WACHTEN OP VEZELAKKOORD IN EEG
Oude binnenschepen
naar derde wereld
Consumenten
somber over
toekomst
In- en uitvoer
artsen
valt niet te verwachten
Kredietverruiming in Verenigde Staten
namen elk met
Nederland in rij
V rijke landen op
elfde plaats
10 pet toe
„Conclusie over
scheepsbouw
voorbarig”
V olks ver huizing
I
EUROPEES PARLEMENT:
CBS-enquête:
GRENZEN EEG-LANDEN GAAN MAANDAG OPEN
Taxi voor
gehandicapten
o
Valutaspeculatie
een miljoen gulden
aan prijzen
Grote bezwaren
Prins (FME):
ntie is
üBiidy~
ZATERDAG
DECEMBER
1 8
19 7 6
I 1
ECONOMIE
is,
me
Ml
t.w.v. 27,50
on.
rg.
Haar-
irder-
N
ilj een
i dan
(Van onze financiële redactie)
AMSTERDAM Het vuur
werk werd deze week in hoofd
zaak ontstoken op het rentefront,
en daarmee op de obligatiemark-
ten van de effectenbeurzen. De
aandelensectoren echter bleven
in afwachting van de dingen die
rond de OPEC-conferentie zou
den kunnen gebeuren. De beslis
sing die eind deze week werd ver
wacht, hield de koersvorming in
zijn macht, wat Wall Street niet
verhinderde bij steeds ruimere
omzetten het koerspeil gestadig
hoger te laten klimmen.
ubilair
ichting
lebou-
mz.
of meer dan één op de vijf) in gevaar. De zorg betekent op dit moment
ook nog een onzekerheid, en die is voor de mogelijke betrokkenen,
immer het ergst: waar precies en hoe zullen de klappen vallen?
(Van onze financiële redactie)
HENGELO-Twente, door de werkloosheid al zwaar getroffen,
krijgt er, zoals wij van de week berichtten, met de feestdagen in zicht
weer een grote zorg bij: van de 5500 arbeidsplaatsen bij het textiel-
concem Nijverdal-Ten Cate zijn er niet minder dan 1200 (22 percent,
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG/UTRECHT/-
BRUSSEL. Met ingang van
maandag staan de grenzen van de
negen EEG-landen open voor art
sen. Volgens Europese richtlijnen
moeten de regeringen wederzijds
diploma’s en bekwaamheidseisen
van alle medici erkennen. Staat
Nederland nu een toevloed van
buitenlandse artsen te wachten?
Er zijn aanwijzingen dat de
belangstelling groot is, maar
zekerheid over de ontwikkeling
kan nog niemand geven. Inmid
dels is er wel kritiek op de gevol
gen van de maatregel.
J ‘o.
Q)0
toorjaaneeveqde
mode ill
iiuisljpudtextiel
Goedkope concurrentie doet
Nijverdal-textiel de das om
De stijging van de invoer van grondstof-
Vuurwerk op rentefront
(ADVERTENTIE)
Elke week
18 Birdy tafelgarnituren
Ook de economische vooruitzichten op
wat langere termijn werden dit keer iets
gunstiger beoordeeld dan in mei. Zo voor
zag niet meer dan 34 percent dat, over het
geheel gezien, de economische omstandig
heden de komende 5 jaren zullen verbete
ren, in mei was dit nog bijna 38 percent.
Ten aanzien van de ontwikkeling der
werkloosheid waren de consumenten dui
delijk pessimistischer gestemd dan in
mei: bijna 70 percent verwachtte dat het
aantal werklozen de komende twaalf
maanden zal stijgen (mei: 52 percent).
In het gereed gekomen hoofdstuk wordt
geen cijfermatige opstelling gegeven. Wat
er in staat is een opsomming van de moge
lijkheden in iedere voorspelbare situatie.
Het plan van de werkgroep wordt nu
ingebracht in de beleidscommissie die er
haar goedkeuring aan moet hechten. Om
nu al te stellen dat het gereedkomen van
de sociale paragraaf betekent dat er geen
gedwongen ontslagen zullen vallen zou
betekenen dat er valse verwachtingen
gewekt worden”, aldus de heer Prins.
Op 7 januari komt er in een gesprek van
de directie met de bonden misschien al
wat meer klaarheid over. In concreto gaat
het er allereerst om of een van de fabrie
ken in Almelo, Nijverdal en Goor geheel
dicht gaat, dan wel of de inkrimping over
alle drie wordt uitgesmeerd, zoals de vak-
Te winnen in de Nationale Puzzelaktie t.b.v.
Nationaal Fonds Beter Leven
textielindustrie hebben opgezet of uitge
breid tegen in wereldverband gezien niet
aanvaardbare voorwaarden. De commu
nistische landen met hun staatshandel
bepalen hun prijzen op politieke gron
den; ze bedrijven wat men noemt „dum
ping.” Dat wil zeggen: ze leveren vaak
beneden de eigen kostprijs.
Ook in ons land is de rentedaling bijzon
der opvallend naar voren getreden. Het
duidelijkst bij de nieuwe emissies en
pandbrieven. De laatste werden deze
week voortdurend aangepast. De 8,5
percent-brieven werden vervangen door
8,25 pet, tegen eerst 99 percent en een dag
later tegen 100 pet, om op dezelfde dag al
vervangen te worden door 8 percent-
brieven tegen 99,5 percent. En ook dat
lijkt maar tijdelijk, nu de regering ander
maal een grote lening heeft uitgeschreven.
Ditmaal zal het renteniveau 8,25 percent
bedragen, terwijl opnieuw de emissie-
koers, evenals het totaal te aanvaarden
Het fonds is, aldus Albers, een doeltref
fend middel om het vraagstuk van de
conjuncturele overcapaciteit op te lossen,
Gezien de vertragingen in sommige
havens van de derde wereld waar sche
pen soms weken moeten wachten alvo
rens te kunnen worden gelost en geladen
zou het, aldus Broeksz, de moeite
waard zijn om na te gaan over overtollige
binnenschepen kunnen worden gebruikt
voor overslag en transport. Zij zouden op
grote vrachtschepen naar deze havens
kunnen worden vervoerd. In antwoord op
een vraag van Albers zegde Vouelle, lid
van de commissie, toe dat een verzoek van
de Unctad, om overtollige binnenschepen
ter beschikking van ontwikkelingslanden
te stellen, binnenkort zal worden beant
woord.
Het parlement ging akkoord met de
vorming van een Europees oplegfonds,
dat ten doel heeft de van tijd tot tijd
optredende overcapaciteit in de binnen
scheepvaart op te lossen. Maar een derge
lijk fonds, aldus Albers, zou eigenlijk
moeten worden aangevuld met een Euro
pese sloopregeling.
de recessie/na de oliecrisis in alle hevig
heid losbrak, blijft de inflatie nu gelukkig
vrij beperkt, zodat hierdoor de renteverla
ging niet direct wordt geblokkeerd.
Een stagflatie, dat is recessie met infla
tie, vereist hoge renten. Een recessie of
iets wat daarop lijkt, kan alleen met rente-
het voornaamste struikelblok voor een
vlot functioneren van de binnenscheep-
vaartmarkt.
Nu de olieprijsverhoging voor de Vere
nigde Staten meevalt, ziet het er serieus
naar uit dat Wall Street het nieuwe jaar
boven de duizend zal binnentreden, en dat
zal voor vele buitenlandse beleggingscen-
tra een grote morele steun betekenen.
Ondanks een groot aantal onzekere fac
toren, waarvan de mate van olieprijsver
hoging door de OPEC-landen de belang
rijkste korte termijn-factor was, hield
Wall Street zich goed. Bij opnieuw hoge en
zelfs nog toenemende omzetten trok het
koerspeil voor de dertig industriële aan
delen die door de Dow Jones-index wor
den bijgehouden, gestadig door. Gesloten
vorige week op 970, liep het peil deze week
door tot rond 985.
Wat hier te lande in de afgelopen
weken heeft plaatsgegrepen, is in feite
niets anders dan de scherpe, door buiten
landse valutaspeculatie in het leven
geroepen rentestijging van de afgelopen
zomermaanden weer ongedaan maken.
En dat is nu vrijwel gelukt.
king van 14 a 15 miljoen is dat achtereen
volgens 1,5 en 1 arts per 1000 inwoners,
specialisten inbegrepen.
DEN HAAG (ANP) De Nederland
se consumenten zijn de economische toe
komst wat somberder gaan inzien, kan
men concluderen uit de uitslag van de
jongste conjunctuurenquête van het CBS.
In de eerste helft van oktober werden
ongeveer 4.000 personen ondervraagd
naar hun mening over de ontwikkeling
van de algemene economische ontwikke
ling in de komende twaalf maanden. Van
hen verwachtte 44 percent een achteruit
gang; in mei, bij de vorige ondervraging,
was dit percenge 39. Ruim 32
percent hield het, evenals in mei, op een
gelijkblijvende ontwikkeling en 20 per
cent verwachtte een verbetering (mei: 26
percent).
DEN HAAG (ANP). Gemeten naar
het bruto nationaal produkt per inwoner
komt Nederland op de elfde plaats in de
rij der westerse industrielanden, aange
sloten bij de OESO. Het bruto nationaal
produkt per inwoner bedroeg in 1975 vol
gens de OESO-lijst 5.890 dollar. Dat is
ongeveer tien percent minder dan bij
voorbeeld het bnp van de Belgen (6.516
dollar) en ongeveer veertig percent lager
dan het bnp van de Zwitsers, die het
rijkst volk zijn met 8.746 dollar per
inwoner.
fen en haffabrikaten was 13 percent en
die van consumptiegoederen 17 percent;
de invoer van investeringsgoederen daal
de met acht percent.
Er zijn in Nederland flinke tekorten
aan specialisten, vooral röntgenologen
en anesthesisten. Tegelijkertijd echter,
zo stipt het ministerie aan, neemt de
„produktie” van eigen artsen sterk toe.
Naar schatting zal ons land in 1980 onge
veer 24.000 medici tellen en in 1990 onge-
De andere genoemde landen kennen
lonen en sociale voorwaarden die niet in
verhQuding staan tot wat hier in Europa
als billijk wordt gezien. Om bij Korea, het
schrijnendste voorbeeld, te blijven: daar
worden goedkope kousen gemaakt door
meisjes van twaalf, dertien jaar, die zes
dagen per week elf uur per dag moeten
werken.
Zo’n 66-urige werkweek leverde een
werkneemster daar vorig jaar gemiddeld
36,90 per week op. Dat komt neer op een
uurloon van nog geen 60 cent.
De constatering, dat niet alleen voor
Twente de tijd dringt, is overigens heel
wat eenvoudiger dan het treffen van com
plete maatregelen door een EEG waarin
tegenstrijdige belangen aanwezig zijn.
Er komen ook consumentenbelangen in
het geding, want we profiteren met z’n
allen wel van de situatie als we een pak of
een paar sokken kopen. De „goedkope”
textiel wordt in Twente echter „duur
betaald” door de werklozen.
bonden op voorhand het liefst willen. En
dan: hoe groot zal het onvermijdelijke
massale ontslag zijn? Dat het natuurlijk
verloop de zaak niet kan opvangen, staat
vast.
De vakbonden zijn door de plannen,
naar hun zeggen, totaal overdonderd. Al
was het ook voor hen geen geheim dat het
met Nijverdal-Ten Cate beroerd gaat. In
1975 leed dit concern een verlies van 28,2
miljoen gulden. Dit jaar zal het in dezelfde
orde van grootte zijn, zeg 30 miljoen
gulden. Dat kan natuurlijk niet zo door
gaan.
Nochtans vinden de bonden in hun eer
ste reactie dat een ontslag op een schaal
als hier dreigt, niet kan en mag gebeuren.
De oorzaak van de gang van zaken is
vooral de concurrentie uit de goedkoop
producerende landen, zoals Hongkong,
Taiwan, Korea en een aantal Oostbloklan
den. De importen uit die landen verstoren
de gang van zaken in de seotoren weverij-
en en spinnerijen bij Nijverdal-Ten Cate.
DEN HAAG (ANP) In de eerste tien
maanden van dit jaar is zowel de invoer
als de uitvoer naar hoeveelheid met tien
percent toegenomen, aldus de voorlopige
berekeningen van het CBS. De stijging
van de uitvoer van industriële produkten
naar hoeveelheid was twaalf percent (che
mische produkten 20 percent, voedings
middelen negen percent, aardolieproduk-
ten en metaalprodukten acht percent en
textiel en kleding zes percent).
LUXEMBURG (ANP). Het Europees parlement heeft gisteren in Luxemburg de
Europese commissie, het dagelijks bestuur van de EEG, gevraagd na te gaan of
overtollige binnenschepen die moeten worden opgelegd of gesloopt, kunnen worden
uitgevoerd naar ontwikkelingslanden. Het deed dit op voorstel van drie Nederlandse
parlementariërs, Albers, Broeksz en Van der Hek (allen PvdA).
In de Zwitserse stad Genève is de
eerste taxi voor gehandicapten in
gebruikgenomen. Uniek in Europa,
volgens Gaston Wyder, die het idee
uitvoerde en zijn Citroën CX uitbouw
de en van een hydraulische lift
voorzag.
Het blijft opvallend hoe goed de belas-
tingverkopen, die elk jaar weer in het
midden van de decembermaand druk
kend op het koerspeil werken, ditmaal
worden opgevangen en verwerkt. Oor
zaak zijn de positieve en optimistische
verwachtingen van het nieuwe presiden
tiële bewind voor volgend jaar. Want de
meeste geluiden die thans uit de Ameri
kaanse economie opklinken, zijn weinig
opbeurend. Maar het vertrouwen in het
nieuwe Democratische bewind na 20 janu
ari neemt snel toe.
Deze werkgroep kwam donderdag
gereed met hoofdstuk vier de sociale
paragraaf van het beleidsplan dat de
commissie moet leveren.
ten leiden tot een zogenaamd vezelak-
koord, waarmee een dam wordt opgewor
pen tegen de moordende concurrentie uit
de „goedkope landen.” Zo’n dam kan in
feite alleen worden opgeworpen door de
invoer van vezels en textielprodukten aan
vergunningen te binden. Contingentering
heet zoiets.
Tegen een contingentering van de
invoer van textiel, in welke vorm dan ook,
in de EEG-landen bestaan grote bezwa
ren. Het belemmert de vrije handel tussen
de EEG-landen en andere landen, waar
onder de ontwikkelingslanden, de „Derde
Wereld”, die het juist van onbelemmerde
invoer in onze rijke Europese landen moet
hebben.
Het is een ervaringsfeit, dat de ene
handelsbelemmering de andere uitlokt, en
zo vervolgens.
Er is gerede twijfel dat de ondergang
van onze textielindustrie het gevolg is van
logische en billijke herverkaveling van de
internationale arbeidsverdeling. Die her
verkaveling is op zijn minst nogal eenzij
dig. Het is vooral gegaan naar Hongkong,
Taiwan, Korea en Oostbloklanden.
Nu kan men desgewenst twisten over de
vraag of deze landen ontwikkelingslan
den zijn of niet. In de zin zoals wij die
verstaan, zijn ze het eigenlijk niet, althans
niet alle.
Belangrijker is, dat deze landen hun
De waarde van de invoer bedroeg in de
eerste tien maanden van dit jaar 73,9
miljard gulden (v.j. 62,6 miljard) en die
van de uitvoer 73,3 miljard gulden (v.j.
62,7 miljard). De invoer steeg in waarde
met 18percent, de uitvoer met 17 percent.
De gemiddelde prijsstijging van de invoer
was zeven percent en van de uitvoer zes
percent.
DEN HAAG (ANP). De conclusie dat
er geen gedwongen ontslagen hoeven te
vallen onder de werknemers in de
scheepsbouw is voorbarig. Dit zei giste
ren de heer A. Prins, voorzitter van de
vereniging voor de metaal- en elektro
technische industrie FME. De heer Prins
heeft namens de werkgevers zitting in de
sociale werkgroep van de beleidscom
missie scheepsbouw.
Het ontbreken van een evenwicht tus
sen vraag en aanbod heeft zijn weerslag
op de prijsvorming en kan op langere
termijn leiden tot ineenstorting van de
vrachtprijzen. Het probleem van overca
paciteit leidt niet alleen tot ernstige prijs-
verstoringen, het kan ook ontaarden in
een ruïneuze concurrentie, het tast de
rentabiliteit van de binnenscheepvaarton
dernemingen aan en het vormt een bedrei
ging van de sociale voorwaarden en zeker
heid van de werknemers.
Het zogenaamde vrije verkeer van
artsen kan op gang komen krachtens een
besluit dat de Europese ministerraad in
juni van dit jaar heeft genomen. Behalve
het wederzijds erkennen van de artsendi
ploma’s zijn er ook maatstaven voor de
opleiding die een arts minimaal moet
hebben gevolgd. Hierbij gaat het om eer.
basisopleiding van zes jaar en, voor spe
cialisten, een (bijkomende) volledige
dagopleiding aan een universitair of
ander erkend centrum.
Een „volksverhuizing” van artsen lijkt
niet op til. Maar er wordt wat zorgelijk
tegen aangekeken dat vooral in Engeland
de interesse om in Europa te gaan werken
groot is.
De Nederlandse ziekenhuizen hebben
vorige week van hun overkoepelend
orgaan, de Nationale Ziekenhuis Raad,
een brief ontvangen over deze kwestie.
Daarin wordt kritiek uitgeoefend op de
overheid, die niet de vereiste maatregelen
Echter, een conjuncturele capaciteits-
politiek kan met het oog op een effectieve
capaciteitsbeheersing „niet "alleen zalig
makend” zijn. Albers vroeg de EEG-
ministerraad daarom, ook iets te doen aan
het probleem van de structurele overca
paciteit door het uitwerken van een sloop
regeling.
verlaging bestreden worden. Toch is de
prijsstijging van rond de negen percent
dit jaar in ons land nog te hoog om op
korte termijn een aanzienlijk voortzetten
van de rentedaling te verwachten.
en en spinnerijen bij Nijverdal-Ten Cate.
Meer in het algemeen verstoren ze de
ontwikkeling in onze textielwereld in bre
de zin. Denken we maar aan de ramp die
Emmen en omgeving treft met de Enka en
de kousenfabriek Jansen-De Wit.
Ook de vakbonden zien heel wel in dat
het opboksen tegen de concurrentie uit
Oost-Europa en Azië min of meer vechten
tegen de bierkaai is. Maar volgens de
vakbeweging moet met reorganisaties, als
nu bij Nijverdal-Ten Cate voorgenomen
zijn, worden gewacht op het resultaat van
de besprekingen die de EEG-landen
momenteel voeren over de vezelindustrie.
Dat verlangen kan billijk worden
genoemd. Maar daar is Nijverdal-Ten
Cate niet mee uit de (financiële) brand. De
consequentie is, dat de regering met hulp
dat wil zeggen: financiële steun uit
de bus komt. De bonden bepleiten dat dan
ook. Het komt erop neer dat de overheid
tijdelijk de arbeidsplaatsen, althans voor
een deel, helpt in stand houden. Dit tot
zeker is hoe de kansen voor de Westeuro-
pese textielindustrie, in alle geledingen,
staan.
De besprekingen in EEG-verband moe-
zou hebben getroffen. De wetgeving is
niet aangepast, er zijn geen instanties aan
gewezen die voor erkenning en toelating
van buitenlandse artsen zorgen. Evenmin
zijn er maatregelen om gegadigde medici
uit andere landen in te lichten over de
opzet van de Nederlandse gezondheids
zorg, noch zijn er eisen gesteld ten aanzien
van de taal.
De NZR zei in deze brief zich hierover
nader te zullen verstaan met staatssecre
taris Hendriks (Volksgezondheid). De zie
kenhuizen wordt aangeraden solliciteren
de buitenlandse artsen eerst te verwijzen
naar het ministerie van Volksgezondheid,
alvorens zij in sollicitatieprocedures zou
den kunnen meedoen.
Bij het ministerie werden de NZR-
bezwaren als niet juist bestempeld. De
erkenning en toelating van buitenlandse
artsen is wel degelijk aan voorschriften
onderworpen. Al jaren bestaan daartoe
speciale commissies, apart voor artsen en
tandartsen.
De adviezen van deze commissies aan
de bewindsman zijn bijna bindend. In de
toekomst zullen ook de aanvragen van
artsen uit andere EEG-landen langs deze
instantie moeten blijven gaan. Alleen
geldt dan voor die artsen niet meer de
beperkte verblijfsduur (meestal een half
jaar tot een jaar), die in het algemeen voor
buitenlandse medici wordt gesteld.
Typerend is dat het aantal artsen aan
wie de volledige bevoegdheid werd ver
leend om in ons land de geneeskunde te
beoefenen, is teruggelopen. In 1973 waren
het er 75, in 1974 68 en in 1975 slechts 50.
Lang niet alle aanvragen werden ingewil
ligd voor medici, en evenmin voor tand
artsen (van de 22 in 1975 tot dusver 13).
Volgens het onlangs verschenen jaarver
slag van de hoofdinspectie volksgezond
heid zou zelfs een verdere daling te ver
wachten zijn. Daarbij gaat het om het
veiligstellen van opleidingsplaatsen voor
specialisten, waarvoor van Nederlandse
kant een flinke wachtlijst bestaat.
Van de zijde van het ministerie wordt
erop gewezen dat de commissies wel dege
lijk regulerend kunnen optreden. Tot de
eisen die worden gesteld, behoort ook die
van het zich redelijk in de Nederlandse
taal kunnen uitdrukken. Men wil niet het
risico lopen dat een arts als gevolg van
communicatiestoringen fouten maakt,
met alle eventuele gevolgen vandien.
Dit geheel andere rentebeeld dan in juli,
augustus, september en de ook in landen
als de Verenigde Staten opgetreden rente
dalingen tot niveaus die in vier jaar niet
zijn voorgekomen, onderstrepen vooral
twee dingen. Op de eerste plaats de kenne
lijk overal tegenvallende economische
ontwikkeling, en voorts de geringere
inflatiegraad die tot dusver in een aantal
landen is opgetreden.
Wat de eerste betreft, wordt alom inge
zien dat de komende jaarwisseling in het
teken van een flinke stagnatie zal staan,
waarvoor het woord recessie nog juist
even te zwaar valt. Maar toch een stagna
tie, voldoende en ernstig genoeg om het
oude bestrijdingswapen van de forste ren
teverlaging in ere te herstellen. Anders
dan bijvoorbeeld drie jaar geleden, toen
beurs deze
week
bedrag, open is gelaten tot na de inschrij
ving. Hiermede is bijna het oude rentepeil
van afgelopen voorjaar, toen de Staat
voor 8 percent twee leningen uitschreef,
weer bereikt, nadat deze zomer nog ver
schillende staatsleningen tegen een rente
van 9,5 percent moesten worden
geplaatst.
Maar het meeste gebeurde toch op het
rentefront. Zowel in de Verenigde Staten
als elders in Europa. In Amerika ging het
bankwezen vrijwel unaniem over op een
korte-termijnrente van 6,25 percent. En
dezelfde bank die enkele weken geleden
voor dit niveau het spits afbeet, daalde nu
tot zes percent. Verwacht wordt dat
opnieuw alle Amerikaanse banken zullen
volgen nu de centrale bank van het land
een verdere kredietverruiming heeft
doorgevoerd.
Het akkoord over een oplegfonds werd
begin juli gesloten door de Europese
Gemeenschap, Nederland, België,
Luxemburg, Frankrijk, Engeland en
Zwitserland.
