Merkwaardige relaties tussen
plant en mens goed toegelicht
MIJMERINGEN VAN EEN FRANSMAN
Japanse prenten
De ideeën van
René Magritte
leven
nog steeds
LITERATUUR IN HET KORT~1
Sji Tsjing en andere literatuur
Brecht in herdrukken
r
Nieuwe Ibsenvertaling
ne
K
w
WOENSDAG
WIJ ONTVINGEI
Afrikaanse rotskunst
pn
WIJ ONTVINGEN
natie
rochure.
it
ïkking.
men,
>r u
de
:en-
t de
deren
cteur
5
eis.
md,
1555,
d,
m
JOt
:n in
r is
1
L
HET IS AL JARENLANG ge
zegd: „je moet tegen de planten
praten, dan doen ze het beter”.
Dat is overigens ook al jarenlang
een bewezen feit, maar de offi
ciële wetenschap wil(de) er niet
aan. Reeds aan het eind van de
vorige eeuw bewees Chandra
Bose, een Indiase geleerde, dat
planten zoiets als een te beïn
vloeden ziel hebben, althans
emoties kunnen doen blijken.
Als sir Alexander Bose won^iij
een Nobelprijs, onder meer voor
een serie boeken op zijn terrein
en het ontwikkelen van (toen
nog primitieve) registratieappa-
ratuur. Hij raakte niettemin
vergeten, evenals overigens vele
anderen, die reeds in het begin
van deze eeuw op dit gebied ont
dekkingen deden en van toen af
ijverden voor biologisch-dyna-
mische landbouwmethoden. Dat
deden ze niet alleen terwille van
de plantengroei, maar vooral
ook om de bodem voor verar
ming te behoeden.
I
- -
DEN
EN
VAN
DITMAR
BOEKEN
De onhandige wereld van Michel
ge
:er
Die blik naar binnen bij een Frans-
HEIN STEEHOUWER
iS
NOVAPRES-LAREN
derd,
MEULENHOFF-BAARN
KVL.
HEIN STEEHOUWER
HEIN STEEHOUWER.
Het bovenstaande is al in meer
boeken belicht, die de laatste jaren
verschenen en in deze rubriek zijn
genoemd. Nu is er weer zo’n boek,
dat ik apart noem, omdat het zeer
„U die Zegt dat
ik lui ben
dat de Anderen werken
als ze daar gelukkig mee zijn
Ik ben gelukkig zoals ik leef
Kunt.u.dat.zeggen?”
staan. Moeder Courage en haar kin
deren behoort tot de leerstukken van
Brecht. Het is een van de meester
werken, die hij schreef terwijl hij in
Scandinavië in ballingschap was.
Cora Polet vertaalde voor de Bezi
ge Bij-serie twee stukken’van d«
Noor Henrik Ibsen, die in één uitgave
verschenen. Een dergelijke uitgave is
financieel niet direct lonend, maar de
uitgeefster zag zich geruggesteund
door het ministerie van Buitenlandse
Zaken van Noorwegen, die subsidie
verstrekte
en
dat
dan
NIJGH
HAAG
Twee Kattegatpaperbacks: Paul de
Vree: „Proza (1938-1972)” (7 24,-).
Roger Pieters: Het lot breekt nie
mand”.
BRUNA UTRECHT
Een roman, die zich afspeelt in
Frans-Canada: „St. Lawrence Blues”
door Marie-Claire Blais, 16.50) Een
zoveelste herdruk in nieuwe uitgave,
van het bekendste boek van Romain
Gary: „Lady L.”, dat nog steeds het
lezen waard is.
Als waarschuwing tegen de Tweede
Wereldoorlog schreef Brecht in 1939
Moeder Courage, waarin een marke
tenster met de oorlog meetrekt om er
aan te verdienen. Voor haar is de
oorlog een voorwaarde voor het be-
„De on-Handige wereld van Michel,
dienaar van de liefde” door Jan
Brusse, uitgeverij Van Holkema en
Warendorf, prijs 34.50.
stateerd, dus het kan zijn, dat ze
registreren, zonder zelf iets te „besef
fen”, als automaten dus. Dat laatste
moet ons er echter niet toe brengen
daarom maar onverschillig tegenover
het plantenleven te staan, want zon
der dat leven zou menselijk leven
onmogelijk zijn.
En los van de opgemelde „verbijs
terende ontdekkingen” is het boek
eigenlijk belangrijker om andere re
denen, die ogenschijnlijk minder sen
sationeel zijn.
De schrijvers zijn diep in de histo
rie van het biologisch-dynamisch
kweken gedoken, al dan niet uitgeoe
fend op de manier die indertijd door
Rudolf Steiner is aanbevolen en die
het meest bekend is geworden.
Vooral in Amerika hebben vrij ve
len zich vanaf het begin van deze
eeuw met het vraagstuk van betere
en meer natuurlijke kweekmethoden
beziggehouden, waarbij ze kunstmest
en insectenbestrijdende middelen of
andere chemicaliën verwierpen. Het
bleek, dat deze zaken de grond ver
zieken en tenslotte de oorzaak zijn
geworden van de enorme erosie, die
aittoor
OMNIBOEK DEN HAAG
Alexander Baron: „Dido, de koning
van East-End”, roman, waarin d e
schrijver een beeld schetst van het
primitieve leven in de achterbuurten
van Londen, 24-50)
UITGEVERIJ GOTTMER HAARLEM
Dick Schokker: „Der Vaad’ren Zo
nen”, roman, die zich aanvankelijk
af speelt in Volendam, tijdens de oor
log. (ƒ18.50).
grote landbouwgebieden in de Vere
nigde Staten tot woestijnen heeft ge
maakt. De schrijvers vertellen nauw
keurig wat door de ecologische .uit
vinders” met hun grote zorg voor het
milieu allemaal is gedaan. Ook over
hun teleurstellingen, want de chemi
sche industrie zit evenmin stil en
voert grote lastercampagnes, tegen
ecologen. In ons land zou dat overi
gens niet beter gaan. Ook hier wordt
vergif gepropageerd door grote indus
triële ondernemingen die het maken
en er aan verdienen.
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
en door hem opnieuw
bewerkte druk niet
meer
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
boekenboekenboekenboeken
om af en toe eens in te kijken en
weg te dromen. Dat doe je dan niet
zozeer met Brusse dan wel met Mi
chel uit het Zuidfranse dorpje Ca-
romb. Die Michel is een merkwaardig
mens. Brusse praat over hem alsof
hij een kind is dat beschermd moet
worden. Hij is. zo zegt onze Neder
landse Fransman,op zijn minst een
eigenaardig man. Geen dorpsgek,
maar toch. Op zijn dertigste jaar nog
een kind gebleven. Een dromerige
clochard, voila. Michel is een figuur,
die in zijn eentje woont in een ruïne.
Hij zegt je de primitiefste dingen in
je gezicht. Rechtuit.
boeiend is geschreven en een schat
aan informatie biedt. Het heet „Het
verborgen leven van de plant”, met
als ondertitel „Verbijsterende ontdek
kingen over de relatie tussen plant en
mens”. Het is van de hand van Peter
Tompkins en Christopher Bird en
voor A. W. Sijthoff in Leiden ver
taald door J. en H. M. Verheydt. Het
kost f 24.50.
Men weet het, met het soort appa
ratuur als wordt gebruikt voor het
opmeten van elektrische golven in
hersenen en hart, kan ook het „ge
voel” van planten worden geregi
streerd. Als een plant slecht is beje
gend, blijkt hij (of zij) dat de volgen
de dag nog kenbaar te kunnen maken
via die meetapparatuur. Een plant
kan worden ingeschakeld in een elek
trisch systeem en signalen doorgeven
die (net zoals bij schakelaars) machi
nes in werking kunnen stellen. Een
plant leeft met zijn bezitter en diens
emoties mee, ook al is de afstad
tussen hen vele kilometers.
Voorbarig is wellicht de conclusie
dat planten ook pijn en vreugde ken
nen. Een zelfbewustzijn is niet gecon-
De goede mens van Sezuan, vorig
jaar nog door het Publiekstheater
opgévoerd, kreeg van Brecht als the
ma het creëren van het kwaad ter
while van het goede. De hoofdpersoon
is de prostitué Shen Te, die de goede
mens symboliseert. Doch, haar goed
heid kan slechts stand houden door
de hulp in te roepen van een denk
beeldige neef. Brecht voert zo een
duidelijke scheiding tussen het goede
en het kwade, dat in mensen vere
nigd is.
Brusse hoorde dat deze Michel ge
dichten schreef. Hij kwam met hem
in contact en daaruit groeide het idee
om de poëtisch verwoorde gedachten
-zeker wel- te verzamelen en Michel
aan te sporen om door te gaan op dat
zwevende pad van de poëzie. En ook
door te gaan met tekeningen. Michel
van Caromb maakt fleurige, kleurige
primitieve tekeningen, een ander
soort „overbreng” van gedachten, be
geerten en wensen. Michel schrijft in
een gemakkelijk te lezen Frans, dat
vol zit met taal- en stijlfouten (wat
het alleen maar menselijker en aan
trekkelijker maakt). Hij schrijft over
dingen, die hij zelf opmerkt of be
peinst dan wel roert hij onderwerpen
aan, die Jan Brusse hem vroeg te
tekenen. De opmaak van het boek is
aardig: rechts een tekening met de
geschreven tekst; links een Franse
tekst zonder fouten, een Nederlandse
vertaling en een toelichting van Jan
Brusse. Het is boeiend om kennis te
nemen van -ook-intiemere zakenvan
Michel, die toch nergens grof wordt.
RENE MAGRITTE (1898-1967) was
de belangrijkste der Belgische surrea
listen, de meest geaccepteerde ook in
de Parijse kring van „klassieke” sur
realistische schilders rond hun
woordvoerder André Breton. Inder
daad een klassiek geworden richting,
want ze houdt nu al ruim vijftig jaar
stand niet alleen, maar het aantal
beoefenaren onder de jongere genera
tie valt niet meer te tellen. Dit on
danks het feit dat er een storm van
stijlen over onze hoofden is gegaan.
Indertijd schreef ik een recensietje
naar aanleiding van het verschijnen
van „René Magritte” door Uwe M.
Schneede bij DuMont Schauberg in
Keulen. Thans is het in praktisch
dezelfde pocketvorm, door Theo de
Feyter en Peter Nijmeijer vertaald,
verschenen in de Horizonreeks van
Landshoff in Amsterdam.
SPECTRUM UTRECHT
Prisma-reeks Kennis en ontwikke
ling: Heinrich Stökle: „Knutselen met
elektronica”, praktische toepassingen
van elektronica, met bouwschema’s
voor de beginner en de hobbyist-
Aula geografie: Roland Pressat: „In
leiding tot de demografie”, inleiding
tot de studie van bevolkingen in hun
vele aspecten.
Tenslotte wijden de schrijvers uit
over nog een terrein, dat van de
invloed van het aardmagnetisme op
planten, de relaties tussen allerlei
stralingen en de manier waarop som
mige onderzoekers daarvan gebruik
maken om planten gezond te kweken.
De schrijvers gaan in hun enthou
siasme heel erg ver, verder dan
waarschijnlijk lijkt. Ze schrijven
vooral over die stralingen dingen, die
ik liever nog wat duidelijker bewezen
zou willen zien, zander dat ze de
mislukkingen noemen, die er ook zijn
geweest. De lezers, aan wie ik dit
boek zeer aanraad, moeten zelf de
grens maar trekken tussen het ge
loofwaardige en het terrein waarop
de fantasie misschien met de schrij
vers op de loop is gegaan. Maar
driekwart van het boek is zonder
meer zeer behartigenswaardig.
HEIN STEEHOUWER.
ER ZIJN HEEL wat oude meester-
schrijvers op het gebied van toneel
die blijvend kunnen boeien. Een to
neelgezelschap als het Publieksthea
ter vindt daar bijvoorbeeld zijn basis
voor toneelspelen in. maar ook ande
re gezelschappen erkennen de kwali
teitswaarde van wat lang geleden ge
schreven werd oor auteurs als bij
voorbeeld Shakespeare, Tsjechov,
maar ook Ibsen en Bertolt Brecht.
Gelukkig zijn er ook uitgevers die
werken van deze meesters van tijd
tot tijd in druk laten verschijnen. In
zijn serie Toneel besteedt de Bezige
Bij nu aandacht aan Brecht en Ibsen.
Van Brecht verschenen dit jaar
herdrukken van De Goede Mens van
Sezuan en van Moeder Courage en
haar kinderen. Beide stukken weer in
de vertrouwde vertaling van Gerrit
Kouwenaar, die Brecht in het Neder
lands alle eer aandoet.
Ibsen is e’/a auteur die levendig
zeer speelbaar toneel schreef. Ook hij
staat bij de gezelschappen regelmatig
in de belangstelling. Zo heeft Theater
dit seizoen „Brand” op het repertoire,
nog onlangs voor een schaarse groep
belangstellenden opgevoerd in Haar
lem. In de BB-uitgave zijn Een pop
penhuis en Spoken opgenomen. Het
eerste handelt over vrouwen-emanci-
patie en wordt ook wel Nora ge
noemd; het tweede suk, Spoken,
wordt door Ibsen gebruikt om taboe’s
aan de orde te stellen als incest,
geslachtsziekte, zelfmoord en eutha
nasie. Verouderde maatschappelijke
opvattingen laat de auteur als
schimmen steeds wrekend terugke
ren. Voor veel van Ibsens taboe’s
stelt men zich tegenwoordig iets ont
vankelijker op, maar de vooroordelen
waarvan hij in zijn stukken spreekt
zijn ook in de hedendaagse maat
schappij nog volop aanwezig.
Niet alleen voor de toneelminnaar
een verheugend initiatief, deze Ibsen-
uitgave.
„JAPANSE PRENTEN tussen 1700-
1900” is het nieuwste deel in de op
klein posterformaat uitgegeven serie
paperback-kunstboeken van Unieboek
in Bussum (ƒ24.50). Het bevat 106
reprodukties in kleur, die zijn verza
meld en ingeleid door Richard Tiling,
vertaald door de Vertaalgroep Admi
nistratief Centrum in Bergeyk.
Het lijkt me tot nu toe het beste
boek uit de serie. De andere bestre
ken meestal Europese schilderkunst
in titels zoals „Het naakt”, „Dieren in
de kunst” e.d., waarover ook het
grote publiek al ruimschoots kan zijn
ingelicht. Met Japanse prenten is dat
veel minder het geval. Het boek ont
leent zijn waarde niet alleen aan het
feit dat de schrijver begint met een
duidelijk inzicht te geven in het Ja
panse (kunst)leven in de aangegeven
periode. Hij schetst de methode van
het drukken van de prenten en ook
de rol die zij speelden als snel te
verspreiden kunst. Belangrijker is,
dat vrij uitvoerig bij elke prent
wordt omschreven wat ze voorstelt,
waardoor men een inzicht krijgt in
de Japanse gewoonten in die tijd,
maar ook de literatuur van het oude
Japan, omdat de prenten vaak als
illustraties waren bedoeld.
ofwel: „de Slank in Slaap-methode”.
Deze methode beoogt door algehele
ontspanning je onderbewustzijn voor
het inslapen proberen te beïinvloeden
en je zelf te suggereren dat al die
lekkere dingen, waarvan je niet af
kunt blijven, eigenlijk helemaal niet
zo belangrijk en verleidelijk zijn en
dat je er best buiten kan.
P-N. VAN KAMPEN EN ZOON AM
STERDAM
De tweede druk van een door Ca
roline Barton geschreven boekje:
„Moeders aan boord”. Een tegenwicht
voor de talloze door mannen geschre
ven zeilboeken. In dit boekje waait
de wind nu eens uit een geheel
andere hoek, zonder de bedoeling te
hebben iemand ook maar de wind uit
de zeilen te nemen, 13.50). Een
Gimini Literaire? Paperback van Irina
van Goeree: „Languit rillen in de
zon”. Het verhaal speelt zich af in
Zweden en de adteur heeft haar best
gedaan door het weergeven van haar
impressies de Zwsedse mentaliteit aan
haar lezers door te geven, 16.50).
KLUWER TECHNISCHE
N.V. DEVENTER
Athen Bruhn: „Elektronisch reke
nen”, gebruiksaanwijzing voor allerlei
typen zakrekenapparaten. 9.75(.
KLAAS WOUDT ZAANDIJK
Herman Frederiksen: „Chinese
Schimmen”, „Turkish Delight”. Twee
oude Chinese geschiedenissen navsr-
teld. (ƒ16.90).
man, die anders is dan je meestal op
je vakantie tegenkomt, krijg je vlade
act iviteiten van Brusse. Leuk. Maar
toch blijft ook ergens een smaakje
achter, dat de inspirator van dit boek
wat koketteert met de eerlijke sim
pelheid van deze Michel (die overi
gens uiteindelijk niet de indruk
maakt zo eenvoudig van geest te
zijn). Michel, zo vermeldt het boek, is
Brusse dankbaar dat hij een deur
voor hem heeft opengemaakt, waar
door zijn tekeningen en gedichtjes
konden binnenkomen.
TOEN IN 1969 DE
„Sji Tsjing” verscheen,
het klassieke Chinese
„Boek der Oden”, ver
taald en ingeleid door
de zeer knappe China-
kenner (arts en filosoof)
Johan W. Schotman
ging er een zucht van
bewondering op bij veel
kenners van de Chinese
literatuur. Johan Schot
man, die vorig jaar
^^stierf en de tweede
tussen 2000 tot 500 voor
Christus en gezegd
wordt dat niemand
minder dan Confucius
ze heeft verzameld tot
de bundel die eeuwen
lang het voorbeeld is
geweest voor honderden
latere Chinese dichters.
Over de vertaling van
Schotman schreef Jef
Last, zelf ook sinoloog,
destijds: Johan Schot
man heeft hiermee een
titanenwerk verricht,
dat beter is dan een der
andere vertalingen die
in de Westerse wereld
gemaakt zijn. Het is een
boek dat zijns gelijke in
ons land niet heeft”.
„Verander uw leven” van Leslie M.
LeCron, vertaald door Parma van
Loon, belooft dat de „magische
kracht van het onderbewustzijn” de
mens kan helpen bij het overwinnen
van depressies, angsten en zorgen. De
schrijver heeft gelijk, maar of wij de
krachten daartoe in het onderbewust
zijn „magisch” moeten noemen is een
tweede. Daarmee lijkt hij eerder een
mode-auteur. Hij beveelt zelfhypnose
aan als middel tot bereiken van het
doel om meer in vredeme t zichzelf
en de omgeving te leven. Inderdaad,
zelfhypnose kan helpen, maar het is
beter om het niet uit een boekje te
leren, maar daar goede inleiding voor
te zoeken. Het boek bevat wel veel
goede informatie over de werking
van de menselijke geest. (17.50).
Jan Brusse is voor veel Nederlan
ders een stukje Frankrijk. Hij bab
belt op zijn eigen manier zijn onder
werpen aan elkaar: merkwaardige
mensen in merkwaardige omstandig
heden of een gewone man of vrouw,
die hem opvalt in zijn eigen sfeertje
en eigen omgeving. Brusse is de man
die over Frankrijk kan vertellen voor
radio en televisie (dat hij af en toe
ook opduikt als levend reclamebord
zij hem dan maar vergeven).
kan
Kortom,
verhalen
buitengewone
bekoring.
Die bekoring is bew
aard gebleven door de
uitstekende vertaling
van de twee genoemde
sinologen, die bovendien
voor heel goede inlei
dingen hebben gezorgd
hetgeen wel nodig is
voor het goede begrip
Toch is niet zoveel in
zicht in de Chinese lite
ratuur nodig als het al
leen gaat om de genie-
telijkheid van deze ver
halen, die een zeer ruim
publiek kunnen aan
spreken. Ook al om de
algemene moraal die er
uit spreekt, namelijk
dat de mens de willoze
„aap van zijn eigen be
geerte” is, een wijsheid
die we niet alleen uit
de Chinese literatuur
behoeven op te doen
Doe dat echter toch
maar liever wel uit de
ze bundel, want de hu
mor en poëzie erin zijn
vaak kostelijk.
mocht beleven,
werd allerwege bewon-
niet het minst
door onze vroegere kro-
niek-schrijver Carel Di-
naux. Die heeft zelf
Chinees gestudeerd en
kende de ongelooflijke
moeilijkheden die de
vertaling van antiek-
Chinese gedichten aan
de vertolker stellen
Want het gaat tenslotte
eerder om vertolkingen
dan vertalingen, omdat
het Chinese beeldschrift
nooit letterlijk in ons
alfabetische schrift kan
worden overgebracht
Het blijft bij zo goed
mogelijke benaderingen
Die behouden alleen
hun originele karakter
als de verteler de sfeer
van de gedichten kan
laten meespreken en
precies kan kiezen uit
de meervoudigheid der
bedoelingen die Chinese
versregels vanuit de
aard van de taal, maar
ook vanuit de opzet van
de dichters, met zich
brengen.
De „Sji Tsjing” is de
oudste gedichtenbloem
lezing 'ter wereld. De
gedichten dateren van
„Depressief” van Tim Lahaye, ver
taald door A. van Onck is een boek
voor mensen „die het niet meer zien
zitten”. Ze zijnd epressief. Is dat niet
te erg, dan kan men er zelf veel aan
doen, in plaats van zich tegen een
toch niet te veranderen omgeving
keren. Een van de middelen is zelf
kennis en die tracht de schrijver de
lezers bij te brengen. Hij doet dat
vanuit zijn christelijke levensovertui
ging, overigens met inachtneming van
de moderne psychologie. Of de aange-
prezen „hulp van God” daarbij helpt?
Voor sommigen wel, voor anderen
ongetwijfeld niet. Het boek is wel
zeer eerlijk geschreven. (16.90).
Het is een heel goede pocket met
een aantal reprodukties in kleur en
zwart-wit op behoorlijk niveau. Be
langrijker echter is de heldere uit
eenzetting door de auteur van de
manier waarop Magritte zijn typische
voorstellingen ontwikkeldewaarop
hij dacht in beelden en al denkende
trachtte tot nieuwe beeldsystemen te
komen. De auteur ontleedt die syste
men en plaatst die tevens in het
ruimere kader van het surrealisme in
het algemeen en tegenover de syste
men of formules die door andere
schilders uit de groep zijn toegepast.
Het is daardoor een heel leerzaam
boekje geworden, niet moeilijk lees
baar en toch kunsthistorisch verant
woord, met andere woorden, het po
pulariseren heeft de wetenschap niet
tekort gedaan. Het kost 12.50.
AFRIKAANSE ROTSKUNST
In dezelfde serie verscheen „Afri
kaanse rotskunst” door Ernst en An-
neliese Scherz, voor Landshoff ver
taald door Bab Westerveld. Het echt
paar Scherz heeft in Namibië (Zuid-
west-Afrika) honderden prehistori
sche rotsholtekeningen zo exact mo
gelijk op papier overgenomen. Hun
methode zetten ze duidelijk uiteen.
Daarna geven ze een beschrijving van
Namibië en trachten de prehistorie
van dat land te reconstrueren, waar
bij ze de oudste rotsholtekeningen
schatten op 10.000 jaar oud. Enkele
beschilderde stenen kunnen zelfs
14.000 jaar oud zijn. Wie er toen in
dit deel van Afrika schilderden is een
onopgeloste vraag, hoewel er aankno
pingspunten te vinden zijn bij de nu
nog levende bosjesmannen, hoewel
het niet hun directe voorvaderen zijn
geweest.
Deze "ocket bevat weinig, maar
duidelijke tekst en ontleent zijn
waarde aan ruim honderd pagina’s
afbeeldingen, gevolgd door foto’s van
de vindplaatsen van deze zeer boeien
de rotskunst.
Ankh-Hermes in De
venter heeft nooit ver
wacht dat een boek als
dit onbekend, maar
toch zeer leesbaar
grote opgang zou ma
ken. Het was echter
uitgevers-liefhebberij
om het toch op de
markt te brengen. Maar
ziedaar, er bleek geluk
kig een tweede druk
noodzakelijk, die voor
slechts 48 (de uitvoe
ring is uitstekend) nu in
de boekwinkels ligt.
De aap van begeerte
Maar er ligt op dit
terrein meer in de boe
kwinkels, nu ook „De
aap van begeerte” van
W. L. Idema en D. R.
Donker, uitgegeven
(voor 35) door De Ar
beiderspers in Amster
dam. Het zijn acht Chi
nese verhalen uit de
vijftiende eeuw, destijds
uitgegeven door Feng
Meng-Long, die rond
1620 bundels samenstel
de.
Tot slot een korte gedachte van
Michel:
B.V. ’t KOGGESCHIP AMSTERDAM
„Over mensen, voor mensen”, ge
schreven door mevrouw H- A. van
Riemsdijk-Philips, voorzitster van
Het Rode Kruis in Eindhoven. In
korte schetsjes vertelt zij haar erva
ringen en belevenissen van 40 jaar
werken voor het Rode Kruis 13.75).
H. MEULENHOFF BAARN
Alfred Bierach: „Slapend slank
worden”. Nd eens niet een dieet,
waarin het slachtoffer zichzelf moet
dwingen om allerlei lekkere dingen
te laten staan, maar de SIS-methode,
Bovendien is het de tijd geweest
van een aantal zeer grote Japanse
kunstenaars als Hokusai en Hiroshige,
maar ook vele anderen, een bloeiperi
ode in de Japanse prentkunst.
In het algemeen zijn de reproduk
ties behoorlijk, maar niemand mag
verwachten dat de kleuren en de
indruk die zij maken op het oor
spronkelijke Japanse papier op mo
dern „machinepapier” zouden zijn
over te brengen. Dat zou voor de
gegeven prijs natuurlijk ook niet
kunnen. Het boek is vooral nuttig om
de aard van de voorstellingen en de
daarbij gegeven kunsthistorische in
formatie.
Chinese verhalen
hebben iets van een re
alistische nuchterheid
die Nederlandse scnnj-
vers zelden opbrengen
Daarnaast is die nuch
terheid gelardeerd met
aen aanvaarding van
het onwaarschijnlijke
vaak iok het bovenna
tuurlijke. Goden, gees
tenbezweerders, magi
sche middelen, alles
speelt er een rol in
mee, terwijl er tevens
op realistische manier
de (Chinese) draak mee
worden gestoken,
oude Chinese
hebben een
aparte
Nu is er van Brusses hand (en
hoofd) een opmerkelijk boekwerk
verschenen. Groot van formaat: boe
kenkasten zijn daar niet op berekend,
maar het is dan ook meer eens oort
album, dat je bij dehand hebt liggen
