Vervroegde verkiezingen in Israel in mei of juni
RABIN DIENT ONTSLAG KABINET IN
Weer drie ministers
voor kabinet-Carter
Boekovski wil
Overval op theeplantage in Rhodesié
GUERILLEROS BESCHULDIGD
Anne moet
VAN MOORD OP ARBEIDERS
voorkomen
gevangenenruil
Chili-Cuba
Visserij overleg EG-
IJsland vastgelopen
„Propaganda CIA
via boekenmarkt”
WELLICHT AMNESTIE VOOR POLITIEKE GEVANGENEN
BENOEMING BELL LOKT KRITIEK UIT
GROTERE VRIJHEID
GEWEREN
I
VOORBIJ
DECEMBER
DINSDAG 21
19 7 6
2
Meningen verdeeld
"T
en
a
e
i
1
(Van onze redacteur in Barcelona, Robbert Bosschart)
Madrid De vijftien politieke gevangenen van wie de vrijlating
door de ontvoerders van de Spaanse bankier Antonio Oriol wordt
opgeëist, verlaten hoogstwaarschijnlijk met Kerstmis de gevangenis.
De Spaanse regering wil ter gelegenheid van deze christelijke feestda
gen een kerstamnestie afkondigen, waarover na grondige studie zou
zijn beslist reeds voordat Oriol werd ontvoerd. De vijftien politieke
gevangenen zouden onder deze amnestieregeling vallen, zo weten zeer
gezaghebbende kringen m Madrid te melden.
lar
raft
ities
indse
mon
de in
lodse
enige
1 het
>rden
Con-
ngst
ilsinki
n een
he in
i poli-
irsuit
ie bij
I had-
open-
amen
der
alja-
i het
keer
De
ding
aan-
pilo-
n te
op
ver
die
teel
:oe-
ien
de
o’n
De
er
en.
zitting. Zijn regering
zal tot de komende
als
kabi-
functie
verkiezingen
demissionair
net in
blijven.
veg
eer-
;tige
VN-
agd
uid-
ben
uid-
em-
i als
(Van onze redactie
buitenland)
JERUZALEM.
De Israëlische pre
mier Rabin heeft gis
teravond president
Katzir het ontslag
van zijn kabinet aan
geboden. In mei of
juni volgend jaar
zullen vervroegde
verkiezingen wor
den gehouden. Oor
spronkelijk waren
die eind november
’77 gepland. Rabin
nam zijn besluit
maandagavond na
een korte kabinets-
KR
BINNEN- EN BUITENLAND
triifel
MINISTER RABIN
Vraagtekens rond rol
Van links naar rechts Jimmy Carter, Griffin Bell, Bob Bergland en Juanita Kreps.
PRINSES ANNE
1
Ouwe truc, van ouwt Kolonel
i
l
s l
r
v
n
n
s
e
Gisteren bleven de vraagtekens over het
lot van de ontvoerde bankier en voorzitter
van de Raad van State nog even groot als
voorheen. Een vruchteloze reis van twee
familieadvocaten naar Parijs, dit week
einde, vreemdsoortige mededelingen van
de ontvoerders van Oriol en driemaal
achtereen een officiële regeringsverkla-
BRUSSEL (ANP) De onderhandelin
gen over de visserijrechten die de Euro
pese gemeenschap met Ijsland voerde,
zijn voorlopig op dood spoor geraakt. Dat
heeft Europees commissaris Finn Olav
Gundeiach gistermiddag op een perscon
ferentie besprekingen met de IJslandse
ambassadeur in Brussel, Thomassen.
Het was de vierde keer in evenzoveel
jaar dat prinses Anne wegens overschrij
ding van de maximumsnelheid werd aan
gehouden De eerste keer was in septem
ber 1972, de tweede keer een maand later
en de derde keer in december vorig jaar
Er werd toen geen strafvervolging tegen
haar ingesteld
LONDEN (UPI). Prinses Anne van
Engeland, dochter van koningin Eliza
beth en vrouw van kapitein Mark Phil
lips, zal strafrechtelijk worden vervolgd
wegens het overschrijden van de maxi
mumsnelheid van 112 kilometer per uur
op 27 november.
Buckingham Palace heeft bevestigd dat
de Rover met de prinses aan het stuur op
genoemde datum werd aangehouden.
„Wat nu gebeurt is een zaak van de poli
tie” aldus een zegsman van het hof.
In de auto van de prinses zaten haar
man en een rechercheur.
Later werden de mannen van de
anderen gescheiden en meegevoerd
naar een aangrenzende plantage. Daar
moesten de arbeiders gaan liggen,
waarna „de terroristen het vuur open
den. Zeker 26 Afrikaanse mannen wer
den gedood, en zeven gewond”, aldus
het legercommuniqué.
De 58-jarige Bell, een goede vriend van
Carter en evenals de nieuwe president
afkomstig uit Georgia, is rechter geweest
van het federale hof van appel. De 55-
jarige Juanita Kreps, de eerste vrouw in
het kabinet van Carter, is vice-president
van Duke University. Zij is een econoom
op het gebied van arbeidszaken, lid van de
New Yorkse effectenbeurs en commissa
ris van diverse grote ondernemingen. De
nieuwe landbouwminister Bergland is lid
van het Congres voor de Democraten.
Carter heeft nu elf hoge posten in zijn
regering bezet. Er resteren nog zeven
benoemingen, waaronder die voor defen
sie. Verder zijn nog vacant functies als
hoofd van de centrale inlichtingendienst
(CIA) en hoofd van het federale bureau
van onderzoek FBI, de Amerikaanse
recherche.
De benoeming van Griffin Bell tot
minister van justitie heeft onmiddellijk
aanvallen uitgelokt uit zwarte kringen, in
het bijzonder van de vereniging voor de
vooruitgang van gekleurden en uit libera
le kring, die Bell verwijten, in de vijftien
jaar, dat hij rechter is geweest in het
zuiden van de Verenigde Staten, nimmer
Volgens het hoofd van de politiè,
Brian Thomas, in het district waar de
moord is gepleegd, hadden de planta
gearbeiders enkele maanden geleden
opdracht gekregen het werk neer te
leggen Volgens hem is de massamoord
een represaillemaatregel van de natio
nalisten omdat de arbeiders hun beval
negeerden
Aan de andere kant is
de kracht van de populai
re archeoloog Jadin juist
duidelijke initiatieven genomen te hebben
tegen rassenscheiding.
MÜNCHEN (UPI). De Russische dis
sident Vladimir Boekovski heeft gisteren
gezegd dat hij hoopt dat een soortgelijke
ruil als die welke hem zijn vrijheid ople
verde, plaats zal vinden tussen Chili en
Cuba.
Een van de schrijvers van deze boeken
zou ook vaker toespraken hebben opge
steld voor de Britse oppositieleidster Mar
garet Thatcher De auteur, Robert Moss,
heeft onder andere een boek geschreven
met de titel „Het marxistisch experiment
in Chili” in opdracht van en uitgegeven
door het bureau „Forum World Featu
res”„ een in Londen met steun van de CIA
opgerichte publicatie-dienst.
Zowel radio Vrij Europa als radio Vrij
heid, die worden geredigeerd door de Ver
enigde Staten, richt zich tot Oost-Europa.
LONDEN (DPA). De Amerikaanse
geheime dienst CIA zou een aantui boe
ken over politieke kwesties in Engeland
hebben uitgegeven, als onderdeel van een
tot nu toe onbekende propagauda-actie.
Dit heeft het Engelse dagblad „The Guar
dian” gisteren gemeld.
dat hij een nieuwkomer in
de politiek is, en hoe nieu
wer, hoe groter zijn aan
trekkingskracht.
Ik zal u eerlijk opbiechten met welke
verwachtingen ik naar deze film ben gaan
kijken. Ik verwachtte dat we zouden mer
ken dat de geportretteerden (het waren
niet uitsluitend Nederlanders, er waren
uit de oorlog ook wat Duitse militairen bij,
en van na de oorlog wat geallieerden) in
de loop der jaren mooier zouden worden.
Mijn veronderstelling over het mooier
worden van de gekiekte personen in de
loop van de decennia stoelde ook op die
grotere vrijheid, en vooral ook op de bete
re voeding vergeleken met 60, 50, 40 jaar
geleden. Ik heb mij bijvoorbeeld nooit aan
de indruk kunnen onttrekken dat het hoc
keyende meisje gemiddeld enkele decibel
len mooier was dan het korfballende
meisje.
Waarom liet een meisje respectievelijk
jonge vrouw zich in 1931 of 1943 dooreen
bekende fotograaf in diens atelier naakt
fotograferen? Om de foto mee te geven
aan haar man die naar de Oost ging, of
naar het Oostfront? In ieder geval is het
denkbaar dat zij nog in leven zijn, of dat
kinderen van hen nog in leven zijn, en dat
zij zo’n ultra-kort optreden van zichzelf, of
van mama, in een naaktscène (hoe decent
ook) weinig op prijs stellen. „Dan zien we
wel weer”, zei Kees Hin filosofisch.
SALISBURY (Reuter). Het mili
tair opperbevel in Salisbury heeft gis
teren meegedeeld dat nationalistische
guerrillastrijders zeker 26 Afrikaanse
plantage-arbeiders hebben doodge
schoten Bij een overval op een thee
plantage m Rhodesië, bij de grens met
Mozambique, zouden de guerrilleros
de arbeiders en hun gezinnen hebben
ontvoerd.
>rp
ral
lij-
de
en
er
en
in
ld.
it-
:ig
an
atie
llar
een
alië
de
ht.
giste-
‘gens
fper-
drie
;enis-
ir en
zend
een
■zegd
alen.
dan
laats
<3
n
e
it
fi
rn
10
>P
[n
»n
te
I
De Britten, die nu voorlopig geen toe
gang meer hebben tot de IJslandse wate
ren, zullen daarvoor zeker compensatie
vragen in de EEG-200-mijlszone die op 1
januari ingesteld wordt. De Europese
commissie heeft daar al voorstellen voor
Hij zei voorstander te zijn van het door
gaan van ruiltransacties als die waarbij
hij betrokken is geweest. Zo opperde hij
dat de Chileense communist Jorge Montes
zou worden geruild voor de Cubaanse
politieke gevangene Huberto Matos.
Afgelopen zondag zat ik met mijn doch
tertje Sara van één jaar en zeven maan
den in een poffertjeskraam waar ze geen
beker melk verkochten en ook geen cho
comel konden opwarmen (definitief afge
keurd dus), toen Loe Lap daar binnen
stapte met zijn schoonzoon en zijn twee
jaar oude kleindochtertje Mirthe. Loe
Lap, dat weet u waarschijnlijk, heeft
enkele bloeiende zaken in dumpartikelen
en vertelde dat zijn zoon op zijn 15e
gezegd had „Ik haat het kapitalisme, maar
ik bemin het kapitaal.”
moordenaars” en hen met naam en toe
naam genoemd. Gisteren schreven de
Spaanse kranten over de^mogelijke inter
ventie van buitenlandse geheime dien
sten, zoals de CIA en de KGB. Betrouwba
re gegevens staan echter niet ter beschik
king, voor welke theorie of beschuldiging
dan ook.
door Nico Scheepmaker
PLAINS. Amerika’s nieuwe presi
dent Jimmy Carter heeft gisteren drie
nieuwe ministers benoemd. Griffin Bell
werd minister van justitie, Juanita
Kreps kreeg de post van handel en Bob
Bergland werd benoemd tot minister van
landbouw.
ring dat zij niet voor chantage door de
knieën zal gaan, leiden de aandacht meer
in de richting van de rol der ontvoerders
dan naar het lot van de gekidnapte Oriol
zelf.
De Spaanse politie heeft via de tv een
aantal mogelijke (linkse) verdachten al
bijvoorbaat afgeschilderd als „typische
De Rhodesische autoriteiten hebben
ook in het verleden de guerrilleros
vaak beschuldigd van moord op
onschuldige burgers, zoals het dood
schieten van drie rooms-katholieke
missionarissen bij Bulawayo Een non.
die ooggetuige van de schietpartij was,
verklaarde toen dat de moorden wer
den gepleegd door een guerrillastrij
der Nationalistische leiders als Nko-
mo en Moezorewa stelden toen de
Selous Scouts, een Afrikaanse elite-
eenheid van de regeringstroepen, ver
antwoordelijk
Welnu, van dat mooier worden door de
jaren heen heb ik eigenlijk niets gemerkt.
De mensen gingen er wat anders uitzien,
maar dat was voornamelijk een kwestie
van haardracht, brilvorm, kleding. En de
enkele naakten die er tussendoor
gestrooid waren, bleken in 1931 even
naakt en aantrekkelijk als in 1943 en later.
De veiligheidstroepen vonden de
slachtoffers later en brachten de
gewonden over naar het ziekenhuis in
Wat de zaak-Oriol echter zo verdacht
maakt, is het naar het Franco-tijdperk
riekende scenario. De manier waarop de
ontvoering plaatsvond, de „onmacht” van
Spanjes politieke politie om „een paar
linkse warhoofden”, die zij al sinds maan
den van alle mogelijke wandaden beticht,
op het spoor te komen; de duidelijke ver
klaringen van de gezamenlijke Spaanse
oppositie, uiterst linkse organisaties
incluis, dat zij vanuit hun eigen inlichtin
genbronnen geen geloof kunnen hechten
aan de versie van de politie over het
bestaan en het optreden van de Grapo;
en bovenal het feit dat alleen de fascisten
voordeel kunnen behalen uit de sinistere
gebeurtenis; alles wijst in dezelfde rich
ting.
Premier Adolfo Suarez Gonzalez van
Spanje heeft gisteren in Barcelona
gezegd dat hij voorstander is van het
geven van een nieuw statuut aan Catalo-
nië dat haar autonomie vastlegt en van
het Catalaans de tweede voertaal van de
streek maakt, naast het Castilliaans
meldt het persbureau AFP
Suarez, die het woord voerde op een
bijeenkomst van burgemeesters uit de
provincie Barcelona, zei dat hij zou staan
achter een „institutionalisering” van de
regio Catalonië, waarvan het fundament
de traditionele provinciale organisaties
zouden zijn. Hij stelde voor dat het toe
komstige statuut voor Catalonië wordt
opgesteld door de „consejo general” van
de provincie waarin alle gekozen overhe
den verenigd zijn, waarna het ter goed
keuring wordt voorgelegd aan het parle
ment in Madrid
Verwacht mag ook wor
den dat de machtsstrijd
binnen de Arbeiderspartij
nu in alle hevigheid zal
losbarsten. Minister van
Defensie Peres heeft tot
nu toe in alle talen gezwe
gen. Maar hij en oud-
minister van Buitenland
se Zaken Abba Eban zul
len zeker een poging doen
de partij voor zich te win
nen als in februari het
congres van de Arbeiders
partij wordt gehouden,
waar ae lijsttrekker voor
de verkiezingen zal wor
den benoemd.
Een van de onverwachte aspecten van
het inmiddels ten val gebrachte kolonels-
bewind van Papadopoulos en Patakos in
Griekenland was, dat de bewapening in
hun zesjarige regeringstijd sterk verwaar
loosd werd Niet omdat zij zo anti
militaristisch waren, maar omdat zij zo
corrupt waren Een Griekse insider vertel
de me dat Patakos bijvoorbeeld (die kale,
zoals u zich herinnert) een grote hoeveel
heid geweren naar Libië had verkocht, de
kisten waarin deze geweren lagen opge
slagen met stenen had laten vullen, en
daarop, ter maskenng van dit feit, weer
een laag geweren nad laten neerleggen
deelde Thomassen aan Gundeiach mee.
Dat betekent dat er geen sprake kan zijn
van een overeenkomst tussen de gemeen
schap en Ijsland voor het einde van het
jaar en dat houdt tevens in dat na 1
januari geen EEG-vissers meer in de IJs
landse wateren (200 mijl) zullen mogen
vissen. Een uitzondering geldt voor Belgi
sche en Westduitse vissers, omdat bilate
rale overeenkomsten van deze twee lan
den met Ijsland nog doorlopen tot na 1
januari.
„In feite werden de 26 mannen
gedood door een detachement zwarte
huurlingen in het Rhodesische rege
ringsleger ZIPA-troepen zitten de
moordenaars achterna Er zijn sterke
aanwijzingen dat de daders behoorden
tot de beruchte Selous Scouts”, aldus
het nationalistische radiostation.
met drie ministers in de
regering vertegenwoor
digd, werd zondag door
Rabin als coalitiepartner
afgedankt, omdat zij eind
vorige week voor een
tegen de regering gerichte
motie van wantrouwen
stemde.
Hin en Schippers hadden zoveel moge
lijk vermeden om „bekende” Nederlan
ders in hun portrettengalerij op te nemen,
ten eerste „omdat onbekende mensen
interessanter zijn” (zoals Kees Hin
poneerde, maar dat is natuurlijk onzin, je
kan hoogstens zeggen dat onbekende
mensen niet minder interessant zijn dan
bekende), en ook „omdat we wilden ver
mijden dat de aandacht van de toeschou
wers enkele seconden wordt afgeleid door
het herkennen van een bekend iemand”
(en dat is een veel plausibeler argument).
Desondanks waren Peronne Hosang en
Caroline Kaart nog door de zeef heen
geglipt, doordat zij door de makers niet
herkend waren.
De beslissing van Rabin
was gebaseerd op het feit
dat een door de rechtse
Likoed-partij ingediende
motie van wantrouwen
tegen zijn regering van
daag door de Knesseth
(het parlement) zou wor
den aangenomen. Het
kabinet-Rabin was zijn
meerderheid in dat parle
ment al kwijt door het
verlies van tien stemmen
van de Nationaal Reli
gieuze Partij. De NRP.
-
Gisteren heb ik de première bij gewoond
van een film van Kees Hin en K. Schip
pers, die uit een 1250-tal portretten
bestond van de portretfotograaf J. Mer-
kelbach en zijn dochter Mies, die dit werk
van haar vader na zijn overlijden over
nam. In partjes van drie jaar, te beginnen
bij 1913, kregen we niets meer, maar ook
niets minder te zien dan deze portretten,
die per stuk tussen de 2 en 3 seconden
onder doodse stilte op het doek werden
geprojecteerd en dus even de kans kregen
om ons vanuit het onherroepelijk voorbije
verleden recht in de ogen te zien. Voorbij,
voorbij, voorbij.
Het guerrillaieger ZIPA liet via zijn
radiostation m Mozambique weten
dat het niet verantwoordelijk is voor
de moord.
Een van de voornaamste verantwoorde
lijkheden van het ministerie van justitie is
het verzekeren van de toepassing van wet
ten en justitiële beslissingen ten aanzien
van de rassenintegratie, gelijkheid voor
de wet van de burgers, bescherming van
de minderheden, bescherming van de
rechten van de enkeling en gelijkheid van
onderwijs voor alle kinderen, zonder
onderscheid naar huidskleur.
De meningen in Israel
zijn verdeeld over de
In Israel heeft, anders
dan in Nederland, een
demissionair kabinet
meer armslag dan een
gewone regering. Het is
hier niet de taak van een
demissionaire regering
om slechts de lopende
zaken af te handelen. Een
demissionair kabinet
heeft dezelfde bevoegdhe
den als een gewone rege
ring, behalve dat er geen
vraag of een vroegere
verkiezingsdatum voor
de Arbeiderspartij een
voordeel dan wel een
nadeel betekent. Een van
de overwegingen van pre
mier Rabin voor zijn
spectaculaire initiatief is
waarschijnlijk geweest
om de nieuw opkomende
centrumpartijen van
prof. Jadin en generaal
Sharon de pas af te snij
den, aangezien deze par
tijen zich nog in het eer
ste stadium van organisa
tie bevinden en derhalve
niet op verkiezingen zijn
voorbereid.
Ik heb aan Kees Hin gevraagd of hij had
stilgestaan bij de mogelijkheid dat deze
1250 kersverse, nieuwbakken Nederland
se filmacteurs, voor zover in leven, niet
allen even gelukkig zouden zijn met hun
publieke optreden.
Oemtali. Volgens het communiqué
worden enkele arbeiders nog vermist.
De laatste enormiteit die het publiek nu
zou moeten slikken, is dat die „linkse
warhoofden” bereid zijn om, terwijl de
hele Spaanse politie op hen jaagt, met de
ontvoerde Oriol in hun macht kalm te
zitten wachten totdat de regering een tota
le amnestie voor politieke gevangenen
afkondigt. Gezien de onrust die er heerst
onder Franco’s politie (verleden week
vond er een nieuwe betoging plaats van
agenten-in-burger, en men kan alleen
raden naar wat zich achter de schermen
afspeelt) moeten de belanghebbenden in
een andere hoek worden gezocht dan nu
gebeurt.
In een telefonisch interview met radio
Vrij Europa vanuit Zurich, zei Boekovski:
„Mij schijnt mijn vrijlating in ruil voor de
vrijlating van Luis Corvalan zonder pre
cedent, niet alleen omdat de Russische
regering voor het eerst duidelijk heeft
erkend dat er politieke gevangenen in de
Sovjet-Unie zijn, maar ook omdat, naar
mijn mening, tot nu toe alleen de ruil van
spionnen, dat wil zeggen de vrijlating en
uitwijzing van buitenlanders, internatio
naal gebruik is geweest”
Het legerhoofdkwartier meldde
voorts dat regeringstroepen de afgelo
pen twee dagen twee guerrillastrijders
hebben gedood, en een Afrikaan, die
het nachtelijk uitgaansverbod over
trad
Pas in januari, als het IJslandse parle
ment weer bijeen geweest is, kan het
gesprek eventueel hervat worden, aldus
politie in Oriol-zaak
wijzigingen in de regering
kunnen worden aange
bracht, en ministers geen
ontslag kunnen nemen.
De rol van het parlement
is miniem; slechts inge
diende wetsvoorstellen
kunnen worden afge
stemd. Het belangrijkste
element voor de buiten
landse politiek is dat er
formeel geen enkele
bespreking is voor een
demissionaire regering
om onderhandelingen in
Genève te voeren, of
andere belangrijke beslis
singen te nemen.
Onwillekeurig kregen we het over de
beide kinderen, en wat Loe Lap aan Mir
the en andere kleine kinderen was opge
vallen, zei hij, was dat ze tegenwoordig
zoveel wijzer, slimmer, bijdehanter waren
op die zeer jeugdige leeftijd dan bijvoor
beeld zijn kinderen toen zij zo oud waren,
en ook dan hijzelf en zijn generatie op de
aanvallige leeftijd van anderhalf, twee
jaar. Zijn verklaring daarvoor was dat
dit te danken was aan de grotere vrijheid
waarin de kinderen tegenwoordig
opgroeien.
Gundeiach liet er geen twijfel over
bestaan dat het in het slop geraken van de
onderhandelingen met Ijsland de
gemeenschap met zorg vervult. Hij liet
voorts duidelijk blijken dat het gesprek in
de Europese ministerraad (ministers van
Buitenlandse Zaken) dat gistermiddag in
Brussel begon en dat voor een groot deel
aan de visserijmoeilijkheden gewijd is,
door hét voorlopig afspringen van de vis
serij onderhandelingen met Ijsland
bemoeilijkt zal worden.
