op wat West-Duitsland doet
Milieuramp dreigt
Opgravingen
in Jeruzalem
verplaatst
EGYPTE EN SYRIË GAAN ZOEKEN
NAAR MOGELIJKHEID VAN UNIE
B
Opnieuw arrestatie
in zaak-Berbers
„Nederland krijgt geen greep
„Defensie
Joego-Siavië
versterken’
I
ifl
Tito:
Ui
f
g -
HANDBOEIEN
OPNIEUW KRITIEK OP BENOEMING BELL OP JUSTITIE
Studentenleiders in
Pretoria veroordeeld
Ria Beckers over
kernakkoord
Bondsrepubliek-
Brazilië:
DEMONSTRATIE
EEN MAN
2
BINNEN- EN BUITENLAND
WO E N S D A G
I I
99
door Nico Scheepmaker
sbeer
dood
nemen die een aantal van Carters eerdere benoemingen hadden
opgewekt.
lente
vens
lenst
soon
nten
ieuw
(Van onze correspondenten)
DEN HAAG/BONN. „Het is
onmogelijk dat Nederland greep
krijgt op wat West-Duitsland
doet. Dat wordt wel bevestigd
door deze kwestie”. Zo reageerde
Ria Beckers, PPR-lijsttrekker
bij de komende verkiezingen, op
de beslissing van West-Duitsland
niet terug te komen op de leve
rantie van acht kernreactoren en
een opwekkingsfabriek aan Bra
zilië.
maal
Vrij
len die
rgenti-
der de
de van
verno-
iuenos
isident
evolgd
iden
heeft
larige
een
irtien
it. De
Strenger
(Van onze redacteur in Washington, Henk Kolb)
WASHINGTON De regering-Carter is vrijwel voltallig: gisteren
heeft de nieuwe Amerikaanse president zijn kandidaten voor de
posten defensie, volkshuisvesting en arbeid bekendgemaakt, een
keuze die er kennelijk op was gericht veel van de controverses weg te
I 4
- s. i
v s
trijfel
Volgens PPR-voorzitter Wijnands van
Kabinet Jimmy Carter
Patricia Harris
President Sadat heeft een uitnodiging aangenomen
Toen Vladimir Boekovski na zijn aan
komst in Zürich even kortstondig met de
pers praatte, kon hij de afdrukken in zijn
polsen van de handboeien nog laten zien.
Zij werden pas verwijderd toen de Toepo-
lev op zoveel duizend meter hoogte de
imaginaire grens tussen de Sovjet-Unie en
de rest van de wereld passeerde. Mis
schien houden ze in Rusland veel van
symboliek: in de Sovjet-Unie is de mens
een geketende, daarbuiten is hij vrij man
Ik kan me althans niet voorstellen dat zij
deze krasse maatregel namen omdat zij
vreesden dat Boekovski alsnog zou ont
snappen. Waarheen? Naar Siberië? Naar
Zwitserland
en de
atrice
t een
f van
ensen
kt bij
n van
legen-
n drie
i acht
ns het
r sloot
open-
n hun
ulze is
'bevel-
mtraal
oor in
hoog-
strijd-
r Haig,
BELGRADO (Reuter). De Joegoslavi
sche president Tito heeft gisteren in een
toespraak verklaard dat zijn land de
defensie moet versterken om „druk en
agressieve dreigementen” af te wentelen.
Tito zei niet waar de dreiging vandaan
zou moeten komen, maar volgens waarne
mers doelde hij voornamelijk op de
Sovjet-Unie en andere Warschau Pact-
landen.
PRETORIA (Reuter). Een Zuidafri-
kaanse rechtbank heeft gisteren negen
zwarte studentenleiders veroordeeld tot
gevangenisstraffen variërend van vijf tot
zes jaar
Vorige week al had de rechtbank hen
schuldig bevonden aan het organiseren
van demonstraties ten gunste van het
Mozambikaanse bevrijdingsfront (Freli-
mo) in 1974.
De regering moet volgens Ria Beckers
besluiten om de uraniumverwerkingsfa-
briek in Almelo niet uit te breiden. Vol
gens haar treedt één van de ontbindende
voorwaarden die de regering aan uitbrei
ding heeft gesteld in werking. Zoals
gemeld moet minister Van der Stoel (Bui
tenlandse Zaken) met zijn Westduitse en
Engelse collega’s gaan onderhandelen
over de voorwaarden voor levering van
verrijkt uranium.
Carter: „Ik wil van zulke clubs geen lid
zijn, maar ik kan de leden van mijn kabi
net niet dwingen, hoewel ik hoop dat zij
zich van dergelijke lidmaatschappen ont
doen”. Volgens Carter is zijn vertrouwen
in Bell absoluut en zal de man uit Atlanta
een van de werkelijk grote bewindslieden
op justitie worden.
Hoogevest is West-Duitsland bezig de
basis te leggen voor het aanmaken van
atoomwapens door Brazilië. „Dat vinden
we een ernstige zaak voor Zuid-Amerika”,
zegt hij.
De PvdA'er Ter Beek had de indruk,
„dat er niets nieuws aan de hand is”. Over
de leverantie van 2000 ton verrijkt urani
um door URENCO, de verkooporganisa
tie van het Almelose project, is volgens
Ter Beek nog geen beslissing genomen.
Nederland zal daar nog zijn veto over uit
kunnen spreken. Voor Almelo hoeft de
Duitse beslissing nog geen consequenties
te hebben, vindt Ter Beek. „Ik neem aan
dat in het overleg van minister Van der
Eerder was al Pietro Michi, een 39-
jarige tot Belg genaturaliseerde Siciliaan,
aangehouden. Beiden hebben hun aan
deel in de geruchtmakende ontvoering
toegegeven. De belangrijkste verdachte,
het brein achter de ontvoering, de 27-
jarige David Hildesheim ook een Belg
en niet een Nederlander zoals aanvanke
lijk was gemeld is spoorloos.
onderwijs en cultuur en andere zaken zullen bestuderen
aldus Fachmi
De nieuwe unie zal in fasen haai beslag krijgen
Assad en Sadat hebben voorts gepleit vooi hervatting
van de conferentie van Genéve over het Midden-Oosten
met deelneming van de PLO, vóór maart 1977.
Assad en Sadat hebben een beroep gedaan op de
Verenigde Staten en de Sovjet-Unie de voorzitters van
de Geneefse conferentie hun standpunten en plannen
voor vrede in het Midden-Oosten op basis van handvest
en resoluties van de Verenigde Naties, uiteen te zetten
De vrede m het Midden-Oosten, zeiden ze, moet zijn
gebaseerd op Israëlisch vertrek uit alie bezette Aiabi
sche gebieden en het toekennen van zelfbeschikking,
soevereiniteit en onafhankelijkheid aan het Palestijnse
volk.
De PLO is volgens hen „enige en wettige vertegenwoor-
ir-rav iron Lizif 13c» 1 tïvn un •zi’i olc
Stoel ook het Brazilië-contract een rol zal
spelen”, aldus de PvdA’er.
Van het losgeld 50 miljoen Belgische
francs, uitbetaald in biljetten van 1000 en
van 5000 fracs, waarvan de nummers zijn
genoteerd is niets teruggevonden. Vol
gens procureur Piret is er geen enkele
aanwijzing dat de IRA, de verboden Ierse
guerrillabeweging, iets met de zaak te
maken zou hebben zoals Britse sensatie
bladen hebben gemeld.
Sadat en Assad verklaarden dat zij vastbesloten waren
1977 te maken tot het jaar van stappen ter beëindiging
van de Israëlische bezetting van Arabisch gebied en
herstel in zijn rechten van het volk van Palestina, vooral
zijn recht om een eigen staat te stichten „op de westelijke
oever van de rivier de Jordaan en de strook van Gaza"
De twee presidenten deden een beroep op staten die
Israel hulp hebben aangeboden, daarvan terug te komen,
aangezien die hulp „de bezetting van de Arabische gebie
den sanctioneert en Israel aanmoedigt door te gaan met
het stelen van de rijkdom der Arabische gebieden en het
schenden van de mensenrechten en internationale ver
dragen”
Het doet denken aan wat Andrej Amal-
rik vertelde over de keer dat hij per vlieg
machine van het ene uiteinde naar het
andere uiteinde van de Sovjet-Unie werd
overgevlogen Een sjieke vlucht, want hij.
de legerofficier, en de twee zwaarbewa
pende soldaten die hem moesten bewa
ken, hadden het vliegtuig voor zich alleen
Toen Amalrik op 8000 meter hoogte even
naar de WC wilde, werd een der soldaten
voor alle zekerheid achter hem aange
stuurd om iedere poging tot ontvluchting
te voorkomen.
Het cynische van het geval-Boekovski
was, dat hij nog altijd gevangen werd
gehouden voor het wereldkundig maken
van de opsluiting in psychiatrische inrich
tingen van gezonde dissidenten als Natal-
ja Gorbanevskaja, Viktor Fajnberg, Pjotr
Grigorenko, Ivan Jachimovitsj, Vladimir
Borissov en Viktor Koeznetsov (wier uit
voerige verklaringen hij opzond naar psy
chiaters in de Verenigde Staten, Enge
land, Canada, Israel en Nederland!), ter
wijl alle genoemden inmiddels al, juist
door zijn bemoeienissen, waren vrijgela
ten. Fajnberg en Gorbanevskaja zijn zelfs
al geruime tijd in het Westen! Boekovski
fungeerde dus als een modern Barbertje:
zijn gelijk was bewezen door het vrijlaten
van die dissidenten, maar hij zelf moest
toch blijven hangen, schuldig aan eigen
waan.
Men kan dus zeggen dat Leiden als één
man achter Boekovski stond, zonder de
waarheid al te veel geweld aan te doen
Overigens was onze grote troef tijdens die
demonstratie het schichtige optreden van
het springpaard Vladimir Boekovski”, zo
gedoopt door zijn eigenares Gertrude
Hartman uit Drachten, die dit paard ook
aan Boekovski wil schenken De tegen
partij had dus een bijbel, wij hadden een
paard. Uiteindelijk heeft het paard het
toch gewonnen
r van
drie
werd
■rhou-
it. Via
toela
ngen
mnist
st. Na
ikten-
nden,
nister
>heim
i juris-
instel-
tionaal
uurlin-
lan de
te ont-
De toespraak van de president was
gericht tot de hogere krijgsschool in Bel
grado, waar hij gisteren als eerste Joego
slaaf een eredoctoraat ontving in de mili
taire wetenschappen.
Het
leeen
i, op
een
bijna
buit
3u een
.anda,
men
heft de
ijgela-
Id. Ze
d was
nstige
Boe-
KGB
(D’66),
i(PPR)
Nijme-
en van
or een
>en de
ezond-
er deze
er op
an de
en. De
stellers
■'orden
'at hin-
Boekovski heeft in Zurich zijn dank
betuigd voor de aandacht die men in
Nederland aan zijn zaak had gewijd en
vooral voor de uitnodiging van de Leidse
Universiteit, op initiatief van Pauline
Bonthuis. Weliswaar was Nederland niet,
zoals in het geval van Andrej Amalrik, het
officieuze „hoofdkwartier” van de acties
voor Boekovski’s vrijlating - dat was in dit
geval Engeland dankzij de acteur David
Markham en Amnesty International -
maar dankzij de Leidse Universiteit en
het actieve comité Redt Boekovski van
Henk Wolzak kwam Nederland ongetwij
feld op de eervolle tweede plaats.
gaarse
irband
n afge.
in de
Locar-
ier om
evrou-
:t vorig
sspaar-
Hen en
en zijn
nd juli
Hands
want
tus uit
ze in
Hildesheim was enige malen met zijn
auto gezien in de buurt van de telefooncel
in Anderlecht van waaruit de twee andere
ontvoerders de familie Berbers opbelden.
Via het nummer van de auto kon de
identiteit van Hildesheim, wiens vader
een zakenrelatie van de heer Berbers is,
worden vastgesteld.
hij was daarvoor hoofd van de afdeling
voor onderzoek en constructie van het
Pentagon.
Carter moet nu nog één bewindsman
benoemen: een minister voor gezondheid,
onderwijs en sociale zaken. Vermoedelijk
wordt morgen de advocaat Joseph Califa-
no in die functie benoemd.
Tito zei dat Joego-Slavië’s onafhanke
lijkheid en veiligheid afhangt van de toe
komstige kracht van de strijdkrachten,
van binnenlandse stabiliteit en van de
eenheid van het Joegoslavische volk.
Voorts wees Carter dr. F. Ray Marshall
aan tot toekomstig minister van arbeid.
De 48-jarige Marshall is hoogleraar in de
economie van de arbeid aan de universi
teit van Texas en heeft zich gespeciali
seerd in de werkgelegenheidsproblemen
van minderheidsgroepen.
Carter zelf onderstreepte zijn vaste
voornemen om niet alleen te bezuinigen
op de defensie, maar bovendien „lang
zaam, voorzichtig, methodisch en na over
leg met Korea en Japan de Amerikaanse
troepen uit Zuid-Korea terug te trekken.
Joanna Berbers (13 jaar) werd gevan
gen gehouden in het huis van Murielle, in
een straat in de Brusselse voorstad
Anderlecht. Murielle heeft Joanna ook de
doek met chloroform in het gezicht
gedrukt, toen het meisje 50 meter van
haar huis was verwijderd, op weg naar
school
JERUZALEM (Reuter). Archeologi
sche opgravingen in Jeruzalem, die wer
den verricht op de controversiële Tem
pelberg, zullen worden verplaatst naar
een gebied dat een kilometer zuidelijker
ligt, zo hebben officiële Israëlische
woordvoerders gisteren bekendgemaakt.
Harold Brown was nog uiterst voorzich
tig in zijn uitspraken, maar als een vrij
blijvende mening omtrent de krachtsver
houdingen tussen de Sovjet-Unie en de
Verenigde Staten taxeerde hij dat de
Amerikaanse strijdkrachten momenteel
in staat zijn om te doen wat er van hen
wordt geëist. Hij is bezorgd over de voort
durende stijging van de Russische
defensie-uitgaven in constante roebels,
tegenover een daling van de Amerikaanse
inspanningen in constante dollars. Hij
hoopte dat besparingen op het departe
ment van defensie zullen meehelpen de
middelen te verschaffen voor de noodza
kelijke uitgaven.
De kerngroep (partijraad) van de PPR
zal volgens de voorzitter in de beslissing
van West-Duitsland alleen maar een
bevestiging van zijn standpunt zien. De
kerngroep nam zaterdag een motie aan
om uit het kabinet te stappen als de Alme
lose fabriek wordt uitgebreid.
Procureur Piret onthulde gisteren nog
dat een politieman vanaf het begin van de
ontvoering in het huis van de familie
Berbers in de Brusselse voorstad Sint
Pieters Woluwe is geweest. Alle telefoon
gesprekken tussen de ontvoerders en
Joanna’s moeder zijn op de band opgeno
men. De familie Berbers meende ook de
stem van David Hildesheim te herkennen,
maar de politie heeft daar in het begin van
het onderzoek blijkbaar te weinig aan
dacht aan besteed.
Carter heeft gisteren opnieuw zijn keu
ze van rechter Griffin Bell voor het minis
terie van justitie moeten verdedigen.
Bell’s kandidatuur stuit op zware tegen
stand bij burgerrechtgroepen, maar Car
ter verklaarde koeltjes dat zij geen exclu
sief belang hebben bij de benoeming van
een minister van justitie. Bell is lid van
twee clubs, die noch zwarten, noch joden
toelaten; moet hij zijn lidmaatschap
opgeven?
Achtera! blijkt dat de politie acht uur
nadat Joanna was vrijgelaten al op
bezoek was bij David Hildesheim. De ali
bi s die deze opgaf bleken achteraf niet te
kloppen zo vertelde de procureur (offi-
Op de foto’s die we toen hebben geno
men herken ik nog Henk Wolzak en zijn
vrouw, de schrijver Maarten Biesheuvel.
Jozien Driessen van het Rusland Bulletin,
mijzelf en mijn vrouw, Elisabeth Fisher
van de Alexander Herzen Stichting, rab
bijn Abraham Soetendorp jr. (die zich niet
alleen om joodse Russische gevangenen
bekommert), nog een paar jongens uit
Amsterdam geloof ik. en zegge en schrijve
één Leidse student die Timmerman
heette.
■■--*»*
zou het daarmee niet eens zijn, en stren
gere voorwaarden willen
Zolang die er niet zijn weigert Den Haag
zijn fiat te geven voor de leverantie van
verrijkt uranium aan Brazilië via de
URENCO-fabriek in Almelo. In dat pro
ject wordt door West-Duitsland en Enge
land deelgenomen. Een commissie uit de
drie landen bestudeert op het ogenblik de
problemen rond de leverantie aan Bra
zilië.
De toekomstige Amerikaanse president
Jimmy Carter had begin deze maand
laten weten dat zijn regering tegenmaat
regelen zal nemen wanneer Frankrijk en
West-Duitsland niet op hun exportbeleid
van kerntechnologie terugkomen. Ameri
ka vreest ernstige politieke moeilijkheden
wanneer derde wereldlanden in staat wor
den gesteld onderlinge twisten met atoom
wapens te beslechten. Als voorbeeld geldt
de situatie tussen Pakistan (kernleveran-
ties door Frankrijk) en India, dat beschikt
over een kernbom door toelevering van
Canadese en Russische technologie en
materiaal
cier van justitie) Piret gisteravond. Toen
de politie terugging naar het huis van
Hildesheim was de vogel met zijn buit
gevlogen
Tweede man onder Brown wordt Char
les Duncan uit Houston, een bankier en
voorheen in Atlanta president van de
Cola-Cola-maatschappij. Volgens de ver
wachtingen heeft Carter geprobeerd
zowel de zwarte bevolkingsgroepen als de
vrouwenbeweging tevreden te stellen
door een zwarte vrouw te benoemen tot
minister van huisvesting: de 52-jarige
Patricia Roberts Harris. Mevrouw Harris
heeft niet minder dan dertig ere
doctoraten, was eens „vrouw van het
jaar”, was ambassadrice van de VS in
Luxemburg en doceert rechten.
Tussen kerst en nieuwjaar zal Carter
zijn nieuwe kabinet bijeenbrengen, om na
de inhuldiging op 20 januari goed voorbe
reid aan het werk te kunnen gaan
Toch is het interessant te bedenken dat
„Nederland” die tweede plaats alleen
maar dankzij een handjevol geïnteres
seerden kon behalen. Zo herinner ik mij
nog levendig de demonstratie die we
op 29 maart 1974 voor de Russische
ambassade in Den Haag hielden, met leu
zen als „Boekovski vrij”, „Wij eisen vrijla
ting van Boekovski” en „Als oud-
verzetsstrijders zeggen wij u: de Sovjet-
Unie is een rechtsstaat” op borden en
spandoeken.
„Een van de garanties waarmee Van
der Stoel zou kunnen komen is al weg. Die
garantie zou moeten zijn dat er aan lan
den als Brazilië geen kerncentrales en een
opwekkingsfabriek wordt geleverd”,
aldus Ria Beckers. Brazilië heeft het ver
drag tot niet-verspreiding van kernwa
pens niet ondertekend.
Op defensie komt de 49-jarige dr.
Harold Brown, een kerngeleerde, die
doceert aan de Technische Hogeschool
van Califomië. Brown is al eens minister
voor de luchtmacht geweest (1965-1969);
(Van onze redacteur in Brussel, Jan Ger
ritsen)
BRUSSEL. De Belgische politie
heeft een tweede verdachte gearresteerd
in de zaak van het ontvoerde Nederland
se meisje Joanna Berbers, die op 5 decem
ber na vijf dagen gevangenschap werd
losgelaten nadat haar vader 3,5 miljoen
gulden losgeld had betaald. Het gaat om
de 24-jarige Belgische verpleegster
Murielle Florent.
Frankrijk en West-Duitsland hebben
onder sterke druk van de VS een forse
stap terug moeten doen met hun export
van kerncentrales en opwerkfabrieken
aan derde landen. Frankrijk verklaarde
maandag af te zullen zien van nieuwe
contracten, West-Duitsland reageerde
dinsdag met de mededeling dat dit alleen
gebeurt wanneer de andere zes
kemtechnologie-exporterende landen
(Rusland, VS, Engeland, Frankrijk, Japan
en Canada) dat ook doen. De door Frank
rijk en Duitsland afgesloten akkoorden
met resp. Pakistan en Brazilië worden
echter normaal uitgevoerd.
CAIRO (Reuter, UPI). Egypte en Syrië hebben
gisteren besloten zo spoedig mogelijk een „verenigd
politiek commando” op te richten dat de mogelijkheid
moet onderhoeken van het één-maken van de twee
landen, zo is meegedeeld door de Egyptische minister
van buitenlandse zaken, Ismail Fachmi.
Het besluit is de climax van een bezoek van drie dagen
dat president Hafez el Assad van Syrië aan Egypte heeft
gebracht, voor besprekingen met zijn Egyptische collega,
Anoear Sadat.
Egypte en Syrië waren al eerder één, maar hun in 1958
ondernomen fusie zakte in 1961 onder wederzijdse ver
wijten en beschuldigingen in elkaar
De Westduitse regering is van mening
dat het met Brazilië afgesloten contract
voorziet in alle controlemogelijkheden
de fabricage van kernbommen onmoge
lijk te maken. De Nederlandse regering
Het besluit de opgravingen te verleggen
naar een nabijgelegen helling is volgens
de woordvoerder geen gevolg van de kri
tiek die de UNESCO op Israel heeft gele
verd. Arabische woordvoerders hebben
Israel ervan beschuldigd door de opgra
vingen aan de voet van de klaagmuur de
heilige plaatsen van de Moslems te bedrei
gen. Israëlische woordvoerders beamen
dat er nog jaren gestudeerd moet worden
om het archeologische onderzoek af te
ronden.
Het „verenigd politiek commando” zal een aantal com-
vatten dip ppnmakine od de terreinen van
nu vrijwel voltallig
Het was namelijk een gemengde
demonstratie: een drietal actieve commu
nisten uit het oosten des lands, een al wat
oudere heer en een echtpaar van middel
bare leeftijd had dankzij de voorpublici-
teit de lucht van onze demonstratie gekre
gen en was ook naar Den Haag gereisd,
met een eigen spandoek. Aardige mensen,
daar niet van. ze hadden ook nog een in
Moskou gedrukte bijbel meegenomen om
aan te tonen dat er volop godsdienstvrij
heid in de USSR was, maar in de overi
gens vriendelijke discussie tussen hen en
ons (want je staat daar maar een paar uur
te niksen, tenslotte) kwamen we toch niet
tot elkaar. Gelukkig waren we nog wel net
in de meerderheid.
De Liberiaanse tanker Argo Merchant
is gisteren in tweeën gebroken, nadat
hst 18.743 ton metende schip aan de
oostkust bij Boston aan de grond was
gelopen. Volgens officiële Amerikaan
se zijde zal een milieuramp nauwelijks
te vermijden zijn. .Ruim zeven miljoen
liter is al in zee gestroomd. Er bestaat
groot gevaar voor belangrijke visgron
den, vogels en een recreatiegebied. Er
zijn al tal van dode vogels aange
spoeld op het eiland Nantucket.
constitutionele zaken, defensie en nationale veiligheid,
buitenlandse zaken, voorlichting, financiën en economie.
vijf jaar gevangenisstraf, zes anderen zes
jaar
volwaardige partner aan het te hervatten overleg in
Genéve kunnen deelnemen Israel wil dit niet.
voor een bezoek aan Syrië op een binnenkort vast te
stellen datum.
