Helmut Schmidt bereid tot waren Oostende wenst Richard wil Ernstige waarschuwing voor Sacharov weer gesprek met Vorster geen smeerpijp Brits-Duits gesprek over uranium Israel tikt Syrië op de vingers aanvullende verplichtingen Zweedse boycot van Chileense EL PAIS: SONGFESTIVAL Levering nucleaire technologie aan Brazilië WISSELTRUC „AANSLAGEN WERK VAN FASCISTISCHE INTERNATIONALE" 3 BINNEN- EN BUITENLAND WOENSDAG 2 6 JANUARI 10 7 7 door Nico Scheepmaker t it n ce lie iod md ter MOSKOU (UPI). De Russische dissidente natuurkundige Andrej Sacharov is door de autoriteiten in Moskou gewaarschuwd dat hij gerechtelijk kan worden vervolgd als hij volhardt in het verspreiden van „lasterlijke verzinsels”. De natuurkundige heeft dit gisteren zelf bevestigd tijdens een persconferentie in zijn woning in de Russische hoofdstad. Geschokt len ?ie de of gen >or- 'en- DttO len. Geen precedent Goedkeuring I i ie MADRID (UPI, Reuter, AFP). In heel Spanje zijn gisteren naar schatting 100.000 arbeiders in staking gegaan uit protest tegen het toenemende geweld van rechtse-extremisten. Directe aanleiding tot de stakingen is de overval op een advocaten kantoor in Madrid, maandagavond die tot dusver vijf juristen het leven kostte. Ook de staf van het^iekenhuis waar de gewonde juristen verpleegd worden, is in staking gegaan uit protest tegen het geweld. He Stakingsgolf in Spanje reactie op recente gewelddadigheden i i (Van onze redactie buitenland) ANDREJ SACHAROV Een veelgelezen ochtendblad onthulde gisteren wie de componisten en tekst schrijvers zijn van de Nederlandse liedjes voor het songfestival. Gemeld werd dat Peter Cook, die het liedje „Pinokkio” zingt, daarvoor de tekst heeft geschreven, en dat de muziek van Herman Pieter de Boer is (dat is dus fout, dat moet omge keerd zijn), en dat het liedje „Jij alleen” van Maggie McNeal van tekst is voorzien door Sjoukje Smit, terwijl de muziek van Peter van Asten-Jan Kal is. Dat klopt dus ook niet, de tekst is van Jan Kal, de befaamde sonnettendichter. Welke waren die merkwaardige hande lingen dan? Heeft Jan Kal zich in Oost- Berlijn aan jeugdige zwemstertjes vergre pen, of heeft hij „Freiheit!” geroepen toen er een Vopo voorbijkwam? Niets van dit alles. Hij was in zijn eentje naar het Per- gamon Museum gegaan, was daar aange sproken door een aardige Oostduitse jon gen die vroeg of hij geen Westberlijnse marken wilde wisselen voor Oostduitse, Jan had net 300 mark geïncasseerd voor zijn optreden in West-Berlijn, hij vroeg die aardige jongen wat de koers was, deze zei 1.10 Oostduitse mark voor één Westduitse, tien percent winst dus, en omdat hij die aardige jongen, die dan een cassetterecor der kon kopen (zoals hij vertelde), daar mee kon helpen zonder zelf verlies te lijden, wisselde hij 150 mark met hem, bekeek het museum, ging weer naar bui ten, en daar stond diezelfde aardige Oost duitse jongen met nog twee aardige jon gens die ook wilden wisselen, dus toen heeft hij de rest ook gewisseld, tegen deze redelijke koers. iste- t de ech- ’oed g of De rug- orig awe- lam pen was )oor een tien i 3 e e Karl Nilsson, de voorzitter van de Zweedse bond: „Het is de bedoeling door deze boycot te protesteren tegen het onmenselijke beleid van de junta in Chili. We rekenen erop dat de andere Scandina vische landen ons voorbeeld zullen volgen en op een verdere uitbreiding op internati onaal niveau.” In Zweden is het, net als in de overige Scandinavische landen, de import van druiven en andere vruchten die zwaar wordt getroffen. De Zweedse industrie komt er ook danig onder te lijden. Nils son: „De import is momenteel veel groter dan de export, maar in die drie maanden zullen we alles stoppen. We rekenen erop dat ook de transportbonden in de respec tieve landen mee zullen doen aan deze boycot.” Op de medewerking van de vakbonden in Noorwegen en Finland denkt men al te kunnen rekenen. In Denemarken kan eerst een besluit worden genomen na de parlementsverkiezingen op 15 februari. De Zweedse havenbond steunt bovendien vanaf gisteren de protestactie van de Noorse collega’s, die deelnemen aan de toren van linksdenkenden bmnen te drin gen. De kantoren waren echter leeg. In San Sebastian gooide een aantal rechtse elementen de ruiten in van een boekwinkel, waar marxistische literatuur verkocht werd. De inboedel werd overgo ten met een brandbare vloeistof. Spanje’s vice-premier Alfondso Osorio heeft in verband met de ongeregeldheden een bezoek aan de Verenigde Staten af ge zegd. Ook premier Adolfo Suarez zou overwegen bezoeken die hij deze week aan Egypte, Irak en Syrië zou brengen, af te zeggen. Het Spaanse genootschap van advoca ten heeft krachtig geprotesteerd tegen de aanslag van maandagavond. Volgens een woordvoerder van de afdeling Madrid waren gistermorgen 600 juristen bijeen in het kantoor van het genootschap in de hoofdstad om de toestand te bespreken. wereldwijde actie tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Schepen die in Noorwegen en andere landen de afgelopen week niet gelost of geladen werden, zullen ook in Zweden worden afgewezen. ten maar ook op de vrijheid van ons beroep zonder welke er geen rechtspraak of vrijheid kan bestaan”. De juristen heb ben geëist dat zij bij alle facetten van het onderzoek naar de moord betrokken wor den om te voorkomen dat mogelijk bewij zen verdwijnen. Liberale en linkse groeperingen hebben herhaaldelijk verklaard dat de politie en de rechtbank erg traag en terughoudend zijn bij zaken tegen rechtse terroristen. Bij een universiteit van Madrid kwa men gisteren ongeveer 200 mensen bijeen om in stilte te protesteren tegen de dood van de twee studenten. De politie trad wederom met harde hand op en verjoeg de vreedzame betogers met traangas en de gummiknuppel. Alle drie de universi- teiten van de hoofdstad waren gisteren voor onbepaalde tijd gesloten. De socialistische en communistische vakbonden in Spanje, theoretisch nog onwettige organisaties, hebben gistermid dag aangedrongen op kalmte en de rege ring de steun van hun aanhang beloofd als zij maatregelen zou nemen om „de verant woordelijken voor de jongste gebeurtenis sen” te straffen. De oproep ging uit van het COS, de overkoepelende organisatie van de socia- BONN (Reuter/UPI/DPA).— De Ameri kaanse vice-president Walter Mondale heeft gisteren van de Westduitse bonds kanselier Helmut Schmidt de voorlopige instemming verkregen tot aanvaarding van „aanvullende verplichtingen” inzake toekomstige Westduitse levering van nucleaire technologie aan derde landen. Over het begin van het bezoek viel een schaduw n.a.v. Amerikaanse persberich ten over kritiek die de bondskanselier De minister van Buitenlandse Zaken, Genscher, onderstreepte bij het begin van het bezoek van Mondale de vastbe slotenheid van Bonn aan de verhouding met de VS zoveel mogelijk gestalte te geven. Hij noemde de missie van de vice- president het begin van een vertrouwens volle samenwerking. Mondale noemde zijn gesprek met Schmidt over de atoomkwestie „een eer ste discussie”. Het verdere overleg daar over zal op hoog niveau in de nabije toekomst worden gevoerd. Mondale zei dat hij de bijzonderheden uiteenzette van Carters pakket voor het stimuleren van de stagnerende Ameri kaanse economie. Hij had meegedeeld dat daarvan geen inflatoire invloed zou uit gaan. De Federatie Nederlandse Vakbewe ging zegt in een telegram aan premier Suarez diep geschokt te zijn door de moordpartij. De FNV eist van de Spaanse regering dat aan dit soort acties van extremistische groepen een einde komt en dat de veiligheid van de burgers wordt gewaarborgd. Het advocatencollectief uit Utrecht, Amsterdam, Rotterdam, Arnhem en Den Bosch heeft ook een telegram aan de Spaanse regering gezonden. De advoca ten zeggen verbijsterd te zijn over de moord op de vijf progressieve advocaten. „Zij hebben hun leven gegeven om Spanje te bevrijden van hat fascistische regime”, aldus de advocaten, die van de Spaanse regering eisen dat ieder die deze strijd steunt, wordt beschermd tegen zinloos geweld. atoomgeleerde de aanklager. Hij beschul digde de KGB tevens van medeplichtig heid aan de moord op een advocaat en een dichter en zei dat „dit een belangrijk onderdeel is van mijn redenering”. over de politiek van de Amerikaanse pre sident zou hebben geuit. Volgens de New York Times had Schmidt gezegd dat hij zich verzette tegen belastingverlagingen als een stimulans voor de economie, omdat het belangrijkste vraagstuk van dit ogenblik inflatie is. Hij zei dat West- Duitsland de inflatie met succes had aan gepakt en nu een werkloosheidscijfer heeft dat de helft is van dat in de VS. Schmidt distancieerde zich in een ver klaring voor de pers kort voor de aan komst van Mondale van het bericht in de New York Times. Hij zei dat hij in het vraaggesprek eenvoudig had getracht duidelijk te maken dat er geen sprake van was dat West-Duitsland een terugkeer naar inflatie riskeert. De laatste keer dat Andrej Sacharov een officiële waarschuwing kreeg was in augustus 1973. Dat betekende toen het begin van een nog strenger optreden tegen dissidenten, wat uiteindelijk leidde tot de verbanning van de schrijver Alek sander Solzjenitsin. De eerdere waarschu wing was volgens Sacharov minder ern stig omdat hem slechts te verstaan werd gegeven geen buitenlanders meer te ont moeten. Dit keer liet aanklager Goesev hem weten dat hij zijn „valse verklaring zou moeten intrekken in een vorm die van u gebruikelijk is”, een verwijzing naar de vele open brieven en persconferenties van Sacharov. Ik weet dat toevallig omdat Jan Kal, toen ik met uitgever Thomas Rap en komiek Kees van Kooten een dag of tien geleden in het restaurant van Arti zat, daar ook binnen kwam en Kees van Koo ten, als geroutineerde liedjestekstschrij- ver, om raad vroeg. Hij had dus de tekst geschreven voor Maggie McNeal, met de titel „Jij alleen” als opdracht (want ande re tekstschrijvers waren voor alle zeker heid ook aangezocht, met die titel als gegeven, ik meen omdat de titel van het liedje al bij de organisatie ingediend moest zijn), en nu was Peter van Asten, die de muziek had gemaakt (al dan niet in samenwerking met Sjoukje (Maggie, daar wil ik af zijn) bij hem gekomen met het voorstel om zowel de tekst als de muziek aan hen drieën gezamenlijk toe te schrij ven. Dat was voor hem voordeliger als het liedje succes had en ook in het buitenland zou worden uitgebracht, of zoiets. runo i het larta el in eren iten- in de in in :hot die dat op akt. iiets „Deze moorden hebben geen precedent in de geschiedenis van onze organisatie. Zij zijn niet alleen een aanval op advoca- De explosie op de Moskouse metro is nooit gevolgd door een volledige officiële To ver de ole laf ler- n it n e ?t en- fol- en- ran bij iel, en BRUSSEL (ANP). De gemeenteraad van het Belgische Oostende heeft zich unaniem verzet tegen plannen om afval water uit het binnenland, via een pijplei ding, bij Nieuwpoort in zee te lozen. De raad heeft een motie aangenomen waarin bij de hogere overheid fel geprotesteerd wordt tegen dit „smeerpijp”-project. 1 1 3 3 •nt ste de er ne ;en :e- li- en ur le- zel e- 1- if o- ie o- >n w *n te (Van onze redacteur in Scandinavië, Henk Ruyssenaars) STOCKHOLM De Zweedse vakbond van havenarbeiders heeft besloten vanaf 1 maart aanstaande drie maanden lang alle waren en goederen die naar en van Chili worden getransporteerd, te boycot ten. Momenteel wordt overleg gepleegd met de andere vakbonden in Noorwegen, Denemarken en Finland om aan de boy cot deel te nemen. LONDEN. Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft meegedeeld dat de onderhandelaar in de Rhodesische kwestie, Ivor Richard, probeert een nieu we (derde) ontmoeting te arrangeren met de Zuidafrikaanse premier John Vorster. Vervolgens merkte hij dat hij zijn Oost duitse marken niet kwijt kon omdat er niets zinnigs in Oost-Berlïjn te koop is, op de afgesproken tijd ontmoette hij de ande re dichters weer, bij de grenspost zei hij: „Even nog mijn Oostduitse marken terug wisselen voor Westduitse”, geen wonder dus dat al die gehaaide, typisch-Hollandse dichters die donders goed wisten dat iede re Oostduitser graag vier Ostmarken betaalt voor één Westmark, en dat er van terugwisselen geen sprake is, voortaan over „merkwaardige handelingen” van Jan Kal spreken, zonder te beseffen dat zij een goedgelovige, argeloze, schier heili ge humanist in hun midden hadden die in ieder geval met het prettige gevoel naar Nederland terugreisde, dat hij een paar Oostduitse jongens een onvergetelijke dag had bezorgd. De Noorse regering heeft laten weten geen garanties meer te geven voor export naar Zuid-Afrika. Bovendien zijn in Noorwegen de onderhandelingen over een nieuwe cao voor de havenarbeiders mislukt, waardoor de staking totaal is geworden. Schmidt had meegedeeld dat Bonn zich steeds volledig had gehouden aan zijn internationale verplichtingen, waaronder die welke voortvloeiden uit het verdrag om de verspreiding van kernwapens tegen te gaan. „Wij zullen dat blijven doen. Maar dat sluit niet uit dat in de toekomst nieuwe aanvullende verplichtin gen kunnen worden aanvaard.” listische vakbonden UGT en USO en van de communistische arbeiderscommissies. De uiterst rechtse politieke partij „Fuerza Nueya”, geleid door de Madri- leense notaris Bias Pinar, heeft gisteren geprotesteerd tegen „de demagogische beschuldigingen van een zeker deel van de pers, in dienst van het communisme, dat rechts verantwoordelijk stelt voor de advocatenmoord en voor een complot tegen het democratiseringsproces”. In een verklaring eist „Fuerza Nueva” „toepas sing van alle legale middelen om de zaken op te helderen”. Carter verzet zich tegen de Westduitse instemming om in Brazilië een installatie te bouwen voor het opwerken van gebruikte atoombrandstofomdat dit Bra zilië plutonium zou geven dat gebruikt kan worden voor het maken van wapens. (Van een medewerker) BONN. De Westduitse minister voor Wetenschappelijk Onderzoek. Hans Matt- höfer, zal op 3 februari in Londen met zijn Britse collega Anthony Wedgewood spre ken over de voortzetting van het Nederlands-Duits-Britse project voor ver rijking van uranium als brandstof voor kernenergiecentrales. De fabrieken voor de verrijking van uranium zijn gevestigd in Almelo en het Britse Capenhurst. De moord op de advocaten werd uitge voerd door twee vernufedelijk rechtse- extremisten die onmiddellijk het vuur openden nadat de deur van het kantoor voor hen geopend was. De stakingen, ondermeer bij de grote Seat- autofabrieken in Barcelona, zijn ook een protest tegen de dood van twee studen ten, die zondag en maandag bij betogin gen het leven lieten. verklaring. Louis en andere onofficiële Russische bronnen spraken van een bomexplosie. Volgens schatting van deze bronnen vielen er tussen de vijf en zeven doden en meer dan 20 gewonden. Andere Russische dissidenten reageerden des tijds zeer scherp op suggesties dat dissi denten mogelijk de bom hadden geplaatst. Sacharov echter was de enige die beweerde dat de explosie mogelijk met officiële goedkeuring plaatsvond. De Chileense ambassade in Stockholm weigerde gisteren commentaar te leveren op de gang van zaken. tafereel speelde zich gisteravond af tij dens een receptie die de regering in Bonn de Amerikaanse vice-president aanbood ter gelegenheid van diens bezoek aan West-Duitsland. Even tevoren had het persbureau Tass eenzelfde bekendmaking gedaan. De waarschuwing houdt verband met een verklaring die Sacharov op 14 januari aflegde. In die verklaring sprak de natuurkundige de vrees uit dat een recen te explosie in de Moskouse metro moge lijk was veroorzaakt door de veiligheids politie KGB om de dissidente beweging in diskrediet te brengen. Al enige tijd wordt in België gespeeld met het idee om via een pijpleiding, scha delijke afvalstoffen van de Solvay- fabrieken te Couillet naar de kust te bren gen en daar, bij Nieuwpoort, in zee te lozen. De gemeenteraad van Oostende heeft daar nu officieel op gereageerd met de protestnota. De raad is van mening dat de aanleg van die smeerpijp een funeste invloed zal hebben op het kusttoerisme en dat lozingen schadelijke gevolgen zullen hebben voor flora en fauna in zee. En dat hij argeloos is, heeft Jan Kal al eerder bewezen. In Hollands Diep van 18 december verhaalt Bob den Uyl over een werkbezoek van een groepje dichters aan West- en Oost-Berlijn, en schrijft dan op een gegeven ogenblik: maar Jan kijkt me met enig terecht ontzag aan en dat weerhoudt me ervan ons gezelschap weer eens te vertellen welke merkwaardige handelingen Jan in Oost-Berlijn heeft gepleegd: handelingen die ik hier niet zal onthullen want ik ben niet iemand die jonge dichters in diskrediet zal brengen, maar allejezus, wat waren die handelin gen merkwaardig!”. Als vervaardiger van de Russische waterstofbom in de jaren vijftig heeft men Andrej Sacharov lange tijd immuun beschouwd voor gerechtelijke acties en andere vormen van bestraffing. Volgens de bekendmaking van Tass heeft de aanklager Sacharov beschuldigd van het „opzettelijk verspreiden van val se, lasterlijke verzinsels” naar aanleiding van de explosie in de Moskouse metro op 8 januari. De beschuldiging betreft met name Sacharovs verklaring van een week later, waarin hij onder meer opriep tot een internationaal onderzoek naar de oorzaak van de explosie. De natuurkundige zei dat hij aanklager Goesev had verteld de KGB niet direct verantwoordelijk te hebben gesteld voor de explosie. Hij had echter de vrees uitgesproken dat het incident moge lijk een provocatie was, gesanctioneerd door hoge functionarissen. Verder had hij zijn vrees geuit over een verhaal in een krant van de Russische journalist Viktor Louis, waarin werd gesuggereerd dat de dissidente gemeen schap van Moskou mogelijk verantwoor delijk was voor de explosie. „Ik onderken het scherpe karakter van mijn verklaring, maar ik betreur ze niet omdat men in een scherpe situatie scherpe middelen moet gebruiken”, zo vertelde de 55-jarige Nu is Jan Kal, die ik goed ken, toevallig een echte dichter, die dientengevolge alles gelooft wat de mensen hem vertellen, maar in dit geval aarzelde hij toch even en volgens Kees van Kooten terecht, want nu had hij als tekstschrijver recht op de helft van de royalties, en anders maar op een derde. Hij moest er trouwens ook scherp op toezien, waarschuwde Kees van Koo ten, dat „ze” niet even wat woorden in zijn tekst veranderden, want dan konden „ze” hun naam ook onder „tekst” laten vermel den en meedelen met zijn royalties. Want je moet als argeloze dichter ontzettend op je hoede zijn voor de klatergoud- maffia Ook zal hij trachten enkele presidenten van de zgn. frontlijnstaten opnieuw te spreken en mogelijk ook enkele Rhodesi sche nationalistische leiders. De woord voerder van het ministerie zei dat Richard vermoedelijk dit weekeinde naar Londen zal terugkeren. Sacharov, die in 1975 de Nobelprijs voor de vrede kreeg, zei dat hem de „bijzonder ernstige waarschuwing” werd gedaan door de plaatsvervangend openbare aan klager, Sergei Goesev. In de waarschu wing, die op schrift was gesteld, stond dat hij „wettelijk verantwoordelijk” zou wor den gesteld, tenzij hij zijn activiteit zou staken. Het was volgens Sacharov de eer ste keer dat hij een schriftelijke waar schuwing kreeg. Hij had geweigerd het geschrift te tekenen, omdat hij er met name in werd beschuldigd van „misdadi ge acties”. “Het in Johannesburg verschijnende dagblad The Star schreef dat men het Rhodesië-overleg niet mag laten mis lukken. Verschillende zwarte Afrikaanse lei ders riepen de publieke opinie in de wereld op de guerillastrijd tegen het blan ke minderheidsregiem in Rhodesië te steunen. Politieke waarnemers in de hoofdstad van Zambia, Loesaka, gaven als hun mening te kennen dat het afbre ken van de onderhandelingen tot een bloedbad zou kunnen leiden dat zich over geheel zuidelijk Afrika zou kunnen uit strekken. De zwarte Rhodesische nationa listen willen de guerillastrijd tegen het bewind in Salisbury intensiveren tot de regering-Smith ineengestort is. In kringen uit hun omgeving in Loesaka verluidde gisteren dat Cubaanse militairen guerril lastrijders van het ZIPA, het volksleger van Zimbabwe, opleiden. Onder de maandag gearresteerde rechts-extremisten zouden zich ook Mari ano Sanchez Covisa, de leider van de strijders van Christus-Koning, en Jorge Cesarsky Goldstein, een Argentijnse fas cist, bevinden JERUZALEM/BEIROET (DPA/Reu- ter). Israel heeft gisteren opnieuw gewaarschuwd tegen het zenden van troepen naar het gebied van zijn grens met Libanon. Het deed dat naar aanlei ding van berichten uit Beiroet, volgens welke Syrische vredestroepen de „rode linie” aan de river de Litani in zuidelijke richting zouden hebben overschreden. Israel heeft al vaker met tegenmaatrege len gedreigd. De Israëlische regering heeft zich giste ren verweerd tegen kritiek uit de Verenig de Staten op haar wapenverkoopbeleid en verklaard dat zij Amerikaanse wapenfa brikanten rechtstreeks heeft geholpen bij hun eigen wapenproduktie. Een zegsman van het ministerie van Defensie in Jeruzalem sprak Amerikaan se persberichten tegen als zou Israel door gaan met het verkopen van plaatselijk gefabriceerde wapens met Amerikaanse onderdelen, ondanks de bezwaren in Washington. De woordvoerder gaf op een persconfe rentie commentaar op berichten dat Israel militair materieel, vervaardigd met technische gegevens uit de Verenigde Sta ten, verkocht aan landen in de Derde Wereld. De Amerikaanse vice-president Walter Mondale (links op de foto) lacht hartelijk om een opmerking van Willy Brandt (rechts), de leider van de Westduitse sociaal-democraten. Op de achtergrond Bondskanselier Helmut Schmidt. Dit Hij zei dat hij Carters bezwaren tegen sommige delen van het Duits-Braziliaanse akkoord inzake samenwerking op nu cleair gebied uiteengezet had. Hij geloof- De politie heeft onmiddellijk na de aan val op het advocatenkantoor arrestaties verricht in rechts-extremistische kringen en onder buitenlandse activisten. Volgens het dagblad El Pais zijn het ondermeer Latijns-Amerikanen en Oestasjis- Kroaten. El Pais noemde maandagavond „de nacht van de lange messen”, in een verge lijking met een nacht in 1934, toen Hitler een aantal politieke rivalen uitschakelde. Volgens het dagblad zijn de aanslagen het werk van een „fascistische internationa le” die pogingen in het werk stelt het machtsevenwicht in Spanje te verstoren. Volgens een woordvoerder van een ille gale vakbond hebben rechtse-extremisten maandagnacht gepoogd in nog meer kan- de dat hierdoor de vooruitzichten voor een oplossing van het probleem veel beter zijn geworden. Beide politici spraken tot verslaggevers na vier uur bijeen te zijn geweest. trijfël O

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1977 | | pagina 3