MAAK EENS EEN MOOIE
VUURWERKFOTO OF -DIA
EEN BAND
APART
FILTERS ZORGEN VOOR
SEQUENTIES IN HET STEDELIJK
BEHOUD VAN DE MOTOR
Clubagenda
Nerveuze bui:
verbruik hoger
Nieuwe auto
uit Japan
Diaporama van
PEN-fotoclub
WEG
Open huis
filmgroep
Close-up
a|||gM
a
Mijl
■ll
■t,
Dit woord: CANDIDAAT
Dit woord: MEDICIJN
Dit woord: PROFESSOR
Dit woord: WEITAS
■i
Dit woord: PSALM
T -1
10
11
VRIJDAG
DECFMRFR
10 7 6
ill
c/e
f
Vandaag is het al weer 31
december, een avond met Wim
Kan, oliebollen en appelflappen,
van twaalf slagen op de klok en
daarna: vuurwerk! Ook dit jaar
zal er weer voor miljoenen gul
dens de lucht ingaan, maar wel
licht bent u één van de weinigen
die alleen maar graag naar vuur
werk kijkt. Dan hebben we hier
een aardige tip voor u. Want al die
kleurige pijlen, sterren en waai
ers zijn evenzovele motieven voor
een prachtige foto-impressie.
Door de slui:
ter te laten
openstaan (B-
instelling en
draadontspan-
ner) kunnen
verschillende,
na elkaar af ge
schoten vuur
pijlen op nega
tief of dia wor
den vastge-
legd. Vooral in
kleur is zo’n
foto een
juweeltje.
en
Foto’s maken van vuurwerk is
helemaal niet zo moeilijk als u
misschien denkt. Het enige dat u
daarbij nodig heeft is een foto
toestel dat over een zg. B-
instelling beschikt. Die B vindt u
bij de sluitertijden en hij geeft
aan, dat u met uw camera ook
tijdopnamen kunt maken.
1
l. ZÉ
1 I
i
Onder redactie van J.P. Bos
I
4*
Op donderdag 6 januari 1977 houdt de
Fotoclub van het PEN het jaarlijkse festi-
val van klankdiareeksen oftewel diapora-
ma’s. Amateurfotografen worden uitge
nodigd met een serie van maximaal 10
minuten hieraan deel te nemen. De avond
is in het hoofdgebouw van het PEN, Igna
tius Bispincklaan 19 te Bloemendaal.
Aanvang 20 uur.
Wie wil meedoen, kan inlichtingen krij
gen bij de heer P. C. Nierse, Kastanje-
straat 28, Haarlem, telefoon 262495.
Er worden films vertoond van leden
teneinde geïnteresseerde amateurfilmers
kennis te laten maken met de activiteiten
van de vereniging en hen op te wekken
hieraan deel te nemen. Deze activiteiten
bestaan onder meer uit het organiseren
van avonden, gewijd aan montage, geluid,
titels maken, onderlinge wedstrijden en
contacten met bevriende filmclubs. Ver
der wordt jaarlijks een landelijk filmfesti
val georganiseerd, het Cinewietsfestival
dat in 1977 wordt gehouden op 2 april.
Verdere informaties worden gaarne
verstrekt door de secretaris, de heer H. A.
Pelt, dr. Jac. P. Thijsselaan 3, Bloemen
daal, telefoon 257289.
snarenspel en tenslotte: hetgeen gezongen
wordt, dus het gezang, het lied. De combi
natie van p en s is in vele talen ongewoon
en het woord psalm heeft dan ook de
neiging salm te worden, soms zelfs zalm.
En zoals aan Duits Wald Nederlands
woud beantwoordt, vindt men in het
Nederlands de vorm souter uit psalter. In
1540 verschenen de „Souterliedekens,
ghemact ter eeren Gods op alle die psal
men Davids”, in welke titel dus de vormen
souter en psalm naast elkaar voorkomen.
De 150 psalmen zijn opgenomen in het
gelijknamige bijbelboek, maar slechts 73
staan op naam van Koning David.
Ten slotte het benzinefilter. Dit filter
is geplaatst in de leiding tussen benzi
nepomp en carburateur. In de carbura
tor heeft de vermenging van brandstof
Dit is de breedste en zwaarste band die
tot nu toe werd vervaardigd. Het geheel is
1,65 meter breed, 3,35 meter hoog en weegt
5500 kg. Het Good.year-concem produ
ceerde vier van deze monster-banden die
zijn bestemd om een grondverzetmachine
te dragen, die in één hap 36 ton kan
verplaatsen.
en lucht plaats, dus daar moet de
brandstof zo schoon mogelijk arrive
ren. Storingen aan de carburateur zijn
meestal terug te voeren op vervuiling,
die of de vlottemaald niet goed afslui
ten of een sproeier doen verstoppen.
Vooral bij een dieselmotor is een effi
ciënt brandstoffilter onmisbaar.
IN HET STEDELIJK MUSEUM (Paulus Potterstraat 7,
Amsterdam) hangen tot en met 30 januari 1977 sequenties van
verschillende fotografen.
Wanneer een Romeins burger naar een
openbaar ambt wilde dingen, moest hij
zich eerst laten inschrijven op de lijst der
sollicitanten. Nagegaan moest worden of
hij verkiesbaar was en wanneer dat het
geval was liet hij zijn toga wassen in
krijtwater, zodat deze in plaats van geel
achtig helder wit werd. Wit gold als de
kleur van nederigheid en goede trouw.
Het dragen van de toga Candida, de witte
toga, was het bewijs dat men naar een
publiek ambt dong Van het woord Candi
das: wit, in de vrouwelijke vorm Candida,
is afgeleid: candidatus: in het wit gekleed,
dus: dingend naar een ambt. Dit is ons
woord candidaat. Men duidt met dit
woord hen aan die in aanmerking willen
komen voor een ambt of betrekking Het
bekendst is de candidaat-notaris.
Medicijnen zijn geneesmiddelen door
de medicus de geneesheer voorgeschre
ven. Wij moeten zoals bij vele woorden op
het gebied der geneeskunde ter verklaring
van het woord teruggaan naar het Latijn
In die taal betekende mederi: genezen, te
hulp komen, een kwaad tegengaan. Mer
kwaardig is dat men verband meent te
zien tussen dit mederi en het werkwoord
meditari: over iets peinzen dat voortleeft
in ons mediteren. Aan het genezen moet
blijkbaar vanouds het overdenken voor
afgaan. Van mederi is medicus, arts, afge
leid, maar ook het bijvoeglijke naam
woord medicinus: wat tot de geneeskunst
behoort, geneesmiddel, ons medicijn. Van
medicus is weer medicari: genezen afge
leid en dit leidde weer tot medicamentum,
ons medicament.
X A. ff
i i
Een sequentie is een middel om iets te laten zien wat met in één
foto is vast te leggen. Want in een opeenvolging van foto’s kan
een verandering schematisch, dat wil zeggen van moment tot
moment, worden weergegeven. Zo’n verandering kan bij voor
beeld een beweging zijn, of een tijdsverloop waarbinnen een
transformatie plaatsvindt. De schematische weergave van zo’n
verandering kan dan bestaan uit: alle mogelijke momenten öf
een selectie van die momenten die noodzakelijk zijn om het
verloop te kunnen begrijpen. Wanneer nu het aantal foto’s tot het
In de schooljongens- en studententaal
bestaat een neiging woorddelen te gebrui
ken in plaats van het volledige woord. Er
wordt gesproken van soos voor sociëteit,
van gym voor gymnasium, van lab voor
laboratorium, voor prol voor proleet en
van prof voor professor. Het Latijnse pro-
fessio betekent: openlijke verklaring,
uiting en een professor is dus iemand die
in het openbaar verklaringen aflegt, een
openbaar leraar dus, bij de Romeinen
vooral in de taalkunde en de welsprekend
heid, sedert ongeveer 1600: docent aan een
universiteit, hoogleraar. De namen pro
fessor en hoogleraar staan tot elkaar als
dominee tot predikant, professor en domi
nee zijn de meer gemeenzame aanspreek
vormen, hoogleraar en predikant de offi
ciële beroepsaanduidingen.
Globaal genomen is er sprake van sequentie (of een sequens)
wanneer gebruik is gemaakt van een opeenvolging van beelden
waarbinnen zich een zekere verandering voltrekt. In een foto
sequentie heeft iedere foto zijn eigen plaats. Er is een eerste en
een laatste foto en ook het aantal is bepaald. (Dit in tegenstelling
tot een serie die bestaat uit een onbepaald aantal foto’s in een
willekeurige volgorde). Deze voorwaarden hebben echter alleen
betrekking op de vorm; in wezen is de inhoud minstens zo
belangrijk.
Een weitas is een jagerstas waarin de
jager het door hem geschoten klein wild
bergt. De moeilijkheid van het woord
schuilt in het woorddeel wei, dat op twee
manieren wordt verklaard. Sommigen
stellen het gelijk met weide, weiland en
verklaren weide dan als: weiland, plaats
waar het vee zijn voedsel vindt, jacht op
voedsel, jacht, wild waarop men jaagt.
Anderen vergelijken het Middelneder
landse wede: kreupelhout, struikgewas,
wilgenhout. Dit omringde de grasvelden
in het primitieve loofbos waar gejaagd
werd op klein wild. Misschien is de naam
Merwede hiermee wel verwant. Het woord
weitas wordt in bepaalde kringen nog wel
gebruikt, de samenstellingen weiman:
jager en weimes: jachtmes zijn geheel
verouderd.
i
Een motor heeft grote hoeveelheden
lucht nodig. Op een afstand van 100
kilometer verbruikt de motor circa 10
liter benzine, maar om de benzine te
laten verbranden is 120.000 liter lucht
nodig. Dit produkt is gratis voorhan
den, zij het dat er erg veel verontreini
gingen in voorkomen: vliegjes, stof,
zand enz. Het luchtfilter haalt deze
verontreinigingen uit de aangezogen
lucht en voorkomt daarmee, dat dit
vuil in de cilinders doordringt. Op de
carburateur is een filterhuis gemon
teerd, waarin zich een papieren ele
ment bevindt. Dit papieren element zal
om ongeveer 20.000 km verwisseld
moeten worden. Rijdt men geregeld in
een zeer stoffige omgeving, dan vaker.
Verwisseling op gezette tijden van het
luchtfilter is van groot belang. Bij een
vuil filter worden de cilinders onvol
doende gevuld, waardoor het motor
vermogen daalt. Op den duur kan dit
leiden tot inwendige vervuiling van de
motor en meer schadelijke bestandde
len in het uitlaatgas. Met een schoon
filter is dus ook het milieu gediend.
Filmgroep Close-up, aangesloten bij de
NOVA (Nederlandse Organisatie van
Amateurfilmers) houdt op dinsdag 4 janu
ari „open huis” voor belangstellenden uit
Haarlem en omgeving. De avond wordt
gehouden in het clublokaal aan de Ramp-
laan 108 in Haarlem/Overveen. Aanvang
acht uur. De toegang is gratis.
ftiinimum wordt beperkt, is de relatie tussen de ene foto en de
andere zeer hecht: in dit vacuüm moet immers een gedachten-
sprong worden gemaakt om de opeenvolging in logisch verband
te kunnen plaatsen. In het andere geval, wanneer een sequentie
bestaat uit het grootst mogelijke aantal foto’s, is die onderlinge
samenhang losser, verbroken kan deze echter nooit worden. Een
voorbeeld van sequenties zijn de vier jaargetijden, waarin door
middel van een afbeelding van de vier seizoenen lente, zomer,
hefst en winter het verloop van een jaar wordt aangegeven. Een
ander voorbeeld is de opeenvolging van dag en nacht.
Dit is een analytisch gebruik, maar sequentie kan ook worden
toegepast om aan de eigen fantasie vorm te geven. In deze
tentoonstelling is geprobeerd een aantal manieren, waarop van
de sequentiële vorm gebruik is gemaakt, naast elkaar te laten
zien. Uit het werk van alle 14 fotografen die aan de tentoonstel
ling deelnemen, blijkt dat een sequens eigenlijk maar een hulp
middel is, dat ondergeschikt is aan de visie van de fotograaf.
Deelnemers aan de tentoonstelling zijn; Roger Lautru,
Masaaki Nagakawa, Paul de Nooyer, Michel Szule Kryzanowski,
Duane Michals, Les Krims, Yakov Rozenslatt, Harold Edgerton,
Edward Muybridge, Bernard Gomez, Bernard Plossu, Klaus
Ritteifebusch, Ugo Mulas, Alex Kayser.
Het Griekse werkwoord psallein bete
kent: tokkelen (van snaren) en het daar
van afgeleide psalmos is dus: het tokkelen
en daarna: het zingen met begeleiding van
Fotogroep Nivon, vrijdag 7 januari.
Gedempte Oude Gracht 104, Haarlem, 20
uur. Behandelen van een opdracht: dia
serie.
Haarlemse Smalfilmliga, vrijdag 7
januari. Jeugdhuis Donkerelaan, Bloè-
mendaal, 20 uur. Ledenfilms, ook van
eerste- en tweedejaars leden.
AMFI ’66, dinsdag 4 januari, 20 uur.
Werkavond op lokatie.
De motorolie heeft onder meer tot
taak de wrijving tussen de bewegende
motoronderdelen te verminderen,
warmte af te voeren, te zorgen voor een
goede afdichting en de reiniging van
het inwendige van de motor. Om hele
maal volledig te zijn: motorolie heeft
ook nog een koelende taak. De olie die
via kleine kanaaltjes door de motor
wordt geperst, komt met vele motorde-
len in aanraking. De verontreinigingen
die de olie tegenkomt (metaalgruis,
kleine kooldeeltjes en ook water) wor
den op zijn tocht door de olie meegeno
men. In de loop van de circulatie zal de
olie deze verontreiniging ook weer
ergens moeten kunnen achterlaten. Dit
gebeurt in het oliefilter. Dit filter wordt
thans in het algemeen het hoofd-
stroomfilter genoemd en kan op twee
manieren zijn uitgevoerd: als
opschroeffilter of als filterhuis met
afzonderlijk element. Het opschroeffil
ter wordt in zijn geheel in het daarvoor
bestemde draadgat van de motor
geschroefd. Meestal is vernieuwing
nodig na elke 10.000 kilometer. Deze
zogenoemde opschroeffilters zijn zo
langzamerhand sterk in de meerder
heid. Ze zijn gemakkelijk te verwisse
len voor nieuwe filters. Als zo’n hoofd-
stroomfilter te lang meedraait en daar
door te zeer is vervuild, zal het teveel
weerstand opleveren in de oliestroom.
Dan gaat er een overdrukklep open,
die de olie buiten het filter om laat
passeren. De vervuilde olie wordt dan
niet langer schoongemaakt, wat weer
nare gevolgen voor de motor heeft
Tijdig vervangen van oliefilter is daar
om noodzakelijk.
Lucht, brandstof en smeerolie zijn onmisbare ingrediënten voor een verbran
dingsmotor. In de motor zijn filters aanwezig die deze ingrediënten zoveel
mogelijk zuiveren. De filters zijn sinds de eerste toepassingen steeds doelmatiger
geworden. Zij helpen mee om de levensduur van de motor te verlengen en om de
werking van de krachtbron zo goed mogelijk te laten verlopen. Daarom moeten
bij een onderhoudsbeurt altijd de filters worden gecontroleerd en liefst vervan
gen door schone. Het filter zal ook zo lang mogelijk moeten meegaan, om daarin
aan te sluiten bij de wens tot verminderd onderhoud van de wagen.
Volgend jaar komt het Japanse merk
Missubishi met een neiuw model op de
Nderlandse markt. De nieuwe auto, de
Galant Sigma, bezit onder meer vier
deuren. Te zijner tijd komt het huidige
verdeursmodel van Mitsubishi te ver
vallen. De Galant Sigma kan naar
wens worden geleverd met een 1600 cc
of een 2000 cc motor. De wagen is
langer en breder dan zijn voorganger,
waardoor er een meer Europese bin-
nenmaat is ontstaan. Voor de rest bezit
ook deze Japanse auto weer allerlei
snufjes die het comfort verhogen:
getint veiligheidsgals, verstelbaar
stuurwiel, een kantelzitting voor de
voorste stoelen, enz.
Om zo veel mogelijk vuurwerk te kup-
nen „vangen” kiest u, zeker in een
bebouwde omgeving, een zo hoog moge
lijk standpunt (bijvoorbeeld de zolderka
mer), want dan krijgt u het grootste stuk
hemel tot uw beschikking. Zorg er in ieder
geval voor, dat de camera stevig staat.
Gebruik een statief, of als u dat niet heeft,
zet uw camera op het kozijn bij het open
raam; een tafeltje of de balkonrand kun
nen ook goede steuntjes zijn.
Om zoveel mogelijk van het - zwakke
vuurwerklicht te benutten is het raad
zaam de grootste lensopening te gebrui
ken. Bij sommige camera’s wordt dat aan
gegeven door een symbooltje voor donker
weer, maar anders is dat de lensopening
die aangegeven wordt door het laagste
getal, dus bijv. 2 of 3,5. Vervolgens zetten
we de sluitertijdenknop op B. waardoor
de sluiter net zo lang blijgt openstaan als u
de ontspanknop ingedrukt houdt.
Het maken van een tijdopname gaat
heel eenvoudig; u wacht af tot een
geschikte pijl aan de hemel verschijnt en
dan drukt u de ontspanknop in. Die laat u
pas weer los als de vuurpijl is gedoofd.
Uw foto is dan zeker gelukt. Tijdopnamen
lenen zich ook goed om meer vuurpijlen
op één plaatje vast te leggen. In plaats van
de ontspanknop los te laten houdt u deze
ingedrukt, terwijl u de lens met de hand
af gedekt houdt. Pas op: de lens zelf niet
aanraken met de hand. Zo lang u de
ontspanknop ingedrukt houdt, blijft de
sluiter openstaan. Als er weer een mooie
pijl de lucht in gaat, hoeft u alleen maar
uw hand voor de lens weg te halen om ook
deze op de plaat te krijgen. Dat afdekken
met de hand is nodig, omdat anders de
lucht te helder zou worden waardoor het
kontrast wegvalt.,Om al die tijd de ont
spanknop ingedrukt te houden, kunt u het
beste een draadontspanner gebruiken.
Dan loopt u ook niet het risico uw kamera
te bewegen bij het afdrukken.
Wanneer u zich niet tot het fotograferen
beperkt, maar ook actief met het vuur
werk bezig bent, is het aardig om de
voorbereidingen ook vast te leggen. Daar
kan een compleet verhaal van gemaakt
worden, vanaf het uitzoeken van de zeven
klappers, Japanse kanonslagen en gillen
de keukenmeiden in de winkel, tot hun
lancering. Het afsteken van uw eigen
vuurpijl kunt u ook best fotograferen. Het
verdient dan wel aanbeveling uw flitser te
gebruiken. Ga daarbij niet verder weg
dan maximaal 2% meter, anders ver
spreidt het flitslicht zich te veel en wordt
uw foto niet goed belicht. Zo zullen uw
vuurwerkfoto’s deel gaan uitmaken van
een fotografisch verslag van één van de
gezelligste avonden van het jaar, waar u
beslist later met veel plezier op terug zult
kijken
Hoewel de meeste vuurwerkfoto’s onge
twijfeld in kleur gemaakt zullen worden -
waarbij vooral de kleurendia’s vaak
prachtige resultaten zullen geven - leent
zwart/wit zich zeker ook voor prima vuur-
pijlprenten. Zeker als u regelmatig in de
doka vertoeft. Want daar kunt u zich ook
met (vastgfelegde) vuurpijlen heerlijk uit
leven door bijvoorbeeld verschillende
negatieven op een vel fotopapier af te
drukken en zodoende verschillende opna
men tot één fraai geheel samen te voegen.
Dénk er overigens om: vuurwerk is
gevaarlijk! Houdt u aan het gebruiksvoor
schrift en laat het vuurwerk beslist niet
afsteken door uw (kleine) kinderen. Er
beginnen al veel te veel mensen hun nieu
we jaar in een ziekenhuis. Zorg dat u daar
niet bij bent!
Het brandstoverbruik van een auto
wordt doorgaans bepaald door het
gewicht. Ook nu nog geldt de vuistre
gel, dat een auto per 100 kg transport-
gewicht (leeggewicht met lading) één
liter brandstof nodig heeft. Een auto
van achthonderd kg gebruikt in doors
nee dus acht liter brandstof op de 100
kilometer. Een auto van 1600 kg dus 16
liter. Maar deze vuistregel geldt alleen
voor ritten over buitenwegen. Korte
ritten en stadsritten veranderen dit
gegeven. Bij snelheden tot 100 km/uur
blijkt de weerstand van de lucht nau
welijks iets uit te maken op het brand
stofverbruik. Maar boven de 100
km/uur gaat die luchtweerstand wel
degelijk meetellen. Echter, niet alleen
invloeden van buitenaf beïnvloeden
het brandstofverbruik. Ook de geaard
heid en de stemming van de automobi
list spreken daarin een woordje mee.
Het is gebleken, dat een nerveuze of
een in spanning levende automobilist
meer brandstof verbruikt. Hij zal het
gaspedaal te „ruw” behandelen. Dit
alles hoeft niet in te houden, dat een
snelle rijder ook meer brandstof ver
bruikt. Het gaat erom het gaspedeaa1
rustig te behandelen en „schoksge
wijs” rijden (snel rijden, plotseling
sterk remmen en weer gehaast optrek
ken) te voorkomen.
