaten
vullen.
- lekkéa- see edoohn - Kken. -Slee ~ee uker sLfeowAfa
da r "L
ISgpeM ‘■-ki -faex.
da* oMa ■vtri, dz ff''”'-
V<X^, moffit Sia^2h -Loz
tot cle.
e* vtaty
F -
