As van Jean Gabin
Dirigent Otakar Trhlik op dreef
bij imponerend afscheidsconcert
Memoires van
Simone
ISI
Hans de Roo, directeur Nederlandse Operastichting:
’n schrander spaaridee.
1
Kasbiljetten van
Mees Hope:
ceremonieel in zee
0
Nola Rae: voorspelbare
mimekunst op niveau
Signoret
Kioiwa
99
Bank Mees Hope nv
WEGBLIJVERS MISTEN EEN ZEER MUZIKAAL GEBEUREN
Tumult rond Père Lachaise
u
GOED VOOR EEN EERSTE KENNISMAKING
Operastichting
opnieuw met
Don Pasquale
Op korte termijn
Omschakeling
Het zuiden
Wasserij DUYN
JW 'F a
Mm
MMW*1
ZATERDAG
2 O
19 7 6
NOVEMBER
13
KUNST
r
Looptijd
Coupures
1.000.-
Er zi jn ook coupures van 5.000.- en 10.000,-.
De rente bij een looptijd van
2 jaar is 7%, bij 5 jaar 8en bij 8 jaar
zelfs
I
Wij komen iedere week
en laten u niet in de steek
2 jaar
5 jaar
8 jaar
Voor uw persoonlijke lening
en financiering naar
„SAFETY HAARLEM” B.V.
Schoterweg 21 - Haarlem
023-254570
ev. binnen 1 uur geregeld
Aankoopbedrag
f873,40
f665,-
f492.70
HAARLEM. Op het concert,
dat vrijdagavond door het Noord-
hollands Philharmonisch Orkest
in het Haarlemse Concertgebouw
werd gegeven, leidde de Tsjechi
sche gastdirigent Otakar Trhlik
de uitvoering van het laatste pro
gramma van de drie, welke hij dit
seizoen met het orkest ter vertol
king heeft voorbereid. Vier wer
ken van uitmuntend muzikaal
gehalte, elk met een gepronon
ceerd karakter, waren voor dit
eerste concert in de serie C geko
zen. Nog steeds wordt, gezien de
beperkte belangstelling, die vrij
dagavond getoond werd, de aan
duiding „serie C” door vele
muziekliefhebbers blijkbaar als
een synoniem voor het begrip
„onverteerbare moderne
muziek” opgevat.
MOZAÏKA
HAARLEM
Tegeldocumentatiecentrum
Bel 023-331403
en u ontvangt het boekje
„TEGELS” plus elke
gewenste folder Inzake tegels
De noodzakelijke
informatie voor vakman
en doe-het-zelver
sL
EERSTEIJMUIDÊR
UARKieZENFABRlEK
i T
es.
Je
t 71
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
P. ZWAANSWIJK
land van
Zo’n schaarse zaalbezetting bij een
10
n
(ADVERTENTIE)
Directeur Hans de Roo van de Nederlandse Operastichting.
Stadsschouwburg
91%
me.
ing
bij de Nederlandse Opera als bij Forum.
Wij kennen het blokkensysteem-. Dat wil
zeggen dat wij een produktie een aantal
keren achter elkaar spelen. Dat kent
Forum niet. Zij spelen hun totale repertoi
re over het heie seizoen. Het blokkensys
teem zou je ook bij Forum moeten toe
passen.”
„Deze werkwijze leidt tot een grotere
variatie in het opera-aanbod in het hele
land. Dat betekent dat er in Nederland per
seizoen zo’n 25 tot 27 produkties gaan
draaien. Natuurlijk moet je niet verwach
ten dat alle produkties die in het westen
gespeeld worden ook in het oosten en
zuiden komen. Dat hangt af van de
geschiktheid van de zalen. Niet elke pro
duktie kun je aanpassen aan de zalen. Dat
is artistiek niet verantwoord. Bepaalde
stukken zullen wij hier zo instuderen, dal
„Uiteindelijk is het natuurlijk een kwes
tie van geld. De Nederlandse Operastich
ting en Forum worden op verschillende
wijze gesubsidieerd. Samen kost opera de
rijkskas op het ogenblik 27 miljoen gul
den. Als de samenvoeging volledig is, zou
dat tot 32 miljoen opgetrokken moeten
zijn. De eerste fase van de samenwerking
zou het rijk 2 miljoen méér moeten geven.
Geleidelijk aan loopt de verhoging op tot
ze aanpasbaar zijn aan zalen waar we nu
niet komen.”
wilde toevertrouwen en de kist niet bleek
te zinken. Enige salvo’s uit de kanonnen
waren nodig om zoveel lekken in Dumeu-
nils laatste rustplaats te slaan, dat de
begrafenis tenslotte toch nog plaatsvond.
vijf miljoen. Maar dan reken ik het zuiden
mee. Daar is geen vast opera-instituut.”
MIDDENHAVENSTRAAT 27
IJmuiden - tel. 02550-14108
Hans de Roo voelt er voor om al op
korte termijn tot samenwerking te komen.
„In de eerste plaats moet je een beslissing
nemen over de datum waarop de samen
werking ingaat. Volledige versmelting
van de twee gezelschappen kan alleen
maar geleidelijk aan tot stand komen.
Voor het seizoen 1977-’78 kunnen we al
weinig meer verwerkelijken. Voor de
Operastichting staat dat seizoen al vast.
Voor 1978-’79 is al een flink aantal dingen
gepland. Wij moeten lang vooruit plan
nen, omdat wij moeten werken met diver
se symfonieorkesten, solisten, regisseurs,
dirigenten, die lang vooruit gecontrac
teerd moeten worden.”
„Als de samenwerking dus in 1977 start,
is er in dat seizoen voor het publiek niet
veel van merkbaar. De voorbereidingen
voltrekken zich achter de schermen. Maar
in 1978-’79 kan er al een aantal dingen
gebeuren, zoals het brengen van een aan
tal NOS-voorstellingen, die daar geschikt
voor zijn in het oosten en noorden.”
Heel komisch is Nola als zij een aanko
mend balletmeisje als vrolijke parodie
laat zien en een lichte neiging tot macabe
re humor toont zij heel kortstondig in
„Nola’s afstotelijke mime”, een nummer
met enkele kleine expressies. Obligaat is
in deze kunstvorm een Pièrrotverhaal.
Nola waagt het toch, maar ik mis er de
diepe melancholie die zo’n Pièrrot bij het
mislukken van zijn liefdesaanzoek moet
overvallen. Veel beter werk maakt zij van
een componist en een krachtpatser. Ook
al weer onderwerpen die de uitbeeldingen
voorspelbaar maken, maar ze zijn in elk
geval goed afgewerkt, met hier en daar
tóch een onverwachte kwinkslag.
KO VAN LEEUWEN.
„Dat betekent zowel een omschakeling
Precies honderddertig jaar geleden, ook
op 19 november, werd het Allegro op een
„Het is ook niet te verwachten dat het er
komt. Het westen en het oosten hebben
eigen operahuizen. Logisch dus dat het
oosten het voornaamste, volledig geoutil
leerde steunpunt wordt, waar het hele
jaar door aan opera wordt gewerkt. In het
zuiden kan dat niet. Hooguit kunnen we
het laatste deel van een produktie in het
zuiden voorbereiden. Je kunt niet van het
Brabants of Limburgs Orkest verwachten
dat ze steeds naar Amsterdam of Den
Haag reizen.”
Caecilia-concert te Amsterdam voor het
eerst uitgevoerd. Nu, na zo vele jaren,
bleek het werk uitnemende muziek te
bevatten, voortreffelijk van structuur en
bijzonder aantrekkelijk door de intieme,
vaak lyrische schoonheid der geïnspireer
de melodieën.
Otakar Trhlik dirigeerde en de zestien
strijkers van het orkest musiceerden al
even geïnspireerd met grote zorg voor
een bezielde, schone klank van verwante
instrumentale timbres.
Simone Signoret schrijft over de politie
ke initiatieven die zij met haar man heeft
genomen, zoals het ondertekenen van het
appel van Stockholm, het manifest tegen
de oorlog in Algerije, het verzoek om
gratie voor het echtpaar Rosenberg. Over
hun betrekkingen met de Franse commu
nistische partij zegt ze: „We zijn verloofd,
maar trouwen niet.”
opera voorzien
„Een groot voordeel is dat ook uitwisse
ling tot de grote mogelijkheden behoort.
Voorstellingen uit het oosten speelt
Forum in het westen en wij komen met
sommige produkties naar het oosten en
noorden van het land. Dat was tot nog toe
niet mogelijk.”
Voor de uitvoering van het tweede
■werk, de Ritmische Studies van de Hon
gaarse Nederlander Geza Frid waren
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Forum blijft ook na
augustus 1977. Dat kan bijna niet anders
nu onze cultuurminister positief blijkt te
staan tegenover het interimrapport,
waarin een landelijke werkgroep een
fusie van Forum met de Nederlandse
Operastichting adviseert. En ais Forum
onverhoopt toch moet verdwijnen, dan
zal Hans de Roo, directeur van de Neder
landse Operastichting in Amsterdam,
alles doen om „degene die een liquidatie-
besluit neemt” van zijn onzalige gedach
te af te brengen.
(Van onze correspondent)
PARIJS. De urn met de as van de beroemde Franse filmspeler Jean Gabin werd
vrijdag ter hoogte van Bront in zee gezet. De ceremonie speelde zich met militaire eer
af. Een admiraal, de minister van marine en de president van de republiek hadden
ervoor gezorgd dat de plechtigheid zou geschieden vanaf een oorlogsbodem.
PARIJS. De Franse filmactrice
Simone Signoret heeft een boek met her
inneringen gepubliceerd dat zij „La nos
talgie n’est plus ce qu’elle etait” noemt,
dat vertelt over een rijk en bewogen leven
en dat schrijverstalent verraadt. Signoret
heeft het over politiek en engagement van
uiteenlopende aard, haar vrienden, de
film en echtgenoot, zanger-acteur Yves
Montand, aan wie ze passages van een
bepaald soort tederheid en bewondering
wijdt. „Ik ben er trots op de vrouw van
deze man te zijn”, schrijft zij.
AMSTERDAM. De Nederlandse
Operastichting zal opnieuw een aantal
voorstellingen geven van Donizetti’s ope
ra Don Pasquale, die voor het Holland
Festival 1973 geënsceneerd werd door
Frans Boerlage en Jelle Rispens en een
herhaling kreeg in het winterseizoen
1973-1974.
Het concert werd begonnen met de ver
tolking van het Allegro voor vier strijk
kwartetten, een gaaf, fraai werk van
Johannes Bernardus van Bree, een van de
begaafdste Nederlandse componisten uit
de eerste helft van de negentiende eeuw.
plechtigheid voor het familie-album.
Waarbij men altijd dient te rekenen met
de door de grote geïllustreerde bladen te
charteren helikopters met fotografen en
hun telelenzen.
Een begrafenis in volle zee komt in de
historie van de Franse marine nauwelijks
meer voor sinds de lijken in koelkamers
kunnen worden bewaard. Een lugubere
begrafenis deed zich voor toen men in
1946 admiraal Dumeunil aan de golven
De bezetting is geheel gewijzigd. De bas
Lieuwe Visser debuteert in de titelrol. De
solistenbezetting vermeldt verder de
namen van de Tsjechische sopraan Jana
Jonasova en de jonge Amerikanen David
Kübler, William Parker en Ivan Thomas.
De regisseur Frans Boerlage, tegenwoor
dig als lector verbonden aan de universi-
teit van Zuid-Californië in Los Angeles, is
weer uitgenodigd om de instudering op
zich te nemen. De muzikale verantwoor
delijkheid draagt de Tsjechisch-
Amerikaanse dirigent Franz Allers. Er
worden voorstellingen gegeven in Sche-
veningen, Rotterdam en Amsterdam.
fotograaf, die een kiekje zal maken van de
„De enige verandering voor het zuiden
van het land is-dat er wat meer voorstel
lingen gespeeld kunnen worden. Wij heb
ben de indruk dat er behoefte bestaat aan
een operavoorziening. Ik verwacht dat het
zuiden meer gaat afnemen dan nu het
geval kan zijn.”
Het plan, dat in het interimrapport is
uitgewerkt, richt zich op het binnen rede
lijke termijn bereikbare. Helemaal ideaal
is het niet. Dat geeft Hans de Roo volmon
dig toe: „Je hoort vaak de kreet dat Neder
land geen operaland is. Ik zeg: dat is niet
waar. Wij zien het aan de publieke belang
stelling. Wij draaien goed. Je zou in vol
doende mate opera moeten aanbieden om
vast te stellen dat Nederland een opera
land is. Dat is nooit gebeurd.”
„Met hetzelfde recht zou je kunnen zeg
gen: Nederland is geen muziekland. Maar
Nederland heeft vele voortreffelijke
orkesten. De orekstsituatie steekt toren
hoog boven die in verschillende omrin
gende landen uit. De ontwikkeling van
opera in Nederland, gesteund door lagere
en hogere overheden, is ontzettend laat op
gang gekomen. Ik denk dat dat oorzaak is
van de kreet dat Nederland geen opera
land is. In ons land is zeker plaats voor
drie volledig geoutilleerde zelfstandige
operagezelschappen. En met drie ben ik
nog aan de lage kant.”
„Forum heeft jarenlang moeten vech
ten tegen moeilijkheden. Sommige aan
vallen waren volledig onredelijk. Die had
den vaak te maken met de wijze van
subsidiëring. Maar als vakman heb ik
meerdere voorstellingen van Forum
gezien van een vertrouwenwekkend
niveau. Als we in Nederland willen komen
tot een operavoorziening waarvan ieder
een die dat wil gebruik kan maken, dan
moeten de uitgangspunten gelijkluidend
zijn. Wat dat betreft, heeft Forum het
altijd moeilijk gehad.”
„Ons plan is een duidelijke ingreep in
de epera in Nederland. Als het gereali
seerd wordt, verwacht ik er grote voorde
len van En eerlijk gezegd, kan ik me niet
anders voorstellen dan dat de minister dit
streven honoreert.”
voorstelling als deze is wat triest. Wat
Nola Rae aan mimekunst laat zien mag
dan niet getuigen van nieuwe ontwikke
lingen, haar verrichtingen vormen een
uitstekende gelegenheid voor een eerste
kennismaking met mime. De verhaaltjes
en personages die deze Australische uit
beeldt zijn gemakkelijk herkenbaar. Nola
Rae gaat rustig tewerk en wijkt niet ver af
van de grondprincipes die voor mime gel
den. Dat betekent een voorstelling waarin
veel spelontwikkelingen voorspelbaar
zijn, maar vakwerk blijft het wel.
AMSTERDAMSEVAART 20
HAARLEM - TEL. 322462
Degenen, die door dit schrikbeeld nu
niet aanwezig waren, hebben in elk geval
een concert gemist, waarop in muzikaal
opzicht veel te genieten viel. Niettemin
kon men de wegblijvers dankbaar zijn,
want de half bezette concertzaal had nu
een verrassend gunstige akoestische
gesteldheid verkregen, ideaal voor een
optimale indruk van de gegeven uitvoe
ringen.
(ADVERTENTIE)
IJMUIDEN. Met een programma van
mimekunst dat vooral vakmatig soepel in
elkaar zit, trad de in Australië geboren
mimekunstenares Nola Rae vrijdagavond
op in het Witte Tejater. Nola is een vrouw
die het vak beheerst. Daar is haar oplei
ding ook naar, zij vervolmaakte haar
mimekunst bij Marcel Marceau na een
gedegen balletopleiding in Engeland aan
de Royal Ballet School. Maar Nola heeft
ook een erg fijnzinnig talent om haar
zwijgende theaterkunst tot leven te wek
ken. Dat demonstreerde zij vrijdag moe
dig voor tien personen betalend publiek.
„Sommige produkties, die in Amster
dam worden voorbereid, krijgen meer
voorstellingen dan de huidige tien. Als je
een stuk in het oosten voorbereidt, krijg je
te maken met zo’n dertig voorstellingen.
Misschien beïnvloedt dat de mogelijkheid
nadelig om bepaalde topsolisten naar hier
te krijgen. In de praktijk zouden dan de
hoofdrollen dubbel bezet moeten
worden.”
De Tsjechische gastdirigent Otakar Trhlik
meer instrumenten nodig om het karakter
van de pittige, inderdaad ritmisch-
kemachtige, vaak sprankelende, flitsende
en zelfs mysterieus klinkende muziek te
accentueren. Het uitstekende resultaat,
door de dirigent met het orkest verkregen,
werd mede bereikt door een gelukkige
aanpassing van de dynamiek. Toen
kwam, nog vóór de pauze, de talentrijke
Nederlandse pianiste Toos Onderden-
wijngaard een overrompelend, ja verbluf
fend virtuoze, door machtige stuwingen
en ook door sterke kracht gekenmerkte
vertolking geven van het eerste Pianocon
cert van Serge Prokofief. Te midden van
bruisende, stormachtige ontwikkelingen
klonk even het Andante als een oase van
vrede en rust bij de uitdrukkingsrijke
zang van de vleugel en de mild-sonore
begeleiding van de dirigent en het orkest,
die de eminente soliste eveneens voortref
felijk hadden vergezeld op de weg naar
hoogtepunten van onstuimigheid.
Jean Gabin stak in de Tweede Wereld
oorlog naar het kamp van de geallieerden
over, waar hij in de marine diende. Hij
beschouwde zich graag als zeeman en had
gewild dat zijn as boven zee zou worden
verstrooid.
Admiraal Gelinet heeft ervoor gezorgd
dat deze wens zo indrukwekkend moge
lijk in vervulling zou gaan. Als oud-
oorlogsvriend van Gabin zag hij kans
voor de plechtigheid de 1100 ton metende
„Lieutenant-Destroyat” zee te laten kie
zen. Ook Gabins familie was aan boord.
Verder waren bij de plechtigheid slechts
de filmacteur Alain Delon en Lino Ventu
ra uitgenodigd, benevens de geliefde sce
narioschrijver van Gabin. Gilles Gran-
gier.
Op dezelfde kade waar nu de .as van
Gabin aan boord ging, nam de filmspeler
een jaar geleden afscheid van zijn zoon
Matthias, die zich had ingescheept op het
marineschoolschip de „Jeanne d’Arc”.
Hoewel het de bedoeling was dat Mat
thias de plechtigheid op volle zee zou
verrichten stortte de jongen in na de
tumultueuze taferelen die zich bij de uit
vaartplechtigheid op het Parijse kerkhof
„Père Lachaise” hadden afgespeeld. Een
enorme meute van sensatiezoekers had
zich verzameld om de beroemdheden te
zien die zich achter de baar hadden gesch
aard. De plechtigheid eindigde in een zeer
onprettige chaos en de familie en de vrien
den moesten langs zijuitgangen voor de
dood door vertrapping worden gered.
Aan boord van de „Lieutenant-
Destroyat” is er alleen de marine-
Amsterdam kan niet het hele
„In het stadium waarin we nu zijn
gekomen met een rapport op tafel waar de
minister positief tegenover staat, lijkt het
me bespottelijk om Forum te laten ver
dwijnen. Het is geen pakje sigaretten. Een
bedrijf dat twintig jaar bestaat, kun je
niet wegvagen alsof die twintig jaar nooit
hebben bestaan. Als Forum wegvalt met
zijn orkest, koor, technische outillage, dan
kun je het hele plan voor een operavoor
ziening in Nederland wel vergeten. Het is
uitgesloten dat wij heel Nederland vanuit
Amsterdam van onera kunnen voorzien.”
Hans de Roo zat evenals zijn Enschede-
se collega Gustav Fulleborn, in de werk
groep die de minister adviseert. Hij onder
streept de onmisbaarheid van Forum. Hij
onderschrijft het fusieadvies. Reden
genoeg om hem in zijn kantoor in de
Amsterdamse Stadsschouwburg te
bezoeken.
„Wij vragen geen overbodige luxe. De
opera in Nederland is in verhouding tot
onze nabuurlanden zeer karig bedeeld.
België, kleiner dan Nederland, heeft vier
volledig geoutilleerde operahuizen.
Tsjecho-Slowakije, een land met 8 a 9
miljoen inwoners, heeft acht operahuizen.
Dat is op elke miljoen mensen één opera
huis. Wij vragen de minister om twee
volledig geoutilleerde operahuizen. Dat is
één op elke 6,5 miljoen inwoners.”
„In feite gaat het om één nationale ope
ravoorziening met een vast steunpunt in
Enschede en een wat losser steunpunt in
het zuiden van het land. De Nederlandse
opera geeft per seizoen rond 170 voorstel
lingen van gemiddeld twintig operapro-
dukties. Forum geeft er ongeveer 140 van
vier a vijf operaprodukties. De Opera
stichting geeft honderd voorstellingen in
Amsterdam. Er zijn vaste series in Den
Haag, Rotterdam en Utrecht, en losse
voorstellingen in plaatsen als Nijmegen,
Eindhoven, Breda, Groningen. Maar
Forum komt met zijn kleinere repertoire
in 30 tot 35 verschillende schouwburgen,
waarvan er vele onvoldoende geoutilleerd
zijn. Dat geheel moet in elkaar geschoven
worden.” -
Amsterdam, Herengracht 548, tel. 020- 5 27 91 II
Amsterdam-Buitenveldert. \ssumburg 150. tel 020-
42 98 60 Haarlem. Houtplein 8. tel. 023 - 31 59 50.
Voor de uitvoering van de vierde Sym
fonie van Bohuslav Martinu werden mas
saliteit van klank en dynamische ontla
dingen karakteristiek. Voor het Allegro
vivo was er zelfs sprake van demonische
opwinding, welke bezworen werd door de
rust van het Largo, waarna het poco Alle
gro de uitvoering met een apotheose van
maximale geluids-expansie, gehoord de
langdurige, geestdriftige bijval van de toe
hoorders, buitengewoon imponerend
besloot.
ÖBMH'
