Andre van den Heuvel met
van Ayckbourn
nieuwste
Ouderwetse hardrock
kent geen concessies
Acteur werd geleid door trefzekere intuitie
triomf van natuurtalent
Jean Gabin
Wie 6’4% rente wenst
zonder boete
of opzegtermijn
neemt de...
Vreemd programma van
perfect afgestemd duo
I
t
IW ihJ
NAZARETH IN RAI-AMSTERDAM
Kwaliteit bij jong buitenlands talent
Buitenkans je om de schade van dit seizoen goed te maken"
fc' v
11
KUNST
19 7 6
NOVEMBER
DINSDAG
1 6
door Ko van Leeuwen
door Charles Boost
- i«._ Tl
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS N.V
HAARLEM. André van den
Heuvel heeft de rechten verwor
ven op het nieuwste toneelstuk
van de Engelse auteur Alan
Ayckbourn. Het stuk, dat nog niet
in het Nederlands vertaald is,
heet „Confusions” en is een
samenstelling van vijf korte
éénakters die op een bepaalde
manier in relatie tot elkaar staan.
André van den Heuvel toonde
zich maandag bijzonder ver
heugd met de toestemming van
de Londense agent van de auteur,
dat hij het stuk in ons land mag
uitbrengen. „Ik had de première
al in mei in de Haarlemse Stads
schouwburg willen brengen,
maar er zijn allerlei omstandighe
den waardoor dat helaas niet zal
lukken. Het zal nu september
worden en dat ben ik ook con
tractueel met de agent van Ayck
bourn overeen gekomen”, aldus
Van den Heuvel.
Reserve-geldrekening 6’/4%:
Zonder opzegtermijn kunt u bedragen opnemen
tot f3000- per maand. Voor bedragen boven
f 3000- per maand geldt een opzegtermijn van
1 maand. In ieder geval berekent de Banque géén
retourrente over opgenomen bedragen!
Spaar bij de Banque via uw
bank-, post', of gemeentegirorekening.
T
JOHN OOMKES
Gabin werd op 17 mei 1904 in een dorpje
1
AMSTERDAM. Een definitie van
wat hardrock nu eigenlijk inhoudt, is
zeker niet makkelijk te geven. Misschien
kan nog het beste worden volstaan met
het muziek te noemen, waarop het bewe
gen beperkt kan worden tot monotoon
heen en weer slingeren van het lichaam.
De meeste hardrock-bands hebben in de
loop der jaren telkens meer water in de
wijn moeten doen, want de belangstelling
voor hun beperkte geluid nam af. Synthe
sizers, toetsenborden, geluids- en andere
opzienbarende effekten verschenen ten
tonele. Zo niet bij Nazareth, want deze
Schotse band doet zo bleek gisteravond
in de Rai Concertzaal nog immer geen
concessies.
Manny Charlton is een gitarist van de
oude stempel, maar hij pakt zo nu en dan
verrassend uit. Het stemgeluid van Dan
McCafferty klinkt ook al zoals het moet:
rauw als schuurpapier en allesbehalve
soepel. Darrell Sweet zit geramd achter
zijn prachtige drumkit, maar bassist Pete
Agnew blijkt eigenlijk de grote surprise.
Zijn spel is stuwend, maar nergens cliché-
In het snelle Telegram, waarmee de set
wordt begonnen, is het geluid nog niet
mooi gescheiden, maar dat geeft eigenlijk
niets want de bedoeling komt toch wel
over. De balans wordt al in het volgende
nummer verbeterd en dan is duidelijk
vast te stellen hoe accuraat Agnew zich
van zijn taak kwijt. Zijn aandeel maakt
het voor Charlton gemakkelijker. Het
accent rust nu niet te zwaar op diens
veelvuldige solowerk.
matig. Hij buit zijn amicale uiterlijk
bovendien voortdurend goed uit.
Night Woman met wat komisch geschui
fel van Agnew, Born to Love, This Flight
to-night dat een van hun betere num
mers is Love Hurts, het met opvallend
gitaarwerk uitgeruste Whisky drinkin'
Woman, Son of a Bitch en Woke up this
Morning (met prima slide) maken het pro
gramma vol. De reacties van het publiek
zijn net voldoende voor een toegift. Maar
ja, Nazareth zal dan ook wel nooit tot de
hoogte van een Led Zeppelin of een Bad
Company reiken.
VAN DE BRUG af gezien speelt deze
hele verdere week tot en met zaterdag in
de Haarlemse Stadsschouwburg. „Er zit
een abonnement in, maar er zijn ook
avonden met vrije kaartverkoop”, zegt
Van den Heuvel, „Xk hoop maar dat de
mensen komen. In elk geval is Van de
brug in de pers erg gunstig ontvangen.
Het is ook een fijn stuk. We hebben er net
een toernee door de provincie mee achter
de rug, nou, we mogen beslist niet klagen.
Overal stampvolle zalen. Het stuk komt
ook goed aan bij het publiek, dat merk je
tijdens het spelen al vlug. Ik heb ook veel
reacties van jonge mensen die zeggen:
God, wat prachtig. Wij spelen het ook heel
reëel. Die saus van min of meer classicis
me, waarmee het vijfentwintig jaar gele-
De 26-jarige, in Linz geboren Thomas
Christian had zijn Amsterdamse optreden
aan de Vara te danken, die voor groot
jong talent een serie „prijswinnaarscon-
certen” organiseert. Christian won op elf
jarige leeftijd al een eerste prijs op het
Oostenrijkse vioolconcours en trok daar
na in zijn ontwikkeling begrijpelijkerwijs
steeds sterker de aandacht in de muziek
wereld.
Er is bij dit duo bovendien een gelijkge
richte tendens tot romantiseren. Dat
merkte je al bij de „inspeler”. een negen
tiende eeuwse bewerking van een „Canto
Amoroso” van de 18e eeuwer Sammartini,
waarbij het concept dusdanig vervalst
wordt dat zo’n compositie volkomen het
karakter van een salonstuk krijgt.
Van den Heuvel: „Jawel, maar dat hoeft
er in je spel nu juist niet zo dik bovenop te
liggen. Wat er met Eddy gebeurt is vrese
lijk. Dat verraad, dingen die hij ondanks
zichzelf doet. Weet je, als er iets in jou
gebeurt en je beseft het niet, dan kun je
vreselijke dingen aanrichten. Dat is zo bij
Eddy. Iedereen weet het en ziet het ook,
alleen hijzelf niet.”
ER IS EEN kleine wijziging in de rolver
deling van het stuk van Miller aange
bracht. Liesbeth van Santvoortdie de rol
van het in het huis van Eddy Carbone
opgenomen nichtje speelde is vervangen
door Angelique de Boer. Van den Heuvel:
„We zijn erg blij met Angelique. Ze doet
het erg goed en ze heeft die rol in heel
korte tijd moeten leren. We hebben er een
paar voorstellingen voor moeten verzet
ten. Liesbeth van Santvoord ondervond
deze rol vooral psychisch als een te zware
last. Ze durfde gewoon het toneel niet
meer op. Nu moet ze enige tijd rust
houden”.
den werd overgoten tenslotte werd het
wereldtoneel in die tijd beheerst door
mensen als de grote dichter Christopher
Fry hebben wij bewust weggelaten. Nu
is het regelrecht toneel geworden.”
Maar die Amerikaanse havenarbeider
Eddy doet toch afschuwelijke dingen, ook
al wil hij dat beslist niet en verafschuwt
hij zijn daden.dat ligt toch dicht bij
een klassiek thema?
zou verwachten, soms vervangen door een
forse aanpak met vergrovende trekken en
weinig transparantie.
AYCKBOURN’S toneelstuk, dat de kant
van het grimmige blijspel uitgaat, kan
worden bezet met vijf personen. Naast
André van den Heuvel en Kitty Janssen
zal ook Pieter Lutz meespelen. Van den
Heuvel: „Pieter Lutz is een klasgenoot van
me op de toneelschool. We hadden nog
nooit een keer samen gespeeld, dus dat
wordt een bijzonder leuk weerzien. Ver
der ben ik nog in onderhandeling met
twee andere mensen. We kunnen pas in
mei gaan repeteren, want eerder is Pieter
niet vrij. Hij heeft nog een gastcontract bij
Globe en om hem eerder uit te kopen,
daarvoor hebben we het geld niet.”
ERNST VAN ALTEN A gaat het nieuwe
stuk van Ayckbourn in het Nederlands
vertalen: „Over de titel zijn we het nog
niet zo erg eens”, zegt André van den
Heuvel. „Je zou het „Met verwarring”
HET SUCCES van Ayckbourns toneel
stukken is nu in zijn volle omvang ook in
ons land merkbaar. Zijn „Slippers” trok
bij de reprise van enkele jaren geleden
weer volle zalen, momenteel speelt Ko van
Dijk mee in zijn „Liefde half om half” en
Theater voert met niet minder succes het
één na laatste stuk van de Engelsman,
„Verre vrienden” op. Van den Heuvel:
„Ja, het is beslist een buitenkansje.’ Ieder
een loert op het ogenblik op Ayckbourn.
Gabin’s naam is gemaakt. Jean Renoir
laat hem vervolgens naast Pierre Fresnay
en Erich von Stroheim optreden in „La
Grande Illusion” (1936), waarna Marcel
Carné met „Quai des Brümes” gestalte
geeft aan het type van de misdadiger-
door -omstandiheden die Jean Gabin
vooral in „Le Jour se Léve” van dezelfde
regisseur m 1939 op een onvergetelijke
wijze gestalte geeft.
Zijn stukken trekken de mensen naar het
theater. Ik hoop dat het bij ons ook lukt,
het moet de schade van dit seizoen tenslot-
De na-oorlogse periode brengt in wezen
nauwelijks nieuwe lauweren aan Gabin’s
talent. Hij bevestigt hoogstens dat talent
in ontelbare rollen, meer dan 90 in totaal,
waarbij enkele gangstercreaties als in
Jean Gabin als Maigret in „Maigret zet
een val” uit 1962.
te goedmaken en ik prijs me gelukkig als
ik dat niet met een niemendalletje hoef te
doen.
Dit indirecte contact met het werk van
Simenon leidt onherroepelijk naar een
vertolking die als het ware op Gabin ligt te
wachten, het spelen van Maigret, een
romanfiguur waarbij velen aan de acteur
Gabin gedacht zullen hebben. Een drietal
malen speelt Gabin de voor hem klaarge
legde rol, o.a. in „Maigret tend un Piège”
(„Maigret zet een Val”) en „Maigret voit
Rouge” („Maigret maakt zich kwaad”) en
het viel dan op dat de acteur niet alleen
volledig beantwoordde aan een voorstel
ling die de lezer zich gemaakt had van de
beroemde speurder, maar bovendien veel
weg had van de schrijver Simenon. Jean
Gabin is 72 jaar oud geworden, hij heeft
pas een film gemaakt die we ongetwijfeld
in ons land tzt zullen zien en hij had
nieuwe plannen. Zoals het een goed
acteur betaamt is hij dus in het harnas
gestorven.
Het zijn de topjaren van de Frans film
met Carné. Duvivier. Renoir, René Clair
en Feyder als regisseurs en Gabin, Jouvet,
Harry Baur, Michel Simon en talloze pro
minente bijfiguren als spelers, waarbij
vrouwefiguren als Annabella, Michèle
Morgan, Danielle Darrieux, Framjoise
Rosay en Madeleine Renaud natuurlijk
niet vergeten mogen worden.
ANDRÉ VAN DEN HEUVEL en Kitty
Janssen hebben het voornemen om voor
taan alle premières van hun eigen B.V.
„Katrijn” in Haarlem uit te brengen.
André van den Heuvel: „We hebben er
met Van de Brug af gezien, onze produk-
tie van dit jaar, zoveel succes gehad, het
publiek was zo enthousiast, dat we het
heerlijk vinden in Haarlem. We voelen ons
er thuis en dat heb je zeker met zo’n klein
gezelschap nodig”.
Kenaupark 31 - Haarlem - tel. 023-319096
AL TREKT Van de brug af gezien
steeds volle zalen, toch voorspelt André
van den Heuvel aan het einde van het
seizoen een tekort: „Ja, maar dat hebben
we van tevoren al ingecalculeerd. Dat
weet je met zo’n stuk, daarvoor zijn er
teveel mensen op de been. Samen met het
technisch personeel zijn we elke avond
met zeventien mensen op stap. Dat bete
kent een bus huren en een vrachtwagen
voor het decor. Er moeten séjours betaald
worden. We kunnen ook niet meer spelen
dan we nu doen, want de meeste schouw
burgen zijn volgeboekt, daar zit geen
gaatje meer. Neen, Ayckbourn moet vol
gend jaar de schade van dit stuk goed
maken!”
kunnen noemen, maar zowel de Engelse
als die titel dekt de inhoud niet precies.
Zelf zou ik zeggen dat de constructie van
Confusions het meest aan As you like it
van Shakespeare doet denken. Als werkti
tel hebben wij dan ook „Zoekt u ’t zelf
maar 'uit” gekozen, vooral omdat er wel
een bepaalde binding is tussen de ver
schillende éénakters, maar ook omdat je
als toeschouwer heel goed zelf die verbin
dingen kunt leggen. Ayckbourn heeft er
op ongelooflijke knappe wijze alles in
verwerkt wat mensen bezig houdt. De
eerste zin van het stuk luidt: Ga in je eigen
bedje liggen en hou op Sandra te plagen.
De laatste zin is: Je kunt ’t beste tegen
jezelf praten. Nou, daartussenin ligt alles
van scheiding en isolement, wat vooral
betrekking heeft op de zogenoemde midd
le class, waarover Ayckbourn meestal
schrijft. Die man is soms erg bizar en
cinisch, maar hij demonstreert in dit stuk
ook weer zijn ongelooflijke gevoel voor
timing. Soms gaat het in dit stuk ook erg
de kant op van cabaret.”
De geschetste muzikale geaardheid van
deze musici en de daaruit voortvloeiende
speelstijl, was zelfs nog van waarneemba
re invloed in het door hen uitgevoerde
Duo concertante van Stravinsky. In dit uit
1932 daterende, tamelijk éénkleurige
werk, klonken bepaalde dingen die echt
bijterig naar voren moeten komen, soms
nogal mild. En speciaal weer de pianopar
tij kreeg hier, ook door het pedaalgebruik,
weinig reliëf. Niettemin een technisch
knappe weergave in hechte eenheid.
En in Schubert’s Thema en variaties
over „Ihr Blümlein alle” was sterk de
geest van de (latere) Duitse Romantiek
aanwezig Vooral in de pianopartij was de
klassieke Weense pianistiek, die je hier
Dan McCafferty valt enigszins tegen in
zijn rol als frontman. Hij is wat te immo
biel in vergelijking met de meeste van zijn
collega-vocalisten in dit genre. Zijn zang
mag er overigens wel zijn. Hij zet zijn keel
op zonder dat het hem veel inspanning
lijkt te kosten, hangt relaxed schuin ach
terover, verend op het pompend» ritme,
zoals in Somebody to Roll. Daarvoor
komen I want to do everything for you en
het van een sfeervol intro voorziene
Loved Lost al aan bod.
„Touchez pas au Grisbi” van Jean Becker
in '49 en „Mélodie en Sous-Sol”, voor het
eerst samen met Alain Delon en onder
regie van Henri Verneuil die eveneens met
Gabin en met als tegenspelers Delon en
Jean-Paul Belmondo „Le Clan des Sici
lians” (1970) maakt. Onder Verneuil
komen andere creaties tot stand als „Le
Président” naar een roman van Georges
Simenon „Un Singe en Hiver” („De Stuur
loze Twee”), opnieuw samen met Jean-
Paul Belmondo en „Monsieur le Baron”,
opnieuw naar een roman van Simenon.
Toen destijds foto’s van Gaston Domini-
ci in de kranten verschenen, moest men
onmiddellijk denken aan het ruige gezicht
van de acteur die meer dan wie ook het
gezicht van de Franse film mee heeft
helpen bepalen. Ook als acteur was Jean
Gabin een man van weinig woorden, zijn
grote kracht lag in zijn zwijgende aanwe
zigheid waarvan een grote suggestiviteit
uitging, vooral de suggestie van een
naderend onweer, het losbarsten van pri
mitieve krachten. Gabin was de triomf
van het natuurtalent, ongeschoold en
onbedorven door kennis, maar geleid
door een trefzekere intuïtie.
(ADVERTENTIE)
in het Franse district Seine-et-Oise gebo
ren,zijn ouders, Elzassers van afkomst,
hadden beiden binding met het toneel:
zijn vader was music-hall-komiek, zijn
moeder zangeres. Toch begint Jean, die
eigenlijk Jaen-Alexis Moncorgé heette,
zijn loopbaan in gewone baantjes, als
bouwvakker, magazijnbediende, trein-
rangeerder. In 1923, negentien jaar oud,
mag hij als figurant optreden in de Parijse
Folies-Bergère, daarna legt hij zich toe op
zingen, maakt „tours de chant” door de
provincie en komt bij de opérette. Tegen
1930 speelt hij rollen op het boulevardto-
neel, in „La Dame au décolleté”, „Trois
jeunes Filles nues” en „Arsène Lupin”.
De artistieke top van het door het duo
Christian- Spiegelberg gebrachte pro
gramma, betekende de vertolking van
Fauré’s Sonate opus 13, waarin de roman
tiek anno 1876 breed wordt uitgezongen.
Mede doordat de Franse muziek in die tijd
nog sterk onder Duitse invloed staat,
bleek deze meesterlijke sonate een kolfje
naar de hand van de beide kunstenaars en
sloten instrumentaal-technische beheer
sing en een fantasierijk kunstenaarsge
moed hier een ideaal verbond. Hun tem
peramentvolle realisatie van Fauré’s geïn
spireerde werk, gaf daardoor de beste
kijk op de opmerkelijke vermogens van
beide musici.
Zijn huidige begeleider de uit Straats
burg afkomstige pianist Daniël Spiegel
berg, is een leerling van niemand minder
dan Marguérite Long. Het tweetal musici
speelt nog maar twee jaar samen, maar
vormt reeds een perfect op elkaar afge
stemd duo. Niet alleen qua sluitend
samenspel, maar ook wat betreft eenheid
in frasering en dynamiek is alles piekfijn
in orde.
MEN HEEFT HEM nog niet zo lang
geleden op het TV-scherm kunnen zien, in
een film die hier door het bedrijf als niet
exploiteerbaar was afgewezen, "De Zaak
Dominici". Jean Gabin speelde er de stijf
hoofdige boer en familietyran Gaston
Dominici in, een rol die de werkelijkheid
hem op het lijf geschreven scheen te heb
ben. De oude Gaston werd in 1952
beschuldigd van drievoudige moord op de
leden van de Engelse familie Drummond
die op zijn terrein overnachtte. De weinig
spraakzame boer liet, een enkele maal in
woede uitbarstend, maar meestal nors
zwijgend ondervragingen en rechtszittin
gen over zich heen gaan, het proces rek
kend tot, vijf jaarna de moord, het geëiste
doodvonnis door president Coty in leven
slang werd omgezet, waarna in '60 gratie
verkregen werd.
Daar was ook de typerende „Schwung”
met een vleugje sentiment in Kreissler,
evenals een wat verwesterde Balkan-
weemoed in een 19e-eeuws Hongaars
„Chanson triste”. In het eerste dan met
het accent op het verbluffend gemak
waarmee de techniek kon worden gehan
teerd en bij het laatstgenoemde werkje in
de eerste plaats een allerzaligst wegmij
meren op een juweel van een loonvor
ming.
De tot slot gespeelde Fantasie van Wax
man, een bewerking (in de geest van De
Sarasate) van motieven uit Bizet’s Opera
„Carmen”, gaf Thomas Christian daarna
Weer optimaal gelegenheid om het
publiek te laten zien welke hoogstanden
er in de violistische acrobatiek allemaal
door hem bereikt kunnen worden. Maar
van dat virtuoos meesterschap was ieder
een intussen al lang overtuigd.
JOHAN VAN KEMPEN
Een vreemde programmakeus overi
gens van de concertgevers. Ten eerste is
deze compositie door Schubert geschre
ven voor fluit en piano; terwijl er genoeg
interesssante viool-pianoliteratuur van
zijn hand bestaat. En ten tweede is het
misschien wel het meest academisch
doorwrochte werk dat door Schubert ooit
gemaakt is: een eindeloze doormalerij van
de variatietechnieken. In de uitvoering
ervan maakte Thomas Christian overi
gens, ook in typisch fluitistisch gedachte
passages, wel weer duidelijk dat hij viool
kan spelen als weinig anderen.
BANQUE
Aan het optreden van Nazareth ging
een voorprogramma vooraf, waarin het
zoveelste als „the future of rock roll”,
geafficheerde groepje afging als een gie
ter. Slechts bij vlagen bleek het Canadese
Heart over enig talent te beschikken.
Nazareth mag dan niet pretenderen over
de sound van morgen te beschikken, het
geluid van gisteren wordt vandaag de dag
met nog evenveel overtuiging en inzet
gebracht; ook al zijn daar nog steeds maar
vier personen voor verantwoordelijk.
Het stoffelijk overschot van Jean Gabin
zal woensdag op de begraafplaats Père
Lachaise worden gecremeerd. De urn met
de as zal later ingevolge de wens van de
overledene in het water worden
geworpen.
AMSTERDAM. De Oostenrijkse
violist Thomas Christian heeft niet in
negatieve zin bedoeld een ouderwetse
manier van spelen. Hij strijkt niet lood
recht op de snaren, maar houdt het stokje
een ietsje scheef en heeft bepaalde soepe
le maniertjes van de zigeuner. Dat kon je
het beste horen in de toegiften van het
gisteravond door hem en de pianist
Daniël Spiegelberg in de Kleine Zaal van
het Amsterdams Concertgebouw gegeven
recital.
Het is een sterk gevarieerde en onzekere
inzet van een glansrijke carrière die hem
naar de film brengt, waar hij pas tussen
1933 en ’36 opvalt als hij onder regie van
Julien Duvivier rollen speelt in „Marie
Chapdelaine”, „Golgotha” (waarin hij
Pontius Pilatus vertolkt), „La Bandera”
en „La belle Equipe”. Het filmvak heeft
hem dan te pakken en opnieuw onder
leiding van Duvivier maakt hij zijn histo
rische creatie in „Pépé le Moko”, de door
de Parijse politie gezochte bandiet die
zich aan vervolging ontrekt door in het
Algerijnse Kasbah onder te duiken.
■H, Amsterdam - A’dam-Buitenveldert - Arnhem - Breda - Dordrecht -
m*! Eindhoven - Groningen - Den 1 laag - Haarlem - Heerlen - Hengelo -
Paribas Maastricht -Nijmegen - Roermond - Rotterdam - Utrecht - Venlo.
André van den Heuvel en Kitty Janssen: Zeker in de provincie trekken we met Van de
brug af gezien steeds volle zalen
1
