Oprichting nieuwe gaullistische partij
Gesprek Suarez met
oppositie vertraagd
JOANNA BERBERS:
Brand in hotel
van Moegabe
in Genève
„GOED BEHANDELD”
I
Triomfantelijk congres Spaanse socialisten
In Brussel ontvoerd Nederlands meisje weer thuis
I
Grote brand in
Londonderry
In Zwitserland geen
40-urige werkweek
VELDWACHTER
SCENARIO?
1
2
MAAND AG 6
DECEMBER
19 7 6
BINNEN- EN BUITENLAND
8
in
De gaullistische
PARIJS.
-
I
rval
ivond
o urne
hun
I Aus-
zaten
pers-
ipij is
sche massameeting onder de lei
ding geplaatst van oud-premier
Jacques Chirac. De partij zal van
nu af „Rassemblement pour la
Republique” heten. Hiermee is ze
het werktuig geworden van een
man die afgelopen zomer door
president Giscard d’Estaing als
eerste minister aan de dijk werd
gezet en die nu alle krachten
inspant om zelf president van
Frankrijk te worden.
Spannend
Toekomstmuziek
Hng
door
i drie
men,
ellen
ische
drie
sing
»n de
istop
it een
sr lig-
rpont
»uren
fgela-
•won-
ikov
•rijs
haps-
aomi-
Istad,
e toe-
cono-
-Mil-
cata-
sheid
litiek
'ried-
veed-
:hap-
i het
pro-
afat
door Nico Scheepmaker^
Hefboom
lesië udr is gisteren op een histori-
heeft
•ven
t onze correspondent
Parijs, Rudolph Bakker)
Consequenties
Parisien Libéré
leed
W'
-
z*
Franse politiek valt
steeds meer uiteen
Zwaarbewapende politiemannen verwijderen de stakers uit het gebouw van de krant „Parisien Libéré”.
zingen allerminst met angst tegemoet.
In het programma van Chirac als nieu-
Zonder opvallende oratorische tale»-
Joanna Berbers tijdens de gisteren gehouden persconferentie.
Mario Soares het het op het laatste
ogenblik afweten (naar verluidt wegens
De directeur-eigenaar van de Parisien
Libéré is een potentaat van de oude stem
pel. Anderhalf jaar geleden had hij zijn
ruim 200 man personeel van de ene dag op
de andere ontslagen nadat hij tot de con
clusie was gekomen dat zijn krant geen
winst meer opleverde. Een nieuwe Pari
sien Libéré werd in de provincie uit de
grond gestampt an het hoofdkwartier in
Parijs bleef plotseling achter, als de staart
die een hagedis in geval van nood van zich
weet af te schudden.
Oud-premier Chirac het er in zijn lang
verwachte toespraak aan het eind van het
congres, en meteen na zijn uitverkiezing
tot „president”, geen twijfel over bestaan
dat zijn beweging in de eerste plaats
gericht was tegen het offensief van links.
Het .gemeenschappelijk program” waar
mee de Franse communisten en de Franse
socialisten de strijd ingaan voor de
gemeentelijke verkiezingen in maart aan
staande, en de parlementsverkiezingen
het jaar daarop, is de voornaamste steen
des aanstoots voor de nieuwbakken RPR.
De ontslagen mannen en vrouwen van
de Parisien bezetten het gebouw van de
oude „Parisien” vanaf 3 maart 1975 tot op
afgelopen zondag. Toen werden zij er op
rechterlijk bevel door de politie uitgezet.
En terwijl tot op dat moment van de zijde
van de krantemagnaat geen enkele poging
tot een gesprek was ondernomen, stelt de
regering van premier Barre nu onderhan-
delingen tuaaen de betrokken partijen
plotseling in uitzicht.
hun stem uit te brengen op de energieke
en n»g jonge Chirac, eens de paladijn van
de overleden president Pompidou.
kwamen de betrokken vakbonden bijeen
en brachten tot uitvoering het dreigement
dat zij, al eerder hadden geuit: een kran
tenstaking voor onbepaalde tijd. Boven
dien zou vanmiddag in Frankrijk het licht
uitvallen als gevolg van een solidariteits-
staking door de employés in de elektrici
teitscentrales.
(Van onze redacteur in Barcelona, Rob
bert Bosschart)
De ontvoering ging zeer snel: het meisje
raakte bedwelmd door een doek chloro
form die tegen haar gezicht werd gedrukt
door een man en een vrouw. Ze kwam bij
in de auto waarmee ze was ontvoerd, al
geblinddoekt. In de twee huizen waarin ze
gevangen werd gehouden, moest ze op
bed blijven liggen. „Ik kreeg pijn in mijn
rug en toen mocht ik ook wel eens op m’n
zij liggen”, vertelt Joanna.
Haar vader prees de Belgische justitie
die gehoor had gegeven aan zijn dringen
de wens de politie terug te trekken om het
leven van zijn dochter niet in gevaar te
brengen. Mevrouw Berbers: „De ontvoer
ders zeiden dat Joanna in een lijk zou
veranderen als we geen losgeld betaalden.
Het bedrag van 50 miljoen franc werd
direct genoemd in het eerste telefoonge
sprek dat we met de ontvoerders hadden,
dinsdagmorgen vroeg”.
Weer een spannend moment: Joanna’s
ouders eisen een beter bewijs. Vraag haar,
zegt moeder tot een ontvoerder door de
telefoon, om de namen van de ouders van
haar neef Tom in Holland. En geef die aan
ons door. Zaterdagavond, weer uren later,
komt het bewijs dat Joanna nog leeft: de
namen kloppen. En dan gaat alles snel,
Volgens het persbureau AFP heeft de
leider van de Franse communistische par-
De ontvoerders Joanna: „Ze waren in
twee groepen” gingen daar op in. De
hele vrijdag ging voorbij zonder een teken
van leven. Pas zaterdagochtend kwam de
telefonische boodschap: in telefooncel 114
vindt u een brief van Joanna op de laatste
pagina van het telefoonboek. Mevrouw
Berbers: „Dat klopte, maar de brief was
donderdagavond al geschreven en ver
keerd gedateerd op 3 december.”
de gemeenteverkiezingen in Portugal die
hem handenvol werk opleveren) en de
Deen Anker Jorgenssen is derhalve de
enige premier op het congres.
Maar dit bedrag kon onmogelijk in 24
uur geleverd worden zoals de ontvoerders
eisten, zegt de heer Berbers: „Ik heb met
tientallen vrienden en kennissen, vooral
in Nederland, getelefoneerd om hulp. En
pas donderdagochtend na een hele
nacht telefoneren kon ik bij de bank de
50 miljoen franc, in bankbiljetten, opha
len. Donderdagavond kwam opnieuw
telefoon van de ontvoerders. Mevrouw
Berbers: „Wij eisten toen het eerst bewijs
dat Joanna nog in leven was”.
Hij is het symbool van de historische
waarde van dit congres: voor de eerste
maal zijn de verliezers van de burgeroor-
De chauffeur van de familie Berbers
levert twee tassen, dertig kilo zwaar, met
de 3,5 miljoen gulden aan bankbiljetten,
af bij een loods in een straatje in Ander-
lecht, een Brusselse voorstad, waar ook
Joanna gevangen werd gehouden. Dan
duurt het nog eens twee uur voordat Joan
na op straat wordt gezet. Een taxichauf
feur, door de politie gewaarschuwd voor
de ophanden zijnde ontknoping, pikt het
meisje op en brengt haar naar huis.
overeenkomstig de gedetailleerde instruc
ties die de kidnappers geven.
log weer de politieke hoofdrolspelers in
Madrid.
Belangrijke besluiten worden niet voor
zien op het congres. Naar verwacht zal het
huidige bestuur met Felipe Gonzalez als
algemeen-secretaris herkozen, maar tege
lijkertijd met enkele nieuwe leiders uitge
breid worden. De partijlijn zal ongewij
zigd blijven: wel samenwerking maar
geen verbond met de communistische
partij.
Felipe Gonzalez verzekerde gisteren dat
het Euro-communisme een zeer interes
sant verschijnsel is, maar dat de democra
tische geloofwaardigheid van de Spaanse
communisten nog altijd niet geheel boven
alle twijfel verheven is; iets wat, aldus
Volgens een woordvoerder van de poli
tie leek de brand op zeker ogenblik een
„inferno”. Er is omvangrijke schade aan
gericht. De brand woedde in acht winkels.
De „Ship Quay Street” is over 75 meter in
de as gelegd.
Gonzalez, alleen de communisten zelf
kunnen verduidelijken met hun optreden
in hun interne organisatie.
Maar dat is allemaal nog toekomstmu
ziek, voor het geval de onderhandelingen
tussen premier Suarez en de Commissie
van 10 inderdaad tastbare resultaten ople
veren (waarbij de nieuwe kieswet de
hoogste prioriteit geniet).
GENEVE (Reuter) In het hotel in
Genève waar de zwarte nationalistenlei
der Moegabe en zijn delegatie op de Rho-
desiëconferentie verblijven is zaterdag
ochtend brand uitgebroken.
Verscheidene gasten sprongen uit de
ramen en werden in vangzeilen opgevan
gen. Er vielen geen slachtoffers en Moega
be kon het hotel ongedeerd verlaten.
De oorzaak van de brand is nog niet
bekend. Men houdt ernstig rekening met
de mogelijkheid dat het een aanslag was.
jarige
alk A
ereld-
Russi-
ij om
litaire
stand
urlijk
jaar
3000
ar in
ie zal
sectie
sn.
rafat
d dat
ïlan-
wam
Joe-
daar
oken.
waar
JSCU.
ver-
d in
4000
e ver-
e met
t vol-
sid in
ijfers
L
Verder verklaarde Felipe Gonzalez dat
de PSOE onder bepaalde voorwaarden
(het volledig herstel van alle democrati
sche burgerrechten) wel evenals andere
oppositiepartijen een leider rou kunnen
afvaardigen om als minister zonder porte
feuille plaats te nemen in het kabinet, om
zo de neutraliteit van de regering tijdens
de verkiezingen van begin ’77 te garan
deren.
Het conflict rond de „Parisien Libéré”
kan nu echter de hefboom worden waar
mee RPR-leider Chirac de huidige rege
ringscoalitie uit zijn voegen zal proberen
te wrikken. Want binnen de RPR ziet men
in zijn enthousiasme vervroegde verkie-
Het partijcongres van de PSOE werd
gisterochtend geopend met toespraken
van Alfonso Guerra, bestuurslid van de
PSOE, en Willy Brandt als voorzitter van
het congres in Madrid. Hij is verreweg de
belangrijkste personaliteit op de bijeen
komst, waar het Nederlandse socialisme
vertegenwoordigd wordt door len van den
Heuvel en Harrie van den Berg, resp.
voorzitter van de PvdA en secretaris
externe betrekkingen.
LONDONDERRY, NOORD-IERLAND
(Reuter). In de voornaamste winkel
straat van Londonderry in Noord-Ierland
heeft gistermorgen een zware brand
gewoed nadat een reeks brandbommen
was ontploft.
trijfël
In deze verwarring van de geesten valt
langzaam maar zeker de monolitische
Franse politiek uiteen. Niet langer meer
het blok van links en het blok van rechts.
Want terwijl in het linkse kamp de com
munisten en de socialisten het allerminst
met elkaar eens zijn, zien we nu de ont
wikkeling waarin het regeringsfront
uiteenvalt in verschillende secties. De
onafhankelijke republikeinen van presi
dent Giscard, de gaullisten van Chirac, en
de volgelingen van de kleinere partijen,
die zich ooit op het schip van staat hadden
ingescheept.
nreli-
i zijn
ns de
rsper-
■scho-
de de
len in
olitie-
iarige
en te-
De
iet op we jejdej. van oucje gaullistische partij
staan vrijheid, verantwoordelijkheid en
gelijkheid met hoofdletters geschreven.
Desondanks zien Chiracs tegenstanders
de nieuwe RPR als het meest rechtse
antwoord op de steeds krachtiger klinken
de uitdaging van links. Het is vooral de
twijfel, waarin vele Fransen over hun
toekomst verkeren, die partijleider Chi
rac heeft trachten uit te spelen bij zijn
Volgelingen.
ij nog (Van
1 bur- J
„We zijn nooit in paniek geraakt”, aldus
de heer Berbers, die direct na de perscon
ferentie gistermiddag met zijn familie
deelnam aan een eucharistieviering uit
dank voor Joanna’s terugkeer. Ook niet
toen iemand via de telefoon „ik ben een
medeplichtige" meldde dat het meisje
dood was. En minder toen de politie die
dinsdagmorgen, kort na Joanna’s ontvoe
ring, op de alarmkreet van vader Berbers
reageerde met de mededeling: „Op het
gemeentehuis moet u eerst een formulier
halen om de vermissing van uw dochter
aan te geven”.
MADRID Terwijl Spanjes grootste
socialistische partij, de PSOE, triomfan
telijk haar 27e congres houdt het eerste
sinds 1932 dat weer in Madrid kon plaats
vinden komt de onderhandeling tussen
regering en democratische oppositie lang
zamer op gang dan men had gehoopt. De
„Commissie van 10”, die de oppositiepar
tijen na hun topconferentie van woens
dag in het leven riepen om met premier
Suarez te gaan onderhandelen, is nog
onvolledig.
Overigens lijkt premier Suarez niet
bereid om werkelijk spijkers met koppen
te gaan slaan met de oppositie, voordat
het referendum van 15 december achter
de rug is.
tij, Georges Marchais, gisteren verklaard
dat het vrijwel zeker is dat er bij de
komende presidentsverkiezingen een
communistische kandidaat zal zijn. Mar-
De massale bijeenkomst in het com
plex van tentoonstellingsgebouwen bij
het Parijse Porte de Versailles was een
van de grootste die Frankrijk ooit heeft
gezien. Tussen de vijftigduizend en
zeventigduizend gaullisten waren er bij
een om hun ongenoegen te tonen met de
l Ven huidige gang van zaken in het land, en om
door
tater-
eveel-
gelo-
andse
1 liter
reini-
>prui-
ideer
amse
(Van een speciale medewerkster)
GENÈVE Het Zwitserse volk heeft
zich met een verpletterende meerderheid
uitgesproken tegen invoering van de 40-
urige werkweek. De opkomst voor deze
stemming was 45 percent, hetgeen voor
Zwitserse maatstaven enorm hoog is.
Nee, minister Van Agt moet een goede
informant hebben gehad (ik volg nog
steeds die wantrouwerige redenering van
die Nijmeegse student, zal ik maar zeggen,
ik zelf geloof natuurlijk alleen in toeval en
dommigheid), hij moet geweten hebben
dat het in het kader van zijn scenario
verstandig was dat overbodige reis ja naar
Roemenië te maken, en zelfs moet hij
geweten hebben dat het, eenmaal in Roe
menië, zaak was op maandag onbereik
baar te zijn. Het is nu pas bekend wat Van
Agt nu eigenlijk in Roemenië deed, en het
heeft de grootst mogelijke moeite gekost
erachter te komen. Van Agt heeft „cultu
rele objecten” bezocht in Moldavië en
gesprekken gevoerd met „plaatselijke
justitie-autoriteiten”. Dat klinkt deftiger
dan het natuurlijk is. Omgezet in Neder
landse omstandigheden betekent het dat
hij in Zundert het klooster aldaar heeft
bezocht en enige woorden heeft gewisseld
met de Zundertse veldwachter. Het
bezoek aan Moldavië was eerst alleen
voor zaterdag en zondag gepland, maar
op initiatief van de Roemeense minister
van Justitie (het zijn, bij Van Agt, altijd
anderen die het initiatief nemen. werd
besloten de maandag en dinsdag daar
nog aan vast te plakken en toen werd het
dinsdag weer zo laat, dat er pas op woens
dagochtend kon worden teruggereisd. En
toen moest hij hals over kop terug naar
Nederland, want onze ambassadeur had
hem op maandag en dinsdag niet kunnen
bereiken. Toch typisch als je weet dat je in
de meeste communistische landen geen
voet buiten de normale route kan zetten
zonder dat er meteen alarm geslagen
wordt, en dat de Roemeense minister van
justitie met zijn Nederlandse collega dan
twee dagen lang spoorloos kan zijn. Soms
geloof ik dat ook ik, als ik een marxisti
sche, dus ex-katholieke Nijmeegse stu
dent in de sociologie zou zijn, in zo’n
gemanipuleerd scenario zou geloven.
Van de kiezers stemde 78 percent tegen
het initiatief van een aantal progressieve
organisaties om te komen tot een werk
week van 40 uur. Alleeh de socialistische
en de nauwelijks bestaande communisti
sche partij steunde dit initiatief. De vak
bonden en de werkgevers voerden een
gezamenlijke anti-campagne.
Maar nu de consequenties, op het
nieuws van de ontruiming van de krant
Nee, men mag intern dan wel eens kla
gen over de geringe werkkracht van
minister Van Agt, het scenario voor deze
„Dik voor mekaar show” was dan toch
maar perfect, dat moet je hem nageven.
Wie denkt er nog aan prins Bemhard en
de Lockheed-affaire, laat staan dat men
er nog over praat of schrijft? Niemand
toch? Zelfs zijn eigen alibi leek Van Agt
uitstekend te hebben verzorgd. Hij zegt
dat hij het memo met het dringende
HEDEN erop niet gezien en gelezen heeft,
maar wie zegt dat dat waar is? Ik weet niet
hoe het op zo’n ministerie toe gaat, maar
als ik iets dringends heb te melden aan
mijn vrouw, die straks thuiskomt, terwijl
ik weg ben, dan leg of hang ik dat briefje
op een plaats waarvan ik zeker weet dat
zij er niet aan voorbij kan gaan. Als Van
Agt dat memo niet gelezen heeft (ik rede
neer nu nog steeds vanuit die eerder
genoemde wantrouwer van het kapitalis
tische systeem, u weet wel), dan is het toch
onbegrijpelijk dat hij op donderdag, de
dag daarna, met geen woord over Menten
heeft gesproken met Mulder en die andere
hoge justitie-functionarissen met wie hij
die dag verkeerde? Ieder gewoon mens als
u en ik zou zo’n onderwerp toch als eerste
ter sprake brengen, al was het maar uit
gewone menselijke nieuwsgierigheid? Is
er een andere mogelijkheid denkbaar
voor het geheel achterwege blijven van
enige gedachtenwisseling over Menten tij
dens dat urenlange bijeen-zijn dan dat
Van Agt, het memo gelezen hebbend, dit
onderwerp op uiterst behendige wijze
steeds wist te ontwijken? Zoals hij tijdens
het kamerdebat, wetend dat dit dringend
bericht op zijn bureau had gelegen, er ook
met geen woord over gerept heeft en inte
gendeel de schijn heeft gewekt dat er zelfs
geen poging was gedaan hem op de hoogte
van de gang van zaken te brengen? Of wil
hij ons wijsmaken dat secretaris-generaal
Mulder bij Van Agts terugkeer uit Roeme
nië niet meteen gezegd heeft „Maar heeft
u mijn dringende memo dan niet
gelezen??”
De kloof tussen Chirac en de nieuwe
RPR enerzijds en president Giscard met
'diens regering anderzijds kwam diezelfde
dag schrijnend aan het licht door de ont
wikkeling in de affaire van het Parijse
dagblad de „Parisien Libéré".
Met een rood oog van de blinddoek die
ze vier nachten en vijf dagen onafgebro
ken om moest houden, deed ze met ontwa
penende nuchterheid gistermiddag verslag
van haar avontuur. „Ik ben goed behan
deld en ben eigenlijk geen ogenblik bang
geweest”, zei Joanna, het jongste van acht
kinderen van de heer Berbers en diens
Belgische vrouw, die een riante villa in de
Brusselse voorstad Sint Pieters Woluwe
bewonen.
Behalve Olof Palme en Frangois Mitter
rand zijn de verdere aanwezigen prak
tisch onbekend in Spanje. De enige uit
zondering is voor de oudere Spanjaar
den de Italiaan Pietro Nenni, voorzitter
van de PSI, die tijdens de Spaanse burge
roorlog commissaris van een van de Inter
nationale Brigades was en nu, zeer geëmo
tioneerd, op z’n 85e voor het eerst weer
naar Spanje kwam.
Het is deze krantenstaking die de nieu
we „president” Chirac en de zijnen tot
razernij hebben gebracht. Hun gigantic
sche actie van gisteren gaat daardoor
als gevolg van het zwijgen der kranten
de mist in. De leiders van de RPR
spreken dan ook van een duivels komplot
van de regering om Chirac schade te
doen, terwijl nota bene minister van justi
tie Guichard die niet alleen verantwoorde
lijk is voor de daden van zijn rechters,
maar ook aanhanger van Chirac is, op de
massabijeenkomst de actie van „de” rege
ring met name zijn eigen regering
aan de kaak stelde.
De Catalaanse vertegenwoordiger Jordi
Pujol waarschuwde dat men niet al te
snelle en spectaculaire gevolgen van deze
onderhandelingen mag verwachten, ook
al toonde hij zich in beginsel optimistisch.
Overigens heeft Suarez aan de Commissie
van 10 laten weten dat het autonomie-
streven van de verschillende randgebie
den voorlopig niet ter tafel zal komen; wel
zal hij zelf tijdens zijn komende bezoek
aan Barcelona een direct gesprek met de
Catalaanse oppositie openen.
(Van onze redacteur in Brussel, Jan Ger
ritsen)
BRUSSEL. De Belgische politie zet
te gisteren de jacht in op de ontvoerders
van Joanna Berbers, de 13-jarige dochter
van een welgestelde Nederlandse textiel
fabrikant, die zaterdagnacht werd vrijge
laten nadat haar familie het geëiste los
geld van 25 miljoen franc (bijna 3,5 mil
joen gulden) had betaald. Joanna werd
vorige dinsdagochtend, op slechts 50
meter van haar ouderlijk huis, ontvoerd
toen ze op weg was naar school.
Waarom werd het Weinreb-rapport niet
eerder aan de openbaarheid prijsgegeven,
hoewel het al maandenlang klaar was?
Waarom werd Menten niet eerder gearres
teerd, hoewel het al maandenlang duide
lijk was dat er redenen te over waren om
hem in hechtenis te nemen? Iemand met
een ingekankerd wantrouwen tegen de
machinaties van „het grootkapitaal” weet
daar wel een antwoord op. De Lockheed-
etterbuil stond op springen, het Konink
lijk Huis stond op instorten, prins Bern-
hard dreigde voorgoed in onmin te raken
met „zijn” volk, dat proces was niet meer
tegen te houden, maar wel kon er gezorgd
worden voor twee prachtig-afleidende
affaires die de aandacht onmiddellijk van
de prins zouden afwenden: Weinreb en
Menten! Met als extra zekering nog de
zaak-L., die anderhalf jaar in de la van het
ministerie van Justitie had liggen slui
meren.
De inwoners van zes kleine gemeenten
in midden Zwitserland hebben gisteren
via een referendum verworpen dat hun
gebied een van de „atoomvuilnisbelten”
van het land wordt.
chais zei voor het radio-station „Europe
nr. 1” dat zijn partij met deze stap de
linkse samenwerking niet wil onder
mijnen.
raad
vlieg-
lopen
euwe
heed-
ik „Ik ten, gebruik makend van de meest afge-
bben, sleten demagogische trucs die iedere poli
tieke spreker uit het hoofd kent, heeft
Chirac kans gezien een grote beweging
achter zich te verzamelen, waarvan het
verstandig zal zijn die zo spoedig mogelijk
aan de hand van enige sterke staaltjes van
dapperheid te overtuigen van de juistheid
van zijn leiderskeuze.
r
