Spiegelbeeld v
'i
i
Psychologisch
hoofd
Saluten plurimam dicit
de
l ops
KEEb I
Gesprek
met een
„Dat doe ik met behulp van spiegels”, vertelt hij dan.
„Het is een aardig effect en al sta je er met je neus
bovenop, je zult niet zien hoe het in elkaar zit". Elfrink
vertelt dat er nog maar weinig illusionisten zijn die
spiegels gebruiken. „Het is erg duur en ook ongemak
kelijk. Het risico van breken is te groot en bovendien
kunnen de meeste spiegeltrucs ook op een andere
manier, die dikwijls nog eenvoudiger gaat
De grap die John Elfrink bij m’n binnenkomst uithaal
de, deed hij in navolging van de beroemde illusionist
Houdini. Toen diens moeder in zijn jongensjaren eens
in zijn kamer kwam, zag zij tot haar ontsteltenis het
hoofd van haar zoon op zijn werktafel liggen, zonder
dat de rest van zijn lichaam daar nog aan vast zat.
„Ik ben alles wat er nog van me over is, je zult het er
mee moeten doen, ga zitten”, zegt het hoofd van de
Haarlemse magiër John Elfrink gemoedelijk als ik bij
hem binnen stap. Een ongewone ontmoeting, want
alles wat er nog van de illusionist resteert, ligt op een
etensbord: zijn hoofd slechts. Het rust daar in een
plasje geronnen bloed en praat. „Een truc”, legt het
geruststellend uit. Dan vriendelijk: „Als je het verve
lend vindt, wil ik het wel weer op mijn lichaam zetten.
Kleine moeite”. En weg is het hoofd. Even later staat
het inderdaad weer stevig op de schouders.
Trucs, misleiding, met behulp van spiegels, kwamen
vroeger veel meer voor. Kermisattracties als de vrouw
die in een skelet veranderd, de zwaardentruc, het
zwevende hoofd, je zag ze vroeger met dezelfde
regelmaat op de kermis terugkomen als tegenwoordig
de botsautootjes.
„Deze tijd hunkert naar iets magisch. Zodra mensen
horen dat het magisch is, dan groeit de belangstelling.
Paragnosten hebben er een uitstekende boterham
mee, want je kunt je niet voorstellen hoe gemakkelijk
het is een ander iets te laten geloven, hoe gek en
ongeloofwaardig het ook is. Als je het goed presen
teert. kun je de mensen alles laten geloven."
Het spionnetje behoeft nauwelijks een nadere toelichting.
Een Amerikaan zei er eens over dat hij „this mirror” het
meest Neder/anddememise van Nederland vond. „De
Nederlander zie ik als iemand die lekker thuis zit, met vrouw
en kinderen om zich heen, een kopje koffie, een jenevertje,
goede sigaren, lekker kletsen, maar één oog in de
spiegel
5;
Oud papier en krokodillentranen
kent de strekking van die aanteke
ningen Dat samen
Ailes kwam terug Tegelijk. In
één geluidloze huilbui Niet van ver
driet. Maar om alles dat. Ik was
weer op dat Griekse eiland, alleen
en samen en met al die naamloze
anderen Ik liep weer knus en zon
dags door dat Duitse dorp Zat er
weei op het stationnetje terwijl ik
wist dat ei m anderhait uui geen
trein zou langskomen, te denken
Luister. Ik meen dit ernstig.
Afgelopen maandagavond was ik
alleen thuis. Ik dronk een biertje en
draaide een plaatje Was met niets
in het bijzonder bezig. Nou ja, ik
rommelde wat in oude aantekemn-
gen, in persoonlijke notities van
vroeger. Verder was er niets of nie
mand Plotseling sprongen de tra
nen in mijn ogen Het was bij een
bepaalde passage m de muziek Je
kent mijn band met muziek En je
aan een vroeger afscheid in snij
dende kou Ik was weer in dat stam
café, op het moment dat we hooi
den dat Johnnie uitemdelijk toen
was bezweken Ik werd weer wak
ker dooi holle pianomuziek in een
verscnaalde bereniucht Dit. en
meer veel meet Alles In een paai
minuten Gewone dingen Vrolijk
en triest gezellig en eenzaam (Vlaai
allemaal mei die acnteigroiiu
Die jij ook kent
De reactie van kleine kinderen op
hun eigen spiegelbeeld is van belang
in enkele psychologische tests. Twee
voorbeelden van testmateriaal waar
in gebruik wordt gemaakt van hand
spiegels lijn „Mental Measurement of
Pre-school Children" leen
intelligentie-onderzoek van R. Stuts
man voor kinderen van 2 tot 6 jaar) en
„Bailey Scales of Infant Develop
ment” (bestemd voor kinderen tot 3
jaar).
In de eerste test wordt het kind
gevraagd, wat zijn spiegelbeeld voor
stelt. Zegt het „kindje” of „baby”, dan
wordt er verder gevraagd. Herkent
het kind zichzelf, zegt het zijn eigen
naam, dan betekent dat de waardering
„plus” op het beoordelingsformulier.
Bij de laatstgenoemde test, samen
gesteld door de Amerikaanse Nancy
Baily, komt het, gezien de leeftijd van
het onderzochte kind, zover nog niet.
Daar gaat het er slechts om dat het
kind elemantair reageert op zijn spie
gelbeeld. Wanneer het kind zich in de
richting van de spiegel beweegt, ern-
aar lacht, in de handen klapt of zelfs
het spiegelbeeld likt, dan
worden pluspunten uitgedeeld.
Elfrink: „Tegenwoordig kan het bijna niet meer Je
hebt steeds meer dat je publiek rondom je zit en dan
kan je het met spiegels wel vergeten. Spookeffecten
kun je er schitterend mee bereiken. In spookverhalen
is dikwijls sprake van bepaalde spiegelingen. Spiegels
waarin plotseling iemand anders zichtbaar wordt dan
degene die erin kijkt. Dat zijn echt allemaal trucs. Bij
mediums en spiritistische séances wordt het gewenste
effect ook wel door spiegels bereikt. Allemaal bedrog.
Het is als amusement geweldig mensen ongelooflijke
dingen te laten zien, maar zodra het een ernstig
karakter gaat dragen, zoals gesprekken met overlede
nen. genezing via een medium voorwenden, dan pas
ik ervoor. Dat is echt bedrog, dat gaat mij beslist te
ver.”
Spiegelbeeld, vertel eens even
Ben ik heus zo oud als jij?
Is het waar, ben ik twintig?
Is mijn tienertijd voorbij?
'k Ben wel jong
Maar ik ben toch niet zo jong meer als
ik was
'k Ging zo graag
Nog een keertje terug naar de klas
Spiegelbeeld, ik kan je haten
Want je geeft geen dag terug
Waarom gaan toch die jaren
Als je jong bent zo vlug
’k Ben wel jong
Maar er is toch al zoveel herinnering
Spiegelbeeld
Uit al die jaren vergeet ik geen deel.
Spiegelbeeld, mijn eerste vriendje
Was een joch zo oud als ik
’k Kreeg van hem m’n eerste zoentje
’t Was een heerlijk ogenblik
’k Ben wel jong
Maar wat zou ik nog zo graag wat
overdoen
Quick quick slow de eerste dansles
Wat was ik nog groen
’k Heb alleen nog wat foto’s
En die zeggen me weer
’t Is voorbij
M’n eerste baljurk, die draag ik met
meer.
(„Spiegelbeeld”, in 1964 op de plaat
gezet door Willeke Alberti, is een
bewerking van „Tes tendres années”,
geschreven door D. Edwards en L.
Post en gezongen door Johnnie Halli
day).
Pardon?
Saluten plurimam dicit. Latijn.
„Hij groet u zeer”. Ik heb het eens
ergens gelezen.
Ja ja. Ook goeienavond.
Ik...
Zeg maar niks. Ik zie het al.
Kon je weer niet van de kruk
afkomen?
Dat is het niet. Ik loop te pieke
ren. Ik ga een spiegelverhaal
maken.
Een wat?
Een spiegelverhaal. Of liever
gezegd, een persoonlijk verhaal dat
associatief iets met spiegels te
maken heeft.
O god, daar hèb je hem weer!
Wat is dat voor onzin? En gebruik
niet van die moeilijke woorden.
Het is geen onzin, het is leuk.
Spiegels zijn boeiende dingen. Je
kunt er vele kanten mee uit. Sommi
ge mensen zijn werkelijk gebiolo
geerd door spiegels.
Gooi maar in m’n pet. Je gaat
dat verhaal toch niet in de krant
zetten, hoop ik?
Dat ga ik wel. En ik niet alleen.
Het wordt een hele bijlage, met
ondermeer een stuk of zes van deze
verhalen.
Christenenziele Hebben
anderen al wat gemaakt?
Jazeker. Klaas heeft een goed
verhaal. En Hein. En Hans heeft een
aardige detective geschreven. Die
wordt in spiegelbeeld afgedrukt,
zodat je er een spiegel bij nodig
hebt om hem te kunnen lezen.
Jullie zijn geschift. Denk je dat
iemand dat doet?
Dat hopen we, ja. Het is een
goed verhaal.
Dat mogen jullie er dan wel dui
delijk bij zetten, want volgens mij
begint niemand eraan. In spiegel
beeld, wat een flauwekul. Waarover
ga jij eigenlijk schrijven?
Het is moeilijk. Ik heb al een
paar ideeën laten varen. Maar ik
geloof dat ik het nu wel heb. Kijk,
volgens mij heeft iedereen zijn
eigen spiegel. Voor iedereen is die
anders. Als ik nu zo’n verhaal wil
schrijven, dan hoef ik alleen maar
bij mezelf na te gaan, wat mijn
spiegel is en de rest is een kwestie
tussen de schrijfmachine en mij. Al
zal het niet meevallen.
En hoe. als ik het vragen mag,
ziet die spiegel van jou er dan wel
uit?
Kort daarna wist ik het. Mijn
spiegel is van oud papier. En, voeg
de ik eraan toe, opgedroogde
tranen.
Krokodilletranen, zul je
bedoelen. Maar in ernst: je gaat dat
verhaal toch niet schrijven?
Ik weet’het niet. Ik weet het
verdomd niet.
Ik weet het wel. Ik weet pre
cies wat je bedoelt en het heeft
geen zin. Je komt een jaar afvier te
laat en bovendien kan je het niet.
Je kan het nooit overbrengen.
Je bent buitengewoon vriende
lijk.
Toch is het zo. Geen hond zal
het begrijpen. En dan. wie is
ermee gediend? Je moet het niet
doen.
Misschien heb je wel gelijk.
Dat heb ik meestal. Heb je nog
iets achter de hand9
haha, wat dacht je9 Ik ben
niet helemaal onnozel. Ik ben op
ditzelfde moment, dat wij staan te
praten, nog met een ander verhaal
bezig. Een alternatief. Jij komt er
ook in voor.
Ho, wacht even vader' Dat
laat je toch wel uit je hoofd hè?
Daar geef ik je geen toestemming
voor
Toestemming heb ik gelukkig
niet nodig Je hebt geen keus Zodra
jij iets zegt, staat het automatisch in
het verhaal Ik hoet het dan alleen
nog maar uit te typen. Hoe vind je
die9
Ik begin het te begrijpen, ja
Nou, je gaat je gang maar Ik zie
toch geen heil in dat gespiegel van
jullie En dit gezwam met jou wordt
ik zo langzamerhand ook zat Dus
als je niets zinnigs hebt te
melden
Waarom ben jij eigenlijk altijd
zc sjagrijnig9
Scheer je dan ook gewoon
s morgens net als iedereen. Dan
hoef ik niet al dat gezever aan te
noten en tegen dat verlopen hoofd
aan ie aan te kijken, want dan
•slaap ik zelj ook nog half En dan
nog wat Wil. je niet vergeten om
telkens ais ik in dal zwamverhaai
van jou aan het woora kom mijn
uitspraak in chocoladeletters te
laten voorafgaan dooi de aandui
ding .(SMALEND)9
lot uw orders meneer
^ioed Je kunt gaan
