cinefielen richten
Hoe het Alfredo en Olmo Dalco verder verging
K
RLMS
MHi
«Br
Studio gaat zich op
OVER
VAN GROOT
BOUWPROJECT
Afd. keukens
bdiMvmatrdh
JF1
J
i
40*
23
1 9
19 76
FILM
V R IJ D A G
NOVEMBER
22
1”
5
Vrijheidsmaand Cmeclub
Prolongaties
Filmmuseum
f
D
MG
lag-
ken
uw
Het zien van het tweede deel van Bertolucci’s meesterwerk „Novecento”
maakt het toch wel pijnlijk duidelijk dat een vertoning van deze meer
dan vijf uur durende film met een tussenpauze van vier weken, zoals nu
gebeurt, groot onrecht doet aan de film. „Novecento” of „1900” is officieel
in twee delen geknipt waardoor op een juist ogenblik de handeling voor
een pauze wordt onderbroken. Maar het maakt wel een groot verschil of
na 15 of 20 minuten de draad van het verhaal wordt opgevat of dat de
toeschouwer een maand moet wachten voor hij het vervolg kan gaan zien.
In de situatie komt nu wel enige verandering, het tweede deel gaat deze
week in Rembrandt 1 in Utrecht lopen, het eerste wordt naar Rembrandt 2
overgeplaatst, zodat een ijverig bezoeker met een beetje uitrekenen de
hele film op één dag onder ogen kan krijgen.
De filmrecensent is dit voorrecht echter onthouden. Hij heeft een maand
Nachtvoorstellingen
Ingetogen Western
Mager slot
geleden de zoon van een Italiaanse pachter in het eerste deel zien op
groeien met de zoon van de „padrone” tot ze door He acteurs Gérard
Depardieu en Robert de Niro gespeeld konden worden, hij heeft ze mee
gemaakt in hun vriendschap en ruzies, in hun sociale contrasten en in hun
eerste liefdes. De eerste wereldoorlog diende zich aan en Alfredo, de zoon
van de padrone viel buiten de actieve dienst en liet Olmo Dalco, de pach-
terszoon het vuile werk voor hem opknappen en daarna stak het fascisme
de kop op en bracht een nieuwe scheiding in beider sociale en politieke
opvattingen. Olmo werd versterkt in zijn communistische opvattingen en
Alfredo, hoewel te veel aristocraat om een zwart heAid te kunnen dragen,
stelde zich neutraal op en wachtte glimlachend op het einde van een be
vlieging.
„Turks Fruit” terug
J
60 witte kunststof
hangkasten
■Ij
Jp f|
-
1
51
Ted
(ADVERTENTIE)
Een kleine intrige waarbij o.a. de nu
'25
Harvey Keitel en Robert de Niro in
..Mean Streets’’-
lan
ge-
Nijverheidsweg 27 Haarlem
023 - 319120 (toestel 23)
97,-
92,-
87,-
Uit depit over de voor zijn gevoel valse
veronderstellingen die naar aanleiding
van de film de ronde gingen doen,
maante Griffith het volgende jaar Into
lerance”, een vierluik over „De Onver
draagzaamheid”, een zeer persoonlijk
antwoord aan zijn tegenstanders.
Voor de liefhebbers van films met een
historisch aroma vertoont The Movies
„De Roverssymphony” en tegelijk in zaal
I Eisenstein’s „Pantserkruiser Potemkin”.
City 1 brengt „De lachende Politieman”,
een film van Stuart Rosenberg met
Walter Matthau als de befaamde Zweed
se detective die door de boeken van
Sjöwall en Wahlöö naam gemaakt heeft.
Op de Utrechtse Cinemanifestatie was
Bo Widerberg vertegenwoordigd met de
verfilming van een andere speurdersro
man van dit tweetal, ,De man op het
dak”.„Barry Lyndon” beleeft zijn 12de
week in Kriterion en lopende films als
„Cousin, Cousine”, „De Huurder”, ,>The
Omen” en „Murder by Death” zijn ook ’s
nachts in het weekend in de betrokken
theaters te zien.
f' 'f;
Over „The Shootist” die in Tuschinski
2 in premiere gaat, is op deze plaats al
het een en ander geschreven. Don Siegel
die anders van nogal wat geweld en
actie in zijn films houdt, is ditmaal
bijna in een meditatieve stemming als
hij John Wayne introduceert als een
voormalige Sheriff die ongeneeslijk ziek
verklaard is door de dokter en in een
rustig pension ergens in een stil plaatsje
zijn einde afwacht. Er ontstaat
hechte vriendschap met de jonge
van
speeld
loop to’
die ae film bij voorbaat verdacht maak
ten. Vooral omdat de film zo emotioneel
gemaakt was, werden de vooroordelen
van Griffith ten aanzien van de negers
schromelijk overdreven. Zij verschilden
n.l. in wezen niets van de gangbare
opvattingen van die tijd, maar kwamen
in verband met de gebeurtenissen in de
film die bijv, het ontstaan van de Ku
Klux Klan beschrijft, harder over dan
bedoeld was.
Het is zeer de moeite waard na te
gaah welk effect de film thans op de
neutrale bezoeker overbrengt en om die
reden alleen al is een bezoek aan „Birth
of a Nation” van harte aan te bevelen.
Het filmmuseum begint maandag a.s.
zijn vierde Griffith-programma met
„Birth of a Nation”, de gigantische film
van meer dan drie uur over de Ameri
kaanse Burgeroorlog die in 1914 ge
maakt werd en voor die tijd';het grootste
De op 5 november gestarte Vrijheids
maand van de Cineclub wordt vrijdag 10
november voortgezet in Akhhaton, Nieu
we Zijds Kolk om 20.30 uur met .,Als
het Volk ontwaakt” en „Aan de Volke
ren var de Wereld”, zaterdag op dezelf
de plaats en zelfde uur met „De Moed
van het Volk”, zondag om 14.30 uur met
„Kafr Kassem”. dinsdag om 20.30 uur
met „Vertrouyven op eigen Kracht” en
China Nu”, woensdag, ook weer om
20.30 uur met „De Hoofdvijand” en don
derdag, zelfde tijd met „De Verraders”.
het opgraven de communistische
vlak, samengesteld uit alle ondergedoken
kleinere vlaggen, het kwasi-serieuze tri
bunaal waar Alfredo voor moet ver
schijnen en de speelse sfeer waarin het
bevrijde pachtersvolk komt te verkeren
en waarbinnen nauwelijks plaats is voor
afrekening en toekomstplannen, in dat
alles is de Bertolucci van deel I te
herkennen. In de overwinningsroes legt
hij al de kiemen voor latere teleurstel
ling en ontgoocheling, maar hij gunt
zijn bevrijde figuranten de tijdelijke il
lusie van gezegevierd te hebben en zich
gereed te maken om een betere toe
komst tegemoet te treden.
Het blijft intussen een feit dat „Nove
cento”, zo enigszins mogelijk, in zijn
geheel of met een zo gering mogelijk
interval gezien moet worden. De gebrui
kelijke pauze tijdens bioscoopvoorstellin
gen, de grote ergernis voor alle bio
scoopbezoekers die h^t best twee uur
zonder versnaperingen kunnen stellen, is
vaak al dodend voor een film, een pauze
van vier weken werkt volledig disloce-
rend en devalueert in dit geval de waar
de van een filmwerk dat alle tekenen
vertoont van grote waarde te zijn. De
verantwoordelijkheid voor dit negatieve
beleid komt te liggen bij de importeur
die niet de moed heeft gehad een expe
riment aan te durven met een voorstel
ling van iets meer dan 5 uur. Een
experiment ongetwijfeld met de nodige
risco’s die echter niet minder groot drei
gen te zijn dan welke nu genomen
worden met de gesplitste vertoning in
twee theaters. Met spanning wachten we
het resultaat af.
Een wat mager slot dat de voortgaan
de sociale strijd moet symboliseren maar
te gemakkelijk komisch aandoet om een
imponerend epos te besluiten dat vijf en
veertig jaar van onrecht, armoede, strijd
en bloedige onderdrukking met groot
elan in beeld heeft gebracht. Het in tijd
gescheiden zien van de film wreekt zich
nu. Men is geneigd deel 2 als een geheel
te zien en té beoordelen en eventueel
zelfs te vergelijken mét de eerste helft.
Wat dan zeer ten nadele van dit vervolg
uitpakt.
In de verdere uitwerking van „1900" is
Bertolucci zich, vooral aanvankelijk, met
allerlei familie-aangelegenheden gaan
bemoeien en met onderlinge onenighe
den, wat allemaal met veel zwier en in
een prachtige aankleding op het doek
komt, maar emotioneel weinig oproept.
De verhouding tussen Alfredo en zijn
Bertolucci’s „Novecento” deel 2
valt tegen na meesterlijk begin
Dat „Big John” niet in zijn bed zal
sterven, staat wel bij voorbaat vast, hij
zal zelf zijn rendez-vous met de dood
bepalen. Een ongewone western dus die
erg veel is gaan lijken op een filmtesta-
ment van John Wayne.
Dinsdag a.s. wordt een film uit „Film
International” van Rotterdam 1975 ver
toond, n.l. de Russische film „Het Adels-
nest” van Andrei Mikhalkow-Koncha-
lovsky en woensdag en donderdag is
Griffith weer aan de beurt, eerst met
„Intolerance (3 uur en elf minuten),
daarna, op donderdag met „Hearts of the
World” een in opdracht van de Britse
regering gemaakte anti-Duitse film die
in 1918, dus op het einde van de gruwe
lijke strijd uitkwam en toen uiteraard
veel aan propagandistische waarde had
ingeboet. Niettemin werd de film een
groot succes, niet in het minst door het
spel van Lillian Gish die ook in „Birth
of a Nation” en „Intolerance”was voor
gekomen en trouwens daarvoor al in het
kortere werk van Griffith haar intuïtief
gevoel voor filmspel had gedemon
streerd.
Voorlopig zet Studio voorzichtig in.
In de nachtvoorstellingen van vrijdag
en zaterdag en op de middag- en
avondvoorstellingen van maandag
(2.00, 7.00, 9.15 uur) zal een „ander
soortige” film vertoond worden,
waarbij dient te worden aangetekend
dat het hier toch gaat om films die
buiten Haarlem normaal in de gewo
ne bioscopen rouleren. Deze week
kan men nu op de vermelde dagen en
tijden een film van Truffaut zien,
een lichte liefdescomedie, die een va
riant genoemd k an worden op een
van de vroegste films van deze vérte-
genwoordiver van de „Nouvelle Va
gue”. n.l. zijn „Jules et Jim”.
Ging het destijds om een drie-
Als onderdeel van het Wolff-con-
cern, dat o.m. de Cinemanifestatie
Utrecht mogelijk heeft gemaakt, is
Studio bij uitstek geschikt om met
En verder zijn er de bekende prolon
gaties: „Cousin. Cousine” voor de 27ste
week in De Uitkijk, „One flew over the
Cuckoo’s Nest” voor 32ste Amsterdamse
week in Nöggerath, „Max Havelaar”
voor de 11de week in Flora, Visconti’s
„L’Innocente” voor de 10de week in
Tuschinski 3 en meer recente prolonga
ties als de Japanse erotische film
„L’Empire des Sens” in Alhambra I en
The Movies, Polanski’s „De Huurder”in
Calypso, Bertolucci’s „1900” deel 1, in
Tuschinski I, ,,The Omen” in City I en
Saskia en Bergman’s „Face to Face” in
Tuschinski 5 en Alhambra 2.
en indrukwekkendste schouwspel werd
dat men zich kon denken. En nog altijd
geldt „Birth of a Nation” als een mijl
paal in de geschiedenis van de cinemato
grafie en waarschijnlijk als de eerste
film die omvangrijke tegenstellingen on
der het publiek opriep. Zeker niet om
zijn artistieke waarden die onmiddellijk
vrijwel door iedereen werden erkend
maar om de racistische opstelling van
Griffith die als zoon van een bevelvoer
der van de Zuidelijke legers in die
Burgeroorlog in een bepaald ideeënpa
troon over de neger was opgevoed.
Bovendien was het boek „The Clans
man” van Thomas Dixon waarnaar de
film was vol uit gesproken rascistische
opvattingen omtrent de geestelijke en
maatschappelijke waarde van de neger
Frans Hals tenslotte heeft terugge
grepen naar „Turks Fruit”, de meest
succesvolle Nederlandse film van de
laatste jaren die waarschijnlijk voor
hele- generaties van inmiddels „vol
wassen” geworden Haarlemmers op
nieuw een trekpleister zal zijn. De
aanwezigheid van Monique van der
Ven naast Rutger Hauer in de film
van Paul Verhoeven, alle drie op
nieuw in de belangstelling door res-
pestievelijk „Sil de Strandjutter” en
door de eerste opnamen van „Soldaat
van Oranje”, zal misschien niet hele
maal onschuldig zijn de keuze van
Frans Hals die straks zeker op het
prolongatielijstje zal voorkomen.
In de nachtvoorstellingen vallen de
prolongaties in Palace met „De Rode
Zon” en in Roxy met Pasolini’s „1001
Nacht”. De jeugd kan zich amuseren
op de matinees van Palace met
„Volkswagentje op drift” en op di*
van Studio, waar Disney’s „101 Dal-
matiërs geprolongeerd is.
DE BEIDE PREMIERES die Amster
dam deze week „rijk” is, komen van de
Utrechtse Cinemanifestatie en hebben
dus een zekere voor-publiciteit meege
kregen die zeker in het geval „Main
Street” (Ltidseplein Theater) wel nodig
zal zijn. Main Street is min of meer het
debuut van Martin Scorsese die pas veel
later bekendheid zou krijgen met „Alice
doesn’t live here anymore” en vooral
met „Taxi Driver”. Daarvoor was hij
onopvallend de filmwereld binnengeko
men met „Who’s that knocking at my
door” en de eveneens in Utrecht gel
ceerde maar voor „Main Street”
maakte „Boxcar Bertha’’. Scorsese
schijnt toch een filmer te zijn aan wie
de kritiek langzaam heeft moeten wen
nen. Dat Utrecht zes jaar na datum met
„Main Street” komt aanzetten, spreekt in
dit verband boekdelen. De film is dan
ook alleen maar interessant als men
hem als voorstudie van bijvoorbeeld
„Taxi Driver” beschouwt en, geholpen
door de kennis van late:' werk, er voor
barig hier en daar de hand van de latere
meester in meent te herkennen.
capricieuze Ada, een tot mislukking ge
doemd huwelijk, wordt oppervlakkig
uitgewerkt, haar liefde en vooral be
wondering voor de aardse, mannelijke
Olmo krijgt te weinig reliëf. Het is alsof
Bernardo Bertolucci die een bewogen en
in zijn conflicten bijzonder meeslepende
aanzet aan „1900” heeft gegeven, bij een
verdere behandeling (die dus in deel 2
valt) een minder vaste greep op het
geheel heeft, waardoor de hooggestemde
bezoeker zijn sterke en emotionele aan
dacht snel verliest.
Tegen het einde, als de oorlog voorbij
is en het volk zijn recht komt halen,
beginnen de zaken weet op te leven. De
afrekening met Attila (Donald Suther
land) en zijn vrouw Regina (Laura Bet
ti), de echte „schurken” van het stuk.
t I
hoogte 200 cm x 60 x 60 cm
102,-
De fascistische bedrijfsleider Atillai n
„Novcento” deel 2.
Jean-Pierre Leaud als Claude en de
beide Engelse zusjes in „Les deux
Anglaises et le Continent” van Fran
cois Truffant.
Zo stonden de zaken ongeveer toen
het doek viel over deel I van „Novecen
to”. Alfredo had kennis gemaakt met de
grillige, onberekenbare Ada Fiastri
Paulhan (Diminique Sanda). En er is een
derde mannelijke figuur in schets aan
wezig, de rentmeester Attila die gedien
stig en onderdanig wacht op de volledige
machtsovername door de zwarthemden.
Zonder een tijdsduur van enige belang
over te slaan sluit deel 2 vrijwel onmld-
dellijk aan op de gebeurtenissen van I
en dat begint als Alfredo per telegram
naar huis geroepen wordt omdat zijn
vader stervende is. Tijdens de begrafenis
en ook kort daarna op het huwelijks
feest van Alfredo en Ada dienen de
eerste moeilijkheden met de fascisten
zich aan als deze onder aanvoering van
Attila beide plechtigheden in uniform
bijwonen. Ada eist dat ze verwijderd
zullen worden maar Alfredo, de nieuwe
„padrone” 'is geen krachtige figuur en
tracht met redelijke argumenten de vre
de te bewaren. Deze en andere inciden
ten leiden er toe dat de sterke en meer
principiële Ada eerst aan de drank gaat
en tenslotte haar man verlaat.
Ook Olmo heeft het als communist
onder het nieuwe bewind moeilijk, er
zijn openlijke ruzies met Attila die zich
heer en meester op het landgoed van de
Berlinghieri’s begint te voelen. Als de
(tweede) oorlog uitbreekt moet Olmo
onderduiken, hij gaat ongetwijfeld in
het verzet maar we zien hem pas terug
na de oórlog als afgerekend wordt met
de landverraders en er een soort boeren
republiek wordt uitgeroepen onder de
arbeiders en arbeidsters van het land
goed.
Alfredo wordt, zeer vernederend, door
een schooljongen die zich van een oud
geweer voorzien heeft, gearresteerd en
blijft gedurende zijn geïmproviceerde
proces in de buitenlucht onder schot van
zijn jeugdige bewaker. Zijn levenslange
vriend Olmo weet hem van een zekere
dood te redden door hem als een oude,
afgedankte man voor te stellen die moet
blijven leven als bewijs dat het afgelo
pen is met de onderhorigheid. De film
eindigt met een ruzie tussen Olmo en
Alfredo die in stompen en duwen over
gaat en zich voortzet als de camera in
een „tracking shot” omhoog gaat, de
landerijen in vogelvlucht laat zien en
ook de beide ruziemakers, rondhollend
en in fasen ouder wordend.
dit experiment te beginnen. Dat het
grote succes van die manifestatie in
dit opzicht stimulerend heeft gewerkt
is niet uitgesloten. Niet alleen de
grote toeloop van voornamelijk
Utrechts publiek op onbekende films,
meestal zonder uiterlijke attracties,
maar vooral ook de publieksqaarde-
ring die op de bij iedere voorstelling
uitgereikte stembiljetten viel af te
lezen hebben weer eens duidelijk ge
maakt dat er, in het bijzonder onder
de jeugd, een groeiende belangstelling
voor de eigentijdse filmerij bestaat.
En waarom zou wat in Utrecht leeft
niet in aanleg ook in Haarlem aan
wezig zijn?
bezorgd p st.
afgehaald
ongemonteerd
ongem -afgeh
alle prijzen incl. B.T.W.
hoeksgeval dat zich tussen twee man
nen en een vrouw (Jeanne Moreau)
afspeelde, ditmaal ligt de verhouding
anders en vormt de liefde van twee
(Engelse) zusjes voor een jonge
Fransman (Jean-Pierre Leaud) het
thema van de film. „Les deux Ang
laises et le Continent” heet de film,
twee werelden met verschillende op
vattingen omtrent de liefde. De
Fransman Claude doet er dan ook
met zijn lichtzinnige instelling talloze
jaren over om er achter te komen
wie van de „deux Anglaises” werke
lijk van hem houdt. Een charmante
film die met humor en wat nostalgie
een grote maar verborgen liefde ont
hult uit de Victoriaanse tijd en een
inviterende oproep inhoudt voor de
Haarlemse cinefielen om dit experi
ment van Studio te doen slagen.
In de overige voorstellingen hand
haaft Studio de Belgisch-Nederlandse
produktie „Dood van een Non” met
Josine van Dalsum, Jules Hamel en
Elisabeth Andersen.
Ook Palace prolongeert en wel de
James-Bondfilm „Live and let die”
met Roger Moore als geheimagent
007, Luxor doet hetzelfde met „Max
Havelaar” en Lido met „Survive”.
Roxy heeft „Lipstick” laten vallen en
ingeruild voor een meer mannelijk
onderwerp, „Hang ’em High” van een
der „Peyton Place”-regisseurs, Ted
Post en met Clint Eastwood in de
hoofdrol. Voor wie het interesseert,
de film is van 1968.
STUDIO GAAT HET toch weer
eens proberen of er niet een deel van
het Haarlems bioscooppubliek te vin
den is dat althans bij tijden wel eens
iets anders wil dan een karatefilm,
een Tiroler sexproduktie of de reprise
van een oud meesterwerk. Er roule
ren op het ogenblik zoveel boeiende,
aangrijpende, amusante en sociaal-
critische films door ons land die om
de een of andere duistere reden
Haarlem niet aandoen dat de vraag
voor de hand ligt of er niet tenminste
een kern van filmvrienden binnen
Haarlems muren (of daarbuiten) aan
wezig is die ontevreden is met deze
gang van zaken. En aan die ontevre
denheid het recht ontlenen een kans
te vragen om ook eens inzage van die
„betere” film te krijgen. Ook een
minderheid kan in deze democratie
bepaalde rechten opeisen. Studio wil
aan dit legitieme eisen tegemoet ko
men, voorlopig in een paar voorstel
lingen per week.
bekende acteurs als Robert de Niro
6, Godfather 2”, „Taxi Driver”, „1900”),
Harvey Keitel en David Carradine be
trokken zijn, speelt zich af tegen een
achtergrond van nachtelijke straten,
slecht verlichte „pool-rooms” en donkere
bars. Een deprimerende studie van een
New Yorkse wijk en haar, zelfs in de
misdaad mislukte bewoners, zo zou men
„Main Street” kunnen omschrijven, want
meer dan een studie is deze lichtelijk
chaotische film niet geworden.
een
zoon
de pensionhoudster (ingetogen ge-
door Lauren Bacall) en een aan-
ot een idylle tussen de milder
geworden ..gun-shooter” en zijn gast
vrouw en verder wacht het dorp gelaten
af tot de legendarische sheriff zal ster
ven en zij van zijn na-roem zullen
kunnen profiteren (de kapper die het
afgeknipte haar van Wayne bewaart als
een kostbaar relikwie voor de toekomst).
De film speelt zich af in de New
Yorkse wijk „Little Italy” waar de
„kleine” misdaad geconcentreerd is maar
in houding, gebaren en gedrag de echte
gangster geïmiteerd wordt.
-/ a'
