I
s
i
I
IHlf
DWINGT PHILIPS DE REGERING DIT
UNIEKE ONTWERP NIET TE STEUNEN?
Zuiniger rijden zonder
schadelijke uitlaatgassen
I
I
L*
I
ju J:
t
door Theo Klein
I
4
Octrooi
Geen belang
j
■lli I
TNO-Volkswagen
llOffllHIlfltHIOmtHI
NHMtimittnHHHnmttmmHmHimHiHiiiiiiiiitiiiHfiitHiiiiniiiiiiiiiiittimHmHiN
Pater Hubers bouwt
een schone
motor
NtwimtmurnHwi
(«(••••«•HfflmmWmHmHIHIiniHUIllltHIIHIHIIIHItllllllHtlHIIIIIIIIIIIUI
NiimiiiiiiiimiiiiiiiiHiimiMimiiiiiiiiHimnuiiiiiiiimiiiiiiiHmiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiumiiiHiiiiiimiitnniiiiiimiiiim
eriaal?
etteert al
1
Enkele medewerkers ven Hubers (recnts de Haarlemmer Theo Janbroers aan het werk in de machinefabriek Fortuna)
aar, mat
1 schadui
‘uren, nu
r de meiii
lie hij
leest thil
iet gemal
lijke ma
t>hoor,d
te verte
van hi
je op hi
le mensi
iseerd. J
ie bij w
De man die de wereld kan verlossen van de miljoenen stinkende automotoren,
zal ongetwijfeld gevierd worden als een held. Over dertig jaar zal er ergens in de
westerse wereld ongetwijfeld een standbeeld van hem staan en zijn naam zal in
één naam worden genoemd met grote uitvinders als Nobel, Edison en Pasteur
Wie die redder zal zijn is nog niet bekend, maar het moment dat auto’s zullen
kunnen rijden zonder een walm van uitlaatgassen uit te stoten komt ontegenzeg
lijk steeds naderbij. Naarmate de overlast door deze afvalstoffen toeneemt en
men steeds meer gaat vrezen voor een totale vernietiging van de natuur in
bepaalde streken, neemt de belangstelling bij wetenschapsbeoefenaars voor de
ontwikkeling van een schone automotor toe. In een aantal landen heeft men zich
de laatste jaren geworpen op mogelijke alternatieven voor de conventionele
benzinemotor. West-Duitsland, Amerika, Japan en ons land horen daarbij tot de
koplopers Vele miljoenen guldens en manjaren samengebalde denkkracht zijn
er al geïnvesteerd in verschillende projecten. Af en toe duikt er ergens een
berichtje op over een kleine vooruitgang. Zo kon de Japanse fabriek Mitsubishi
onlangs nog melden dat zij een motor heeft ontwikkeld die schoner is en twintig
percent minder brandstof gebruikt. Maar het grote moment waarop ergens ter
wereld wordt geopenbaard dat een betaalbare en bruikbare schone moter in
serie vervaardigd kan worden is nog steeds uitgebleven.
HNmmamtoiitmiitmimitittHmiiiitifttiiiitiiiiitmiiiiiiiHtttmiiHiHiiHiiimiitiiiinHiiiiiiiiiiiiHiiiiitiiitiiiHiiiitimiiHiiiii
zijn hobby begon, moet hij teleurgesteld
constateren, dat sommige invloedrijke
figuren in ons land zijn vinding kennelijk
liever kwijt dan rijk zijn.
Na vier jaar lang door verschillende
ambtelijke instanties van het kastje naar
de muur te zijn gestuurd, is het nu zover
gekomen, dat hij concludeert: „Wanneer
er in Europa helemaal niets mogelijk
blijkt, zou ik het hele project wel eens
kunnen sturen naar collega’s van onze
Orde in de Verenigde Staten.”
Het zal pater Hubers een zorg zijn wie
zijn vinding verder in ontwikkeling kan
brengen. Philips, Volkswagen of een
Amerikaans bedrijf, het kan hem niet
schelen, als er maar wat nuttigs mee
gedaan wordt en hij zijn tijd niet hoeft te
verknoeien aan het nalopen van ambtena
ren, die hem naai jarenlang aan het lijntje
houden. Zijn lijdensweg langs de burelen
begon in 1972. Toen had hij zijn motor zo
ver dat hij deze kon presenteren aan de
contactcommissie voor schone motoren,
waarin onder anderen vertegenwoordi
gers zitten van TNO, het ministerie van
Volksgezondheid en Milieuhygiëne, DAF
en Philips.
Voor een nagekomen aanbod van de
commissie om het rapport over de motor
door te sturen naar prof. Van Vollenho
ven aan de technische hogeschool in Eind
hoven, waar misschien studenten zouden
zijn, die dit verder ter hand willen nemen,
heeft pater Hubers af gezien. Het zou
opnieuw een lange lijdensweg geworden
zijn en dat is het laatste waar hij nu nog
zin in heeft. Hij heeft nu in alle landen ter
wereld waar automotoren worden gepro
duceerd 104 octrooien aangevraagd. Daar
komen er binnenkort nog 32 bij. Mede
daardoor zijn de kosten van dit project in
de loop van de tijd in de miljoenen gaan
lopen.
■1 matig i»
te Wereld-
tkomen -
927 defini
dam, acht
p waarvan
inwoners
toegegaan
iet prettig
it land van
huis.
er als eet
ken dt
aar of hei
s niet var
le innerlij
Ik wil hel
o me over-
te aan te
it uit naai
i doorheel
knutselail
Stegemi
lur; lanl
ud ik va
5 verschi
r danj
een kuis
groots
ie den»
De h?,
i dat'
de we
rd. Da
de nat
n wori
kunnen leveren aan de strijd tegen de
luchtverontreiniging. We willen daarom
graag met anderen samenwerken om een
zo goed mogelijk resultaat te bereiken.
Als het kan ook met Philips”.
Pater Hubers is er van overtuigd, dat de
wereld veel sneller aan een schone motor
geholpen zou kunnen worden, wanneer
alle wetenschappers in de wereld die zich
met dit probleem bezighouden samen zou
den werken. Er bestaat binnen de NAVO
overleg over dergelijke vreedzame projec
ten, maar in de praktijk is dat vaak tot
mislukken gedoemd, omdat de automo-
bielconcerns elkaar in werkelijkheid op
leven en dood beconcurreren.
Het voorbeeld van Hubers toont aan dat
het zelfs voor een onderzoeker, die het
niet om winst te doen is, bijna onmogelijk
wordt gemaakt om tot een bepaalde vorm
van samenwerking te komen. Het is zelfs
niet uitgesloten, dat Volkswagen alsnog
zal besluiten met het project te stoppen,
als het niet lukt in combinatie met pater
Hubers over het dode punt heen te komen,
waarop men in Wolfsburg nu beland is.
itsland on
maar hier
Kan hia
een and»
lan kan Jt
rggen, zonl
ierlander
i Duitsers
a persoon
rzuchtigei
tte om id
zeel grot»
iet oorde
ij hier I
is later onder meer overgenomen door de
Orde der Jezuiëten. Na een eerste aan
loopperiode bij de NDSM volgde Hubers
een studie aan de Technische Hogeschool
te Delft, waar hij heenging om met meer
kennis van zaken aan zijn grote hobby te
kunnen werken. Nog tijdens die opleiding
kwam hij echter tot de conclusie dat theo
logie hem meer trok. Hij trad in in de Orde
der Jezuiëten, studeerde theologie en
belandde, nadat een functie in India niet
was doorgegaan uiteindelijk zes jaar gele
den als aalmoezenier in de legerplaats
Harderwijk. Al die tijd bleef hij zijn hob
by echter trouw.
Hij werkte constant door aan de motor
en zorgde dat de vindingen van zijn team
door middel van octrooiaanvragen veilig
werden gesteld. Zo ontstond een Inwendi
ge Kontinue Verbrandingsmotor, waarin
de zuigers in de cilinders in beweging
worden gezet door verbrandingsgas
onder hoge druk, een principe, dat ook
anderen, onder meer Volkswagen, hante
ren. Het unieke van de Nederlandse vin
ding is echter dat deze motor kan functio-
De pater bereikt zijn goede resultaten
onder meer door een bepaalde constructie
van de kleppen, uitgevonden door Theo
Janbroers, en een „oplader” op de motor.
Op beide uitvindingen heeft hij octrooi
aangevraagd. Geen ander kan die oplos
sing dus meer voor zijn neus wegkapen.
Volkswagen heeft bijzondere belangstel
ling getoond voor de vinding van Hubers
en de zijnen. „Ze hebben gezegd dat ze
contact willen houden. Intussen is bekend
geworden dat de Duitse overheid haar
bijdrage aan het IKG-project wil stoppen.
Wij hopen toch door te kunnen gaan met
Volkswagen Dat moet echter goedge
keurd worden door de betrokken ministe
ries in beide landen Er zijn enkele aanvul
lende proeven nodig en de assistentie van
een ingenieur van TNO om ons project
aan te kunnen sluiten op de Duitse ont
wikkeling. Daarvoor heeft TNO 355.000
gulden van het Rijk gevraagd”, aldus
Hubers, die te horen kreeg dat minister
Trip (Wetenschapsbeleid) aan TNO verbo
den zou hebben om dat bedrag hieraan uit
te geven.
Een pijnlijke ervaring voor Hubers. En
daar bleef het niet bij. De contacten van
de Nederlandse met de Duitse overheid
leverden niets anders op dan misverstan
den. „Ik kreeg de indruk dat ze op elkaar
zaten te wachten”, zegt Hubers, die zich
af vraagt waarom de Nederlandse over
heid deze zaak zo laks behandelt. De hele
gang van zaken heeft bij de pater het
vermoeden losgeweekt, dat de invloed van
een groot concern als Philips weleens ver
der zou kunnen reiken dan een stem in de
contactcommissie-schone-motor.
Hij verduidelijkt: „Ik weet uit ervaring
hoe zeer de overheid rekening houdt met
de belangen van zo'n bedrijf Toen ik met
mijn experimenten startte, werd ik er op
gewezen, dat ik in Philips vaarwater zou
kunnen zitten. Mij werd duidelijk
gemaakt dat 40 percent van de deviezen
via Philips binnenkwamen, en dat daar
aan niet zonder meer voorbij kon worden
gegaan. Ik heb daarvan geleerd en ik
begrijp best, dat die belangen ook nu niet
gescheiden kunnen worden. Maar het
gaat me toch te ver, wanneer de overheid
zegt, houdt u nu maar op met uw experi
menten. want we hebben al iemand die
cnet een schone motor bezig is Dat Philips
met enthousiast is dat ik hier mee bezig
ben. kan ik me voorstellen. Daar heeft
men al miljarden uitgegeven aan de Ster
lingmotor Maar waarom vrezen ze mij?
Ik wil geen motorenfabriek beginnen Dit
werk is voor onze orde alleen van belang,
omdat we hierdoor uit puur wetenschap
pelijk en menselijk oogpunt een bijdrage
Nadat de commissie de motor bekeken
had, kwam de secretaris ir. Van Beekho
ven, met de mededeling dat „we hier niets
aan hebben”. Hubers: „Hij vertelde me,
dat Philips er geen belang bij heeft, omdat
men daar zelf met de Sterling-motor bezig
is en DAF niet geïnteresseerd is. Ik kreeg
te horen dat ik het beter eens in het
buitenland kon gaan proberen”. Het
TNO-rapport over de motor dat in
opdracht van de commissie was gemaakt
werd pas na lang aandringen in 1975 vrij-
komt iets
■rkenbaar
i bepaald*
ril uitga®
s allemaal
gegeven. Het eindoordeel was positief.
Niettemin had men eerder ook van TNO-
zijde geprobeerd om de pater tot andere
gedachten te brengen. Hubers: „Er werd
gezegd: het wordt toch niks, laten we er
maar mee ophouden. Daarop heb ik
geantwoord: jullie werken niet in mijn
opdracht. Dit onderzoek wordt verricht
op verzoek van de contactcommissie, dus
moet je daar zijn als je ermee wilt stop
pen”. Pater Hubers heeft inmiddels het
advies van TNO opgevolgd en heeft
onderhandelingen geopend met het
V olkswagen-concern
Hubers: Toch zou er voor Nederland
nog een mogelijkheid zijn om het hele
project binnen de grenzen te houden.
Want mocht de Technische Hogeschool
van Aken, waar de research voor Volks
wagen wordt verricht definitief besluiten
om het onderzoek stop te zetten, dan zou
TNO dit over kunnen nemen. Dat zou
voor ons land veel positiever zijn, dan het
op een lompe manier afstoten van deze
mogelijkheden, zoals nu gebeurt”.
De afgelopen maanden heeft pater
Hubers naar een laatste middel gegrepen
om zijn plannen hier te verwezenlijken.
Het Tweede-Kamerlid Klaas Beuker
(RKPN) bleek bereid uit te vissen waar
deze zaak in Den Haag stagneert. Een
eerste gesprek met minister Trip heeft
intussen uitgewezen dat deze bewinds
man in het geheel niet op de hoogte was
van de afwijzing van de subsidie
aanvraag, die toch eerder dit jaar in zijn
naam om zeep werd geholpen. Hubers:
„De minister heeft beloofd dat hij dit tot
op de bodem uit zal laten zoeken. Hij wil
er zelfs alles aan doen om te voorkomen,
dat deze vinding naar het buitenland ver
dwijnt”
Veel haalden de mooie woorden van de
bewindsman echter niet uit. Hij verwees
de kwestie later door naar zijn collega op
het departement van Volksgezondheid,
mevrouw Vorrink, onder wier verant
woording de contactcommissie voor scho
ne motoren valt Tijdens de behandeling
van haar begroting voor 1977 sneed Beu
ker deze zaak in de Kamer aan. De
bewindsvrouwe liet daarop weten er alles
aan te zullen doen om deze misverstanden
uit de weg te ruimen Er moet binnenkort
een gesprek tussen de pater en deze minis
ter plaatsvinden, waarin duidelijk moet
worden, hoe en waarom dit project in de
ambtenarij is blijven steken. Zouden alle
plooien gladgestreken worden, dan is het
volgens Hubers mogelijk dat zijn IKV-
motor over vijf jaar in produktie wordt
genomen
Hubers „Hij kan lopen op verschillende
soorten brandstof Wij gebruiken nu
petroleum maar benzine, dieselolie, kero
sine en gas zullen mogelijk zijn Het star
ten van zo'n auto zal 10 seconden duren,
omdat die tijd aodig is om de brander in
werking te stellen, maar dan rij je in een
wagen die bijzonder scherp kan accelere
ren. Bovendien bespaart hij minimaal
twintig percent brandstof en natuurlijk
zullen gevaarlijke uitlaatgassen ont
breken”
In Nederland is Philips al jarenlang
bezig met de ontwikkeling van de zoge
naamde Sterling-motor. Er rijden in Eind
hoven al autobussen met zo’n experimen
tele motor rond, maar er zal nog tien tot
dertien jaar overheen gaan voor er echt
personenauto’s van de band zullen rollen
met Sterling-motoren die aan de verwach
tingen voldoen. Alle enorme kapitalen en
technische inspanningen ten spijt. Philips
is echter niet de enige die in ons land
probeert om een schone motor te produce
ren. Zo’n honderdvijftig kilomeoer van de
kostbare Eindhovense werkplaatsen, in
het Noordhollandse gehucht Bobeldijk
herbergt de machinefabriek Fortuna een
vinding van pater C. Hubers, die weleens
jaren voordat de grote wereldconcerns
met hun primeurs op de markt komen, de
sensatie van de jaren zeventig kan
worden.
In de kleine fabriek is het resultaat te
zien van dertig jaar construeren en testen
van pater Hubers: een motor, die geen
vuile uitlaatgassen produceert en die ver
der ontwikkeld kan worden tot een snelle
en goedkope automotor. Bij wijze van
experiment deed de motor al jarenlang
dienst op een boerderij, TNO beoordeelde
het produkt van pater Hubers, lid van de
Jezuiëten Orde, en zijn medewerkers gun
stig en de Volkswagenfabriek heeft al veel
belangstelling getoond voor de Neder
landse vinding. Desondanks geeft de hele
gang van zaken rond zijn motor pater
Hubers geen reden tot opgewektheid. Pre
cies dertig jaar nadat hij als constructiete-
kenaar bij de Amsterdamse NDSM aan
neren, zonder dat daarvoor abnormaal
hoge temperaturen voor opgewekt hoeven
te worden. Hubers: „De Duitsers denken
nog steeds met een temperatuur van 2400
graden te moeten werken. Dat levert veel
problemen op waar ze niet uitkomen. Ik
heb nu aangetoond dat het ook met lagere
temperaturen kan. Mijn motor haalt een
hoger rendement dan die van Volkswa
gen, bij een temperatuur van 1100
graden”.
Aanvankelijk werd het werk van de
pater en zijn technisch team, onder wie de
Haarlemmer Theo Janbroers, gefinan
cierd door de Bergense zakenman Stam,
die hem al sinds 1946 steunt, maar die last
