CPN DRINGT WEER AAN OP AFTREDEN VAN AGT
PPR
Amsterdam
Van Someren trekt fel
van leer tegen kabinet
GETUIGEN IN PROCES VERKLAREN:
ergste kampbeul
Vrijlating Harm
Dost spoedig
verwacht
wil progres
sieve
en dan
dit nog
burgemeester
Fa
De unieke
Ford Fiesta Ghia
als hoofdprijs
„Limburgse ex-SS’er was
7.5
I
De exklusieve Ford Fiesta Ghia
als geweldige hoofdprijs.
If B. h
ZE
Tijdens algemene beschouwing Eerste Kamer
p
r
W
een miljoen gulden aan prijzen
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het rapport-Menten van mr. Hartsuiker en mr.
Perrick is door de belangrijkste woordvoerders uit de Tweede Kamer
vrij kritisch ontvangen. Mevrouw Kappeijne van de Copello (WD)
sprak van een „onthutsend” rapport, waarin de zaak op drie totaal
verschillenden manieren wordt benaderd, „er is de politie, die nuchter
tot arrestatie wilde overgaan, dan het openbaar ministerie dat eerst op
formeel juridische gronden een bewijs wil en daarin volledig vast is
komen te zitten. En dan is er de politieke kant van de verantwoordelij
ke minister die zich te weinig met de zaak heeft beziggehouden”.
Mevrouw Kappeijne hekelde het feit dat Van Agt het rapport over de
ophanden zijnde arrestatie, dat op 10 november op zijn bureau kwam,
niet heeft gelezen omdat hij op het punt stond naar het buitenland te
vertrekken.
Scherpe Kritiek
Treinongeluk
I
me
kr;
wa
joe
on
I
sta
vai
in
o
Blinde stier
60-jarige soldaten
Getuige
Van der Stoel
Microgolven
Sterilisatie
Geurig hondevlees
Vleesvork
Sjibajev
Naamsverandering
Mishandeld
Vrouw doodgereden
(Van onze correspondent)
ROERMOND Het slot op de
mond van de Limburgse ex-SS’er
uit Horn blijft gesloten. „Ik heb
het een keer opengemaakt en
weer gesloten en daarna de sleu
tel weggegooid”, heeft de van ern
stige vergrijpen tegen de mense
lijkheid verdachte Limburger
voorspeld. Gisteren bevestigde
hij dat nog eens doelend op zijn
verregaande bekentenissen in het
gerechtelijk vooronderzoek en
zijn zwijgzaamheid tijdens de
openbare terechtzitting die
maandag in Roermond is begon
nen. Een keer bekende de ver
dachte gisteren nog door dat slot-
op-de-mond heen: „Ik geloof dat
ik in dat kamp het meeste gedaan
heb”.
5
BINNEN- EN BUITENLAND
Tweede-Kamerleden kritisch
(ADVERTENTIE)
Mevr. Van Someren
WEERRAPPORTEN
co
22
16
0
I
over rapport-Menten
Mevrouw Van Someren trok tijdens de
gisteren begonnen algemene beschouwin-
geh.bew.
l.bew.
regen
regen
regen
geh.bew.
geh.bew.
regen
l.bew.
regen
regen
zw.bew.
onbew
sneeuwbui
onbew.
regenbui
regenbui
l.bew
sneeuw7
sneeuw
sneeuwbui
onbew.
onbew.
zw.bew.
geh.bew.
onbew
zw.bew.
onbew.
sneeuw
onbew.
zw.bew.
onbew.
l.bew.
onbew.
sneeuw
sneeuw
sneeuw
mist
regen
onbew
onbew.
onbew.
In het psychiatrisch rapport van prof.
Beyart van de psychiatrische observatie
kliniek in Utrecht wordt opgemerkt dat de
ex-SS’er in een gesprek van onderdanig
naar autoritair kan veranderen. „Over de
oorlogsperiode heeft hij ook met de
onderzoekers niet willen spreken. De
eigen beleving van die periode wil hij niet
meer aan de orde stellen”, aldus de prof,
in zijn rapport. „Als ik er over spreek ben
ik een beest”, heeft de verdachte daar zelf
over gezegd. Na zijn arrestatie in augustus
van dit jaar bracht hij binnen een paar
minuten het gesprek al op zijn doen en
laten in het Bobroeisk. Tegenover de
rechercheurs kwam hij toen al gauw tot
een bekentenis.
President mr. H. te Strake van de Bij
zondere Strafkamer van de Roermondse
rechtbank vindt de uitspraak van de Lim
burger „dat hij het meest gedaan heeft”
Uit de verklaringen bleek dat de Lim
burger nogal variaties aanbracht in zijn
martelmethodes. Getuige Wasserstein zei
dat hij bij dit werk met veel plezier, grijn
zend en lachend, de joden kwelde, trapte,
met water weer bijbracht en meestal
belangrijk. Die uitspraak van de verdach
te zelf klopt met de verklaringen van veel
getuigen. „Hij was de ergste”, hebben de
overlevenden van het joodse slavenkamp
in het Wit-Russische Bobroeisk gezegd. In
dat kamp zou de ex-SS’er zijn aandeel aan
de vernietiging van het joodse volk heb
ben bijgedragen.
Nog veel scherpere kritiek kwam er van
de communist Wolff, die zich ook in het
vorige week gehouden Menten-debat fel
tegen Van Agt afzette. Wolff noemde de
opdracht van mr. Hartsuiker, het onder
zoek naar de gebeurtenissen van tien
dagen geleden dus, mislukt. „Het open
baar ministerie weet het kennelijk ook
niet meer”. Hij noemde de verklaring dat
minister Van Agt het arfestatierapport
niet gelezen had voordat hij naar Roeme
nië vertrok, een „zwak alibi”. Wolff drong,
evenals hij vorige week deed, aan op het
aftreden van minister Van Agt.
„De staatkundige en feitelijke verant
woordelijkheid in de zaak-Menten blijft
bij minister Van Agt liggen. Er zijn dingen
nagelaten die hij had kunnen doen. Hij
had een bepaalde waakzaamheid kunnen
gelasten. Dat is niet gebeurd, anders had
hij zich daar in de Kamer zeker op beroe
pen”. aldus dr. Lou de Jong, directeur van
het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumen
tatie in Amsterdam in een eerste reactie
doorging totdat de dood erop volgde. „Als
de man niet dood was werd hij later toch
door de verdachte doodgemaakt”.
Het vermoorden met de laars op de nek
zou volgens getuige Sissholz elke dag en
volgens Weksman elke avond geschieden.
Weksman: „Hij deed het als hij alleen
was”. Getuige Sporting heeft verklaard
dat bij een appèl 73 joden werden geteld,
dat was één te veel en de ex-SS’er bracht
met een nekschot de stand weer in even
wicht. „Ben je nog niet kapot smerige
jood”, zei hij tot zijn slachtoffers waarop
hij bleef staan tot ze dood waren, luiden
de verklaringen van anderen.
op het voorlopige rapport, dat hij overi
gens dinsdagavond nog niet gelezen had.
Dat, zoals uit het voorlopig rapport blijkt,
de Amsterdamse hoofdofficier van justi
tie mr. Messchaert had vastgehouden aan
arrestatie op maandag in plaats van het
weekeinde, ook al omdat was overlegd
met het ministerie van justitie dat er op
maandag een persconferentie zou worden
gehouden, vindt dr. De Jong vreemd.
„Zo’n persconferentie had toch ook op
bijvoorbeeld zaterdag gehouden kunnen
worden?”
De PvdA-fractievoorzitter in de Eerste
Kamer, drs. Vermeer, heeft dinsdag tij
dens de algemene beschouwingen kritiek
geuit op de uitlating van minister Van
Agt, dat de verontwaardiging rond zijn
beleid in de zaak-Menten „niet geheel zui
ver is”. Vooral Van Agts opmerking dat
de verontwaardiging onderdeel is van een
schade-actie tegen het CDA, viel bij hem
verkeerd. „Heeft de minister eigenlijk wel
voldoende oog voor de beschadiging die
zijn optreden heeft veroorzaakt bij al
Op verzoek van mr. Hartkamp en de
Nederlandse consul in Dusseldorp beslo
ten de Duitse autoriteiten Harm Dost niet
over te plaatsen. Een dergelijke overplaat
sing van een huis van bewaring naar een
gevangenis is gebruikelijk als beroepsmo
gelijkheden zijn uitgeput. Zoals gemeld
wees het hooggerechtshof in Karlsruhe op
21 oktober een verzoek tot revisie van het
vonnis (hoger geroep) af.
degenen, die met afschuwelijke herinne
ringen aan de oorlog zitten?” zo vroeg
Vermeer.
Bij een treinongeluk in het Spaanse
stadje Masalfasar, bij Valencia, zijn giste
ren veertien personen om het leven geko
men en 21 gewond. Het ongeluk gebeurde
doordat de trein in botsing kwam met een
truck met oplegger, die op een overgang
stond.
Ie
VE
vt
v<
et
5
1
0
6
6
17
I
erti
ach
wij
wir
tra
pei
I
vo<
pei
vo<
vei
Ondanks al die vereiste bekwaamhe
den zal zo’n burgemeester weinig por
tefeuilles mogen beheren, vindt de
PPR.
Naar bekend zal de huidige burger
vader, dr. Ivo Samkalden, volgend jaar
worden gepensioneerd. In een gesten
cilde persverklaring zegt de kerngroep
(het bestuur) van de PPR Amsterdam
zo vroeg te zijn met haar bijdrage over
de opvolging van dr. Samkalden „van
wege haar teleurstelling in het optre
den van de twee laatste burgemees
ters”.
AMSTERDAM (ANP). Als het aan
de PPR ligt krijgt Amsterdam een
progressieve burgemeester, die wijs
heid paart aan begrip, die mee wil
werken aan een linkse stadspolitiek,
die open staat voor bestuurlijke en
ambtelijke reorganisaties, die deskun
dig is op het gebied van stadsvernieu
wing en de daarmee gepaard gaande
sociale nood en die bovendien ook nog
verstand moet hebben van financiën’
l
der
sta
ner
der
mii
I
coi
40
Sp
he
po
de
Ff
mi
ki'
be
ve
mi
tei
en
re:
ge
sc
v<
g
V.
w
I
nis!
ner
ver
inb
,JW
uit)
ee
zi(
se
kl
re
re
.dc
„V
Et
ee
st
2:
w
si
11
V'
V
n
ti
v
h
v
ri
v
1
he
on
op
zij
vo
vn
vo
5
1
1
3
3
2
2
0.2
7
3
0.2
0.5
0
0.2
0
8
1
0
1
6
1
0
0,
o!
0.6
0
0
o
6
0
0
0
0.6
0.4
0.2
0
22
0
3
3
6
6
6
5
5
8
5
5
5
17
13
3
9
7
5
6
1
2
4
16
12
6
3
11
17
15
2
16
1
16
12
2
4
5
18
13
22
w
w
wzw
wzw
w
w
w
wzw
w
wzw
w
nnw
n
wnw
wzw
W
wzw
w.st.
nnw
ono
w
no
wzw
w
w
w.st.
nw
w.st.
wzw
nnw
nnw
w
ono
n
WRW
W1W
zzw
W.st.
n
w.st.
w
zzw
4
2
1
1
4
4
1
5
2
4
9
1
1
3
2
r
2
5
2
4
5
2
1
0
3
6
1
1
7
het weer
I
„Als een blinde stier ging hij tekeer tot
de dood intrad en ik heb begrepen dat
andere SS’ers uit vrees om voor de ver
dachte onder te doen dan ook meededen
aan gruweldaden”, aldus Wasserstein die
verklaarde dat tot verbazing van de
kampbewoners het regime in september
1943 beter werd. De ex-SS’er zou toen
onder invloed van de affectie voor een
Rode Kruiszuster zelfs voedsel uit de stad
naar het kamp hebben gebracht. „Neen”,
verklaren de getuigen, „hij stal het weini
ge voedsel van ons om het aan de meisjes
in de stad te geven”.
De kok had als specialiteit dat hij de
joden van hun geslachtsdeel beroofde. Zij
moesten dat orgaan op het hakblok in de
keuken leggen en met een bijl sloeg Rie
mer er dan op los. Dat heeft de verdachte
eenmaal ook gedaan. Wasserstein deelde
gisteren ongevraagd mee dat hij ook een
maal „zelf gezien heeft dat de Limburger,
de kok en de kampcommandant met zwe
pen sloegen op het geslachtsorgaan van
een jood dat deze op het hakblok had
moeten leggen. „Heeft verdachte meer
gruwelen begaan dan de andere SS’ers?’
vroeg mr. Te Strake en resoluut klonk
Wassersteins antwoord: „Daarvan ben ik
overtuigd”
Bij de regering die vanmorgen aan haar
antwoord zal beginnen, vielen de woorden
van mevrouw Van Someren niet in goede
aarde. Verscheidene malen beten Den Uyl
en zijn mede-bewindslieden via interrup
ties fel van zich af. Zo maakte minister
Boersma zich kwaad over de opmerking
van mevrouw Van Someren dat KVP en
ARP hand- en spandiensten zouden ver
richten aan het starre modeldenken van
de PvdA. Minister Vredeling bestreed
voorts met felheid haar bewering dat hij
uit angst voor de PvdA-achterban heeft
nagelaten om duidelijk te maken dat de
Sovjet-Unie op defensiegebied over een
geweldige suprematie beschikt in vergelij
king met West-Europa.
Als zich niet genoeg vrijwilligers mel
den voor militaire dienst in het Zuidafri-
kaanse leger zal de dienstplichtige leeftijd
worden verhoogd tot 60 jaar. zo heeft de
Zuidafrikaanse minister van defensie
Botha, gisteren aangekondigd. Botha zei
niet te denken dat het binnenkort zal
neerkomen op een volledige mobilisatie,
maar dat men op ernstige situaties voor
bereid moet zijn-
Voor het eerst is een slachtoffer van de
verdachte aan het woord gekomen. Het is
de in Duitsland wonende Isaak Wasser
stein, die in 1942 uit het getto van War
schau naar Bobroeisk is vervoerd. Hij
verklaarde getuige te zijn geweest van
tientallen moorden die de Limburger
heeft gepleegd.
gen herhaaldelijk vergelijkingen met de
situatie van voor de Tweede Wereldoorlog
toen, aldus de WD-woordvoerster, onze
vrijheid eveneens in gevaar was. Zij vroeg
zich af of er in de toekomst nog van een
vrije democratie sprake zal zijn gezien de
„hausse in marxisme en het groeiend ver
langen naar dictatuur”. Zij besloot haar
aanval op het kabinet met de waarschu
wing dat de opgroeiende jeugd „ons nooit
een verlies van vrijheid zal vergeven,
evenmin als de jeugd van 1945 de
Chamberlain-generatie heeft kunnen ver
geven”.
Onder bewaking van de verdachte is hij
na de opheffing van het kamp met 40
overlevenden uit het werkkamp en 50
anderen die in een troepenmagazijn werk
ten naar Minsk vervoerd. Wasserstein zegt
in leven te zijn gebleven omdat hij in de
keuken werkte. Hier werkte een kok die
met de commandant van het kamp, een
Unterscharführer en de Limbruger het
moordtrio vormde.
De ex-SS’er genoot een faam als „moor
dende voetballer”. Dat was zijn speciali
teit zei men in het kamp. Hij had de
gewoonte om vriendelijk te zeggen: „Kom
hier mijn vriend” en daarna sprong hij
omhoog om „als een voetballer de jood
tegen de borst te springen” waardoor deze
op de grond viel. De verdachte zette daar
na zijn voet op de nek van de gevallene
totdat deze overleed.
DONDERDAG 25 NOVEMBER
Zon- en maanstanden
Zon op 8.17 uur onder 16.37 uur
Maan op 11.35 uur onder 21.09 uur
Te winnen in de Nationale Puzzelaktle tbr
Nationaal Fonda Beter Leren
Minister Van der Stoel zal, als voorzitter
van de ministerraad van de EEG, op 1 en 2
december een bezoek brengen aan Bel
grado. Hij zal dan waarschijnlijk een
gemeenschappelijke verklaring van de
EEG en Joego-Slavië ondertekenen over
de toekomstige betrekkingen. De verkla
ring zal een puur economisch karakter
hebben.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De fractievoorzitster van de VVD in de Eerste Kamer, mevrouw Van
Someren-Downer heeft gisteren een ongemeen felle aanval gedaan op het kabinet-Den
Uyl. Volgens mevrouw Van Someren dreigt in Nederland de democratische vrijheid
verloren te gaan door het optreden van radicaal-socialistische bewindslieden. „De
PvdA behoort in de huidige situatie geen regeringsverantwoordelijkheid te dragen.
De risico’s zijn te groot”, zo betoogde zij.
Onderzoekingen in de Sovjet-Unie heb
ben aangetoond dat het menselijk gedrag
kan worden gewijzigd door gebruik te
maken van microgolven, zo staat te lezen
in een rapport dat het Pentagon aan de
Amerikaanse pers heeft verstrekt. Met de
microgolven kunnen hartaanvallen wor
den opgewekt, het gedrag van bijvoor
beeld diplomaten kan worden gewijzigd
en personen die een verhoor ondergaan
kunnen tot antwoorden worden gedwon
gen, zegt het rapport.
Weer in binnen- en
buitenland
I
LITER PER
100 km
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zuid-Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
Wenen
Zurich
Casablanca
Istanboel
Las Palmas
New York
Tel-Aviv
Dat laatste werd ook gekritiseerd door
PvdA-woordvoerder Kosto, die zich
afvroeg „wat er gebeurt als een minister
het land verlaat en zo'n rapport niet eens
leest, terwijl'bovendien zijn ambtenaren
hem er niet eens op attent maken”. Hij
wilde aan het rapport nog geen eindoor
deel verbinden, maar zei wel groot belang
De advocaat, mr. R. Harskamp uit
Utrecht, baseert deze verwachtng op het
niet-overplaatsen van Dost van het Dus-
seldorpse huis van bewaring naar de
i gevangenis in Duisburg.
Artsen van de Amerikaanse regering
hebben tussen 1973 en 1976 meer dan 3.400
Amerikaanse Indianen gesteriliseerd.
Zeer waarschijnlijk hadden zij daarvoor
geen toestemming ontvangen van de
betrokkenen, aldus heeft de Amerikaanse
Algemene rekenkamer gisteren bekend
gemaakt. De ingrepen zouden zijn ver
richt door artsen van de „gezondheids
dienst voor Indianen”. De meeste gesteri-
liseerden zijn vrouwen.
ARNHEM (AP). De raadsman van de
28-jarige Arnhemmer Harm Dost, door de
Duitse justitie wegens hasjverkoop in
Nederland tot drie jaar en negen maan
den gevangenisstraf veroordeeld, ver
wacht dat de uitlevering van Dost niet
lang meer zal duren.
Volgens de PvdA-senator moeten we
hier meer denken aan die beschadigingen
dan aan die van een individuele bewinds
man. Hij drong aan op zo spoedig mogelij
ke opheldering over de toedracht van de
zaak, mede omdat in recente publikaties
secretaris-generaal Mulder van justitie
naar zijn mening duidelijk als schuldige is
aangewezen.
D’66-fractievoorzitter Terlouw vindt
dat het openbaar ministerie een onbegrij
pelijke nonchalance aan de dag gelegd
heeft ten aanzien van de aanhoudign vaq,
Menten.
De drie christen-democratische fracties
in de Tweede Kamer vinden dat er sprake
is van een „openhartige reportage” en
zeggen met vertrouwen het resultaat van
het door Van Agt toegezegde onderzoek af
te wachten. Er blijven wel enkele onopge
helderde punten, zo meent ook het CDA.
Procureur-generaal mr. Hartsuiker (links) overhandigt minister van Justitie Van Agt
het voorlopige rapport over de mislukte arrestatie van Menten.
Hondevlees, waarvan Chinezen geloven
dat het goed is tegen verkoudheid, is giste
ren op regeringsorder van de menulijsten
in restaurants te Taiwan afgevoerd. De
Taiwanese regering wil hiermee voorko
men dat dieven gestolen huisdieren aan
restaurants gaan vérkopen. In de eethui
zen werd het voedsel aanbevolen als geu
rig vlees.
Een Groningse prostituee heeft een
klant met een vleesvork gestoken, nadat
zij ruzie hadden gekregen over de prijs.
De man wilde op een gegeven moment
onverrichterzake weg gaan, maar de pros*
tituee eiste geld omdat zij zich al gedeelte
lijk ontkleed had. De man wilde niet beta
len, waarop de vrouw hem met een vlees
vork diepe wonden toebracht. Hij moest
zich in het ziekenhuis laten behandelen
waarna hij naar de politie stapte om aan
gifte van mishandeling te doen.
De 61-jarige Alexei Sjibajev, de eerste
partijsecretaris van Saratov is gisteren
gekozen tot Russisch vakbondslei
der. De post was sinds 22 mei van het
vorig jaar vacant na het ontslag van
Alexander Sielepin. Als afgevaardigde bij
de Opperste Sovjet is Sjibajev herkozen-
tot lid van het centrale comité.
Waterstanden IJmuiden
Hoogwater 5.57 uur en 18.14 uur
Laagwater 1.41 uui en 14.01 uur
De officiële naam van de Libische Ara
bische Republiek wordt veranderd in de
Libische Volksrepubliek. De militaire lei
der van het land, Kolonel Kaaaati heeft
dit dezer dagen bekend gemaakt. Als
reden voerde de leider aan dat het land
een volksrepubliek is geworden omdat het
democratische experiment in de praktijk
is omgezet.
Steeds meer vrouwen die door echtge
noot of vriend worden mishandeld blijken
de weg te vihden naar het opvangtehuis
van de stichting „Blijf van mijn lijf”. In de
eerste tien maanden van dit jaar kwamen
226 vrouwen met 340 kinderen bij de stich
ting om hulp vragen. In 1975 waren dit 188
vrouwen met 257 kinderen. De cijfers wer
den gisteren verstrekt bij het eerste jaar
verslag van de stichting, die anderhalf
jaar geleden in Amsterdam haar werk
zaamheden begon.
Om onze aktie nog grootser
temaken, hebben wij een
‘unieke finale-prijs. De Ford
Fièsta Ghia, het meest*
luxueuze model van deze
nieuwe Ford serie. Met een
sterke, soepele motor van
45 DIN pk. Met zeer luxueuze
bekleding binnenin. Perfekt
gevormde stoelen en veilige hoofd
steunen. Daarnaast biedt de Fiesta
Een dronken automobilist heeft in Rot
terdam een vrouw doodgereden. Hij
schepte de vrouw toen zij een zebrapad
trachtte over te steken. Volgens getuigen
reed de man veel te hard. Aanvankelijk
was de man na het ongeluk met grote
snelheid doorgereden, maar meldde zich
na een half uur bij de politie. Het bleek dat
hij onder invloed zijn wagen had
bestuurd.
Ghia brede lichtgewicht
metalen velgen en 155 SR 12
staalgordel radiaalbanden
vooreen nog betere
wegligging. Uitgerust met o.a.
gelaagde voorruit, oprolbare
3-punts veiligheidsgordels,
achterruitverwarming met een
sproeier/wisser installatie op de
derde deur. Deze unieke
auto kunt u winnen.
te hechten aan de zaak van de politieke
verantwoordelijkheid. Kosto zei minister
Van Agt om een nadere opheldering te
zullen vragen. Dat zal vermoedelijk
gebeuren in de vaste Tweede-
Kamercommissie voor justitie.
«'3
gi
■eg c.5
b Z Éi
