Alien in rede tot
Israëlische arbeiderspartij:
Spaanse socialisten willen
Amerikaanse bases kwijt
NORIT.—--'
CIA wist van
plan moord op
Carrero Blanco
1
Rel om pensioenen
in West-Duitsland
gevangenen
in DDR”
Kerst met de
O Hammonds!
„Rond 5000
politieke
„Gaza-strook zou terug kunnen”
1
PSOE NEEMT NIET DEEL AAN REFERENDUM
NOG GEEN OVEREENSTEMMING OVER FINANCIËLE CONSEQUENTIES
1
IRREËEL?
Kiezersbedrog
PRIMITIEF
I
f
DP N n E R P A G
0
DECEMBER
3
BINNEN- EN BUITENLAND
2
1 9 7 h
roost
Strauss:
•test
-
Weekblad:
1
il
phonogram
Lgee
■il dat
niets
ch in
sgt in
rtaris
jelijk
litge-
ctivi-
iap
i de
ker.
teer
itie-
ken
ver
niet
Resolutie
ngen
izen
*nn
door Nico Scheepmaker
Hoger niveau
(Van onze redacteur in Brussel, Jan Gerritsen)
BRUSSEL. De defensieministers van de NAVO-landen zijn
akkoord met de invoering van het peperdure vliegende radarsysteem
AWACS Omdat overeenstemming over de verdeling van de financië
le gevolgen - alleen de aanschaf kost circa zes miljard gulden niet
mogelijk bleek, werd de formele beslissing over de aanschaf uitge
steld. Eind januari of begin februari komen de bewindslieden
opnieuw bijeen.
MADRID. De Spaanse socialistische arbeidspartij PSOE heeft
een uitgebreid politiek program goedgekeurd dat punten bevat,
variërend van het opheffen van de Amerikaanse militaire bases in het
land tot het legaliseren van echtscheiding en abortus. Dit gebeurde
aan het slot van een vierdaags congres in Madrid, het met veel
publiciteit omgeven eerste socialistische partijcongres op Spaans
grondgebied in 44 jaar.
Een kostelijke Kerstverrassmg,
speciaal opgenomen voor de
miljoenen Nederlandse
Hammond-kijkers dooi MARY,
EDWARD BRIAN. DAVID.
JENNIFER BILL,GWEN,JANE,
PAUL en APRIL.
LP 20,25 musicassette 22,50
Minister Alton
Ze uiten kritiek op het regeringspro-
(ADVERTENTIE)
NAVO-ministers akkoord met
(ADVERTENTIE)
aanschaf nieuw radarsysteem
De PSOE, die naar verwachting een
belangrijke rol zal spelen in een toekom
stig democratisch Spanje, is tegen voort
zetting van de vier Amerikaanse militai
re basis omdat dit naar haar mening
Spanje bindt op het gebied van de buiten
landse politiek. De socialisten zeggen
tevens dat het Franco-regime de Verenig
de Staten het gebruik van de bases toe
stond zonder het Spaanse volk daarover
te hebben geraadpleegd.
Admiraal Carrero Blanco, de „sterke
man" onder Franco, werd op 20 december
1973 door Baskische guerrillastrijders
vermoord De voorbereidingen voor de
aanslag namen maanden in beslag
Socialistische Internationale, en andere
Westeuropese socialistische leiders.
Felipe Gonzalez,
de voorzitter van
de PSOE, tijdens
zijn toespraak op
de laatste dag van
het congres van de
socialistische par
tij in Madrid.
Intussen moet men, aldus Allon. echter
ook rekening houden met het bevolkings
vraagstuk dat wordt veroorzaakt door de
aanwezigheid van 300.000 Arabieren in
het gebied.
„Het is geen toeval dat Arabische troe
pen het gebied nog niet zijn binnengetrok
ken. Dat komt doordat zij precies op de
hoogte zijn van ons standpunt”.
Tenslotte zei Allon tegen de vorming
van een Palestijnse staat te zijn. „Ik wil
geen Russische soldaten in de omgeving
van Jeruzalem zien”, zo zei hij. „Ik weet
wie de Palestijnse bevrijdingsorganisatie
financiert en ik weet precies waarover ik
spreek”.
Aan de andere kant zei Allon dat Israel
bereid is met Libanon een overeenkomst
te sluiten aangaande de situatie aan de
grens tussen beide landen en met name
om de rust in dat gebied te garanderen.
„Wij hebben voorstellen gedaan die
gunstig zijn voor president Sarkis en voor
de territoriale integriteit van Libanon”,
aldus de minister.
door vrijwel alle politici verzekerd dat
er met de financiering van de pensioe
nen niets aan de hand was. Bondskan
selier Schmidt sprak over „een paar
kleine probleempjes”, maar verklaar
de verder keer op keer dat geen enkele
pensioentrekker zich ook maar de
geringste zorgen behoefde te maken”.
In een rapport zegt het comité dat een
deel van de politieke gevangenen nog op
berechting wacht terwijl de anderen al
veroordeeld zijn. Voorts wordt gezegd dat
de omstandigheden waarin de gevange
nen verkeren, erg hard zijn.
Volgens het stuk kan het wel 15 maan
den duren voor een arrestant berecht
wordt. Ook worden zij die protesteren
tegen hun behandeling in de gevangenis,
geïsoleerd opgesloten in ondergrondse
cellen. Deze straf kan soms 18 maanden
duren.
Het comité zegt dat in de gevangenis
van Cottbus 28 gevangenen in een cel van
32 vierkante meter zitten. Ook krijgen de
gevangenen onvoldoende te eten (600
gram vlees, 3 eieren en 1 appel per man
per maand).
Het rapport is uitgegeven ter gelegen
heid van de dag van de rechten van de
mens.
In West-Duitsland worden de pensi
oenen gefinancierd door bijdragen van
de werkende bevolking. Dit geld (18
percent van loon of salaris) wordt
gestort in speciale pensioenfondsen.
De financiële positie van deze fondsen
is de laatste tijd zeer verslechterd. Al
tijdens de verkiezingsstrijd is daar
door deskundigen op gewezen, maar
met name de minister van sociale
zaken en arbeid, Walter Arendt, heeft
voortdurend ontkend dat er moeilijk
heden waren. Arendt zou, naar ver
luidt, zijn ontslag hebben aangeboden,
maar dit is niet geaccepteerd.
Ze
i de
kels
De eisen tot legalisering van abortus en
echtscheiding vormen onderdeel van een
zeer scherpe resolutie over de rechten
van de vrouw. De socialisten stellen ook
drastische wijzigingen voor in de econo
mie, waaronder het uittrekken van een
bedrag van 25 miljard dollar per jaar uit
nieuwe belastingen om werkgelegenheid
te scheppen voor de bijna 1 miljoen werk
lozen die Spanje telt.
:eu-
n”,
negen
ipzali-
sco in
Texas,
■ingen
leege-
al van
Sinds
jevin-
De
ssting
shuis-
i bur-
oden,
edige
deze
ngen-
tricht
ir dat
daar
lecta-
n het
oken
Lair
i een
lene-
;chu-
stati-
ïaak-
van
uur
m van
I inne-
ik. Per
zuive-
7 liter
lit een
■opese
rijn na
ootste
irt tot
•men”
ruim-
alco-
/an
oor
■er-
jen
les.
or-
?ts-
?ns
ar-
uit
omi-
heb-
>rso-
R in
min-
1 de
lann
p is
rug-
srde
Iers
ibus
su-
■ek
er-
de
ei-
m-
ng
id
iet
■re
ie
»r-
ij-
trijfël
In het financieringsvoorstel van het
NA VO-secretanaat dat ter tafel lag, wer
den de kosten van de aanschaf verdeeld
over een periode van 15 jaar Van de
ongeveer 150 miljoen gulden die Neder
land m totaal zal moeten bijdragen, zal
ongeveei 125 miljoen in de jaren 1981 tot
1983 moeten worden voldaan Minister
Vredeling maai dan komen we juist voor
grote uitgaven te staan, zoals die voor de
Allon zei dit in een toespraak tot parle
mentsleden van de Israëlische arbeiders
partij Volgens de minister heeft de Israë
lische regering enkele jaren geleden bij
monde van minister zonder portefeuille
Israel Galili verklaard dat „de Gaza-
strook een geintregeerd deel van Israel
moet worden om een aaneengesloten
(Israëlisch) gebied tot aan de grenzen met
Egypte te verzekeren”.
(Van onze redacteur in
Bonn, Hans Amesz)
BONN Als de bondsregering haar
zin krijgt, gaan de pensioenen van 11
miljoen Westduitsers pas op 1 januari
1978 met tien percent omhoog en niet
al op 1 juli 1977. Die laatse datum was
voor de verkiezingen van 3 oktober
door overigens alle partijen plechtig
in de campagnes beloofd. De delega
ties van sociaal-democraten (SPD) en
de liberale FDP hebben echter tijdens
de coalitie-onderhandelingen voor de
nieuwe regering anders besloten. Offi
cieel wordt het nog niet bevestigd,
maar in Bonn twijfelt geen enkele
politieke waarnemer aan het uitstel
len van de beloofde pensioenverho-
ging
In hun standpunten ten aanzien van het
buitenlandse beleid beschuldigen de
Spaanse socialisten Amerika van inmen
ging in Latijnsamerikaanse zaken en
uiten zij hun steun aan wat zij noemen de
Latijnsamerikaanse strijd om onafhanke
lijkheid, waarbij ze speciaal Chili en
Panama vermelden.
MADRID. De CIA, de Amerikaanse
inlichtingendienst, was op de hoogte van
de plannen om premier Luis Carrero
Blanco van Spanje te vermoorden, maar
liet de moordenaars hun gang gaan
omdat de leiders van de CIA het bewind
van Franco wilden ontwrichten.
In het communiqué wordt nog gewezen
op het feit dat de Sovjet-Unie ongeveer 13
percent van haar bruto-nationaal produkt
aan militaire doeleinden besteedt, wat
een veel hoger niveau is dan in het alge
meen bij de NA VO De Amerikaanse
minister van defensie Rumsfeld wees
erop dat de grote militaire capaciteiten
de besluitvorming van de Russen zal beïn
vloeden „als ze iets willen, wat we juist
met weten"
Namens het kabinet maakte minister
Vredeling een voorbehoud inzake de bij
drage die van Nederland in de kosten van
aanschaf wordt verwacht Als m .beteke
nende mate” beslag wordt gelegd op de
financiële middelen vooi defensie, dan zal
Ik wierp tegen dat er natuurlijk mensen
zijn die al het hun aangedane leed ratio
neel en emotioneel hebben weten te ver
werken, maar dat niemand kon worden
verweten dat hij daar niet toe in staat was,
en dat ik het redelijk vond het speciale
leed van de KZ-syndroom-slachtoffers te
laten prevaleren boven het leed van de
schuldigen: Drie van Breda, de Limburg
se ex-SS’er, Menten. Maar is er dan een
essentieel verschil (zei de vorige spreker
weer), tussen de nabestaanden van con-
centratiekampslachtoffers, en nabestaan
den van „gewone” vermoorden? „Mijn
oom Henk zijn zoon is vermoord, zo maar,
dat had niets met oorlog te maken. Die
man is daar letterlijk kapot aan gegaan,
hij werd zieker en is aan zijn verdriet
I gestorven Maar niemand komt in zulke
I gevallen toch aandragen met het leed, de
syndromen en de slapeloze nachten van
nabestaanden bij de beoordeling van de
vraag of de moordenaar na verloop van
tijd weer moet worden vrijgelaten of
niet?”
Dat is zo, zei ik. Maar misschien is dat
wel een ireëel facet in onze rechtspleging,
en verdient het aanbeveling ook dat pro
bleem eens nader te bezien als we ons
bezinnen op ons strafstelsel
JERUZALEM (AFP). De Israëlische
minister van Buitenlandse Zaken Jigal
Allon heeft verklaard dat hij akkoord zou
kunnen gaan met de teruggave van de
Gaza-strook aan de Arabieren „in het
kader van een vredesakkoord".
De minister zei in eerste instantie
gedacht te hebben dat een groot aantal
van hen hervestigd zou kunnen worden in
El Arish en Cis-Jordanie.
Vandaar dat de oppositie met recht
over kiezersbedrog (Franz Josef
Strauss) en een schandalige beslissing
(Hans Katzer, CDU) kan spreken. Het
verbond van gepensioneerden heeft
meegedeeld dat het van plan is „harde
maatregelen” te nemen.
de noodzaak van AWACS, zei er nu van
overtuigd te zijn dat met de vliegende
radar een lacune in de defensie van het
bondgenootschap moet worden opgevuld
In een taal die nog niet eerder werd
gebruikt, zo zei een bevoegde zegsman,
klinkt in het communiqué dat na afloop
van het beraad werd uitgegeven algemene
bezorgdheid door over de groeiende mili
taire macht van het Oostblok De conven
tionele defensie moet worden versterkt,
aldus het communiqué, in het bijzonder
op het gebied van anti-tank-, anti-
duikboot- en luchtverdedigingswapens.
De ministers beloofden te zullen nagaan
waar van tekorten in de nationale defen
sie sprake is.
De buitenlandse programmapunten
waren onderdeel van een pakket resolu
ties die dinsdagavond werden goedge
keurd door het nationaal congres van de
PSOE. De resoluties bevatten ingrijpende
en soms radicale wijzigingen van bijna elk
onderdeel van de nationale politiek, maar
I de nadruk wordt erop gelegd dat wijzigin
gen op democratische wijze tot stand moe
ten worden gebracht. Het was de eerste
keer sinds het begin van de jaren dertig
dat de PSOE (die aan de macht was toen
de nationalisten van Francisco Franco
tegen de regering in opstand kwamen
hetgeen tot de bloedige burgeroorlog van
1936-1939 leidde) toestemming had gekre
gen haar congres op Spaanse grond te
houden. Het congres werd bijgewoond
door delegaties uit 30 landen Onder de
buitenlandse gasten bevonden zich Willy
Brandt, oud-bondskanselier van West-
Duitsland en momenteel voorzitter van de
BERLIJN (AFP). In de DDR zitten
op dit moment ongeveer 5000 mensen om
politieke redenen gevangen, zo heeft het
„Comité van de 13e augustus" gisteren in
West-Berlijn bekendgemaakt. Op 13
augustus 1961 werd begonnen met de
bouw van de muur tussen Oost- en West-
Berlijn.
gram van politieke hervormingen, dat
huns inziens niet ver genoeg gaat en dat is
opgesteld zonder deelname van groepe
ringen van democratische oppositie. Óm
die reden, zo zeggen de socialisten, zullen
zij op 15 december niet deelnemen aan het
referendum waarin de Spanjaarden de
hervormingen zullen moeten goedkeuren.
Maar de PSOE herhaalt nog eens dat zij i
met de regering wil onderhandelen over j
het vestigen van volledige politieke vrijhe
den. Zijn de hieraan verboden voorwaar
den vervuld, dan zal zij wel deelnemen
aan Spanje’s eerste vrije verkiezingen in
41 jaar, die in de eerste helft van 1977
moeten worden gehouden.
Een groep gedelegeerden, die door de
oppositiepartijen is aangewezen voor de
onderhandelingen met de regeringen
kwam dinsdagavond voor het eerst bij
een. Ze benoemde Enrique Tierno Gal
van, de leider van een marxistisch-
socialistische groepering die niet tot de
PSOE behoort, als haar afgezant om met
premier Adolfo Suarez de details van de
onderhandelingen op te stellen.
Minister Vredeling (Defensie) zei giste
ren: „Het principe is aanvaard, alleen de
financiële Kant van de zaak is nog lang
niet rond Financiële experts van de
NAVO-landen gaan in januari een nieuw
voorstel voorbereiden, waarover de
ministers dan een besluit moeten nemen
AW ACS (Airborne Warning And Control
System) omvat 27 Boeing-707-
vliegtuigen, die volgestouwd met radar-
apparatuur op 13 km hoogte vliegen en
401) km verder kunnen „kijken” dan met
de huidige radar mogelijk is.
Het Spaanse liberale weekblad Possible
dat dit beweert, zegt dat de CIA, via
agenten die geïnfiltreerd waren in groe
pen Spaanse guerrillastrijders die vanuit
Frankrijk opereerden, in kennis was
gesteld van deze plannen
Allon herhaalde het standpunt dat
Israel niet zal toestaan dat Syrische of
andere Arabische troepen het zuiden van
Libanon binnentrekken. Evenmin zal
Israel goedvinden dat de situatie in dat
gebied dezelfde wordt als voor de Libane
se burgeroorlog toen Palestijnse guerril-
leros vanuit bases in zuidelijk Libanon
regelmatig aanvallen op Israel uit
voerden.
Op grote spoed bij de besluitvorming
hamerde de Engelse minister van defensie
Fred Mulley De Engelsen werken aan een
eigen, minder omvattend en ook goedko
per systeem (met Nimrod-vhegtuigen). Ze
willen de ontwikkeling daarvan pas stop
zetten als ze zekerheid hebben over de
financiële en sociale gevolgen (werkloos
heid) en de compensaties daarvoor
Frankrijk en Griekenland, die niet mee
doen aan de militaire samenwerking in de
NAVO, willen een „abonnement betalen”
voor de informatie die via AWACS wordt
verkregen
I
Minister Vredeling. die zich een half
jaai geleden nog sceptisch betoonde over
„Omdat dit echter niet mogelijk is, ben
ik van gedachten veranderd over de inte
gratie van de Gaza en acepteer ik nu de
gedachte dat dit gebied in het kader van
een vredesakkoord teruggegeven zou
kunnen worden aan de Arabieren".
F-16-jagers en de vervanging van de
tanks.
Een akkoord over de verdeling van de
financiële lasten bleek om diverse rede
nen niet mogelijk. De grote landen - Ame
rika, Canada, West-Duitsland en Groot-
Brittannië 'Willen eerst meer inzicht in
de industriële compensatieorders die zij
zullen krijgen alvorens een aandeel in de
kosten op zich te nemen De regering in
Bonn moet bovendien eerst nog overleg
plegen met de nieuwe Bondsdag, die pas
half januari voor het eerst bijeenkomt
Het uitgelekte voornemen van SPD
en FDP heeft een schok veroorzaakt.
Niet alleen bij de miljoenen betrokke
nen, maar ook bij zeer vele SPD- en
FDP-politici. SPD-afgevaardigde Nor
bert Ganal zei gisteravond voor de
televisie dat hij een dergelijke gang
van zaken „niet voor denkbaar houdt”.
Volgens hem is de geloofwaardigheid
van de democratie, het parlement en
de politici in het geding. Want, als
gezegd, vóór de verkiezingen werd
Possible zegt dat de campagne van de
CIA om het regime van Franco te ont
wichten was ingegeven dooi' de vrees dat
linkse oppositiegroepen de regering Fran
co met geweld omvei zouden werpen De
CIA, aldus het blad wilde een militaire
junta van drie man helpen vormen die
dan Franco aan de kant had moeten
zetten
Mijn eerste gedachte, toen ik hoorde dat
minister Van Agt spoorslags naar Zwit
serland was vertrokken, was dat het
kabinet-Den Uyl een geniale zet had
gedaan: uitwisseling van Menten voor
Van Agt. Twee vliegen in één klap! Maar
ik was weer eens te optimistisch
geweest. Intussen zijn we nog lang niet
uit de problemen. Want stel dat Menten
naar Nederland terug komt, dan zullen bij
zijn berechting weer alle emoties los
komen die onherroepelijk het gevolg zijn
van de botsing tussen „juristerij” en con-
centratiekampsyndroom. Laatst hadden
we het in klein gezelschap over zulke
problemen als de vrijlating van de Drie
van Breda. Mijn eigen standpunt in deze
discussie was tamelijk primitief: zolang
vrijlating van (bijvoorbeeld) de Drie van
Breda een jood een slapeloze nacht
bezorgt, moeten zij in godsnaam maar
blijven zitten. Mensen die zoveel geleden
hebben, hun ouders, kinderen, vrouw of
man mede door de schuld van deze nazi’s
op een geheel zinloze manier hebben ver
loren, verdienen het om voor iedere nacht
extra leed gespaard te blijven, ook al
druist dat tegen het normale rechtsgevoel
in.
Een ander vond dat een barbaars en al
eeuwen achterhaald standpunt. Men
bestraft een daad (of de daden), zonder
rekening te houden met het aangedane
leed aan nabestaanden. Moet iemand die
een vader van zeven kinderen vermoordt
langer in de gevangenis worden gehouden
(en hoeveel langer dan?), dan iemand die
een alleenstaande vermoordt? Moet de
moord op een getrouwde vrouw zwaarder
bestraft worden dan de moord op een
verloofde vrouw, die weer zwaarder
bestraft moet worden dan de moord op
een oude vrijster? Het is in ons rechtsstel
sel niet de gewoonte om de mate van
veroorzaakt leed bij de strafmaat te
betrekken. Had Immanuel Kant (meende
deze spreker, maar hij wist het niet zeker)
zo’n tweehonderd jaar geleden al niet
gezegd dat de mens nooit beschouwd
mocht worden als een middel tot iets (de
mens dus als gevangene om het leed van
een ander te verzachten), maar als een
doel in zichzelf moest worden gezien?
Hij herinnerde zich eens een oproep te
hebben getekend om de Drie van Breda
niet vrij te laten, en dat iemand van anar
chistische huize, die hij verzocht had het
zelfde te doen, toen geantwoord had: „Ik
wens nooit een stuk te tekenen waarin
geëist wordt iemand gevangen te zetten of
gevangen te houden”. Hij bracht deze
uitspraak over aan prof. dr. Jacques Pres
ser, die veel joodse familieleden, onder
Wie zijn vroqw.in de oorlog verloor sen als
historicus ook na de oorlog nog dagelijks
met het leed van de jodenvervolging
geconfronteerd werd, maar ook Presser
zei dat hij het met deze opvatting eens
was.
De PSOE is tegen een Spaans lidmaat
schap van de Europese gemeenschap
zolang in Spanje nog geen sprake is van
volledige politieke vrijheden. Ze veroor
deelt zowel de NAVO als het Warschau
pact „omdat politiek-militaire blokken de
arbeidersklasse in de wereld verdelen en
een belemmering vormen voor haar
bevrijding van alle vormen van economi
sche, sociale en politieke uitbuiting”.
de ruimte daarvoor binnen de huidige
meerjarenramingen moeten worden
gevonden, aldus de bewindsman Neder
land wil wel meebetalen in de kosten van
onderhoud en het operationeel houden
van AWACS, alsmede de kosten van aan
sluiting van het grondradarsysteem voor
zijn rekening nemen
1
