Amsterdamse politie
legkip of soepkip?
Stempels
Houwaart
Binnenring
L|
I M
'V7
I 3
JANUARI
PONDE PDA G
10 7 7
JE WEET NIET GOED wat je overkomt. Je bevindt je met nog een dozijn mensen in een afgesloten
sende indruk als je er weer uitkomt: geweld.
F
ruimte. De afmetingen zijn moeilijk te beoordelen, als gevolg van twee tegenover elkaar liggende
spiegelwanden en een spiegelend plafond. Vloer en overige wanden zijn zwart-wit geblokt, als reusachtige
schaakborden. Om je heen beelden en geluid, van de meest uiteenlopende aard, maar alles afkomstig uit
het dagelijks leven. Snel wisselende lichtbeelden, kort afgebroken stukjes film op die eindeloze wanden en
in het plafond. Zwaar geluid, muziek, stemmen, flarden van alles wat hoorbaar is uit de vloer. Je loopt er
tien minuten in rond, als verdwaasd rondkijkend en trachtend geluiden te herkennen. En de allesoverheer-
Anke van Haastrecht en Hector
Vilche proberen uit te leggen wat
de bedoeling is van „Proposition
10’*.
T f
ONDER REDACTIE VAN KEES TOPS
F :4
Way
P "PI»/
^«2
Br
FJ
LUISTER- EN
KIJKDOOS
VOL GEWELD
Burgemeester Samkalden, geflankeerd door hoofdinspecteur Oele, kort voor de ope
ning van het nieuwe combinatiegebouw aan de Van Leijenberghlaan
TERZIJDE: dat burgemeester Samkal-
En over die verschuiving van taken zelf.
binnen moeten kijken, al dan niet daartoe
aangemoedigd door de bekende strijd
kreet van kindertjes met handelsgeest:
„Kijken voor een cent?” Laten we het
Het beroep is door de KvK kort gele
den ingesteld bij de afdeling recht
spraak van de Raad van State. Als
advocaat van de Kamer van Koophan
del zal mr. C. Q. van Dallen optreden.
Kort daarvoor had hij de politieman al
vergeleken met het schaap met de vijf
poten. „Als ik zie met welke taken een
surveillant, als uitvoerend politiefunctio
naris belast wordt, begin ik er toch weer
aan te twijfelen of de politieman een men
selijk wezen is in de ruimste zijn van het
woord” (een term die hij boven een artikel
in het politieblad had zien staan. „Hand
having openbare orde, opsporing strafba
re feiten, verkeersbeheersing, hulpverle
ning en benadering publiek zijn vijf taak
onderdelen die die vergelijking welhaast
onvermijdelijk maken”, aldus de burge
meester.
(tot 23 januari) opgesteld in het Stedelijk
Museum.
„Er zijn wetenschappelijke onderzoekers
en ik onderschrijf hun visie die de
politie beschrijven als de enige 24 uur
draaiende, volledig mobiele sociale dienst.
De politie heeft langzamerhand een groot
aantal welzijnsfuncties met een sociaal
dienstkarakter op zich genomen. In feite
treden politiemensen vaak op als onge
schoolde en tijdelijke sociale werkers. Het
is wel juist dit als onderdeel van de politie
taak te zien, maar het betekent wel een
toeneming en een verzwaring van het aan
tal taken”.
jecten vanuit
Amsterdamse Keizersgracht, waar men
zich blijvend heeft gevestigd.
Waarom? Anke: „Alles heeft te maken
met geweld. Alle maatschappelijke ver
schijnselen, alle handelingen. Alles botst”.
Je kunt over die theorie lang filosoferen.
Je kunt je afvragen of, om maar een
voorbeeld te noemen, hef omhelzen van
iemand van wie je houdt een uiting van
geweld is. Wanneer je heel diep gaat spit
ten, kun je dan inderdaad tot een bevesti
gend antwoord komen, maar het is de
vraag of we daar in het kader van die
luister- en kijkdoos mee gediend zijn.
HOE ZIT HET nu eigenlijk met dat
geweld in de doos? Om met het geluid te
beginnen: als de luidsprekers militaire
bevelen weergeven, of oorlogslawaai, is
het geweld niet moeilijk te herkennen.
Maar bij muziek? Popmuziek kan inder
daad behoorlijk agressief zijn, maar er
den in zijn loopbaan veel ervaring heeft
opgedaan met het verrichte,! van ope
ningshandelingen, bleek toen een brand-
weerbijl niet toereikend was om een touw
tje door te hakken. Aan het touwtje was
een hele verzameling leien opgehangen
waarop de verschillende politie-, brand-
Toch geweld? Het is de overheersende
indruk.
DE NAAM „Proposition” is letterlijk
bedoeld: het is een voorstel. Hector Vil-
che: „We stellen de mensen iets voor. We
zeggen piet dat het zo is. We houden het
volkomen open. De mensen krijgen niets
opgedrongen”. (Het cijfer 10 achter de
naam geeft overigens de nummering van
het project aan).
GEZIEN IN HET LICHT van de ver
schuiving van politietaken, noemde Sam
kalden het corps ook nog een „frontlijnor
ganisatie”. „U bent dagelijks getuige van
deze snel veranderende maatschappij,
maar u kunt zich niet permitteren u bij
deze veranderingen aan te sluiten, laat
staan daarbij voorop te open, juist vanwe
ge uw taak in de samenleving. Anderzijds
bent u wel degene, die als een van de
eersten in het dagelijks werk door uw
direct contact met het publiek geconfron
teerd wordt met deze veranderingen en
daarop op een passende manier moet kun
nen inspelen en reageren”, aldus Samkal
den tot de politiemannen.
EEN BEGELEIDEND stencil van de
Taller de Montevideo meldt dat het de
groep gaat om de relatie van de mens met
zijn objecten, met zijn omgeving. „Onze
bedoeling is het mogelijk maken van een
werkelijke handeling en niet een passieve
herkenning van het object. De motivatie
van onze bemoeiingen: Wij leven in een
wereld van voorwerpen en voorstellingen
die we niet hebben gekozen en onze relatie
daarmee gaat geheel buiten ons om".
NOG WAT NADERE bijzonderheden
over de „doos”. Hij blijkt acht meter in het
vierkant te meten. De vloer is verdeeld in
32 witte en 32 zwarte velden, precies als
een schaakbord dus. Bij het binnentreden
van de ruimte staan zestien plexiglazen
objecten werkeloos te wachten, op een rij
neutrale velden. Er is dan niets te zien en
niets te horen. Zet je zo’n object en dat
kan een enorme koffiepot zijn, of een
televisietoestel, een nijptang of een para
plu op een wit veld, dan verschijnt er in
één of twee van de witte blokken waaruit
de wand is samengesteld een beeld: een
dia of een stukje film.
Verplaats je een object naar een zwart
veld, dan hoor je onder dat veld geluid:
stemmen, muziek, vliegtuig- of oorlogska-
baal noem maar op. Zou je je nu alléén
in de ruimte bevinden, dan was de zaak
overzichtelijk. Dan zou je een „stuk” op
een wit veld zetten en kijken waar het
beeld verschijnt. Maar je bent er met een
mannetje of twaalf, vijftien. Het laat zich
voorstellen dat dat een enorme kakafonie
van geluiden oplevert en een wir-war van
stilstaande, verspringende en bewegende
beelden. Daarbij komt nog dat die beel
den in de drie spiegelende vlakken terug
komen. Met andere woorden: je bent in
die stituatie een kansrijk kandidaat om
knettergek te worden. Maar dat is de
bedoeling niet.
„ENERZIJDS VERLANGT men van
een politieman dat hij hulp verleent aan al
degenen die deze behoeven het dienst
verlenende, vriendelijke gezicht ander
zijds verlangt men van dezelfde man, dat
hij de orde en veiligheid handhaaft en
waar nodig repressief optreedt het
strakke, boze gezicht”.
Het is al een kijkdoos genoemd, maar
gezien de geluiden is die omschrijvinr niet
toereikend. Bovendien zou je in dat geval
door een gat in de wand van buiten naar
Direct daarop volgend roerde „de hoog
ste baas” van de Amsterdamse politie het
tere punt van de drugs aan. „Dat aan de
handel in verdovende middelen met
onaanvaardbare risico’s paal en perk
moet worden gesteld, is een zware, maar
gebiedende opdracht”. Wellicht omdat'de
zwaarte van die opdracht eigenlijk in de al
ontstane situatie niet is te overzien, ging
hij er verder niet op in.
DE STEMPELFABRIEK Posthu
mus in de St. Luciënsteeg bij het Histo
risch Museum is sinds kort een zogehe
ten stempelplaats rijk. De stempel-
plaats bevindt zich naast de stempel-
winkel. Aanleiding om de nieuwe
ruimte in te richten, is een grote
schoonmaak geweest. Toen de zolders
van de fabriek werden opgeruimd,
kwamen er zoveel fraaie stempels en
stempelafdrukken boven water dat
men besloot ze tentoon te stellen. Het
woord „stempelplaats” duidt er echter
al op dat er meer te doen is dan dat
oude spul bekijken. Het is dan ook
tevens een soort werkplaats geworden,
waar kinderen tussen twee en vijf uur
’s middags onder leiding van een zeke
re Annette mogen komen stempelen.
Ook kunnen die kinderen stempeltjes
kopen, om zich thuis mee te vermaken.
maar houden op een luister- en kijkdoos,
waarin je rondwandelt en van de ene
ervaring in de andere tuimelt. De doos,
eigenlijk „Proposition 10” geheten, staat
TIJDENS DE OPENING van het nieuwe combinatiegebouw voor politie, brand
weer en geneeskundige dienst in Buitenveldert, heeft burgemeester Samkalden nog
eens zijn visie gegeven op de politie in het algemeen en zijn Amsterdamse corps in het
bijzonder. Dat ging gepaard met het van hem gekende, veelvuldige gebruik van
beeldspraak. „Men kan”, zo zei hij, „de ene helft van de kip niet gebruiken voor de soep
en de andere helft om eieren leggen” en dat is natuurlijk zo.
OVER WAT WEL de bedoeling is, pra
ten we met een van de oprichters van de
groep, Hector Vilche, en een van de twee
Nederlandse groepsleden, Anke van
Haastrecht. Anke: „Het is leuk dat je zelf
begon over dat geweld. Met het monteren
en combineren van de beelden hebben wé
daar bewust op gemikt. Het is ons er om te
doen geweest, die reactie teweeg te
brengen”.
Wat nu die werkelijke handeling
betreft: door het verplaatsen van de
plexiglazen objecten kies je inderdaad
beelden en geluiden, maar je weet niet wat
je te zien of te horen krijgt. Een échte
keuze is het dus niet. Anke: „De keuze is
inderdaad onze keuze, maar het gaat er
ook voornamelijk om dat na afloop de
mensen over hun ervaringen gaan discus
siëren en van onze balie informatie mee
nemen.”
Een greep uit de beelden. Winkelende
mensen in een stad tekenfilms waarin
wordt geknokt, een voortkruipende schor
pioen, naakte vrouwenborsten, een
paringsscène, Stan Laurel en Oliver Har
dy, natuuropnamen. Allemaal dingen die
je in het dagelijks leven, in de bioscoop en
op televisie op je bordje krijgt. Wat je op
straat ziet, en in de winkels en in je huis.
Resultaat: geweld.
Behalve die informatiestencils over het
project, liggen er ook vragenlijsten
gereed. De bezoeker wordt verzocht die in
te vullen en weer in te leveren. Ook via
twee videoinstallaties in de doos, stelt de
Taller de Montevideo zich op de hoogte
van de reacties van bezoekers. Onze eigen
waarneming leverde een behoorlijk aan
tal openhangende monden op, zoals u op
de hierbij geplaatste foto zelf kunt zien.
DICK HOUWAART, voorheen tele-
visiepresentator bij de NCRV en
hoofdredacteur van het Dagblad van
het Oosten, is benoemd tot voorzitter
van de Anne Frankstichting. Hij volgt
daarmee de 72-jarige J. H. Schoorel op,
onder wiens leiding de stichting is uit
gegroeid tot een organisatie met tien
tallen medewerkers die jaarlijks ruim
een kwart miljoen bezoekers wijzen op
onderdrukking en vervolging in de
wereld. De 48-jarige Dick Houwaart is
nu voorlichter bij het ministerie van
Binnenlandse Zaken.
„Proposition 10” heeft in totaal 125 tot
130 duizend gulden gekost. Subsidies zijn
verleend door CRM, het. Prins Bemhard-
fonds en het nieuwe Parijse kunstcen
trum Plateau Beaubourg, waar de „doos”
ook zal worden opgesteld. Na nog wat
inemationale tentoonstellingen wordt
„Proposition” definitief opgesteld in de
afdeling kinderpsychologie van de stich
ting Avepane in Caracas (Venezuela).
Daar zal met behulp ervan worden onder
zocht wat het verschil is tussen reacties
van normale en gehandicapte kinderen.
De stichting krijgt „de doos” ca<jeau.
weer, en geneeskundige taken waren
geschreven. Toen de bijl bot bleek, pakte
de burgemeester een schaartje uit zijn zak
en knipte het koord gewoon door. Met het
nodige kabaal stortte de berg „taken” ter
aarde. De symboliek daarvan ontging ons
een beetje
Al in zijn nieuwjaarstoespraak uitte
de voorzitter van de Amsterdamse
KvK, E. G. Strijkel, zijn ongenoegen
over het raadsbesluit: „Steeds meer
blijkt dat het bedrijfsleven het vertrou
wen in een zinvolle oplossing van het
verkeersprobleem in Amsterdam
begint te verliezen Het is de aller
hoogste tijd dat een poging wordt
gedaan het vertrouwen te herstellen.”
De heer Strijkel merkte op, „ondanks
de teleurstelling over het raadsbe
sluit”, bereid te blijven tot een gesprek
met het gemeentebestuur over het ver
keersprobleem in Amsterdam. Des
tijds bij de indiening van het commen
taar op het verkeerscirculatieplan
heeft de KvK al op zo’n gesprek aange
drongen
HET BETEKENT, wanneer we het
begrip „ongeschoold” even terugroepen,
natuurlijk ook de wenselijkheid van een
opleiding die meer aandacht aan deze
nieuwe kant van het politievak besteedt.
„Persoonlijkheidsvorming en maatschap
pelijke vorming”, aldus Samkalden, dit
aspect even aanstippend. Maar de crimi
naliteitsbestrijding is zijns inziens koplo
per in het veld van politietaken. „Dat de
mensen zich in hun normale levensgedrag
op straat veilig moeten kunnen voelen, is
geen overtrokken eis”.
NA DE STICHTING City Centrum
Amsterdam heeft nu ook de hoofdste
delijke Kamer van Koophandel beroep
aangetekend tegen het besluit van de
gemeenteraad om de zogenaamde Bin
nenring aan te leggen. Zoals bekend
behelst die Binnenring een route langs
de binnenzijde van de Singelgracht,
waar het openbaar vervoer geheel
vrije doorgang krijgt.
„Proposition 10” is een project van de
internationale, workshop „Taller de Mon
tevideo”, zoals de naam al aangeeft oor
spronkelijk afkomstig uit de hoofdstad
van Uruguay. Twee beeldende kunste
naars hebben de nu zevenkoppige groep
in 1963 opgericht, oorspronkelijk met het
doel teken- en schilderlessen te geven en
daarnaast lessen in filosofie en kunstge
schiedenis. Sinds een kleine twee jaar
maakt de Taller de Montevideo zijn pro-
de thuisbasis aan de
F
