EEUWENLANGE STRIJD TUSSEN KERK EN STAAT
Schilderkunst
van 1945-1975
Anton Zischka oneens met
pessimisme Club van Rome
I LITERATUUR IN HET KORT
Vestdijk-hausse
ander soort naslagwerk
Houden van
zee-aquarium
„Dit is je wereld”:
Ml’
I
- „a,j IJ- 11 w*
!?1
Rijmpjes rond
weervoorspelling
19
DONDERDAG
2
DECEMBER
19 76
WIJ ONTVINGEK
ien
f
I
Mag
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boèkenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
VAN GOOR ZONEN DEN HAAG
v -
VKÜtti
<li WIM
ilil. BK'tl
t w
1 11
jrr
«’r s
Van Reformatie tot Revolutie
met
H.R.
H.R.
alleen
H.R.
H.S.
te
HEIN STEEHOUWER
H. R.
Het slot van Versailles voor de verbouwingen van Hardouin, Mansart en
De Cotte. Een schilderij van Patel (1668).
alleen
naar
ook
onder
De
literaire
korte en zeer pregnant
geschreven verhandelin
gen. Heel knap en heel
boeiend.
„Elseviers Zakatlas”, de 23ste druk
van de laagst geprijsde complete za
katlas. (ƒ8.90). In kort bestek is er
veel in te vinden: Geografische en
fysischgeografische gegevens, geogra
fische kaarten, landentekst, alfabe
tisch per werelddeel, vlaggen van alle
onafhankelijke landen, register van
alle op de kaarten voorkomende lan
den. Handig voor kantoor en thuis.
Jan de Hartog: „De oorlog van het
Lam", het vierde en laatste deel van
de vierdelige romancyclus: „Het Ko
ninkrijk van de vrede”.
„Eerste Hulp bij rampen”, georga
niseerde geneeskundige hulpverlening.
Tweede druk van deze zeer nuttige
handleidling.
Siegfried Lenz: „Het doordeweekse
been, en andere verhalen”. W. Wie-
kel-Berg zorgde voor de vertaling
van de bundel van deze in Duitsland
zeer veel gelezen auteur, 9.90).
Joseph Joffo: „Applaus voor Anna”-
Henriette Martens zorgde voor de
vertaling van dit tweede boek van de
Parijse Kapper, die kort geleden de
buteerde met „Een zak vol knik
kers”. Beide boeken hebben de vlucht
voor het anti-semitisme als thema.
13.90).
Geschiedschrijving blijft een uiterst lastige bezigheid. Zeker als je zo’n
driehonderd jaar moet bundelen in zo'n 660 pagina’s, zoals gebeurt in het
zevende deel van de Universele Wereldgeschiedenis, dat als beeldende titel
meekreeg van de reformatie tot de revolutie. En met die reformatie wordt -
natuurlijk de beweging van Luther bedoeld en met de revolutie de omwente
ling die de Verenigde Staten geboren deed worden. Wat moet je doen met zo’n
omvattend en ingrijpend stuk historie? Kun je aan alle verlangens recht doen?
Moet je de grote lijnen aanhouden of ga je je ook op zijpaden begeven, omdat
die juist zo interessant en onthullend kunnen zijn? Golo Mann, die de hoofd
redactie voert van deze geschiedschrijving, besloot grote happen van zo op het
oog afgeronde onderwerpen aan nauwkeurig onderzoek te onderwerpen. Maar
die subjecten grijpen natuurlijk toch altijd weer in elkaar. Geschiedenis voedt
zich nu eenmaal op de bodem van de historie.
„Anti-stress programma”, met als
ondertitel „Zo blijft u het dagelijks
leven de baas” is van de Duitse dr. H.
Lindemann, in het Nederlands be
werkt door P. Fiedeldij Dop. Stress is
de psychische beklemming die dé
mens zichzelf aandoet, maar daartoe
wel „aangespoord” door de moderne
maatschappij. Hoe leert men er in
vrede mee leven als de omstandighe
den toch niet te veranderen zijn? De
schrijver wijst daartoe allerlei wegen
aan, ontleend zowel aan de westerse
psychologie als aan ’oosterse metho
den. Het is beslist een goed boek,
zeker voor hen, die niet zo onder
stress lijden, dat ze nog aan het lezen
van dergelijke boeken toekomen. Die
vinden er veel goede adviezen in op
het gebied van ademhaling, ontspan
ning, lichaamsbeweging en voeding.
(14.90).
les van documenten. Universele We
reldgeschiedenis, deel zeven. „Van de
reformatie tot de Revolutie”. Uitgeve
rij .Scheltens en Giltay.
loop van drie eeuwen ontwikkelde).
Daniël Heartz neemt dit muzikale
intermezzo voor zijn rekening. Zoals
steeds vindt men in dit gedeelte van
de geschiedschrijving veel illustraties
plus een aantal intrigerende facsimi-
essayist,
dichter,
en bo-
Het houden van een zeeaquarium
ligt tegenwoordig binnen ieders be
reik. Het vereist natuurlijk wel een
financiële injectie maar de nieuwste
aquariumtechnieken zorgen ervoor
dat een dergelijk „bassin” zelfs ge
makkelijk in een huiskamer valt aan
te leggen. Natuurlijk vormen een
deskundige voorlichting en een ade
quate begeleiding van een dergelijk
arbeidsintensieve hobby een voor
waarde om met succes zo’n aquarium
te houden. Daarom is het een goed
idee van Elsevier geweest om het
Groot Zeeaquariumboek uit te geven.
De prijs van 69 gulden is natuurlijk
niet gering, maar dit omvangrijke
werk is eigenlijk onontbeerlijk voor
iedereen die met deze materie
maken heeft. Het boek, geschreven
door Karl Probst (praktijkman op dit
terrein) en Jijrgen Lange (conserva
tor bij het Wilhelmina Aquarium in
Stuttgart), is schitterend uitgevoerd
met ondermeer 200 prachtige kleu
renfoto’s en instructieve tekeningen.
De belangrijkste vissoorten worden
beschreven en er worden deskundige
aanwijzingen gegeven hoe deze dieren
verzorgd moeten worden. Bijzondere
aandacht wordt besteed aan de aan
schaffing, respectievelijk vangst, het
vervoer, de eerste verzorging (over
plaatsen en gewinning, quarantaine
etc) het juiste voedsel en gedrag van
de zeedieren. Kortom: Een bijzonder
leerzaam en eigenlijk onmisbaar
standaardwerk voor iedereen die een
dergelijk aquarium er op na houdt of
in de toekomst eventueel wil aan
schaffen.
„Kalorieënwijzer” van Mia Snelder,
een uiterst nuttig boekje, klein en
dun van formaat, om zo in je zak te
steken en regelmatig en snel even te
raadplegen. Want mensen: „We eten
te veel.we drinken te veel...-
Ingewikelde diëten hoeft echt niet
voor de meeste te mollige mensen;
niet eten is heel slecht, maar verant
woord, bewust en gezond eten is echt
niet zo moeilijk. En vooral niet snoe
pen, dat is uitgesproken funest, ook
voor het gebit en meestal
maar een slechte gewoonte.
M
_,V
1
«Ss
SIMON VESTDIJK is
jarenlang de man ge
weest van de kleine op
lagen voor de grote le
zers, de werkelijk geïn-
teresseerden bedoel ik
daarmee. Zijn „Aktaion
onder de sterren”- las ik
voor de oorlog, gevolgd
door zijn kritieken op
„Een liefde in avond
land” van Denis de
Rougemont in het blad
„Groot Nederland” in
de eerste oorlogsjaren,
totdat het uiteraard
moest verdwijnen. Maar
wat niet verdween was
mijn diepgaande inte
resse in al wat mij van
Vestdijk
ogen is-
destijds
Het idee om een naslagwerk als dit
te maken: gegevens, feiten en we
tenswaardigheden gegroepeerd rond
een onderwerp; zaken die met elkaar
te maken hebben ook bij elkaar te
presenteren; dat idee is geconcreti
seerd door de Engelsman James Mit
chell, natuurlijk met een fors redac
tioneel team aan zijn zij. Vanuit
Engeland zijn dit idee en zijn uitwer
king uitgezwermd over de hele we
reld. Zoals tegenwoordig steeds meer
het geval is, ontstond er een coöpera
tie, waardoor het mogelijk is grote
uitgaven tot een feit te maken. Voor
een land alleen als Nederland om
maar iets te noemen zou het een
utopie Zijn geweest zoiets te realise
ren.
In de serie: „Vakantie en vrije tijd”
twee watersportboekjes: „Waterskiën”
door E. en R- Pauli en „Windsurfing”
door E. Prade. Beide sporten zijn de
laatste jaren ook in Nederland erg
„in”, reden genoeg voor liefhebbers
om zich voor theorie, praktijk en
techniek eens in deze boekjes te ver
diepen. (ƒ8.90).
TELEBOEK AMSTERDAM
Na: „Prive over Prive” zijn nu ook
de „Privé Geheimen” door Henk van
der Meyden in drukvorm geopen
baard. In de vorm van kleine stukjes
geeft dit boek, als ware het een
kaleidoseoop, herinneringen, ervarin
gen, .belevenissen, ontmoetingen, be
schouwingen en gedachten van de
schrijver weer, 15,-.)
L.J. VEEN-WAGENINGEN
Dit zevende deel start met het
tijdperk van Karel V, waarin wel
zeer centraal de godsdienst staat. Ro
me, tot dan toe oppermachtig - en
dan bedoelen we het Vaticaanse Ro
me - zag ineens zijn godsdienstige-
dictatuur gebroken worden. Natuur
lijk niet alleen door een Luther, een
Zwingli, een Calvijn en diens ferven
te aanhangers. Natuurlijk ook door
innerlijke verzwakking, decadentie,
hoogmoed en uiterlijk vertoon, dat
vaak het gebrek aan geestelijke diep
gang moest verhullen. Maar de faca
des werden, met reusachtig gekraak
in alle geledingen, neergehaald. Lu
ther probeerde weer naar de kern
terug te komen. En uiteindelijk profi
teerde de roomskatholieke kerk daar
ook spiritueel van. Het concilie van
Trente schudde veel ballast over
boord. Als een spannend verhaal laat
zich weer de bekende - maar hier
gedetailleerd uitgewerkte - geschiede
nis lezen: de strijd van wereldlijke
en geestelijke machthebbers om de
hegemonie. Heinrich Lutz brengt het
prima leesbaar over. Golo Mann
neemt behalve de periode van de
Dertigjarige Oorlog die ons in Neder
land wellicht minder aanspreekt, om
dat we het in die tijd in eigen land
druk hadden met de vestiging van
onze staat en de greep naar de com
merciële (en daarna ook culturele)
macht, ook het geestelijk leven in
Europa aan het eind van de zeven
tiende eeuw onder de loep.
Over ons bloedeigen land gespro
ken: er worden niet al te veel blad
zijden aan besteed in dit toch wel
Duits georiënteerde deel van de we
reldgeschiedenis. (Misschien is dat
wel goed, omdat ons vroeger immers
altijd maar voorgehouden werd, dat
wij een enorm belangrijke natie wa
ren, die practisch op zijn eentje de
wereldzeeën beheerste. Buitenlanders,
zaken, waar we nu gerust mee leven.
Overigens: als er geen acties waren
gevoerd voor minstens wat meer zorg
vuldigheid bij nieuwe soorten van
energiewinning dan was er wellicht
geen Club van Rome noch een Anton
Zischka meer geweest. Men ziet het:
dit „Wereld is nog steeds rijk” is een
boek, dat tot discussiëren aanleiding
geeft. Zischka is trouwens pas met
zijn boek gekomen na het rapport
van Rome. Die club heeft de grote
aanzet tot het kritisch benaderen van
ons maatschappelijk bestel gegeven.
Alleen daarom al kan men die Club
een prima stelletje mensen noemen,
pessimistisch of niet. „De wereld is
nog steeds rijk” verscheen bij uitge
verij Keesing. Prijs f 49.50
Het is alles niet alleen
voor degenen die als
ik uit nostalgie her
lezen, maar ook voor
hen die later in de tijd
en eventueel voor het
eerst willen constateren
hoe boeiend Vestdijk ei
genlijk wei is voor hen,
die aan alle kanten
grasduinen in literatuur
van gehalte. Ze kunnen
hun persoonlijke me-
M
5
Heinrich Mann: „De Onderdaan”,
dat evenals zijn andere bekende
boek: „De Blauwe Engel” al vele
herdrukken heeft beleefd, maar altijd
nog weer het lezen of herlezen waard
is.
Maar de Oostenrijker gaat verder:
„Die prognoses passen, zoals gezegd,
in het straatje van de communisten,
die hun eigen noodlijdende economie
„wetenschappelijk” kunnen recht
vaardigen, en zij verschaffen materi
aal aan allen, die de bestaande „wes
telijke” economische orde van de
hand wijzen”. En Zischka gaat nog
even door met zijn aanvallen op de
communisten - in de voortreffelijke
geest van koude-oorlog-syndromen en
McCarthy-jachten. Het komt er ei
genlijk op neer dat de Club van
Rome een vereniging is, die alleen
maar ten dienste van het communis
me pessismistische voorspellingen
heeft gedaan.
Gelukkig is het niet allemaal onzin
wat „Rome” gezegd heeft. Zischka laat
weten, dat er wel degelijk milieu- en
grondstoffenproblemen zijn en dat er
bevolkings- en maatschappijvraag-
stukken bestaan. Zoals bijv, het recht
van staking. Hij vindt, dat de slinger
te ver is doorgeslagen: rechteloosheid
sloeg om in teveel macht (van de
vakbeweging, HR). Hij zegt: „Vroeger
troffen stakingen de fabrikanten op
hun gevoelige plaats, hun geldbuidel.
Tegenwoordig treffen zij vooral de
consumenten, die in meerderheid uit
arbeiders bestaan”. Natuurlijk is zo’n
aangehaald stukje tekst uit zijn ver
band gerukt. Maar toch het geeft de
stellingen aan vanwaar uit Zischka
redeneert. Daar moet men al lezend
rekening mee houden.
Het boek heeft veel lezenswaardige
stof. Het gaat in op een groot aantal
problemen. Het draagt ook veel cij
fermateriaal en gegevens aan. Ter
overweging. En Zischka mag dan een
optimistischer kijk op onze toekomst
hebben, ook hij ontkomt niet aan de
constatering, dat veel zaken ons bo
ven het hoofd groeien of niet tot een
oplossing komen. Het is gemakkelijk
te zeggen, dat de atomaire krachtbron
nen alleen maar moeten worden aan-
gewendten dienste van de mensheid.
Maar wie kent momenteel de gevol
gen van de kernontwikkeling in de
nabije of verre toekomst (neem eens
het probleem van het opbergen van
het atoomafval)? Dat kun je niet al
leen afschuiven op angst voor het on
bekende of door de redering op te zet
ten: vroeger was men ook bang voor
die tenslotte deze geschiedkundige
bijbel samenstelden - zij het met
Nederlandse inbreng in de Neder
landse bewerking - zullen de zaken
wel wat objectiever bekijken. Neem
je dan maar aan.
Ivan Roots bespreekt de ontwikke
ling van Engeland vanaf Jacobus I
tot en met de restauratie, kortom de
Engelse Revolutie; Victor-Luzien Ta-
pie volgt de ontwikkeling van Frank
rijk - en daarmee van het westelijk
Europa - in de eeuw van Lodewijk
IV, een eeuw, waarin veel veran
derde. de groei naar het Franse impe
rialisme, dat op zijn beurt weer heel
Europa tegen zich deed mobiliseren.
Het einde van die eeuw bracht het
verlies van Frankrijks staatskundige
macht, maar de roem van Versailles
bleef; de eulturele invloed.
We schuiven een hondertal jaren
op en belanden met Adam Wandrusz-
ka in de achttiende eeuw. Ook nu
weer: oorlogen, oorlogen, allianties,
intrigues, staatshervormingen. Van de
alleenheerser naar het verlichte abso
lutisme. En natuurlijk zijn er ook nu
weer, de conflicten tussen kerk en
staat. Dat alles liep uit qp de Ver
lichting, het protest tegen de uitslui
tende macht van de traditie. Daaro
ver handelt een essay van Fritz
Schalk, die laat zien, dat de eeuw
van het rationalisme tegelijkertijd de
eeuw was, waarin de geschiedenis pas
goed ontdekt werd. De grote geesten
marcheren voorbij: Reaumur, Buffon,
Voltaire, Herder. Gibbon. Voordat
Edmund Morgan belandt bij de Ame
rikaanse Revolutie - daar is dezer
dagen bij het tweehonderdjarig be
staan van de VS al heel wat over
geschreven - vindt men in dit boek
een samenvatting over de ontwikke
ling van de muziek in Europa (in
feite een willekeurige greep uit het
rijke culturele leven, dat zich in de
We kunnen ons voorstellen, dat de uitgeverij Het Spectrum met enige trots
het vierdelig werk „Dit is je wereld” heeft aangekondigd. Het eerste deel van
deze uitgave (ruim vijfhonderd pagina’s) is uitgekomen; de rest volgt in fe
bruari 1977. Het is een encyclopedisch werk, maar dan niet in de gebruikelijke
zin. Dus geen alfabetische registers, strak afgelijnd, met tekst en eventueel een
toelichtende illustratie van het trefwoord. Maar ook geen neiging tot volledig
heid, omdat men besefte dat men toch nooit compleet kan zijn. Natuurlijk is
er wel naar gestreefd een degelijke selectie te maken.
kal,
I
slot van het viertal boeken komt een
register van trefwoorden (alfabe
tisch), die voorkomen in de afzonder
lijke artikelen.
Het plezierige is, dat „Dit is je
wereld” is opgezet als een goed be
grijpelijke informatiebron. Geen
technische hoogstandjes of voor de
leek onbegrijpelijke vakteksten. De
manier van opmaak en de enorme
massa illustraties (tekeningen en fo
to’s) noden tot kijken en lezen. Het
is, zoals Mitchell opmerkt in zijn
voorwoord, geen boekwerk om ontzag
in te boezemen. Het is er om ter
hand te worden genomen, gelezen,
geraadpleegd. Men kan het er, zo
geeft hij toe, wellicht ook 'wel eens
oneens mee zijn. Dat laatste kan
gebeuren op terreinen, waar alles nog
in ontwikkeling is, waar emoties een
rol spelen, waar nog geen pasklare
formules klaar liggen. De redactie
heeft zich uiteraard, zoals men bij
werken als dit als eerste vereiste
moet stellen objectief opgesteld,
d.w.z. als het mogelijk is zowel het
voor en tegen belicht. In de Neder
landse uitgave zijn 32 pagina’s extra
opgenomen, waarop de hoofdstukken
worden bekeken vanuit onze situatie.
„Dit is je wereld, een verkenning
van alles wat wij weten” door James
Mitchell, uitgeverij Spectrum, prijs
per deel f 75. Vier delen. Formaat
21x28 cm. Totaal 2048 pagina’s.
Er zijn heel wat rijmpjes over het
weer. Ze stammen vaak uit het verre
verleden. Zoals bijv. Morgenrood:
water in de sloot; avondrood: mooi
weer aan boord. Het zijn meestal
grappige uitdrukkingen, die eigenlijk
noopten tot noteren en er commen
taar aan te verbinden. Zo verscheen
een paar jaar geleden het alleraardig
ste boekje .Reizen om de regenboog”
van Noud van den Eerenbeemt. Er is
nu een nieuwe verzameling versche
nen. bij uitgeverij Boekencentrum
BV, Den Haag, en geschreven door
Jan Pelleboer. Deze langzamerhand
bekende professionele weervoorspelléfl
tdie o.a. twee telexapparaten thuis
heeft staan voor de internationale
weerrapporten) noemde zijn boek
„Volksweerkunde, klopt het of niet”.
Pelleboer heeft de volkse spreuken,
rijmpjes en gezegden anders dan poë
tisch benaderd. Hij is gaan bekijken
wat de waarde van die uitdrukkingen
in de praktijk is. De feiten DliJken
dan natuurlijk omgekeerd te zijn. De
weersomstandigheden leidden tot be
paalde verschijnselen, die dan weer
aanleiding gaven tot die versjes en
rijmpjes. Zo zijn ze dan vaak te
verklaren. Neem bijv. „Wanneer de
rook naar d’aarde slaat, zeker dat het
regenen gaat”. Rook uit de schoor
steen bevat roet en andere deeltjes,
die als condensatiekernen dienst doen.
Is de lucht voldoende vochtig, dan
zetten zich op deze deeltjes snel fijne
druppeltjes af met als gevolg, dat de
schoorsteendeeltjes zwaarder worden
en neerslaan. Een goed weer-rijmpje
dus
Pelleboer loopt aldus het hele jaar
weerkundig door en geeft bovendien
uitleg van een aantal natuurver
schijnselen, die met het weer te ma
ken hebben. Daardoor ontstaat een
lezenswaardig boek. Jammer, dat niet
alle illustraties even fraai zijn Zo
verdwijnt de regenboog van Rubens
in het niets.
De prijs van „Volksweerkunde” is
f 18.90.
IN DE SERIE kunst-kijkboeken op
klein posterformaat van De Haan (U-
nieboek) in Bussum is een nieuw deel
verschenen dat „De Modernen” heet
en in 104 reprodukties de schilder
kunst van 1945-1975 in vogelvlucht
behandelt. De repro’s zijn gekozen en
de tekst is geschreven door Terry
Measham. Yoke Westerweel-Ybema
vertaalde deze grote paperback van
ƒ18.
De thematische rangschikking is
opgebouwd met de onderwerpen het
heelal, de aarde, de levende natuur,
de mens zijn verleden en heden,
zijn wetenschap en zijn techniek. Elk
artikel staat op zich, maar binnen
een hoofdstuk zijn de artikelen in
logische volgorde achter elkaar ge
plaatst. Als het nodig is vindt men
bij elk artikel een verwijzing naar
elders in het boekwerk. De bijschrif
ten vormen samen met de vele illus
traties en de hoofdtekst het informa
tiepakket. Als je alles van een be
paald onderdeel hebt gelezen heb je
een aardig overzicht, een goed totaal
beeld van het onderwerp. Aan het
De 72-jarige Oostenrijkse schrijver
Anton Zischka vindt eigenlijk alles
wat via de Club van Rome tot ons
gekomen is aan waarschuwingen over
de gevaren, die het menselijk bestaan
in onze technologische samenleving
bedreigen, maar onzin. Hij meent, dat
de Club van Rome niet wetenschap
pelijk genoeg werkt Om hem even te
citeren uit het boek „De wereld is
nog steeds rijk”: Hóe valt de geweldi
ge weerklank te verklaren, die de
Club van Rome met zijn computer
analyses verkreeg? Ondergangsprog-
noses vinden weerklank bij christe
nen, die nog steeds in het genieten
van materiële goederen een „zonde’’
zien, die welstand als een bewijs van
uitverkiezing beschouwen en armoede
als een teken van verworpenheid. Die
prognoses vinden weerklank bij soci
alisten, voor wie economische groei
en „profijt-economie” identiek zijn”.
Dat laatste is al tekenend voor de
instelling en het uitgangspunt van
Zischka in dit boek, waarin hij een
optimistische inventarisatie van de
wereld wil geven. y
Dertig jaar schilderkunst samen
vatten in 104 reprodukties met bege
leidende tekst is eigenlijk een onbe
gonnen werk. De waarde die er op
overschiet hangt af van de keuze van
de samensteller. Die is echter wel
goed en zodoende passeren inderdaad
de belangrijkste kunstenaars en
kunststijlen in het kort de revue. Het
boek is nuttig voor hen, die de bij
iedere reproduktie verschafte infor
matie over de kunstenaar lezen als
een inleiding voor verdere studie in
werken met meer diepgang. Het gaat
hier qm snelle informatie die wel
goed wordt gegeven, bij repro’s, die
eveneens goed van kleur zijn. Post
scriptum: de enige genoemde Neder
lander is Jan Dibbets met zijn foto's,
Willem de Kooning als Amerikaanse
Nederlander uitgezonderd.
later
gekomen.
in litc
kringen opgang maken
de vraag of Vestdijk
biet werkelijk leefde,
maar alleen in zijn lité-
ratuiur als een soort
hooggestemd surrogaat
voor levensonbekwaam-
heid en als geneesmid
del tegen zijn periodie
ke diepe depressies, liet
me eigenlijk koud. Hij
was niet alleen een
schrijver naar mijn
hart, maar ook naar
mijn verstand, hoewel
hij dat destijds wel eens
op de proef stelde, want
wie kon hem bij houden-
Vestdijk was groot
als romancier en daar
om hebben zijn talloze
literaire essays niet al
tijd alle aandacht ge
kregen. Toch weet ik
nog hoe ik destijds ge
boeid was door zijn
„Poolse Ruiter” en an
dere essay-bundels,'
waarin hij praktisch de
gehele literatuur van
twee eeuwen overzag in
ning dan toetsen aan
die van een uitnemend
kenner.
Simon Vestdijk was
niet alleen de beroemde
romancier en
hij was ook
muziekcriticus
vendien „bloemlezer” en
vertaler. Toen hij in de
eerste oorlogsjaren als
gijzelaar in Vught
werkte aan zijn „Ru-
meiland” groeide zijn
belangstelling voor ver
halen over zee en zee
mansleven. Hij vertaal
de er een groot aantal
en bundelde ze in series
als „De zee en de wal”,
„De zee en het bijge
loof” enzovoort. In to
taal verzamelde hij zo
drie bundels met korte
verhalen van schrijvers
als Daniel Defoe, Her
man Melville, R. L. Ste
venson, Joseph Conrad,
Somerset Maugham en
vele anderen. Enige van
die verhalen uit deze
bundels zijn eerder ge
publiceerd geweest door
Unieboek, verreweg de
meeste echter al
thans in deze vertalin-j
gen niet. Uitgeverij
Contact in Amsterdam
had de manuscripten
voor de drie bundesl ja
ren op de plank liggen.
Twee van de drie bun
dels zijn nu verschenen,
de derde volgt. Omdat
de verhalen kort zijn is
het verrukkelijke be-
dlectuur. Veel lezers
zullen er „oude liefdes”
in terugvinden en jon
geren krijgen een schat
aan nieuws voorgezet.
De bundels kosten
19,50 per stuk.
Er heerst momenteel
een Vestdijk-hausse, die
ik hem graag bij zijn
leven toebedeeld had
gezien. Gelukkig ook
waar het die essays be
treft, destijds veel min
der gevraagd dan zijn
romans als „Rumeiland”
en „De dokter en het
lichte meisje”, dat zelfs
wel per ongeluk Werd
gekocht door mensen
die niet onmiddellijk in
de gaten hadden dat het
niettemin om zware li
teratuur ging, ook al
heette het meisje licht
te zijn. Welnu, voor de
echte liefhebbers is
„Lier en lancet” er
weer, literatuurbeschou
wingen over de meest
uiteenlopende schrij
vers, en (in dezelfde
geest) „De Poolse rui
ter”, beide als Athe
neum paperback van
Polak en Van Gennep
in Amsterdam 25) en
daarnevens de beroem
de bundel „Essays in
duo-decimo” en „Zuive
re liefde”, verschenen
bij de Amsterdamse
Meulenhoff 19,50).
8
