Amerikaanse pers positief over rede van Jimmy Carter
Britse voorstellen
Prinses Anne
veroordeeld
Positieve reactie Saoedi-Arabische koning
NIEUWE OPROEP TOT STEUN
BUITENLAND AAN EGYPTE
Voorzichtig optimisme voor
India
I
Rhodesische regering
beraadt zich over
achtergrond
Eerste proclamatie van president Carter
In de rij voor rivierbad
MOSKOU REKENT OP BETERE BETREKKINGEN
I
Vergissing
uve
nden
Herstel
eken
Wetsontwerp abortus
Italië goedgekeurd
egels
eeft de
n voor
;n nog
één of
dertig
dat in
'upties
toege-
:oe zelf
Diep bezorgd
ting
ine in
’voor
vil <k
astge-
iuktie
m sti
Moeilijkheden
Onnodig
Eisen ontvoerders
De Oriol gematigd
3
ZATERDAG
JANUARI
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 7
±t
rm
ten
tien
iden
boet
te
omdat
Carters rede weinig
concreets bevatte.
WASHINGTON/-
VIOSKOU (DPA-
- De
pers
una-
-
(Van onze redacteur in de VS, Henk Kolb)
WASHINGTON. President Jimmy Carter heeft volledige en
onvoorwaardelijke gratie verleend aan degenen die tijdens de oorlog
in Vietnam de Amerikaanse dienstplicht hebben ontdoken. Deser
teurs echter zijn niet begrepen in Carters eerste proclamatie als
president, die in overeenstemming is met een belofte die hij tijdens
zijn verkiezingscampagne heeft gedaan. Andere uitzonderingen:
degenen die gewelddaden hebben gepleegd om aan de dienstplicht te
ontkomen en functionarissen van de recruteringsbureaus die in dienst
van de regering ’s lands wetten geweld hebben aangedaan.
(Van een speciale medewerker)
Voor degenen die van mening waren dat de negentien maan
den geleden in India afgekondigde noodtoestand slechts ee'n
tijdelijk karakter zou dragen en dat het land tot de democratie
zou terugkeren, komt mevrouw Gandhi’s aankondiging van
nieuwe verkiezingen in maart met de daarmee gepaard gaande
vrijlating van politieke gevangenen en het herstel van de pers
vrijheid niet als een verrassing. De gebeurtenissen van juni 1975
betekenden voor India de ernstigste crisis in 25 jaar.
Reuter/VPI).
Amerikaanse
heeft vrijwel
niem positief gerea
geerd op de inaugu
rele rede van de
nieuwe Amerikaan
se president, Jimmy
Carter. Bij de bui
tenlandse pers vie
len evenwel kriti
sche geluiden
beluisteren
steren
ens te
nteke-
aante-
in het
emaal
ei rij-
i met
in
iter-
iten
iiou-
eno-
inen
ont-
ts in
waai
hem
hun
:van
van
Jen
van
□m-
aan
it het
er aan
teveel
irtaan
toege-
laatste
les
•t dat
zal
mau-
->rder
erder
Vere
en de
ische
uit
■ede
nen
ven
oor
den
ling
eid
De eigenaren van beschadigde winkels
en dergelijke waren druk in de weer de
noodzakelijke reparaties te verrichten.
Volgens waarnemers zag het er naar uit
dat de bevolking vrede heeft met het
intrekken van de maandag afkondigde
prijsmaatregelen Bij de onlusten van
dinsdag en woensdag zijn volgens Egypti
sche dagbladen meer dan 65 mensen
omgekomen en 800 gewond geraakt
Voorts zijn tijdens en na de rellen ruim
1 000 mensen gearresteerd, terwijl daar
naast ongeveer 1.000 mensen opgepakt
werden omdat zij het afgekondigde uit
gaansverbod overtraden
De Saoedi-Arabische koning Chaled
heeft het Egyptische volk in een persoon
lijke boodschap ervan verzekerd dat
Saoedi-Arabié alles in het werk zal stel
len om Egypte te steunen. De boodschap
van de monarch werd gisteren voorgele
gen voor de Egyptische radio.
Saoedi-Arabié zal u helpen bij het
weerstaan van de uitdagingen en u altijd
met al zijn middelen steunen zo zegt de
koning in zijn boodschap
Volgens zegslieden hebben de uitzonde
ringen die Carter heeft gemaakt, betrek
king op slechts een gering aantal betrok
kenen bij de tragische gebeurtenissen in
het Verre-Oosten.
De reacties zijn voorspelbaar, de tegen
standers van een algemene vergiffenis
De Israëlische minister van Defensie
Sjimon Peres verklaarde gisteren dat de
Mevrouw Gandhi had destijds ver
ontwaardigd gereageerd toen zij ervan
beschuldigd werd haar toevlucht te
willen nemen tot een autocratisch sys
teem. Zij verklaarde te handelen bin
nen het raam van de grondwet met ais
enige doel het land te redden van anar
chie en de democratie te herstellen
De motivatie was de steeds toene
mende politieke druk op de Congres
De Britse Times had kri
tiek op Carters verklaring
dat de VS op grond van
vinden dat Carter te ver is gegaan de
voorstanders menen dat de amnestie ver
der had kunnen reiken. Carters woord
voerder Jody Powell benadrukte dat het
decreet is doorgesproken met alle belan
gengroepen en dat de president een open
oog had voor de uiteenlopende meningen
omtrent een breed geschaalde presiden
tiële vergiffenis voor degenen die zich aan
de oorlog in Vietnam hebben onttrokken
Volgens Peres waren deze militairen
gelegerd in de voorste linies met Israel.
Egyptische dagbladen meldden gister
avond dat ook een aantal linkse journalis
ten gearresteerd is tijdens de rellen De
journalisten zouden hebben deelgenomen
aan de demonstraties.
militairen die woensdag de Egyptische
politie assistentie verleenden bij het
onderdrukken van de onlusten, voor een
deel uit de Sinai waren gehaald
„Daaromzo verklaarde men, „discrimi
neert Carters amnestie”
tafel heeft kunnen leggen dat het
bewijs zou kunnen leveren voor een
samenzering om burgerlijke onlusten
op nationale schaal te ontketenen.
Dat de noodwetten onnodig waren
zou ook zijn bewezen door het feit dat
de regering geen enkel document op
Smith zelf zou iets minder onverzettelijk
zijn, omdat hij niet wil dat bij hem de
verantwoordelijkheid voor het mislukken
van de Geneefse conferentie zou komen te
liggen, aldus Rhodesische zegslieden.
Intussen gaat de Rhodesische regering
na of ze op eigen houtje een akkoord met
(een deel van) de Afrikanen kan bereiken
In dat kader moet de discussie in rege
ringskring over opheffing van de rassen
discriminatie worden bezien. Een sleutel
figuur in die pogingen zou bisschop Abel
Moezorewa zijn, de leider van de Verenig
de Afrikaanse Nationale Raad (UANC).
Maar in Salisbury wordt beweerd dat
Moezorewa de Britten al verzekerd heeft
dat hij geen afzonderlijke onderhandelin-
gen met de regering-Smith wil gaan
voeren.
sterbe-
le jaar-
ars van
ichwitz
t as tut
intwor-
ttgheid
leester
ireken.
witzco-
ster-
aters
iding
en
Degenen die in overeenstemming met de
maatregelen van oud-president Ford nu
een soort alternatieve dienstplicht vervul
len als voorgaarde voor herstel in al hun
burgerlijke rechten, zullen niet langer aan
hun verplichtingen in die zin behoeven te
voldoen.
Carter heeft het ministerie van Justitie
opgedragen alle onderzoekingen te staken
en geen nieuwe naspeuringen te beginnen
naar dienstplichtontduikers uit de perio
de die in zijn proclamatie wordt genoemd
Carter heeft het ministerie van Defensie
bevolen meer vaart te zetten achter een
onderzoek naar deserteurs en degenen die
anders dan eervol ontslag uit de dienst
hebben gekregen tijdens de Vietnam-
periode. Carters pardon bestrijkt de peri
ode van 4 augustus 1964 tot 28 maart 1973.
CAIRO (Reuter, AFP, DPA). De gees
telijke leider van Egypte’s moslems,
Abdel Halim Machmoed, heeft zich giste
ren aangesloten bij oproepen aan het
buitenland Egypte economische hulp te
verschaffen. Machmoed deed zijn oproep
in een toespraak die rechtstreeks werd
uitgezonden door de Egyptische radio. De
geestelijke richtte zich in het bijzonder
tot de Arabische olie’anden. omdat de
slechte toestand van de Egyptische eco
nomie volgens hem het gevolg is van de
dure oorlogen die het land voor de Arabi
sche zaak gevoerd heeft.
Uit protest tegen een mogelijke amnes
tie hebben diverse oorlogsveteranen en
voormalige krijgsgevangenen in Noord-
Vietnam hun onderscheidingen achterge
laten op de graven van gesneuvelden.
Mevrouw Gandhi verwacht kenne
lijk dat zij sterker zal blijken te zijn
dan de oppositiekrachten en dat het
land haar een nieuw mandaat zal
geven Sommigen geloven daarom dat
er in India weinig zal veranderen als
de verkiezingen eenmaal achter de rug
zijn, maar nu de teugel eenmaal is
gevierd zien velen toch wel aanleiding
voor een voorzichtig optimisme voor
een blijvend herstel van de demo
cratie.
Reeds in het kwartaal voorafgaande
aan de afkondiging van de noodtoe
stand begon de Indiase economie een
opgaande lijn te vertonen De inflatie
die in 1974 nog 30 percent bedroeg was
m juli 1975 reeds belangrijk gedaald
„Het proces van verdere
materialisering van ver
mindering van spanning
ROME (Reuter/AFP/DPA). Met 310
tegen 296 stemmen en één onthouding
heeft de Italiaanse Kamer van Afgevaar
digden gisteren een wetsontwerp goedge
keurd dat in feite in Italië abortus op
verzoek mogelijk maakt
Om kracht van wet te krijgen moet het
ontwerp nog door de Senaat worden aan
vaard
Krachtens het nu aangenomen wets
ontwerp kan een vrouw die ouder is dan
zestien jaar in de eerste 90 dagen van haar
zwangerschap met of zonder het fiat van
een arts geaborteerd worden De art»
heeft slechts een adviserende functie. De
beslissing ligt bij de vrouw Medische,
maar ook vergaande sociale indicaties
spelen een rol Is de vrouw nog geen
zestien, dan heeft ze de toestemming van
een van haar ouders of haar voogd nodig
De verbeterde voedselsituatie wordt
grotendeels toegeschreven aan het
gunstige weei, terwijl de verbeterde
industriële economie 10 percent
produktiestijging te danken zou zijn
aan de betere betrekkingen tussen
werkgevers en werknemers die niet
plotseling uit de lucht waren komen
vallen x
schijnlijk een van de factoren geweest
die mevrouw Gandhi hebben doen
besluiten eveneens verkiezingen te
houden, wegens het schrijnende con
trast dat erop zou lijken dat zij, anders
dan Boettho, de premier van het'buur-
land, bevreesd zou zijn voor een volks
stemming Verkiezingen zouden ook
moeten dienen om de gehavende een
heid in de eigen partij te herstellen
Haar eigen positie was verzwakt door
de aantijging dat zij bij de verkiezin
gen van 1971 had geknoeid, het
gerechtshof en later de Hoge Raad
konden haar van ontoelaatbare prak
tijken niet geheel vrijpleiten
Powell verklaarde dat de Amerikanen
van geboorte die naar andere landen zijn
uitgeweken en daar inmiddels een ander
staatsburgerschap hebben verworven,
„zoals elke vreemdeling” kunnen vragen
om de Amerikaanse nationaliteit. Zij kun
nen overigens naar de VS reizen voor
familiebezoek, zonder te vrezen dat «ij
zullen worden opgepakt.
ALFRETON (AP). Prinses Anne is
gisteren in Alfreton veroordeeld tot 40
pond boete voor het rijden met een snel
heid van 144 kilometer per uur op een
autoweg, waar maar een snelheid van 105
kilometer per uur toegestaan was. Zij
krijgt twee weken de tijd de boete te
betalen Prinses Anne was niet aanwezig
bij de rechtzaak. Via een advocaat liet zij
weten dat zij schuld bekende en zich ver
ontschuldigde voor de overtreding
Niet zozeer de kritiek van het buiten
land, waarvoor de patriottische en
nationalistische mevrouw Gandhi wei
nig gevoelig zou zijn, maar de komende
verkiezingen in Pakistan zijn waar
De Vietnam-kwestie verdeelt de natie
nog steeds langs zeer scherpe scheidslij
nen, in weerwil van het feit dat zo langza
merhand de opinie begint veld te winnen
dat de Amerikaanse interventie in Viet
nam een vergissing is geweest, zoals bij
voorbeeld de nieuwe minister van Bui
tenlandse Zaken Cyrus Vance verklaarde
tijdens de hoorzittingen in de senaat over
zijn benoeming.
SALISBURY (Reuter). De Rhodesische regering zal het komend weekend een
speciale vergadering houden over de nieuwe Britse voorstellen die de impasse in de
Geneefse nieuwe Rhodesië-conferentie moeten doorbreken. Premier Ian Smith
besprak de voorstellen gisteren met de voorzitter van de Geneefse conferentie, de Brit
Ivor Richard. Maandag wordt het gesprek voortgezet.
■Richard kenschetste het gesprek als
„vriendelijk”, in kennelijke tegenstelling
tot zijn nogal stormachtig verlopen
gesprek met Smith op 1 januari. Smith
noemde de besprekingen openhartig. De
nieuwe voorstellen vond hij „behoorlijk
ingewikkeld” en in grotere mate afwij
kend van de oorspronkelijke Brits-
Amerikaanse voorstellen dan hij had ver
wacht.
De hoop van mevrouw Gandhi
schijnt gericht te zijn op een progres
sieve kentering binnen de Congrespar-
tij, welke zou moeten worden verwe
zenlijkt door de aanwijzing van parle
mentaire kandidaten, afkomstig uit de
jongerenvleugel van de partij
Anderzijds zeggen voorstanders van
een algemeen pardon dat Carter niet ver
genoeg is gegaan. Immersj zo verklaarde
een woordvoerster voor de Nationale
Raad voor Algemene en Onvo or waarde
lijke Amnestie, degenen die de dienst
plicht ontdoken, waren in meerderheid
blank de militairen die weigerden zich
naar Vietnam te laten sturen daarentegen
komen voornamelijk uit arme milieus en
uit minderheidsgroepen in de bevolking
partij, enkele bloedige incidenten en
dreigende economische chaos en
onlusten m het gehele land
India heeft sinds zijn onafhankelijk
heid in 1947 wel vaker het uitroeper
van noodtoestanden gekend met een
steeds terugkerend patroon van
repressie, maar dat was steeds wegens
conflicten met het buitenland De
jongste proclamatie van de noodtoe
stand hield voor het eerst verband met
de binnenlandse situatie
Inderdaad hebben mevrouw Gand
hi’s maatregelen de orde en rust her
steld, maar de meeste deskundigen
zijn van mening dat het onnodig is
geweest om met dat doel de noodtoe
stand in te voeren omdat de regering,
speciaal op economisch terrein, al
effectieve maatregelen had genomen
die zo goed als zeker tot het gewenste
resultaat zouden leiden. Zij weigeren
dan ook aan te nemen dat de duidelij
ke economische verbetering het
gevolg zou zijn van de noodwetten.
inaugurele toespraak in
de wereld lopen verder
uiteen van „een frisse
wind” tot „vaag moralise
rend”. Zuid-Afrika’s pre
sident stuurde Carter een
boodschap waarin hij de
hoop uitsprak op verster
king van de vriendschap
pelijke betrekkingen in
het belang van vreedzame
oplossingen voor de pro
blemen waarvoor de
mensheid zich gesteld ziet
De Londense Financial
Times schreef dat Carters
inauguratie „uiteindelijk
het einde kenmerkt van
Koning Chaled voegt daar aan toe „diep
bezorgd” te zijn over de recente moeilijk
heden in Egypte die volgens hem zijn
„uitgebuit door opportunisten”. Ook de
Syrische president Hafez Assad heeft per
telefoon bij Egyptische ambtgenoot
Anwar Sadat geïnformeerd naar de huidi
ge stand van zaken in Egypte. De Soeda-
nese vice-president Rasjid El-Tahir deed
hetzelfde.
De New York Times
constateerde dat de eerste
president uit het diepe
zuiden sinds honderd jaar
een bescheiden begin
heeft gekozen en afgezien
heeft van de gedurfde
retoriek die het begin van
een nieuwe ambtsperiode
pleegt te kenmerken en
die bijgedragen heeft tot
verval van de mythe rond
het presidentschap.
Hoewel nauwkeurige cijfers ontbreken,
zouden in totaal ongeveer 123.000 dienst
plichtontduikers van de amnestie kunnen
profiteren, terwijl omstreek^ 43Q^ ande
ren betrokken zijn bij het onderzoek dat
hij versneld uitgevoerd wil zien naar
deserteurs en niet eervol uit de dienst
ontslagenen.
Machmoed, die tevens de rector is van
de universiteit van El Azhar, deed voorts
een felle aanval op de „saboteurs”, die, zo
zei hij, „met ijzeren hand geslagen moeten
worden om te voorkomen dat zij hun
daden herhalen.”
De geestelijke doelde hiermee op een
regeringsverklaring van donderdag,
waarin de schuld voor de rellen in handen
werd gelegd van communistische en
extreem-linkse saboteurs. Het leven in
Cairo was gisteren weer normaal Alle
overheidsdiensten waren gesloten en de
wekelijkse mohammedaanse gebedsbij
eenkomsten werden in groten getale
bezocht
hun morele overtuiging
die maatschappijen en
landen willen bevoordelen
die de mensenrechten eer
biedigen. Als men hiermee
te ver gaat, aldus de
Times, komt men in con
flict met de klassieke
diplomatie en dreigt het
gevaar dat aan de werke
lijke macht te weinig aan
dacht schenkt. Ook ver
schillende Braziliaanse
kranten waarschuwden
Carter niet een te intensie
ve politiek te voeren om de
uitoefening van de men-
Vietnam-dienstweigeraars
krijgen algehele gratie
Japans premier Foekoe-
da sprak in een gelukstele
gram de hoop uit op nau
we samenwerking met de
nieuwe Amerikaanse pre
sident in bilaterale kwes
ties en bij het vestigen van
de wereldeconomische
orde.
vooruitzichten zijn voor
de betrekkingen tussen de
twee landen", aldus Arba
tov. Hij noemde het moei
lijk een oordeel te geven
over de hele Amerikaanse
buitenlandse politiek
voorzover die valt op te
maken uit Carters inaugu
rele rede, maar de bereid
heid tot verbetering van
het internationale kli
maat, zoals die in de toe
spraak tot uiting is
gebracht, „kan met diepe
voldoening worden ont
vangen", zei hij.
De reacties op Carters
Het Britse plan, op basis waarvan
Richard de Geneefse conferentie hoopt te
heropenen, voorziet in een Britse rol in
Rhodesië tijdens de overgangsperiode.
Londen zou een hoge commissaris in
Salisbury willen stationeren, die aanzien
lijke bevoegdheden moet krijgen.
Smith’s regeringspartij, het Rhodesi
sche Front, is tegen Britse aanwezigheid.
zal niet gemakkelijk zijn”,
aldus Arbatov, volgens
wie er nog moeilijkheden
in het verschiet liggen.
De Russische deskundi
ge stelde dat in 1976 in de
Verenigde Staten een
campagne was gevoerd
om de Russisch-
Amerikaanse betrekkin
gen te ondermijnén en dat
daardoor „de oplossing
van een aantal vraagstuk
ken was vertraagd”.
„Ondanks de moeilijk
heden die ik voorzie.
geloof ik dat er goede
het Nixon-tijdperk op bin
nenlands gebied en het
Kissinger-tijdperk op Bui
tenlandse Zaken”. Het
blad noemde het echter
„verbazend hoe weinig
Carters toespraak
inhield”.
De Washington Post
beklemtoonde in een
hoofdartikel dat Carter
het Amerikaanse volk
geen „nieuwe droom”
heeft geschonken. Het
blad vond het vooral
belangrijk dat de idealis
tische hartstocht en zelf
verzekerdheid die men in
verband brengt met de
jaren zestig en het begin
van de jaren zeventig, in
Carters toespraak ont
braken.
senrechten te garanderen
De voornaamste Russi
sche deskundige op het
gebied van Amerikaanse
zaken, directeur Georgy
Arbatov van het Amerika-
instituut, verwacht betere
betrekkingen tussen Was
hington en Moskou nu de
regering-Carter aan de
macht is gekomen.
Een oude vrouw wórdt in Allahabad (India) naar de heilige Gangesrivier gedragen
om daarin met tien miljoen mede-Hindoes te baden. Het grote religieuze gebeuren vond
afgelopen woensdag plaats. Astrologen hadden de 19e januari aangewezen als het
gunstigste tijdstip voor onderdompeling in de Ganges in elf jaar.
MADRID. De ontvoerders van de
voorzitter van de Spaanse staatsraad,
Antonio de Oriol, hebben hun oorspron
kelijke eisen totale amnestie of vrijla
ting van vijftien politieke gevangenen in
ruil voor hun gijzelaar gematigd.
Uit hun jongste brief, waarvan de strek
king gisteren door het blad El Pais is
gepubliceerd, blijkt dat zij genoegen
nemen met de simpele openbare belofte
van de regering dat amnestie zal worden
afgekondigd In feite wordt de inhoud van
de brief uiteengezet m een schrijven van
De Oriol zelf aan zijn familie. Hij zegt
samenvattend dat waar de eis in het verle
den „vrijheid tegenover vrijheid” was,
deze nu is vervangen door „openbare
belofte van vrijheid tegen vrijheid”.
De Oriol werd op 11 december van het
vorig jaar ontvoerd door de anti
fascistische revolutionaire groep 1ste
oktober (GRAPO).
et op
sx
ndge- J
voor
en op
