CARRILLO OP BORGTOCHT VRIJGELATEN
Spaanse regering ontbindt politieke
rechtbank
LIBIË IN RICHTING VAN
VOLKSDEMOCRATIE
Morgen visum nodig voor O.-Berlijn
LANGER ONDER DRUK ZETTEN
Vermeulen
VORSTER WIL SMITH NIET
Goede Raad...
Lv LJi
ongeregeldheden
Franse stap naar
directe Europese
verkiezingen
Chinese troepen
maken einde aan
Weer ontvoering
in Italië
Boekovski vraagt
Zwitserland om
verblijfsvergunning
2
VRIJDAG
3 1
DECEMBER
19 7 6
3
BINNEN- EN BUITENLAND
r
OUDEJAARSAVOND
r
It
's
MOEDERS DAGBOEK
n
GEALLIEERDEN: „HET LAAT ONS NIET ONVERSCHILLIG’’
(Van onze redactie buitenland)
Jt
Uw Gas- of Energiebedrijf
(ook voor advies en documentatie)
Confrontatie
Podgorni
Wij wensen u een gezellige
oudejaarsavond en veel geluk en
voorspoed in het nieuwe jaar.
Daarnaast maken we van de
gelegenheid gebruik om te berichten,
dat we maandag 3 januari de hele dag
dicht zijn om de komende opruiming,
die officieel de 13e begint, voor te
bereiden.
Dinsdagmorgen gaan we open om half
negen.
g
dt
)e
d-
n-
sn
m
ie
er
p
Richard naar zuidelijk Afrika
d
hoeft niets te kosten. Als u vragen hebt op het gebied
van kook-, verwarntings- of warmwaterapparaten,
komt u gewoon even langs. Dan geven wij u
X,. eerlijk, duidelijk èn gratis advies.
JOHANNESBURG. De Zuidafrikaanse rege
ring is niet langer bereid druk uit te oefenen op de
(Van onze redacteur in Barcelona, Robbert Bosschart)
MADRID. De Spaanse regering heeft gisteren besloten om
Franco’s beruchte politieke rechtbank, de TOP, af te schaffen. Dit
komt in wezen neer op een uitbreiding van de amnestie van de
afgelopen zomer. Immers, deze moet toegepast worden door de
rechtbanken die de betrokken gevangenen hebben veroordeeld in
het geval van de politieke gevangenen bijna steeds de TOP. Het gevolg
is dat de situatie van alle overblijvende politieke gevangenen in
Spanje nu herzien zal worden door normale rechters, zodat men voor
het merendeel zeer snelle vrijlatingen mag verwachten.
Rhodesische premier Ian Smith, om hem op korte
termijn te bewegen tot een toegeeflijker houding op
de Geneefse conferentie over het toekomstige zwar
te meerderheidsbewind in Rhodesië.
door Nico Scheepmaker
V.
De op borg
tocht vrijgela
ten Spaanse
communisten
leider Santia
go Carrillo
zwaait naar
geestverwan
ten bij het ver
laten van de
Carabanchel-
gevangenis.
PCE
W JUS
trijfel
(ADVERTENTIE)
e
KADAFFI
(ADVERTENTIE)
Het debat begint morgen over het
onderwerp „oprichting van een volkscon
gres.”
Op de volkse onferenties zal ook gespro
ken worden over de naam van de nieuwe
volksrepubliek, aldus Kadaffi. Haar wet
ten zullen uitgaan van de Koran.
Het nationale debat eindigt op de feest
dag van de profeet Mohammed begin
maart, op welk tijdstip een ontwerp-
verklaring die het gezag van het volk
vestigt, definitief zal worden gemaakt.
Richard zal in Salisbury worden gecon-
De ontvoerders sleurden het tweetal in
een auto maar lieten de moeder enkele
kilometers verderop vrij en verdwenen
spoorloos met het meisje.
ALASSIO (AP). Vier onbekenden
hebben gisteren de dochter en de vier jaar
oude kleindochter van een van Italië’s
rijkste industriëlen ontvoerd, toen zij in
de buurt van het landhuis van de familie
in Alassio een wandeling maakten, aldus
is door de politie bekendgemaakt.
Podgorni’s aanstaande visite, voorjaar
betaald moet worden vooreen visum.dat
een dag geldig is.
Tot nog toe hoefden niet-Duitsers niet
over een visum te beschikken, zij kregen
gratis pasjes, die 24 uur geldig waren.
Het Westberlijnse dagblad Der Abend
noemt het Oostduitse besluit „een nieuw
Zo komt de regering, zonder „voor
chantage door de knieën te gaan” toch
tegemoet aan eisen van een totale amnes
tie. Ten eerste kan men dan de vrijlating
verwachten van de voorzitter van de
Staatsraad, Antonio Oriol, die drie weken
geleden uit zijn bureau in Madrid werd
ontvoerd. Ten tweede zal dit de spannin
gen in het Baskenland verzachten, want
bijna alle overgebleven politieke gevange
nen zijn Basken (ongeveer 200).
Deze positieve ontwikkeling, samen met
het feit dat de 62-jarige Santiago Carrillo
en de andere zeven bestuursleden van de
communistische partij PCE gistermiddag
in voorlopige vrijheid werden gesteld na
acht dagen arrest, werd in kringen van de
Spaanse oppositie verwelkomd als een
aanwijzing dat de onderhandelingen tus
sen regering en oppositie reeds in de eer
ste dagen van januari kunnen beginnen.
De westerse bondgenoten houden vast
aan het standpunt dat de toegang tot Oost-
Berlijn zo uitgebreid en vrij mogelijk
moet zijn, in het bijzonder dat alle inwo
ners van de drie westerse mogendheden
toegangsrecht tot Oost-Berlijn hebben en
niet alleen de officiële vertegenwoordi
gers.
Westduitsers en Westberlijners hoeven
geen visum te hebben om toegang tot het
oostelijke deel van de stad te krijgen,
aldus Neues Deutschland.
Grote Houtstraat I en 2 Haarlem
telefoon 1123-326651)
In de editie van 20 december van het
Chinese dagblad People’s Daily uit
Peking, dat in Hong Kong terecht
kwam, wordt gezegd dat gewapende
bendes in Paoting „de veiligheid van
Peking bedreigden en de macht binnen
de partij wilden overnemen”. Ze wer
den door het leger overmeesterd, aldus
de krant.
BERN (AP). De dissidente Russi
sche schrijver Wladimir Boekovski,
die eerder deze maand door de Sovjet
unie werd uitgewisseld tegen de Chi
leen Luis Corvalan, heeft politiek
asiel aangevraagd voor zijn familiele
den en een verblijfsvergunning voor
zichzelf, zo heeft de Zwitserse rege
ring gisteren bekend gemaakt.
In het jaaroverzicht liet de NOS zien dat
„de mensen op straat” niet alleen bijzon
der geschokt en treurig zijn over de niet
bestaande „oorlog in Grimaldi” („Vooral
voor de vrouwen en kinderen vind ik het
erg”, zei een mevrouw), maar in 1976
vooral onder de indruk waren van aard
bevingen elders, en de prijzen en stagne
rende welvaart in Nederland. Als troost
bied ik u nu het dagboekrelaas aan dat
mevrouw dr. Chr. Kroes-Lichtenberg op
zondag 31 december 1944 schreef. Ik heb
het overgenomen uit wat „Moeders Dag
boek” is genoemd, 112 gestencilde bladzij
den van het dagboek, of eigenlijk van de
dagelijkse brieven die mevrouw Kroes
van 2 september 1944 tot 9 juni 1945 elke
avond aan haar dochter Janneke Mens-
Kroes in Lochem schreef. Bij gebrek aan
postverbinding werden deze brieven op
allerlei manieren vanuit Den Haag naar
de Achterhoek gesmokkeld. Dit dagboek
werd al in 1962 uitgegeven; ik kan me niet
herinneren hoe ik eraan kom, misschien
toegestuurd gekregen, of gekocht bij een
antiquariaat.
Het is een kostbaar geschrift, niet alleen
voor de familie, maar ook als relaas van
zomaar een familie in het laatste oorlogs
jaar, levend onder het bereik van de
voortijdig neerstortende V-2’s, met het
dagelijks eten en de berichten over de
vorderingen van de geallieerden als voor
naamste levensbrandstof als ik het zo
even mag uitdrukken. Het zijn de kleine
dingen die 't ’m doen, ook voor een gezin
dat zich materieel en geestelijk aardig
staande wist te houden. Wegens gebrek
asm plaatsruimte heb ik de eerste alinea
van 31 december 1944 weggelaten, maar
de eerste regel daarvan wil ik u toch niet
onthouden:
„De vreemdste oudejaarsavond die wij
ooit beleefden!” (Nu wil ik schrijvers voor
toneel, film en televisie even attenderen
op de wijze waarop mensen in de realiteit
reageren als een bom hun slaapkamer
verinneweert: men ledigt eerst het glas en
eet het slaatje, alvorens te gaan kijken wat
er aan de hand is!).
Dit congres zal een secretariaat kiezen
ter vervanging van de raad van ministers
en een secretaris-generaal ter vervanging
van de premier. Het gezag van het volk zal
de regering en alle staatsinstellingen ver
vangen, aldus Kadaffi in een televisietoe
spraak.
BERLIJN (AP). De DDR heeft giste
ren aangekondigd dat niet-Duitsers van
af 1 januari een visum moeten hebben als
zij door de Berlijnse muur de oostelijke
sector van de stad willen binnenkomen.
De maatregel werd in het Oostduitse
partijblad Neues Deutschland aangekon
digd. Voorts werd aangekondigd dat
If-
et
s-
>it
e-
in
ie
3-
r-
n
k
5.
n
i-
et
in
is
ij
in
ie
>k
(1-
s-
if
'g
tr
ie
‘T-
in
)e
o-
n
IF
n
d
r-
)-
i.
n
SINDS 1854
in
in
td
in
te
e-
tn
ir
*n
»n
af
jn
e-
n-
id
ie
tij
)e
!d
In
lij
■ft
in
i3
Hl
ie
ie
is.
ig
m
n.
e-
ie
*t-
et
li-
ie
n-
et
n
d
ie
e-
>0
Ivor Richard ontmoet morgen in Salis
bury premier Smith. Na zijn gesprek met
Vorster in Port Elisabeth zal hij doorrei
zen naar de zogenoemde frontlijnstaten
Mozambique, Botswana en Tanzania.
Richard verblijft sinds gisteren in de
Zambiaanse hoofdstad Loesaka. De con
ferentie in Genève is in een toestand van
volledige impasse voor de Kerstdagen
geschorst en zal half januari weer moeten
beginnen.
HONG KONG (AP). Chinese troe
pen hebben een einde gemaakt aan de
„grote chaos” die volgelingen van de
in ongenade gevallen weduwe van
Mao Tse-Toeng hebben veroorzaakt in
de stad Paoting, ongeveer 160 kilome
ter ten zuidwesten van Peking, aldus
officiële en buitenlandse nieuwsbe
richten uit China.
De Zuidafrikaanse politie heeft 176
mensen gearresteerd in de provincie
Natal, naar eigen zeggen om de uitbar
sting van nieuwe ongeregeldheden te
voorkomen. In het kerstweekend zijn
zeker 14 doden gevallen in gevechten bij
de havenplaats Sheptstone. In deze streek
is nu een grote politiemacht gestatio
neerd.
’77, heeft vooral in Zuid-Afrika een grote
schok veroorzaakt. Er wordt in de pers
met nadruk gewezen op het aanbod van
de Russische ambassadeur in Zambia, dr.
Vassili Se' ^dovnikov, die wapens en mili
taire adviseurs aan de guerrilla-
organisaties voor Namibië, Rhodesië en
Zuid-Afrika offreerde. Dr. Solodovnikov
wordt als een ervaren specialist voor Afri
kaanse problemen beschouwd. Hij reisde
herhaaldelijk door Afrika, schreef ver
schillende boeken over Afrikaanse pro
blemen en was geruime tijd adjunct-
directeur van het in 1959 opgerichte
Afrika-instituüt in Moskou. Verwacht
wordt dat Podgorny in Loesaka, Dar-es-
Salaam en Mapoeto zal spreken met de
leiders van de Rhodesische organisatie
ZIPA, de SWAPO uit Namibië en de Zuid
afrikaanse ANC.
Berlijns conflict in wording”. De maatre
gel zou een overtreding zijn van de officië
le viermogendhedenstatus van heel Ber
lijn, volgens welke geen visum-
verplichting bestaat voor beide delen van
Berlijn. De Westerse bondgenoten houden
vast aan deze status.
Een woordvoerder van de geallieerden
(Verenigde Staten, Groot-Brittannië en
Frankrijk) verklaarde dat „deze maatre
gel de bondgenoten niet onverschillig zal
laten”. Hij benadrukte dat de nieuwe
regel niets kan veranderen aan de positie
en rechten van de bondgenoten.”
Het gaat om Boekovski’s moeder,
zijn zuster en zijn 6-jarige neefje. Het
verzoek zal waarschijnlijk worden toe
gewezen, net zoals het geval was bij de'
eerste prominente Rus die onlangs in
Zwitserland aankwam, de schrijver
Solzjenitsyn.
TRIPOLI (Reuter). Kolonel Kadaffi
van Libië heeft dezer dagen een natio
naal debat aangekondigd over de vraag
of zijn land een rechtstreekse volksdemo
cratie moet worden. Hij zei het niet
onwaarschijnlijk te achten dat hij daar
bij als staatshoofd zal worden ver
vangen.
In de berichten wordt melding
gemaakt van bombardementen en
gewapende overvallen in de stad, maar
er wordt niet gezegd wanneer deze
incidenten zouden hebben plaatsge
vonden.
De Zuidafrikaanse premier Vorster zal
zondag de Britse voorzitter van deze con
ferentie, Ivor Richard, in zijn vakantiever
blijf in Port Elisabeth ontvangen, en
welingelichte regeringskringen menen
dat Vorster afwijzend zal reageren op
Britse verzoeken om Ian Smith tot rede te
brengen. Vorster is niet meer bereid het
„vuile werk” op te knappen en meent dat
Smith heeft voldaan aan de voorwaarden
van Kissingers vredesplan. De Zuidafri
kaanse regering weigert dan ook Rhode
sië opnieuw moeilijkheden te bezorgen
door het af knijpen van de transportlijnen
voor goederen en wapens.
Carrillo hem had verrast (hijzelf was met
de tweede groep vrijgekomen) en had
getoond „dat de regering ditmaal intelli
gent heeft opgetreden.”
Met waarschijnlijk voorbarig optimis
me verzekerde Sanchez Montero dat de
vrijlating van Carrillo „een grote stap is in
de richting van de legalisering van de
PCE.” Verder verklaarde hij, dat Carrillo
waarschijnlijk zelf zal deelnemen aan de
eerstvolgende bijeenkomst van de onder-
handelingscommissie, die de gezamenlij
ke oppositie heeft benoemd voor de defi
nitieve gesprekken met de Spaanse rege
ring over de verkiezingen van 1977.
Carrillo zou die onderhandelingen
opnieuw kunnen vertragen door ook zijn
deelneming te eisen in de daadwerkelijke
ontmoetingen met premier Suarez, die de
commissie reeds heeft aangevraagd. De
premier zal daar weinig voor voelen, ook
al heeft het kabinet een rapport laten
opstellen waaruit blijkt dat Carrillo vrij
uit gaat van vrijwel alle beschuldigingen
die de Franco-getrouwen hem voor
werpen.
De voorlopige vrijheid van de bestuurs
leden heeft de communistische partij flin
ke borgsommen gekost: 12.000 gulden
voor Carrillo; 8000 gulden voor de andere
bestuursleden; 6000 gulden voor zijn
secretarissen. Voor de Spaanse regering
bestaat er dus klaarblijkelijk wél een ver
schil van stand onder communisten. Car
rillo heeft in ieder geval met zijn arresta
tie bereikt dat hij nu legaal in Spanje kan
blijven.
„We hadden besloten het er nu maar
eens van te nemen en het ons thuis gezellig
te maken. Koos kookte een heerlijke soep
van roggepap (rest van de keuken van de
vorige dag) met tomatensap, wat spek, ui,
soepgroenten en roggevlokken; we had
den gehakt en de keuken leverde stamp
pot van rode kool. Bij de echte thee, die
Koos onderweg in Zutphen van iemand
gekregen had, voor wie ze pakjes mee
nam, gingen we appelbeignets bakken.
Later volgde een glas rode wijn (geen
warme ditmaal vanwege de suiker) en een
slaatje van de stamppot gemaakt met
ui enz., en hardgekookt ei. Ook elk twee
geroosterde boterhammen met sardines.
Tussendoor spelletjes. Om 2 minuten voor
12 wilden we juist ons glas opheffen om
elkaar een goed nieuwjaar te wensen,
toendaar begonnen de Duitsers met
machine- en andere geweren lawaai te
maken. Een V-2 steeg op met het gewone
gedonder, direct gevolgd door no. 2. Géén
gedonder, een ogenblik van angstige
spanning, en boem, daar viel hij, niet ver
van ons vandaan. Alles trilde, en een
hevig gekletter van glas bewees dat wij er
dit keer, aan de voorkant, bij waren. Eerst
dachten wij dat het in de zitkamer was,
maar we gingen alvorens te kijken
elkaar omhelzen, ons glas ledigen en ons
slaatje opeten. We voelden de kou al bin
nen dringenMaar dat was suggestie:
er was alleen een gordijntje met roe naar
beneden gekomen. De ramp was op onze
slaapkamer, waar de grote middenruit
aan scherven lag. Met de pingpangtafel en
een rand van bordpapier werd de zaak zo
goed mogelijk gedicht, en wij kropen
onder onze vier wollen dekens. Tevoren
ging vader nog bij de buren kijken, waar
hij een glas champagne kreeg. Zij meen
den er goed af gekomen te zijn, maar
achteraf bleek in de keuken het grote
raam stuk te zijn. Als scherven geluk
brengen, ziet het er voor ons voor het
nieuwe jaar goed uit. Het is een vreemd
jaar geweest en het is steeds decrescendo
gegaan. Wat hadden wij nog heerlijke
zomerweken in Lochem, en wat ontberen
wij nu veel aan comfort, warmte en eten.
Maar toch zijn wij gezond en opgewekt
gebleven en hebben geleerd ons in veel
dingen te schikken. Ik, die vroeger meen
de dat kachel aanmaken iets verschrikke
lijks was, maak nu zonder er een hand
voor om te draaien met één lucifer een
kachel aan. Vader heeft het zelfs, na er
vele keren naar gekeken te hebben, van
morgen voor het eerst van zijn leven
gedaan. We zijn maar dankbaar dat we
nog brandstof hebben. Wij slapen over het
algemeen goed, dikwijls door lawaai uit
de lucht heen. En wij vinden het eten
heerlijk, al krijgen we nooit genoeg naar
onze zin. En tot nu toe blijven we gezond,
al vermageren wij wel. Zo gingen wij dus
het nieuwe jaar in.”
De 38-jarige Russische dichteres
Julia Wosnessenskaja is gisteren
wegens „verspreiding van geschriften
die het Sovjet-systeem belasteren” tot
vijf jaar verbanning veroordeeld. Vol
gens dissidenten-kringen had de recht
bank afgezien van gevangenisstraf
omdat de vrouw twee kinderen heeft.
Mevrouw Wosnessenskaja werd op 21
december in haar woonplaats Lenin
grad gearresteerd.
fronteerd met het verlangen van twee
zwarte ex-ministers uit het kabinet-Smith
om als hoofd van een nieuwe Afrikaanse
partij toegelaten te worden tot de onder
handelingstafel in Genève. Beide stam
hoofden, Chirau en Ndiweni worden door
de andere zwarte leiders beschouwd als
marionetten van het Smith-regime; Smith
benoemde hen samen met twee andere
stamhoofden eerder dit jaar als minister
in een poging tegemoet te komen aan
westerse verlangens tot een grotere
inbreng van de zwarte bevolking in zijn
bewind.
Chirau en Ndiweni traden als minister
af om met hun Zimbabwe United Peoples
Organisation (ZUPO), een partij die open
zou staan voor alle rassen, een ar lief aan
deel te hebben in het opste’len van een
nieuwe grondwet. Chirau bleef gisteren
op een persconferentie in de Rhodesische
hoofdstad echter uiterst vaag over de
ZUPO-standpunten in moeilijke kwesties
als het algemeen kiesrecht en de samen
werking met de zwarte nationalisten in
een toekomstige meerderheidsregering.
De vrijlating-op-borgtocht van de com
munistische leiders betekent, dat de rege
ring de lont uit een gevaarlijk kruitvat
heeft getrokken en tegelijkertijd de ware
verhoudingen in de Spaanse politiek heeft
hersteld. Immers, bijna alle aandacht was
in de laatste dagen opgeëist door de com
munisten, die men er ook in oppositiekrin-
gen van verdacht dat zij ten dele zelf de
arrestatie van Carrillo hadden uitgelokt.
Een van de belangrijkste bestuursleden
van de PCE, Simon Sanchez Montero,
verklaarde dat de snelle vrijlating van
PARIJS (AFP-UPI). Het constitutio
nele hof van Frankrijk heeft gisteren
bepaald dat rechtstreekse verkiezingen
voor het Europese parlement door de
bevolking van de leden-landen niet strij
dig zijn met de Franse grondwet.
Het besluit van het hof opent de weg
voor ratificering van het besluit van de
negen landen van de Europese gemeen
schap tot het houden van rechtstreekse
verkiezingen.
Verwacht mag echter worden dat fel
verzet zal worden geleverd door de Fran
se communisten en de rechtse Gaullisten
in het parlement.
