Negers mogen nu
Tussentijdse Franse verkiezingen
ook in Plains
naar de kerk
Protest
tegen
Kappler
Grootste demonstratie tegen kerncentrale in Bondsrepubliek
VELDSLAG” BIJ BETOGING IN BROKDORF
Aanslag Franse
kerninstallatie
Gif in de Rijn
bij Bazel
in Rome
vrijlating
m
Problemen bij „Miss
World” verkiezingen
Meedogenloos
Fabel
HARTIG
CYNISME?
lux
"Ta
k
e
I
vielen terug in de race, of konden
hun plaats met moeite handha
ven. Een persoonlijke triomf voor
oud-premier Chirac was diens
herverkiezing in zijn district Cor-
rèze. Na zijn periode als eerste
minister hij werd deze herfst
opgevolgd door premier Barre
keerde Chirac nu in de Franse
Assemblée terug met meer stem-
gebrek aan efficiency in deze
genationaliseerde industrieën die
Engeland in 1974 een verlies heb
ben opgeleverd van bijna vijf mil
jard gulden.
1
I
n
door Nico Scheepmaker
ROME (Reuter, UPI). Joodse
burgers van Rome hebben giste
ren uit protest tegen de voor
waardelijke vrijlating van de
Duitse oorlogsmisdadiger Her
bert Kappler, een stille tocht
gemaakt naar de plaats van de
massamoord waarvoor hij leven
slange gevangenisstraf kreeg.
(Van onze redacteur in Parijs,
Rudolph Bakker)
PARIJS. Tussentijdse verkie
zingen in zeven Franse kiesdis
tricten hebben een voortzetting te
zien gegeven van de winnende
tendens voor de socialistische
partij van Francois Mitterrand.
De communisten daarentegen
men dan bij zijn vorige verkie
zing.
(Van onze redacteur in Bonn,
Hans Amesz)
BROKDORF. Aan de ene
kant tussen de 20.000 en 30.000
mensen die protesteren tegen de
bouw van de kerncentrale in
Brokdorf, de derde aan de mond
van de Elbe. Aan de andere kant
meer dan duizend zwaar bewa
pende agenten die beschikken
over tientallen waterkanonnen,
spuiten met chemische middelen
en traangasbommen. Daartussen
in vijf meter brede grachten, hon
derden rollen van NAVO-
prikkeldraad (veel erger dan
„gewoon prikkeldraad), een
metershoog hek van staaldraad
plus het begin van <Je bouw van
een vier meter hoge betonnen
muur. De bouw van deze „grens”,
die herinnert aan Honeckers
grens tussen Oost- en West-
Duitsland, heeft naar verluidt
meer dan twee miljoen mark
gekost. In de lucht cirkelen heli
kopters van de grenspolitie.
(Van onze redacteur in Londen,
Henk Leffelaar)
LONDEN. De Britse genatio
naliseerde industrieën (energie,
communicatie, staal, transport)
hebben volgens een nog open
baar te maken rapport te lijden
van teveel regeringsinmenging.
Het rapport stelt voor een „buf
fercommissie” in het leven te roe
pen tussen de regeringsbureau-
craten en de staf die deze bedrij
ven van dag tot dag leiding geeft.
Premier James Callaghan heeft
vroegtijdige publicatie van het
document bewerkstelligd omdat
hij gealarmeerd is over het
2
BINNEN- EN BUITENLAND
3
trijfël
Niettemin heeft het rapport de vinger
Triomf voor oud-premier Chirac
1
(Van onze redactie buitenland)
Herbert Kappler
l
r
De grootste demonstratie ooit tegen een
i
1
l
1
l
l
l
In Wiesbaden kon een regeringswoord
voerder niet zeggen welke gevolgen trich-
loorbenzol heeft. Volgens hem gaan in elk
geval vissen er dood van.
Tijdens het weekend hebben de autori
teiten herhaaldelijk proeven laten nemen
op verscheidene plaatsen in de Rijn. De
verontreiniging schijnt minder onrustba
rend dan aanvankelijk werd gevreesd. In
de buurt van de plaats van het onheil mag
nog niet gevist worden, maar de autoritei
ten zeggen dat geen gevaar dreigt voor de
drinkwatervoorziening, en ook niet voor
de visstand.
WIESBADEN (DPA) Als gevolg van
onoplettendheid bij het farmaceutisch
concern CIBA Geigy bij Bazel is in het
weekeinde twee ton van een giftige chemi
sche substantie in de Rijn terechtge
komen.
De joodse mars naar de „Fosse Ardeati-
ne” - grotten in de buurt van de catacom
ben - vond plaats met instemming van de
joodse burgemeester van Rome, professor
Carlo Giulio Argan.
Bij de Fosse Ardeatine klaagden de
demonstranten bij burgemeester Argan
en journalisten, dat de regering Kappler
had vrijgelaten omdat zij zich aan Bonn
had „verkocht”. West-Duitsland is een van
Italië’s grootste krediteuren.
De voorstellen uit het rapport dat bin
nenkort openbaar gemaakt zal worden,
De betogers noemden het „opvallend’,
dat juist dezer dagen de Italiaanse minis
ter van buitenlandse zaken, Arnaldo For
lani, in Bonn op bezoek is geweest. De
vrijlating was gelast door het hoog mili
tair gerechtshof.
In de Fosse Ardeatine werden in maart
1944 driehonderdvijfenvijftig mannen en
jongens uit Rome doodgeschoten als ver
gelding voor een partisanenaanslag op
volk beschouwen, terwijl datzelfde volk
massaal daartegen protesteert.
Want hoe men het ook draait of keert,
de weerzin tegen de centrale van Brok
dorf leeft bij tienduizenden mensen. Men
sen, die er zeer veel voor over hebben om
hun protest kenbaar te maken. De politie
had al in de vroege morgenuren het bouw
terrein binnen een omtrek van ruim zes
kilometer afgegrendeld. Degenen, die wil
den demonstreren, moesten dus kilome
ters lopen. En men kwam uit heel West-
Duitsland, niet alleen uit de naaste omge
ving zoals de regering van Sleeswijk-
Holstein zo graag wil doen geloven.
Zelfs uit Denemarken, Zwitserland en
Nederland waren mensen aanwezig. Het
rood-wit-blauw wapperde op een nabij
gelegen weiland. De Nederlander André
Schmidt, die faam heeft verworven door
aan te tonen dat het uiterst eenvoudig is
om in een toren van de kerncentrale in
In feite speelden deze tussentijdse ver-
kiezingsworstelingen zich af op waarlijk
regionaal vlak, waar de meeste stemmen
werden behaald niet door de man die
nationaal-politiek van de meeste beteke
nis was, maar door de kandidaat die in
zijn district de meeste populariteit bezat.
De communisten hebben de teleurstel
ling over hun weinig spectaculaire uit
komsten in deze tussentijdse verkiezingen
omgezet in gramschap tegen de Franse tv-
en radiostations. Hoewel statistieken van
onverdachten huize het tegendeel vast
stellen, blijven de communisten beweren
dat zij op de beeldbuis en voor de micro
foon met opzet misdeeld worden.
Dodewaart te klimmen, was met andere
leden van de Vereniging Milieu-Defensie
aanwezig. Met Westduitse groepen tegen
kernenergie is inmiddels contact opgeno
men, of liever, uitgebreid. Atoomalarm
Nederland-Duitsland is de naam.
zingen op moeilijkheden te stuiten. In
een aantal gevallen was een herverkie
zing volgende week noodzakelijk.
„Maar de werkelijkheid is, aldus het
rapport, dat de Britse ministers aan te
LONDEN De Miss-World verkiezin
gen die donderdag in de Britse hoofdstad
gehouden zullen worden, krijgen steeds
meer problemen te verwerken. Verleden
week bleek dat Miss Venezuela spoorloos
verdwenen was. Gisteren maakten Miss
Swaziland en Miss Mauritius bekend dat
zij zich in opdracht van hun regering
terugtrokken uit het evenement. En zater
dag deed Miss Zuid-Afrika (de 18-jarige
kleurlinge Cynthia Claasen) afstand van
haar titel en maakte aan de pers bekend
dat zij „walgt” van de republiek Zuid-
Afrika en dit land zal verlaten.
PLAINS (UPI, DPA). De baptistenge
meente van Plains (Georgia) waartoe de
pas tot president van de VS gekozen Jim
my Carter behoort, heeft gisteren beslo
ten dat ook negers in de gemeente kunnen
worden opgenomen en de diensten in de
kerk mogen bijwonen.
Met 120 tegen 66 stemmen besloten de
gemeenteleden, onder wie Carter, de
bepaling te schrappen uit 1965 die „negers
en andere agitators voor gelijke burger
rechten” de toegang tot de kerk en opne
ming in de gemeente verbiedt.
Carter die voor intrekking van de bepa
ling stemde, heeft in 1965 al tegen deze
discriminatie gestemd.
Het besluit betekent het einde van een
crisis die vlak voor de presidentsverkie
zing ontstond. Een negerpredikant werd
toen de toegang tot de kerk ontzegd.
kerncentrale in de Bondsrepubliek gehou
den begon vredig. Vier dominees met gele
kaplaarzen onder hun toga’s gingen zater
dag om een uur voor in een godsdienst in
de open lucht. Vanaf een boerenkar werd
het „Een vaste burcht is onze God” inge
zet. De bijeenkomst werd besloten met het
lied: „We shall overcome”. Men riep op tot
geweldloosheid: „Geen geweld tegen de
politie, maar ook geen geweld tegen de
demonstranten. Met knuppels en water
kanonnen kan men foute beslissingen niet
rechtvaardigen, maar ook stenen en bier
flessen zijn geen wapens tegen de waanzin
van atoomenergie”. De hoogleraar in de
natuurkunde aan de universiteit van Bre
men, prof. Von Ehrenstein, legde uit
waarom atoomenergie waanzin is.
Is dat nu cynisme, of naïeveteit, of
hondse brutaliteit, of verregaande wereld
vreemdheid als je van regeringswege op
een fel protest van Amsterdammers uit de
le Helmersstraat tegen de martelingen
van en de moord op politieke gevangenen
reageert met het sturen van een folder
naar die le Helmersstraat, waarin hoog
wordt opgegeven van de casino’s, de strip
tease en de rodeo’s in het ideale klimaat
van Santiago.
Dr. Peter H. Kylstra, directeur van het
Universiteitsmuseum in Utrecht, schrijft
me nu dat hij dit las toen hij terugkeerde
van een vergadering over de historie der
techniek in Tilburg. Ik citeer nu verder
zijn brief: „Tijdens deze vergadering ver
telde iemand mij dezelfde sensatie te heb
ben ondergaan die de door u beschreven
uitgevers beleefden bij het vinden van de
collectie oude foto’s. Het gaat hier over
een man die voor een historisch onder
zoek tal van archieven bezocht. In één
daarvan werkte hij enige tijd. Steeds werd
zijn aandacht getrokken door een grote,
vieze, oude doos die boven op een der
stellingen stond. Het stof der decennia
dekte de bovenkant”.
11
8.
Na afloop gingen 250 betogers onder
leiding van de opperrabbijn van Rome,
Elio Toaf, naar het militaire hospitaal
waar Kappler ernstig ziek is opgenomen,
om een protestnota aan de militaire over
heid te overhandigen.
De fabel, die met name de minister
president van Sleeswijk-Holstein, Ger
hard Stoltenberg, de wereld in wil sturen,
dat de demonstranten eigenlijk alleen
maar communisten en anarchisten zijn,
kan alleen al als nonsens worden gekwali
ficeerd door te kijken naar de tienduizen
den die zaterdag aanwezig waren. Daar
onder weliswaar veel jongeren, maar toch
ook „keurige” dames en heren. Ik heb
zelfs vrij veel echtparen met kleine kinde
ren gezien.
e
e
!-
n
e
5
o
1
s
1
r
t
r
r
1
ie
ït
veel pressiegroepen blootstaan en dat een
gekozen regering zich vaak heeft ver
plicht aan deze pressiegroepen. Ons
onderzoek heeft uitgewezen dat het huidi
ge systeem niet opgewassen is tegen de
druk en pressie wanneer een crisissituatie
ontstaat. Wij zijn ervan overtuigd dat een
totale nieuwe benadering noodzakelijk
is”.
Interessant is dat de studiegroep, die
bijna anderhalf jaar aan het rapport heeft
gewerkt, het Franse systeem ten voor
beeld stelt en daarbij aanbeveelt dat de
vakbonden grotere zeggenschap zouden
moeten krijgen in het strategisch beleid
van de industrieën. „Wij weten dat dit
grote problemen zal creëren voor de
bedrijfsleiding en voor de vakbonden”,
aldus het rapport, „maar wij geloven dat
het resultaat een grote inzet zal zijn die nu
niet bestaat”.
Onlangs schreef ik over twee zojuist
verschenen fotoboeken met oude foto’s,
die door een toeval waren opgediept op
een plaats waar zij al tientallen jaren
gelegen hadden. Wie weet, zo besloot ik
toen, hoeveel oude waardevolle foto’s er
niet te voorschijn zouden komen als
iemand eens de moeite nam in die oude
stoffige doos op zolder te kijken, die hem
al zoveel jaren intrigeert zonder dat hij
hem ooit open heeft gemaakt.
Vrienden die via Amnesty International
protestbrieven en -kaarten naar Chili had
den gestuurd om te protesteren tegen de
martelingen, het vasthouden van politieke
gevangenen etcetera, kregen onlangs een
gedrukte folder van 8 pagina’s van de
Chileense regering. Dat is tenminste al
iets, ik zou landen kunnen noemen die
helemaal nooit reageren. In de folder
foto’s van straatrelletjes en rookbommen,
voorzien van de woorden „nunca mas.
„never more. Allerlei kwade gevolgen
van de regering-Allende, althans in de
ogen van de junta, worden opgesomd, en
daar worden de zegeningen van het
Pinochet-regime tegenovergesteld.
e
e
il
:t
it
t-
I.
n
e
d
a
et
)e
s-
e-
iij
id
m
a-
et
•n
De situatie is'in feite absurd. Met alle
geweld proberen de autoriteiten de bouw
van de kerncentrale door te zetten. Iets
wat zij kennelijk als een zegen voor het
De geleerden zijn het er niet over eens
of deze tussentijdse uitslagen al dan niet
een graadmeter zijn met het oog op de
gemeenteraadsverkiezingen die volgend
jaar maart worden gehouden, of zelfs
voor de algemene verkiezingen in 1978. De
algemene tendens is om er niet al te over
dreven veel waarde aan te hechten, omdat
er „tussen nu en dan nog veel kan gebeu
ren op het politieke slagveld”.
Niettemin hebben de burgerinitiatieven
en de dominees niet kunnen voorkomen
dat er een „slachtveld” werd aangericht.
Relatief kleine groepen van waarschijn
lijk maoïstisch-leninistische signatuur,
dat kon men afleiden uit de vlaggen en
leuzen, slaagden erin over de grachten te
komen en de prikkeldraadversperringen
daarvoor te verwijderen. Met grote tan
gen werden zelfs flinke gaten in het staal-
draadhek gemaakt.
Terwijl de opperrabbijn aan het onder
handelen was om binnengelaten te wor
den, verschafte zich een 50-tal betogers
toegang tot het ziekenhuisterrein en
drong op naar de officiersmess. Zij wer
den door de politie tegengehouden.
Het gaat om „trichloorbenzol”. In Zwit
serland en in de Westduitse deelstaat
Badem-Württemberg waren de autoritei
ten zaterdag in de weer om het gif uit de
riever te halen. Ook in het verder stroom
afwaarts gelegen Hessen heeft de rege
ring de alarmtoestand afgekondigd,
omdat het niet uitgesloten is dat de
gevaarlijke stof ook daar doordringt.
Het belangrijkste politieke feit van dit
weekeinde in Frankrijk blijft echter de
glorieuze herverkiezing van oud-premier
Chirac, die als gaullist in zijn onstuitbare
opmars tot het vormen van een nieuwe
volksbeweging rond de oude UDR
opnieuw een punt heeft weten te scoren.
De groter wordende invloed van Chirac
wordt in het paleis van president Giscard
d’Estaing met lede ogen gevolgd. Hoewel
beide mannen zullen moeten overeenko
men met het oog op de verkiezingen een
zelfde lijn te trekken, lopen hun politieke
ideeën betrekkelijk ver uiteen.
Tijdens de demonstratie in Duitsland tegen de kerncentrale in Brokdorf kwam het tot
ernstige ongeregeldheden tussen politie en demonstranten. Op de foto vluchtende
demonstranten, in dikke wolken traangas.
„Gevraagd naar de inhoud, kon de
archivaris geen antwoord geven. Die doos
stond daar al sinds mensenheugenis en
nooit had iemand genoeg nieuwsgierig
heid opgebracht om er eens in te kijken.
Uiteraard had onze onderzoeker die
nieuwsgierigheid wél en de doos kwam
van zijn hooggelegen plaats af. Bij ope
ning bleek hij tal van systeemkaarten te
bevatten, die uit de laatste decennia van
de vorige eeuw stamden. Op elke kaart
stonden gegevens van industriëlen uit die
periode. Deze gegevens waren wel van
zeer vertrouwelijke aard. Zo werd van
deze „Captains of Industry” hun zakelijke
betrouwbaarheid medegedeeld, naast
andere belangwekkende gegevens als het
aantal miljoenen guldens dat hun kapitaal
groot was, en de wijze van belegging. Ook
het geld belegd in eigen bedrijf bleef niet
onvermeld, evenmin als de winst en het
uitgekeerde dividend”.
De politie reageerde meedogenloos.
Vier keiharde waterstralen, chemische
middelen en zelfs stenen gooiende agen
ten konden een echte doorbraak verhin
deren. Toegegeven: de demonstranten die
de bouwplaats wilden bezetten waren
daarvoor uitgerust (helmen en gasmas
kers op), ze smeten met stenen, modder,
planken en probeerden de door de politie
afgevuurde traangasgranaten terug te
gooien. Maar rechtvaardigt dat zo’n over
dreven houding van de politie
autoriteiten, die er zelfs niet voor terug
schrokken om vanuit helikopters traan
gasbommetjes te gooien in de massa, die
slechts vreedzaam demonstreerde. Dui
zenden mensen hadden rood omrande
ogen en hepen voortdurend met zakdoe
ken voor hun gezicht. Terwijl de zon
scheen was de omgeving van Brokdorf
almaar in een dichte nevel gehuld.
De buffercommissie zal een lichaam
moeten zijn dat alle afdelingen van het
industriële proces vertegenwoordigt:
regering, bedrijfsleiding, en vakbonden,
met een door de regering bedongen voor
zitter. Wanneer de regering zou willen
ingrijpen, zal het dat alleen kunnen doen
door zich met deze commissie te verstaan.
De dagelijkse leiding van de industrieën
zou in deze opzet alleen te maken hebben
met de commissie, en niet met de regering.
gelegd op een virus dat de genationali
seerde Britse industrieën ondermijnt. De
tekst laat er geen twijfel aan bestaan dat
veel van Engelands moeilijkheden inder
daad zijn terug te voeren op mankemen
ten van het Britse sociaal-economische
systeem.
Het rapport stelt onder meer: „Er is een
gebrek aan vertrouwen en onderling
begrip tussen hen die de genationaliseer
de industrieën leiden en de regeringsamb
tenaren die zeggenschap hebben over
deze bedrijven”. Het zegt verder dat de
regering geen begrip heeft voor de proble
men van de industrieën, dat deze bedrij
ven nooit op volledige capaciteit zullen
kunnen werken totdat dit wederzijds ver
trouwen is hersteld.
De tussentijdse verkiezingen waren in
de meeste gevallen nodig geworden
omdat oud-ministers en oud-
staatssecretarissen hun zetel in het parle
ment terug wilden hebben die ze hadden
moeten opgeven bij hun ambtsaanvaar
ding. Terwijl deze heren vanzelfsprekend
deel uitmaakten van de regeringscoali
tie, bleken zij bij de tussentijdse verkie-
Ik zal ze niet overnemen, cijfers zijn
geduldig, er is geen speciale reden om te
veronderstellen dat die cijfers juist zijn.
En dan nog. Curieus is wel de gezellige
toon waarop we over het leven van het
Chili van vandaag worden geïnformeerd.
„Toeristisch gesproken is Chili een combi
natie van de Franse Rivièra, de Zwitserse
Alpen, het Oude Spanje en Zuid-
Califomië, terwijl Santiago tot de drie of
vier fascinerende steden van de wereld
behoort met zijn ideale klimaat: nooit te
heet, nooit te koud. Santiago biedt u alle
soorten amusement: opera, film, theater,
concerten, strip-tease, conferenties,
„rodeo’s” als in de Far West, casino’s,
stranden, skiën. en waar u ook komt,
overal treft u Chileense gastvrijheid. De
gastvrijheid van de Chileen die bezig is
met eigen handen een Nieuw Chili op te
bouwen”.
Ji: Br
LIMOGES (Reuter). Op een atoomin-
stallatie van de Franse commissie voor
atoomenergie bij Limoges is gisteroch
tend vroeg een bomaanslag gepleegd. Er
is geen besmettingsgevaar voor de omge
ving ontstaan. De politie schat de aange
richte schade op ongeveer tien miljoen
frank Zij heeft er geen idee van wie de
aanslag heeft gepleegd Een week geleden
werd een soortgelijke aanslag gepleegd op
het kantoor in Parijs van een firma die
deskundig is op het gebied van atoom-
brandstof
Dit is het beeld dat zaterdag de bouw
plaats van de atoomcentrale in Brokdorf,
een polderdorpje van nog geen duizend
inwoners, vertoont. Inderdaad, bijna een
oorlogssituatie. Twee weken na de eerste
demonstratie, waarbij honderden
demonstranten letterlijk het terrein wer
den afgeknuppeld, hadden de „Burgerini
tiatieven” voor behoud van het milieu
aan de Elbe, opnieuw een massaal protest
georganiseerd. In tegenstelling tot de
vorige keer, lukte het niet de bouwplaats
op te komen. Maar de balans van zater
dag is even treurig, volgens de officiële
opgave werden 100 demonstranten en 78
politie-agenten gewond, waaronder ern
stige gevallen.
komen in feite neer op het creëren van een
afstand tussen de industrieën en directe
regeringsinterventie in de hoop dat daar
mee meer bewegingsruimte overblijft
voor een „kapitalistisch” systeem in het
kader van een gesocialiseerde samenle
ving. Reacties zijn dan ook niet uitge
bleven.
een kolonne Duitse soldaten in de eeuwige
stad. De nu 62-jarige Kappler werd er in
1948 voor veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf. In maart van dit jaar
werd zijn straf opgeschort, hangende een
behandeling in het militair hospitaal voor
ingewandskanker. Kappler heeft
gevraagd om overbrenging naar West-
Duitsland, „om daar te sterven” bij de
Westduitse met wie hij vier jaar geleden in
de gevangenis is getrouwd.
„Kortom: een stukje negentiende-
eeuwse bedrijfsspionage, waar weinig
Europese industriëlen aan waren ontko
men. Voor ons, mensen van nu, is de
financiële actualiteit hiervan mogelijk
verbleekt, maar die doos bevat wel een
machtig stuk industriële, en mogelijk soci
ale historie!”.
Directeuren van genationaliseerde
industrieën zien de voorstellen van het
rapport als een beknotting van hun ver
antwoordelijkheden. De bureaucraten
zien het als een inkorting van hun
bevoegdheden om deze industrieën van
bovenaf te dirigeren. De Britse vakbon
den verzetten zich ertegen omdat het neer
zal komen op een beperking van 50 per
cent inspraak waarnaar zij streven.
v
8
-
