Regering-Rabin verliest meerderheid in parlement
Weer kranten
bezet in
Beiroet
CORVALAN IN MOSKOU
van
Gesprekken over
Midden-Oosten
Jarige Breznjev
wordt gehuldigd
Boekovski gaat zich nu vooral voor
vrijheid van meningsuiting inzetten
(Vervolg van pagina 1)
Binnen Opec aanval
Irak op Saoedi-Arabië
^3
EEN HELD
TEGEN DE ANGST
Tanker ontploft in
haven Los Angeles
I
ilR
£32^
„PROBLEEM POLITIEKE GEVANGENEN IS VAN UNIVERSELE AARD”
2
MBER
DEC
19 7 6
2 0
MAANDAG
BINNEN- EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker
I
ht
'es
ter
r 2
•ier
(Van onze redacteur in Jeruzalem, J. van Wesel)
JERUZALEM. In Israel is een kabinetscrisis ontstaan doordat de
regering van premier Rabin haar meerderheid in het parlement, de
Knesset, heeft verloren. Het initiatief tot deze plotselinge regeringscri
sis werd door Rabin zelf genomen: de regering heeft gisteren op
voorstel van Rabin besloten dat de drie ministers van de Nationaal
Religieuze Partij, die deel uitmaakt van de regeringscoalitie, moeten
aftreden.
iap
ird-
hap
gen
ven
Zij
iten
zul-
aan
Iers
ars,
van
we
nd
cer
ïrd
Een gok
f
I
Hg
AI
g*
de
>nd
•er-
net
ge-
ijk.
no
de
ria
iun
?en
Pas in vliegtuig
lil
.M *1
pp»
aak.
trijfël
Israel
Kabinetscrisis m
PREMIER RABIN
Cfia
1
ton
en
loi-
:act
rris
lent
/er-
■md
;en.
e in
het
seft
het
>ods
and
i de
•and
igen
ton
van
dus-
■and
laag
iade
iuur
;een
Het Koeweitse dagblad Al-Seyassah
zegt dit te hebben vernomen in Qatar,
waar de afgelopen week de ministerraad-
vergadering van de Opec is gehouden.
Zoals bekend wil Saoedi-Arabië zijn
prijzen volgend jaar maar met vijf per
cent verhogen. De Saoedische minister
van olie, sjeik Jamani, heeft vrijdag ver
klaard dat zijn land net zoveel olie gaat
produceren als de wereldmarkt nodig
heeft en dat de olie zal worden verkocht
aan ieder die erom vraagt.
Volgens Al-Seyassach hebben de elf
landen (behalve Saoedi-Arabië verhogen
ook de Verenigde Arabische Emiraten
hun prijzen maar met vijf percent) beslo
ten de produktie van de Opec op dertig
miljoen vaten per dag te houden, onge
acht de toeneming van de Saoedische pro
duktie. Er was van dit bericht geen beves
tiging of ontkenning te krijgen bij Opec-
functionarissen in Qatar.
KOEWEIT (Reuter). De elf leden van
de organisatie van olie exporterende lan
den (Opec) die hun prijzen het komende
jaar met vijftien percent verhogen, heb
ben besloten dat ze hun produktie even
veel zullen verminderen als de produktie
van Saoedi-Arabië wordt vergroot.
Irak heeft de onenigheid binnen de
Opec zaterdag aangewakkerd door een
Het Libanese ministerie van voorlich
ting heeft bekendgemaakt, dat het de
commissie van vier landen (Syrië, Egypte,
Saoedi-Arabië en Koeweit) nog steeds niet
is gelukt de partijen m de Libanese bur
geroorlog tot inlevering van hun zware
wapens te dwingen
BEIROET (Reuter, UPI). Syrische
commando’s hebben gisteren de kantoren
bezet van het onafhankelijke dagblad An
Nahar, het Franstalige l’Orient le Jour en
het Amerikaanse persbureau UPI en het
Amerikaanse blad Newsweek
Een reden wilden de Syrische militai
ren, die klaarblijkelijk behoren tot de
Syrische onderdelen in de gemengde Ara
bische vredesmacht, niet noemen
Eerder bezetten Syrische militairen al
de kantoren van vijf linkse bladen.
Journalisten van Newsweek en UPI ver
klaarden te horen te hebben gekregen dat
zij pas over een of twee dagen hun kanto
ren weer mogen betreden.
De Iraakse olieminister Abdoelkarim
beschuldigde Saoedi-Arabië ervan dat het
probeert de Opec te dwingen „toe te geven
aan de pressie van de olie-monopolies en
de imperialistische mogendheden door
vast te houden aan de prijsbevriezing”.
buitengewoon felle aanval te doen op de
houding van Saoedi-Arabië”.
Breznjev kreeg voor de vijfde maal de
Lenin-orde en voor de tweede keer de
gouden ster van Held van de Sovjet-Unie.
Zonder de Nationaal Religieuze Partij
heeft Rabin geen meerderheid in het par
lement. Er zijn theoretisch drie mogelijk
heden: de regering-Rabin' kan als minder-
Het staatshoofd zei met nadruk dat het
Russische volk in Breznjev met recht ’’zijn
erkende leider” ziet. Hij prees hem als
„architect van de ontspanning en van de
vrede”.
heidsregering voort-regeren, Rabin kan
ontslag nemen en een nieuwe regering
vormen, of - het meest waarschijnlijk -
Rabin kan binnen een paar maanden
nieuwe verkiezingen uitschrijven.
Belachelijk vindt Boekovski een vraag
of hij zich nog communist dan wel socia
list voelt, een geestverwant wellicht van
Solzjenitsin. „Ik ben nooit communist of
socialist geweest. Ik mag wel zeggen dat
deze vraag in het geheel niet relevant is.
Wat belangrijker is, is dat ieder de vrij
heid van meningsuiting moet hebben, en
ik verklaar mij bereid met iedereen
samen te werken om dat voor een ieder te
bereiken”.
LOS ANGELES (Reuter). Bij de ont
ploffing van de Liberiaanse tankboot
Sansinena van 38.562 ton, vrijdagavond
in de haven van Los Angeles, zijn vijf
mensen omgekomen en werden er 50
gewond.
olie gelost toen zij uit elkaar barstte met
een klap die aan een aardbeving deed
Luis Corvalan was gisteren niet, zoals de speculaties wilden,
als eregast in het Kremlin aanwezig bij de viering op hoog
niveau van Breznjev’s 70e verjaardag. De Chileense communist
zou vandaag een triomfantelijke intocht in de Russische hoofd
stad maken, waarvoor de arbeiders vrijaf hebben gekregen.
In de Russische en Oosteuropese pers wordt grote ophef
gemaakt over de vrijlating van Corvalan, maar over de manier
de Arbeiderspartij en 3 percent voor de
Likoed.
De bemanning is grotendeels Italiaans.
Volgens de brandweer is de ontploffing
veroorzaakt door het exploderen van een
zuurstoftank op de werf.
denken. Het voorstuk kwam op een nabu
rige werf terecht, het achterschip zonk.
Vlammen schoten 300 meter hoog.
Door het optreden van Washington zóuden de enkele malen in
het slop geraakte gesprekken uiteiridelijk toch tot het gewenst»
resultaat hebben geleid
waarop en de rol van Boekovski wordt angstvallig gezwegen.
Officieel is een voorstel voor een dergelijke uitwisseling in Oost-
Europa altijd als een „flagrante onbeschaamdheid” van de hand
gewezen. Corvalan zelf toonde zich er trouwens ook niet erg
positief over hij sprak van „mensenhandel”
Bij de uitwisseling op het vliegveld van Zurich waren de in
Zwitserland gestationeerde ambassadeurs van Amerika, Rus
land en Chili aanwezig. Volgens de Chileense ambassadeur in
Washington hebben directe onderhandelingen met Russische
diplomaten over de uitwisseling in de Amerikaanse hoofdstad
plaatsgehad, dank zij bemiddeling van de Amerikaanse rege
ring
inse
and
i de
den
irst-
der-
iter-
de
oor-
r de
lan-
SP-
ieve
zin-
■n is
rige
ver-
■ctie
eeu-
lijkt
aan
Een vervroeging van de verkiezingen, zo
moet Rabin geredeneerd hebben, is welis
waar een gok, maar biedt kansen op zijn
aanblijven als premier. Bekend is boven
dien dat Jadin graag minister wil worden.
Liefst premier, maar eventueel ook minis
ter van defensie. Een coalitie Jadin-Rabin
zou een aantal vliegen in één klap slaan:
de huidige minister van defensie en de
belangrijkste rivaal van Rabin in de
Arbeiderspartij, Peres, uitschakelen, de
Likoed op een zijspoor zetten, en de Natio
naal Religieuze Partij, die steeds meer
naar rechts gaat, overbodig maken.
De Likoed zal morgen een motie van
wantrouwen tegen de regering indienen,
die goede kans maakt te worden aangeno
men. Maar het is heel goed mogelijk dat
Rabin al voor die tijd het ontslag van zijn
regering zal aanbieden.
;ad
Ier
?n-
■m-
?en
de
iD-
)m
iOl"
ian
en
rtig
nië
het
ue
ste
lijk
rijn
/an
MOSKOU (DPA). „Ik was en zal
steeds zijn een waar soldaat van de partij,
een echt strijder voor de zaak van het
arbeidende volk, voor het geluk en de
bloei van ons vaderland, voor vrede en
communisme”.
sine
.500
iisa-
ing-
met
van
„Meer dan ooit is er de bereidheid om
via onderhandelingen een algemene over
eenkomst te bereiken”, zei Waldheim in
een vraaggesprek met het Amerikaanse
weekblad Newsweek.
In een vraaggesprek met het Libanese
dagblad Monday Morning zei Kaddoumi
dat dit veroorzaakt wordt door de onver
zoenlijkheid van Israel en door het Israëli
sche beleid, dat zich richt op het stichten
van nederzettingen in de bezette Arabi
sche gebieden.
„Vladmimir Boekovski is heel zijn jon
ge leven vermaald in de wisselvallige
vleesmolens van psychiatrische inrich
tingen, gevangenissen en kampen, maar
hij is niet gebroken, hij heeft niet de
voorkeur gegeven aan een mogelijk
bestaan in vrijheid, maar hij heeft bewust
zijn leven geofferd voor anderen.Dit jaar
is hij naar Moskou overgebracht en men
heeft hem voorgesteld dat hij kon worden
vrijgelaten en naar het buitenland kon
gaan, op voorwaarde dat hij zich tot zijn
vertrek zou onthouden van elke politieke
activiteit. Dat was alles! Hij kon ongehin
derd naar het buitenland gaan tot herstel
van zijn gezondheid. Naar de huidige wes
terse maatstaven van dapperheid had hij
zijn vrijheid en de bevrijding van zijn
martelingen duurder kunnen betalen. De
Amerikaanse krijgsgevangenen waren in
staat elk willekeurig papier dat tegen hun
land gericht was, te ondertekenen omdat
ze hun kostbare leven hoger stelden dan
hun overtuigingen. Hiermee vergeleken is
Boekovski, wiens overtuiging hem dier
baarder is dan zijn leven, een duidelijke
les voor zijn leeftijdgenoten in het Westen,
zij het waarschijnlijk een nutteloze. Als
antwoord stelde Boekovski één voorwaar
de: Allen over wie hij had geschreven,
moesten uit psychiatrische inrichtingen
worden vrijgelaten. Hem leek het niet
voldoende, dat zijn vrijlating geen enkele
smet van persoonlijke lafheid op hem
wierp. Hij wilde niet vluchten en anderen
in ellende achterlaten, en hij werd naar
een kamp gestuurd om zijn twaalf jaar uit
te zitten”
De aanleiding tot de regeringscrisis is
een motie van wantrouwen geweest die
afgelopen week dinsdag door de Knesset
werd verworpen. Bij die gelegenheid ont
hield de Nationaal Religieuze Partij zich
van stemming, hoewel zij deel uitmaakt
van de regering. Het ging om een nogal
onbenullige zaak: de regering had de sab-
batsrust geschonden door een nationale
plechtigheid te organiseren voor de aan-
De tankboot had juist haar lading ruwe
Was Boekovski’s moeder vorige week
dinsdagavond ervan op de hoogte
gebracht dat haar zoon naai het Westen
zou vertrekken, Vladimir zelf hoorde er
pas in het vliegtuig van Vrijdag werd hij
uit de gevangenis gehaald en van zijn
gevangeniskleding ontdaan, nog voor zijn
moeder hem die dag kwam bezoeken Ze
mocht hem evenwel niets vertellen.
President Assad van Syrië is zaterdag
in Egypte aangekomen voor besprekingen
met president Saaat over de wijze waarop
over een vreedzame regeling in het
Midden-Oosten moet worden onderhan
deld en over een gezamenlijke militaire
strategie voor het geval de oplossing niet
met vreedzame middelen kan worden
bereikt.
Vladimir Boekovski is door een mede-
dissident eens als „een heilige” gekarakte
riseerd. Tijdens een proces in 1967 waar
op hij tot drie jaar werd veroordeeld,
verklaarde Boekovksi: „Als tegenstander
van elke vorm van totalitarisme,
beschouw ik het als mijn levensdoel, alle
anti-democratische wetten aan de kaak te
stellen die tot de politieke ongelijkheid in
ons land hebben geleid”. En hij voegde
daaraan toe: „We hebben geen behoefte
aan vrijheid „pro” als er geen vrijheid
„anti” is”. In een CBS-intemview in 1970
zei hij dat het belangrijkste de strijd tegen
de angst was, omdat het systeem zich
alleen kon handhaven doordat de angst
die de Russen sinds Stalin in haar greep
had, nog niet verdwenen was. Alexander
Solzjenitsyn zei in 1973 in een interview
met Le Monde over Boekovski:
komst van de eerste drie F-15 gevechts
vliegtuigen.
De Nationale Religieuze Partij onthield
zich dus van stemming, en aangenomen
werd dat daarmee de zaak was afgedaan.
Rabins regering verliest echter met de dag
aan gezag, en de Israëlische premier ziet
de parlementsverkiezingen van november
1977 met angst en beven naderen. Rabin
en zijn Arbeiderspartij hebben derhalve
weinig te verliezen bij een kabinetscrisis,
want de voortdurende achteruitgang in
populariteit maakt een forse verkiezings
nederlaag eind ’77 zeker. Het conflict mét
de Nationaal Religieuze Partij komt de
Arbeiderspartij derhalve goed uit.
Het is waarschijnlijk niet zozeer de
rechtse likoed die van eventueel verlies
van de Arbeiderspartij zal profiteren
maar de nieuwe partijen van de
archeoloog-generaal Jadin en generaal
Sharon, die volgens de laatste opiniepei
lingen op 5 percent van het electoraat
kunnen rekenen, tegenover 9 percent voor
Luis Corvalan en zijn vrouw zouden zaterdag na hun aan
komst m Moskou zijn overgebracht naar een buitenhuis aan de
rand van de Russische hoofdstad. Corvalan verklaarde na zijn
eerste schreden op Russische Bodem zeer veel dank te zijn
verschuldigd aan de Russische partijleider Breznjev. die hij
prees voor zijn .onvermoeibare strijd tegen het internationale
imperialisme' en in het bijzonder tegen de fascistische dicta
tuur in Chili De Chileense communist werd in Moskou opge
wacht dooi zijn dochters Vivian en Maria-Victoria.
„En dat alles terwijl je in een isoleercel
opgesloten bent, zonder enig contact met
de buitenwereld”.
Hij achtte het van belang dat zowel in
zijn land als in het Westen meer pogingen
worden ondernomen om meer van elkaar
te weten te komen. „Ik vond het ongeloof
lijk, te horen dat de Canadese premier
Trudeau een bezoek bracht aan Norilks in
het noorden, om te vergelijken hoe in de
Sovjet-Unie onder arctische omstandighe
den een stad wordt gebouwd. Want weet
Trudeau niet ten koste van hoeveel men
senlevens Norilsk uit de grond is
gestampt?”
Tot voor zes jaar kreeg Boekovski,
aldus zijn verklaring, geen andere infor
matie dan via de Russische pers. Boven
dien, sinds Helsinki „mag je als politieke
gevangene zelfs geen buitenlandse com
munistische kranten meer ontvangen
Ons is daar in de Sovjet-Unie een beeld
geschetst van het belang van Helsinki.
Maar hier krijg ik pas de werkelijkheid te
horen, namelijk dat de Sovjet-Unie erop
uit was bij het Westen eenzijdige ontwape
ning te bewerkstelligen’’
„Een held van onze tijd” is de titel van
een korte Russische roman die Lermon
tov in 1840 schreef en die als de eerste
psychologische roman in de wereldlitera
tuur wordt beschouwd. „Een held van
onze tijd”, is ook de eretitel die Vladimir
Boekovski toekomt. Boekovski, nu 34 jaar
en daarmee even oud als bijvoorbeeld
Roel van Duyn, onderhield vanaf zijn 19e
jaar een pendeldienst tussen „kortstondi
ge vrijheid” enerzijds en de gevangenis,
het concentratiekamp of de psychiatri
sche inrichting anderzijds. De wapenrus
ting van deze „held van onze tijd” was een
legering van „onverzettelijkheid” en
„overwonnen angst”, en zijn wapens
waren: open brieven, demonstraties en
documentatie. Nooit heeft hij, zoals som
mige medebeklaagden, voor de rechter
zijn verontschuldigingen aangeboden; hij
heeft altijd geweigerd zijn vrijheid af te
kopen met een akte van berouw; én de
enige spijt die hij ooit betuigd heeft, kre
gen de Russische autoriteiten aan het slot
van zijn laatste proces in januari 1971 te
horen,toen hij tot een „cocktail” van 12
jaar werd veroordeeld (twee jaar gevan
genis, vijf jaar kamp streng regime en vijf
jaar verbanning): „Het enige dat me spijt,
is dat ik in de veertien maanden die ik in
vrijheid heb doorgebracht, niet méér heb
gedaan”.
Dit heeft partijleider Leonid Breznjev,
gisteren beloofd toen het Russische
staatshoofd, Nikolai Podgomi, in aanwe
zigheid van de partijleiders van alle oost-
blokstaten bij een plechtigheid in het
Kremlin hem t.g.v. zijn 70ste verjaardag
de hoogste onderscheidingen van de
Sovjet-Unie verleende.
Voor deze zaak, de vrijheid van
meningsuiting, is Boekovski nu vooral
van plan zich in te zetten.
De leider van de politieke afdeling van
de PLO, Faroek Kaddoumi, is echter van
mening dat „de kans op oorlog in het
Midden-Oosten groter is dan de kans op
vrede”.
Zaterdag, toen Boekovski al in het vlieg
tuig zat, zijn handen geboeid op de rug,
weigerde zijn moeder aan boord te gaan
voor ze er zeker van was dat haar zoon
zich binnen bevond. Hij moest in de deur
opening worden getoond, voor ze zelf aan
boord ging. Daar vertelde zij dat hij de
vrijheid tegemoet ging.
„Dat drong langzaam tot me door. Ik
kreeg een gevoel van immense dankbaar
heid maar geloofde het pas echt toen we
weg vlogen”. Een KGB-man, Baranov,
bevestigde het. De boeien werden Boe
kovski pas afgedaan toen het vliegtuig
niet meer boven Russisch grondgebied
was.
Boekovski vertelde met nadruk dat
sinds de conferentie over de rechten van
de mens in Helsinki de situatie voor de
politieke gevangenen in de Sovjet-Unie er
juist slechter op is geworden. Al sinds
1972 bestaat er een regel die de mogelijk
heid tot strenge rantsoenering van het
eten mogelijk maakt, in de winter niet
minder dan ’s zomers. Maar sinds vorig
jaar wordt daar volgens Boekovski op
grote schaal ernst mee gemaakt
De uitwisseling van de twee politieke
gevangenen vond zaterdagmiddag onder
de strengste veiligheidsmaatregelen
plaats op het vliegveld van Zurich. Cor
valan en zijn vrouw stapten van het
Lufthansa-toestel, dat hem na drie jaar
gevangenschap uit Chili bracht, direct
over in een Russisch vliegtuig. De pers
moest op ruim 700 meter afstand werke
loos toekijken. Op dat moment verliet
Boekovski het Aeroflot-toestel, dat hem
na elf jaar gevangenschap op Zwitserse
bodem zette. Met auto’s werden de Russi
sche dissident, zijn aan leukemie lijdende
twaalfjarige neef, zijn moeder en zijn
zuster naar de aankomsthal gebracht.
Boekovski verklaarde nog steeds
Sovjet-Russisch staatsburger te zijn. Hij is
niet vervallen verklaard van zijn burger
rechten. Hij heeft bij zijn vertrek zaterdag
uit zijn land een paspoort ontvangen. Hij
beschouwt zichzelf nu als „politiek gevan
gene met verlof”. Maar als hij teruggaat
wordt hij opnieuw opgesloten, zo heeft de
KGB hem verzekerd.
De Rus blijft voorlopig in Zwitserland
om op krachten te komen, na een gevan
genschap waarin hij slechts om de andere
dag eten kreeg. Hij ziet er vermoeid en
mager uit, maar volgens een eerste
medisch onderzoek is hij „opmerkelijk fit
tegen de achtergrond van wat hij in de
gevangenis heeft moeten doorstaan”.
Na een slapeloze nacht stond Boekovski
gistermiddag opmerkelijk fit de pers uit
West-Europa en de Verenigde Staten te
woord. Hij merkte naar aanleiding van
Breznjev’s 70e verjaardag op, het niet gek
te vinden als „Breznjev ooit nog eens
wordt uitgewisseld tegen Pinochet”.
Voor de politieke gevangenen van het
Russisch regime zijn sinds de conferentie
van Helsinki hun leefomstandigheden er
alleen maar slechter op geworden. Ik
kreeg slechts om de andere dag te eten”,
verklaarde hij
Boekovski heeft, in weerwil van de zelfs
tot vechtpartijen leidende gretigheid aan
de kant van de verslaggevers en dat
terwijl hij nooit eerder een persconferen
tie heeft gegeven de zaak stevig in de
hand Hij leest in antwoord op de eerste
vraag de verklaring voor die hij al van
plan was wereldkundig te maken
„Dank zij internationale steun en aan
drang, ben ik nu vrij en zijn mijn gevan
gen vrienden nog in leven. Het is exceptio
neel, dat de Russische autoriteiten in uit
wisseling hebben toegestemd. Daarmee
geven" zij voor het eerst toe, politieke
gevangenen te hebben. Bovendien is er
het precedent dat zij een ingezetene heb
ben uitgewisseld voor een buitenlander.
In hoeverre dit een meer gangbare prak
tijk wordt, kunnen we slechts gissen”.
„Het probleem van de politieke gevan
genen is nu van universele aard gebleken.
Zonder inmenging van buitenaf kan het
niet worden opgelost. Wij zullen op dit
probleem al onze aandacht en inspanning
moeten richten. Politieke gevangenen
behoren de vrijheid te herkrijgen, als zij
niet tevens wegens geweld zijn veroor
deeld. Zo mogen in de Vladimir-
gevangenis de veroordeelden geen boeken
lezen. Brieven worden in beslag genomen.
Het zijn allemaal maatregelen, gericht tot
geestelijke herscholing van de gevan
genen”.
x «sè.
BmU. r
NEW YORK, BEIROET (Reuter, UPI).
De secretaris-generaal van de Verenig
de Naties, Kurt Waldheim, gelooft dat
volgend jaar een akkoord inzake het
Midden-Oostenconflict bereikt kan
worden.
Podgorni overhandigde Breznjev
bovendien een „erewapen met het gouden
staatswapen van de USSR”, een degen.
- - - O”
Z H
- •■•iiwpr
