r
Neem Frantisek
als bondscoach
F
4
Hennie Roos stapt
van wedstrijdbaan af
Van der Grift
verdiende
twee ton
voor de KNSB
'S
91
11
Vrij zijn
Geen hoogvlieger
Eeuwenoud kolven
Fout van Quarles
Vaste namen
Niet eenvoudig
(i
i
1
1 i
Het gezelschap van krasse zeventigers, dat Nederlands sportfaam internatio
naal op bestuurlijk niveau uitdraagt, telt binnenkort een uitvaller. Hennie Roos,
ook wel „rules are rules’/regels zijn regels)genoemd als verpersoonlijking van
zijn meest geciteerde uitspraak, stelt zich na een zittingsperiode van zes jaar niet
langer beschikbaar als hoogste baas van het mondiale hardrijden, als vice-
voorzitter van de Internationaal Skating Union (ISU). Als 73-jarige is hij nog net
zo kwiek als zijn generatiegenoten Van Karnebeek, Paulen en Euwe en best in
staat aan een nieuwe bestuurlijke periode te beginnen. Maar Roos wil niet meer.
De bouwondernemer in ruste uit Amsterdam, die zich financieel wel het een en
ander kan veroorloven, houdt het voor gezien. Hij wil de landen van zijn jeugd wel
eens terugzien: Zuid-Afrika en Indonesië, naties, waar je als scnaatsofficial nu
eenmaal niet komt.
‘4 1
F
F B
Ik ben heel
wat keren
voor gek
uitgemaakt
-
i
STOPPER
In lagere kringen, waar ze geen but-
I
ter
jjwtirr*<
wil zelf een keuze maken uit de wedstrij
den die ik wil zien”.
Kerstsi
corting»
Hennie Roos is 28 jaar bestuurslid van
de Koninklijke Nederlandse Schaatsenrij
ders Bond geweest, 22 jaar bestuurslid
van de Internationale Schaatsunie en 15
jaar voorzitter van de Landelijke techni
sche commissie. „Ik ben bij de ISU altijd
met algemene stemmen herkozen”, zegt
Roos niet zonder trots. Hij is destijds door
mensen uit de sectie kunstrijden bena
derd om voorzitter van het „speedskating
committee” te worden. „Ik kreeg ook van
die kant te horen dat ik gekozen was”.
Roos werd later de opvolger van de
Zweedse sporteminentie Sven Laftman,
die als ruim tachtigjarige nog over het ijs
schuifelde als vice-voorzitter van de ISU.
Roos: „die man wou niet weg. Laftman
wist veel. Maar ik weet meer”. Over de
opvolging van Roos valt nog weinig te
zeggen. „Misschien dat de Noor Poulsen
een kandidaat is. Het moet wel iemand
zijn, die doorkneed is in het vak”.
AEK is er nu zelfs m geslaagd om
Rode Ster te verslaan, dat m de Joe-
geloof ik weer dat ik voor één seizoen
ga wennen aan namen als Sies Uilke-
ma en Hilbert van der Duim! Nou
vraag ik u! We kunnen het ook te bont
maken! Sies van der Duim en Hilbert
Uilkema, Sies Duikema en Hilbert van
der Uil, nee hoor, daar ben ik te oud
voor geworden, daar doe ik met meer
aan mee Voor mi] heten ze gewoon
Kees Broekman en Jaap Eden.
de NSF betreffende de totogelden. Op een
gegeven moment zei ik dat ik voortaan
overal tegen zou stemmen. Eerst moest
die kunstijsbaan er komen. Ik zei toen:
iedereen kan zijn sport beoefenen behalve
de schaatsenrijder. In 1962 had ik een
gesprek met NSF-penningmeester Bakke
nist aan het Valeriusplein in Amsterdam.
Ik vroeg een miljoen voor twee banen, in
perken te buiten", zijn afkomstig van
het kolfspel.
Nu is het aardige van zo’n eeuwen
oude sport die aan het uitsterven is,
dat dit uitsterven verhoudingsgewijs
ook heel langzaam geschiedt. Op de
televisie vertelde men ons al dat het
kolven dreigde uit te sterven en toen ik
door een toeval de dag daarop een
oude „Sportief” van 9 augustus 1946 in
handen kreeg, trof ik daar ook al een
artikel m aan met de kop. „KOLVEN,
een eeuwenoud spel, dat dreigt te ver
dwijnen” Ik citeer:
Nog een paar maanden en Hennie Roos
zal geen bestuursfunctie meer innemen in
het schaatswereldje. „Natuurlijk zal ik
mijn gezicht nog laten zien bij de titeltoer-
nooien. Dat ben ik gewoon verplicht.
Maar daarna ben ik vrij. Dan kan ik eens
helemaal gaan doen waar ik zin in heb”.
Hennie Roos voelt de last van het moe
ten steeds zwaarder drukken. „Het is bij
mij nu echt zo: je moet dit en je moet dat.
Je hebt als schaatsbaas nu eenmaal je
verplichtingen. Als het seizoen voorbij is
ben je alweer met het volgende seizoen
bezig. Ik wil vrij zijn. Ik zou nu best wel
Roos is zelf geen hoogvlieger geweest
00 auto
•rd orxfj
•or afte,
sn. lm
af 1«
De kolfbaan is een harde, vlakke
baan van vijftien tot dertig meter leng
te, waarin twee vrij dikke paaltjes
staan opgesteld, waartegen de middel
grote elastische bal met de „klik” van
de kolf (het onderste, dikke, metalen
gedeelte) moet worden geslagen, op
een dusdanige manier, dat de bal tot
het verste vak doorrolt en daarin blijft
liggen. Ik leg het vermoedelijk wat
primitief en onhandig uit, maar dat
moet u maar voor hef nemen.
Toen Hennie Roos jaren geleden voor
de eerste maal het onderwerp kunstijsba
nen aansneed werd hij weer heel wat
keren voor „getikt” versleten. „Wat moet
dat wel niet allemaal gaan kosten, zeiden
ze hier in Nederland. Daar is geen begin
nen aan. Maar ik wees op de kosten van
een atletiekbaan en een voetbalveld. Ik zat
in die tijd in de verdelingscommissie van
als schaatsenrijder. „Als vijftienjarige
won ik tijdens een kortebaanwedstrijd op
Terschelling, waar ik vandaan kom, de
tweede prijs. Mijn oudste broer werd eer
ste. Toen maakten ze voor de grap het
rijmpje: rozen bloeien op het ijs, de een de
premie, de ander de prijs. Daarna ben ik
naar Indië gegaan. Toen ik terugkwam
heb ik nog wat wedstrijdjes voor arme
mensen, zoals we dat noemden, gereden.
Daar kon je een stuk spek of zo verdienen.
Later heb ik nog eens een tweekamp tegen
mijn broer Jan gereden om te kijken of ik
er nog wat van kon. Ik kreeg een pak op
mijn broek. Ik was alleen erg goed in de
eerste meters”. De conditie van de 73-
jarige mag er nog altijd zijn. „Ik heb op
Terschelling, in Friesland en Amsterdam
een fiets staan. En reken maar dat dat
helpt. Kijk maar”. En Roos haalt de broe
kriem eens aan ten teken dat een buikje
hem vreemd is.
Amsterdam en Deventer. Bakkenist viel
haast van zijn stoel. Hij zei: hoe durft u
een miljoen te vragen voor een sport als er
twee miljoen beschikbaar is voor alle
sporten bij elkaar. Vier ton wilden ze
geven, alleen voor Deventer. Ik kwam
weer met mijn argument naar voren dat
in Nederland alleen de schaatsenrijder
niet zelf zijn sport kon beoefenen wanneer
hij wilde. Mag je dan een keertje de helft
krijgen, zei ik. Bakkenist had daar wel
oren naar, maar kon niks beloven. Uitein
delijk kreeg ik toch 800.000 gulden los
voor Amsterdam en Deventer samen.
Daarna hadden we het wereldkampioen
schap in Gothenburg, waar Van der Grift
eerste werd. Komen we terug en was het
bedrag een miljoen gulden geworden. Van
der Grift had dus 200.000 gulden voor ons
verdiend. Bakkenist zei wel: nou hoef je
voorlopig niet meer terug te komen. Ach,
ik zou er wel een boek over vol kunnen
schrijven”
Vorige week zagen we op de televisie
hoe er in een Noordhollands café, op
een speciaal daarvoor neergelegde
houten vloer met belijning, gekolfd
werd. Het kolfspel schijnt het oudste
spel in Nederland te zijn, dat tot in de
dertiende eeuw terug voert en waaraan
de Nederlandse taal nog veel dank
verschuldigd is. „De kolf naar de bal
werpen” is een spreekwoord dat bete
kent. het spel gewonnen geven „Dat is
een kolfje naar zijn hand’ wil zeggen,
dat schikt of bevalt hem wel Ook
uitdrukkingen als „Ergens paal en
perk aan stellen” en „Dat gaal alle
Frantisek Fadrhonc
Hebben we al een bondscoach?
Waarom vragen we „de dokter” niet,
dr. Frantisek Fadrhonc, die onge
merkt, stiekemweg, bezig is van AEK
uit Athene iets heel moois te maken,
vergelijkbaar met wat Puskas inder
tijd met Panathinuikos deed (totdat
Ajax de finale om de Europacup-1 met
2-0 won).
Roos is enkele maanden geleden niet in
Barcelona geweest bij de vergadering van
de internationale Sportfededraties en het
Internationaal Olympisch Comité (IOC).
„Daar was de Zwitser Haessler voor de
ISU”, aldus Roos. „De federaties willen in
feite verder gaan dan het IOC. Dat is al
jaren zo. Vroeger moest er hard gevecht
geleverd worden tegen Brundage. Nu gaat
het allemaal wat soepeler al blijft het
vechten”. Roos is met revolutionaire
gedachten zijn sporttijd al vaak vooruit
geweest. „Ik ben al heel wat keertjes voor
gek verklaard. Jaren geleden diende ik al
voorstellen in over loonderving voor de
rijders. Had je moeten zien hoe ze me
aankeken. Ik heb er hard voor moeten
knokken en in 1969 werden mijn sugge
sties tijdens een congres in Engeland toch
overgenomen. Wat dat betreft lagen we
ver voor op de IOC-reglementen”
Hennie Roos is op de schaatsbanen
gemakkelijk te herkennen. Klein van
stuk, de handen diep in de zakken van een
zware donkergrijze jas, het hoofd bijna
verzonken onder een Russische bontmuts.
Hoe vaak stapte hij niet met driftige pas
sen op een nog uithijgende rijder af of een
collega-official, die niet naar zijn zin had
gehandeld? Regels zijn regels tenslotte.
Daar kunnen Jan Bols (gediskwalificeerd
tijdens de strijd om het Europees kampi
oenschap van 1971 in Heerenveen) en
Harm Kuiper (aan de kant gezet na over
treding van de reglementen tijdens het
toernooi om het Europees kampioenschap
van 1972 in Davos) over meepraten. Er
viel met Hennie Roos op dergelijke
momenten geen koehandel te drijven, ook
al is Roos op zijn tijd best bereid naar
hiaten in de schaatswetgeving te speuren.
goslavische competitie onbedreigd
aan kop gaat, dus je moet wel aanne
men dat dr. Fadrhonc toch iets kan. Ik
heb daar altijd sterk aan getwijfeld, ik
geef dat grif toe. Zijn Grieks moet nog
veel kleurrijker zijn dan het Neder
lands dat hij na twintig jaar nog altijd
sprak, maar het feit blijft dat AEK nu
ook Rode Ster verslagen heeft. Mis
schien wil Fadrhonc als „vliegende
bondscoach” optreden. Elke woensdag
vliegt hij even van Athene over,
spreekt de Oranjemannen toe (die er
als naar een Latijnse liturgie begees
terd naar luisteren), en als iemand hem
dan influistert dat hij er alleen maar
voor moet zorgen dat Nico Jarisen mid-
voor staat, dan komt de rest, en het
succes, vanzelf wel.
d type
45 Statie
73 ƒ13
IherrySt
itiac fit
50. Mimi
f 2960.1
autom
scort 111
Simcal
650
Hennie Roos kan zich soms nog kwaad
maken over zaken, die hem raken. „Neem
nou dat geval met Jos Valentijn. Dat was
een grote fout van de KNSB. Quarles van
Ufford heeft dat heel slecht aangepakt. Ik
zou het heel anders gedaan hebben. Quar
les is naar het NOC gegaan en heeft de
feiten voorgelegd. Ja, dan wijzen ze naar
artikel 26 en heb je geen poot om op te
staan. Valentijn was door de ISU volledig
gerehabiliteerd. Jos was een apart geval.
Hij had vier minuten bij de profs gereden
en geen geld ontvangen. In mijn eentje
heb ik genoeg stemmen verzameld om
Valentijn te laten rehabiliteren. En dan
laten ze wel zo’n Jos Hermens aan de
Olympische Spelen meedoen. Dat is toch
te gek om los te lopen”.
„Zo schijnt het kolven een spel dat
ondergaat. Zoals het maliën allengs
verdween voor het kolven, zo zal het
kolven verdwijnen voor spelen die
meer in de geest van de tijd liggen.
Was er vroeger leven en vertier op de
kolfbaan, thans ligt deze óók waar
men nog speelt - vaak doods en verla
ten. Daar waar men vroeger met moei
te zich voor een partijtje kon laten
noteren ja, het ging soms zo dat men
heel wat glaasjes bier moest aanbieden
Ier of dienstbode hadden, zag je trou
wens hetzelfde met de poes die steeds
opnieuw Moortje heette. Ik vind het
een bruikbaar systeem dat ik graag op
onze schaatsers zou willen toepassen.
Het gaat toch maar steeds om een
handjevol van drie of vier cracks (bij
voetbal hebben we te maken met hon
derden eredivisiespelers die een rol
van betekenis spelen, daar is het dus
onmogelijk), die bovendien niet zo
lang meegaan, dus waarom zouden we
die geen vaste namen geven zodat we
niet steeds in verwarring raken. De
sprinter noemen we Henk van der
Grift, de langeafstandrijder Kees
Broekman en de middenafstandrijder
Wim van der Voort.
Dat is tenminste mijn voorstel, ik
ben een veertiger, maar als men voor
de vaste namen de voorkeur geeft aan
Ard Schenk. Kees Verkerk en Jan Bols
dan is het mij ook goed. Waar het om
gaal is dat ik niet het ene jaar de naam
Harm Kuiper in mijn hoofd moet zien
te stampen, en het volgend jaar Piet
Kleine, en het daarop volgende jaar
Hans van Helden, en nu willen ze
gy
rische eilanden. Dat gaat niet, want je
kunt niet zomaar bij de wedstrijden weg
blijven. Begrijp me goed, mijn hart gaat
nog altijd uit naar de hardrijderij, maar ik
qRss.
ws®
x
•£-.
t*
In vroeger tijden was het in deftige
kringen wel gewoonte dat de dienst
maagd altijd Marie heette, en de butler
Gerard. Dat kwam zo. De eerste dienst
bode in zo’n gezin heette werkelijk
Marie, en de eerste butler ook werke
lijk Gerard, maar omdat het personeel
nogal snel wisselde, kostte het meneer
en mevrouw te veel hoofdbrekens om
steeds weer nieuwe namen te leren en
te onthouden, en daarom stelden ze
meteen bij het aannemen van het nieu
we dienstmeisje vast dat ze Mane zou
worden genoemd (ook al heette ze
eigenlijke Phuebe), en dat de butler
Gerard zou heten (ook al heette hij
eigenlijk Piet).
Het opmerkelijke van het kolven
vond ik, dat het vooreen zo oud spel in
feite geen eenvoudig spel is. Het jeu de
boule, dat in de Franse dorpen nog
altijd met zoveel geestdrift beoefend
wordt, is veel eenvoudiger. Daar komt
geen „instrument” bij te pas waarmee
de bal moet worden geslagen en ook
staan er geen palen in de grond die het
spel ingewikkelder maken. Kolven is
een soort biljarten op de begane grond
en op een veel groter oppervlak. Maar
de echte kolvers, die in plaatsen als
Bovenkarspel en Zuid Scharwoude
zijn te vinden, minachten verwante
sporten als biljarten en kegelen, zoals
blijkt uit het versje dat in het artikel
in „Sportief” van augustus 1946 geci
teerd wordt:
om degenen die in de baan waren eruit
te krijgen op die baan komt thans
hoogstens eens per week het kolvers
genootschap nog samen. Dan rollen de
gummi- of sajetballen weer over de
baan, dan slaan de kolvers de zware
koperen koppen van hun kolfstokken
vol enthousiasme als een ratelend
applaus op de stenen vloer, wanneer
na een meesterlijke effectbal een der
vrienden een 11 of 12 heeft gemaakt".
197k
i. Ai»’
moot
gen
m e
»na
35
1973
noi
3 Lux
395
1 typ
arathi
Sherry
■'74
'3, tart
2TSD
4950.'
Fast
uw
L, type
304 S
5750
3uggyR
z. zeer
1200 SU
önda S
1250.
1971
Coupi
leo 1751
•0. Fiat
1250
1970/
973 ƒ1
I, 1967.
rf 55 SS
1500. 3
1500.
’-73
type
Dyana
Sn Eea
rault 41
•ault 6, i
Coupe
Datsun
t mooi
ïatsunC
1973/r
100 N.'
0. Rene#
1, zeer
es 220,11
v. nieii»
4erceoe!
vele ti
JO. Mem
veles>
nooi a
•dal w
0. Opeit
1970,
af 55 St
lieuw
zeer
ni 1000I
nieuw/;
S 1972
af 55 0
nooi
»upé,j
16 IS
5500
2 1200
Opel I
goed/
e 1972
Dpel üj
4950
0, mow
t 204 1
1973. I
nov.
rnsul 1'
575(
Luxe
2. Fort
eer mt
rd 200
mooi
Iemand die zo lang op en rond de
schaatsbanen heeft gebivakkeerd, zit
natuurlijk vol verhalen. „Ik was eens in
Sverdlovsk bij het Europees kampioen
schap voor dames. Er waren allemaal
dames bij de organisatie betrokken.
Alleen de starter en ik waren mannen. Bij
de start van de 500 meter stond een foto
graaf met blitzlicht te werken. Op een
gegeven moment zie ik een flits en ik druk
automatisch als tijdwaarnemer mijn stop
watch in. Drietiende seconde later gaat
pas het startschot. Ik dacht: ik zit goed
fout en ik kon niet met die andere tijd
waarnemers kletsen, want daar verstond
ik geen woord van. Maar ik moest het toch
zien op te lossen. Toen heb ik de finish in
gedachten maar drie meter verlegd. Na
afloop van de rit laat ik mijn klok zien.
Laten nu alle vier tijden exact hetzelfde
zijn. De anderen bleken precies zo gedaan
te hebben als ik. Ik werd prompt omstan
dig gefeliciteerd”.
Z- O
eens tegen mijn vrouw willen zeggen:
Kom, we gaan een maandje naar de Cana-
V
F
’t Billiard, de kegels en de kaart
zijn bij dit spel geen oortje waard,
’t Houdt u gezond, ’t is kunstig,
aardig,
en t geld dat gij verspeelt, wel
waardig
