Nog geen opheldering aanslagen
met Carter
I
Varkensbaai
Verwachting: Noorwegen zal
GIFSCHIP WORDT NU
Brazilië wil
kernakkoord
met West-
Duitsland niet
Ulster-bevroren tegenstellingen (2)
Sjah van Iran
kondigt
beperkte
amnestie af
Congres nog
niet akkoord
opschorten
EINDELIJK GELICHT
Wijzigingen in
kabinet Egypte
Castro over
nog meer Russen uitwijzen
x>
VERMANING
VAN MEEGEREN
IN VERBAND MET SPIONAGE-AFFAIRE
KNUTTEL
Franchise Claustre
terug in Frankrijk
binnen- en buitenland
WOENSDAG
FFRREARI
19 7 7
2
I
?s
hit
el
X W
<t
I
ij
In Adriatische zee
ie
al
d
d
is
n
k
;n
Kerken
gaan, ondanks de golf van politiek geweld, die de afgelopen week tien
mensenlevens eiste.
(Van onze redacteur in Engeland,
Henk Leffelaar)
BELFAST Het is maandagmorgen
omstreeks half twaalf wanneer op het interne
televisiescherm in het kantoor van Kenneth
Newman, commandant van de Noordierse
politie, een melding verschijnt. Twee bom
men zijn ontploft bij het Lansdowne Hotel in
Noord-Belfast. Het hotel staat in brand en
kan niet gered worden. De politiecomman-
dant besteedt er nauwelijks aandacht aan.
MADRID (UPI, AFP, DPA, Reuter). Premier Adolfo Suarez van
Spanje wil deze week de besprekingen met de oppositiepartijen
hervatten, ter voorbereiding van de verkiezingen van het komend
voorjaar, zo is uit welingelichte bron in Madrid vernomen. De premier
zou er grote waarde aan hechten dat de verkiezingen gewoon door-
3
o
Suarez wil overleg met
oppositie voortzetten
I
Vandaag is het strafproces begonnen
tegen Tjerk Vermaning, de amateurar-
cheoloog, die de archeologische wereld
sinds 1965 verblijdde met vondsten van
prehistorische vuistbijlen die aantoonden
dat de Neanderthalers zelf de eerste
„Nederlanders” waren. Vermaning, wiens
naam de komende dagen in de grappigste
rubrieken dikwerf zal worden vervangen
door Tjerk Boeking of Tjerk Rodekaart
(dit is er het eerste voorbeeld van, dus),
kreeg van de professional-archeologen
alle lof, zowel van prof. Waterbolk (die
hem nu van vervalsingen beschuldigt) als
van dr. Harsema, die in 1972 van „een
grandioze vondst” sprak. Vermaning zelf
heeft eens gezegd: „Die vondst die ik bij
Smilde deed is even zeldzaam als de
Nachtwacht”.
Wat een pech! Het scheelde maar een
haar of Knuttel was de ontdekker van
Van Meegeren geweest, is ook net zo
beroemd geworden als Van Meegeren,
want vervalser en ontvalser staan op
gelijk niveau. In het geval-Tjerk Verma
ning heeft drs. Stapert zich deze rol nu
toegeëigend. Terecht of ten onrechte? Op
artistieke gronden hoop ik terecht, ook
voor Tjerk Vermaning. Want vuistbijlen
vinden kan in principe iedereen, zelfs een'
prof. Waterbolk Maar vuistbijlen verval
sen, zodat Waterbolk erin stinkt, dat is
andere koek! Hoewel.
„Een rust ligt gespreid over dit schilde
rij en straalt u tegen, breed en edel als de
rust der sterren in hun fonkeldans. Een
harmonie werd hier bereikt welke
slechts veroverd kan zijn in een geheel en
volkomen zich toewenden naar het eeuwi
ge”, schrijft Moens. Het schilderij behoort
„tot de grootste religieuze kunst aller tij
den”, en verkondigt „de heerlijkheid van
de ziel die het licht drinkt uit de hand van
God, zoals een vogel het zuiver water uit
de beek”.
’T
it)
n-
is)
iel
ti-
rij
jn
lij
es
u-
et
ie
In 1976 werden bijna 300 mensen in Noord-lerland
gedood, onder hen 22 van Newman’s politiemacht. Afge
lopen jaar werden er ook ruim 1300 gewond, velen
verminkt voor het leven. Er waren ruim 1800 schiet
incidenten. Bij speuracties van politie en leger werden
41 machinegeweren in beslag genomen. 266 geweren. 333
pistolen, ruim 66.000 pond ammunitie. 36.000 pond
explosieven.
In de zeven jaar die de Ierse burgeroorlog nu al duurt,
verloor commandant Newman 91 van zijn mannen; 260
soldaten en officieren van het Britse leger werden dood
geschoten; 170 burgers-(een op de 1000 van de'totale
bevolking). Meer dan de helft van de gehele politiemacht
liep verwondingen op.
Enkele uren na het gesprek met de commandant, op
weg naar het Europa Hotel in het hartje van Belfast, doet
zich een massale opstopping voor. Op een door militairen
afgezet kruispunt staat een vrachtauto dwars op de weg.
Even later ontploft hij. Bijna tegelijkertijd ontploffen
In juli 1974 werd het schip voor de haven van Otranto aangevaren door een
Panamese bananenboot. Sindsdien ligt het schip op ongeveer 90 meter diepte aan de
ingang van de Adriatische Zee. Nu zijn er in die omgeving wel vaker schepen
vergaan sinds de eerste Griekse ontdekkingsreizigers naar Zuid-Italië voeren, dus
op zich was dat geen reden om zich ongerust te maken. Toch staan de vissers van
Otranto deze keer op hun kop en wel vanwege de lading die de Cavtat vervoerde.
Die bestond namelijk uit ruim 900 vaten lood-tetra-ethyl, een uiterst giftige stof die
dient om het octaangehalte van benzine te verhogen. Volgens de bekende diepzee-
deskundige Jacques Cousteau is dat voldoende om de hele Middellandse Zee
jarenlang te vergiftigen. Niettemin gebeurde er twee jaar lang in het geheel niets
voor de berging van de Cavtat.
Het schip was gezonken binnen de Italiaanse wateren, maar de Italiaanse regering
beperkte zich ertoe, om de drie maanden een geruststellende verklaring uit te geven
waaruit moest blijken dat de toestand geheel onder controle was. Pas toen de
bevolking van Otranto begon te protesteren, kwam er schot in de zaak. De
plaatselijke kantonrechter Maritati legde in november van het vorig jaar beslag op
het schip en zijn lading. Tegelijk gaf hij een particuliere firma opdracht naar de
Cavtat te gaan duiken.
En terwijl de Italiaanse marine al die jaren niet in staat was geweest ook maar een
begin te maken met de berging, slaagde deze firma er in binnen enkele weken één
van de vaten aan de haak te slaan. Toen dat vat, ondanks de winterstormen in het
kanaal van Otranto, eindelijk was geborgen, kon men gaan onderzoeken hoever de
verwering was gevorderd en hoe groot het gevaar was voor onmiddellijke vergifti
ging van de omliggende zee.
Afgelopen zaterdag kwam een van de onderzoekers, prof. Giuseppe Signorile naar
Otranto om verslag uit te brengen. Hij gebruikte geen wetenschappelijke termen,
maar zei wel dat hij er niet over zou peinzen deze zomer in de omgeving van het
stadje te gaan zwemmen. Voor de inwoners van Otranto was dat voldoende om een
delegatie naar minister-president Andreotti te sturen om aan te dringen op onmid
dellijke maatregelen.
Zo is het er dan eindelijk van gekomen: het geld is beschikbaar en het schip wordt
gelicht. Maar voor Otranto komt het in ieder geval dit jaar te laat. De buitenlandse
badgasten die anders lang van tevoren alle hotels en pensions in het stadje
bespraken, hebben deze keer verstek laten gaan of maakten de al gemaakte
reserveringen ongedaan.
ook elders in de stad op strategische punten bommen.
Het Europa Hotel, dat niet bereikt kan worden, wordt
ontruimd, maar een bom wordt niet gevonden. Het duurt
anderhalf uur om de luttele kilometers door de giganti
sche verkeersverwarring terug te rijden.
Nu wordt duidelijk hoe men in Belfast en elders in
Noord-lerland leeft. Door de explosies zijn bijvoorbeeld
alle busdiensten lamgelegd. Vrouwen die in de stad aan
het winkelen waren, staan vergeefs bij- de haltes te
wachten; uren. Schoolkinderen kunnen niet thuis komen.
In honderden gezinnen verkeert men in onzekerheid over
het lot van hen die niet thuis zijn.
Wat mij vooral opviel na de explosies, was het uitblij
ven van bittere reacties. Het was alsof men zich erbij had
neergelegd en het accepteert als een noodlot. Daar is
misschien een verklaring voor, want wie in het gespleten
Noord-lerland bomaanslagen veroordeelt, velt ook een
oordeel over hen die de bommen plaatsten. Dat kunnen
zowel de katholieke provo’s zijn als de militante protes
tanten.
Wie zich in Ierland openlijk aan één zijde schaart, stelt
zich bloot aan wraakoefeningen van de andere kant.
Bovendien hebben de Ieren een ingebouwd noodlotsge-
voel, dat bij hun karakter past. Die karaktertrek leidt tot
passiviteit, een bijna religieus accepteren van het dage
lijks bestaan.
snappen. De politie kon echter wel een
van zijn vrienden arresteren.
Grapo heeft gisteren gedreigd met meer
ontvoeringen, als de regering de resteren
de politieke gevangen en in Spanje niet
vrijlaat. De AAA (Apostolische Anti
communistische Alliantie), die verant
woordelijk wordt geacht voor de moord
op vijf linkse advocaten, heeft dreigbrie
ven gestuurd aan Madrileense advocaten
en aan vakbondsleiders. Ze worden met
de dood bedreigd als ze politieke activiteit
blijven bedrijven bij „Hidro-Nitro”, een
chemische fabriek in Monzon waar sta
kingsacties worden gevoerd.
Volgens een lid van de rechtse organisa
tie „Guardia de Franco”, Alberto Royue-
la, weet de regering heel goed waar de
voorzitter van de staatsraad, De Oriol, en
generaal Villaescusa worden vastgehou
den. Tegen het dagblad Diario 16 zei Ro-
yuela dat de regering niet durft op te
treden omdat Grapo met een bloedbad
heeft gedreigd als de politie die plaats
dichter dan 500 meter nadert.
Een rapport van het ministerie van
Financiën vestigde gisteren de aandacht
op de economische problemen van Span
je. De inflatie bedroeg vorig jaar 20 per
cent, de peseta werd met 13,6 percent
gedevalueerd, er was een werkloosheid
van zes percent (een half miljoen mensen)
en een tekort op de handelsbalans van
zo’n 21 miljoen gulden.
(Van onze redacteur in Scandinavië.
Henk Ruyssenaars)
OSLO. In de Noorse hoofdstad Oslo
wordt verwacht dat nog meer Russische
diplomaten tot persona non grata zullen
worden verklaard nadat enkele dagen
geleden een 64-jarige secretaresse van het
ministerie van Handel is gearresteerd die
ruim 20 jaar voor de Russen bleek te
hebben gewerkt.
TEHERAN (UPI) De sjah van Iran
heeft gisteren opdracht gegeven 317
gevangenen vrij te laten. Dat gebeurt
morgen, omdat het dan 29 jaar geleden is
dat de sjah ontkwam aan een aanslag op
zijn leven in de universiteit van Teheran.
Domheer Murphy vertelt dat de kerken voller zijn dan
ooit 98 percent van de 20.000 gelovigen in zijn parochie
woont de missen bij. Bij zo’n grote opkomst kan het niet
anders dan dat zich daaronder ook aanhangers en zelfs
actieve leden van de IRA bevinden. Domheer Murphy
zegt dat hij het niet weet.
Wat zou hij dan doen als een IRA-lid bij hem confessie
deed en opbiechtte dat hij één of meer mensen had
gedood? Dan zou de domheer alleen Gods vergiffenis
schenken wanneer de man zou beloven dat hij het niet
meer zou doen. Hij verwijt de Britse regering gewapende
soldaten in Noord-lerland te hebben gestationeerd. „Dat
lokte geweld uit” Maar die soldaten kwamen toch pas
nadat er geweld was uitgebroken?
Zou misschien een oplossing te vinden zijn in het
opzetten van gemengde scholen, protestants en katho
liek, zodat althans die religieuze tweespalt uit de wereld
kan worden geholpen? „Het is de tijd niet om de scholen
te integreren”, zegt de domheer. „Het behouden van een
aparte identiteit van de scholen is erg belangrijk"
Eén ding maakt de domheer duidelijk: de katholieken
in Noord-lerland zijn zowel tegen de politie als tegen het
Britse leger en om die reden kan het republikeinse leger
gebruik maken van dat sentiment en zijn gang gaan
Na een dag van intensief overleg, waar
onder een gesprek van twee uur van presi
dent Geisel met zijn minister van Buiten
landse Zaken Antonio Azeredo da Silvei
ra, deelde ’n officiële woordvoerder mee,
dat Brazilië geen mogelijkheid ziet om de
uitvoering van het in juni 1975 met de
Bondsrepubliek gesloten atoomakkoord
op te schorten.
Rusland zal moeten verlaten. Aangeno
men wordt dat de correspondent van de
Noorse radio in Moskou er zeker uitvliegt.
Het onderzoek in deze spionage-affaire
duurt nog voort. Mevrouw Galtung kan
rekenen op een gevangenisstraf van maxi
maal 17 jaar.
Fachmi, een politie-officier, was pas
sinds 1975 minister van Binnenlandse
Zaken. De veiligheidstroepen, die onder
zijn bevel stonden, werden na de recente
onlusten ernstig gekritiseerd, omdat zij
niet vooraf erin waren geslaagd het uit
breken van rellen te voorkomen.
De dienstmaagd noemt hij „een der
gaafste scheppingen van Vermeers schil-
dergenie en tevens een der onvergetelijk
ste verschijningen uit den ganschen figu-
ralen schat onzer Nederlandsche kunst.
Indien Vermeer alleen maar deze vrouwe-
figuur had geschilderd, dan zou dit vol
staan om hem te prijzen als een van onze
zeer grooten in het weergeven der meest
melodieuze innerlijkheid”.
Nu het woord religieus is gevallen, komt onvermijde
lijk de rol van de kerken aan de orde. Die rol is op z’n
minst ondoorgrondelijk, op zijn best ambivalent. De
domheer (canon) van de katholieke kerk in Belfast,
Padraig Murphy, noemt het huidige Noord-lerland een
„bevroren anachronisme”.
is
J.
is-
is
:al
*1
ia,
n.
is-
te-
eit
de
id-
1O-
ep
BRASILIA (AFP) De Braziliaanse
regering heeft gisteren het verzoek van de
Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken, Cyrus Vance, om het kernakkoord
met West-Duitsland op te schorten, afge
wezen.
le-
se
te
n.
n-
ie
al
ar
ir-
ïn
o-
n.
»n
m
an
ie
:e-
m
?n
ar
n-
ie
is-
ïr-
ri-
an
ia
is
ge
us
en
de
(Van onze redacteur in Italië)
ROME. Half verscholen onder de versoberingsmaatregelen van de Italiaanse
regering zat een regeringsbesluit dat ook buiten Italië belangstelling zal vinden. In
de lange nachtelijke zitting van maandag op dinsdag besloot het kabinet 10 miljard
lire (13 miljoen gulden) te bestemmen voor de lichting van het Joegoslavische schip
Cavtat dat met zijn giftige lading de Adriatische zee, en misschien wel de hele
Middellandse Zee bedreigt.
?n
;s-
?n
?n
?n
an
er
an
si-
üj
in
is-
in
le-
n-
trijfel X
door Nico Scheepmakerj
Het Spaanse kabinet kwam gisteren
opnieuw in speciale zitting bijeen om een
rapport aan te horen van minister van
Binnenlandse Zaken Rodolfo Martin Avil
la. Er zijn ongeveer 250 arrestaties ver
richt, overwegend in uiterst linkse krin
gen. De politie is er kennelijk nog niet in
geslaagd de aanslagen op te helderen.
Suarez heeft de aanslagen veroordeeld als
een poging het leger te provoceren, om zo
de overgang van dictatuur naar democra
tie te dwarsbomen. In linkse kring hebben
de arrestaties nogal wat verontwaardi
ging veroorzaakt, omdat er nauwelijks
rechtse extremisten zijn aangehouden.
In een buitenwijk van Madrid zijn giste
ren schoten gewisseld tussen politieman
nen in burger en onbekende schutters, die
wisten te ontkomen. Er vielen geen slacht
offers. Volgens het dagblad Informacio-
nes was de politie er zondag bijna in
geslaagd een lid van Grapo (de mysterieu
ze beweging die de verantwoordelijkheid
voor de ontvoeringen en de dood van de
agenten opeist) te pakken, toen deze
betrokken was bij een auto-ongeluk. Hoe
wel de man gewond was wist hij te ont-
De ministers die belast zijn met het
financiële en economische beleid van het
land hebben hun functies behouden.
Waarnemers maken hieruit op dat presi
dent Sadat hen niet verantwoordelijk acht
voor de rellen van vorige maand waarbij
79 mensen omkwamen en honderden
gewond raakten. Dit ondanks het feit dat
de rellen veroorzaakt werden door de
economische maatregelen die deze minis
ters hadden voorgesteld.
De bekendmaking van het bureau van
de militaire openbare aanklager zegt
alleen dat het mensen betreft die door
militaire tribunalen zijn veroordeeld,
maar maakt niet duidelijk welke categori
eën gevangenen begenadigd worden.
De afwijzing van het beroep dat minis
ter Vance nog maandag deed op zijn eer
ste persconferentie, komt niet onver
wacht. In politieke en militaire kringen in
Brasilia had het Amerikaanse verzoek tot
irritatie geleid. Aangezien de openbare
mening ook al tegen de Amerikaanse
inmenging was gemobiliseerd, konden de
Braziliaanse autoriteiten moeilijk anders
dan afwijzend reageren.
CAIRO (UPI) De Egyptische premier
Mamdoech Salem heeft gisteren zijn 32
man sterke kabinet gewijzigd. Ónder
meer heeft Salem minister van Binnen
landse ZakerfrSpajed Fachmi ontslagen
en zal hij in de toekomst zelf deze functie
bekleden. Verder zijn drie andere
bewindslieden ontslagen, waaronder de
minister van Sociale Zaken.
Het Amerikaanse Congres heeft giste
ren tegen alle verwachtingen in presi
dent Carter nog niet de gevraagde vol
machten verleend om de aardgas
leveranties aan door de kou getroffen
gebieden (speciaal het midden-westen
en het noord-oosten) op peil te houden.
De Senaat accepteerde Carters voorstel
wel. Verwacht wordt dat een commissie
uit beide huizen vandaag een compro
mis zal uitwerken. De koudegolf in de
VS zou tot dusver aan 75 mensen het
leven hebben gekost. Alleen al in Buffa
lo (op deze foto’s impressies uit deze
zwaargetroffen stad) zijn twaalf men
sen omgekomen.
Met deze vergelijking zijn we bij de
schilderkunst aangeland. Dat komt mooi
uit, want Tjerk Vermaning wordt inmid
dels vergeleken met Han van Meegeren,
die „De Emmaüsgangers” van Vermeer
schilderde. Ik weet niet wat moeilijker is,
een Vermeer vervalsen of ’n Neandertha
ler vuistbijl (ik zou met beide de grootste
moeite hebben), maar wat ik wel weet is,
dat Waterbolk en Harsema in de affaire
Van Meegeren ook hun geleerde voorgan
gers hebben gehad. In de bundel „Spits
boog” van Weis Moens uit 1943 stuitte ik
onlangs op een curieus stuk getiteld „De
Emmaüsgangers van Vermeer”, dat
bepaald vermakelijke dimensies krijgt nu
we weten dat Van Meegeren de dader was
van dit „jongst-ontdekte meesterstuk”.
Maar ja, Vermeer heeft niet „alleen
maar deze vrouwefiguur geschilderd”,
dat karwei heeft Van Meegeren voor hem
opgeknapt, en nu we dat weten is de glans
er voorgoed af, zo goed als de glans op de
door Tjerk Vermaning gedane prehistori
sche vondsten gemakkelijk verwijderd
bleek te kunnen worden. Althans volgens
drs. D. Stapert, want Tjerk Vermaning wil
niet als de archeologische Van Meegeren
de prehistorie in gaan, maar als de arche
ologische Rembrandt. Hij ontkent met
vroegere wetenschappelijke loftuitingen
nog in zijn oren. Maar ja, wat zegt een titel
als het op vervalsingen aankomt? In zijn
kapitale boek „De Nederlandsche Schil
derkunst” dat in 1938 uitkwam, schreef
dr. G. Knuttel Wzn. even lyrisch over „de
Maaltijd te Emmaus” (zoals hij het noemt)
als Wies Moens. „De groote gele partij van
de rechter figuur - een zeldzaam schoon
stuk schilderwerk - wordt tot een teere
stemmigheid gecontrasteerd met het
onbeschrijflijke etherische blauw van het
gewaad van Christus”, enzovoort enzo
voort. Prachtig vond Knuttel het. Toch
was hij zo aardig op weg de drs. Stapert
van de jaren dertig te worden, want hij
signaleert frappante overeenkomsten met
„De Maaltijd te Emmaus” van Caravag
gio, zegt dat „samenhang absoluut zeker
is”, maar zijn conclusie is toch dat Ver
meer alle overeenkomstige voorwerpen,
gebaren en uitdrukkingen herzien had „in
een sfeer van dieper innigheid, van ver-
zonkener doorleefdzijn”.
STOCKHOLM (UPI) De Cubaanse
leider Fidel Castro heeft in een documen
taire van de Zweedse televisie verklaard
dat zijn soldaten in 1961 de invasie in de
Varkensbaai hebben afgeslagen met
wapens die zij slechts enkele weken tevo
ren hadden ontvangen. De 80 minuten
durende documentaire werd gisteren uit
gezonden door de Zweedse televisie.
Volgens Castro gaf de 2400 man tellen
de invasiemacht zich over 72 uur nadat zij
in de Varkensbaai aan land waren geko
men, 130 kilometer ten zuidoosten van
Havana.
De Cubaanse leider zei dat zijn militai
ren bij de strijd tegen de invasiemacht
luchtdoelkanonnen en andere artillerie
hebben gebruikt. „Veel van deze wapens
hadden wij slechts een week eerder ont
vangen”, aldus Castro.
„Wij leven in de eeuw van de guerrilla en het vermogen
van de staat om de guerrilla’s in bedwang te houden,
moet nog getest worden”. Is dat een gesluierde uitdaging,
of is het een veroordeling van het katholieke terrorisme,
dat onder de vlag van het Ierse Republikeinse leger (IRA)
zijn dodelijke acties bedrijft? Men zal het niet van hem
horen.
TOULOUSE (Reuter) De Franse
archeologe Franqoise Claustre is gisteren
in Frankrijk teruggekeerd na een gevan
genschap van 33 maanden in het Afri
kaanse land Tsjaad.
De bekentenis van deze ambtenares,
mevrouw Galtung, leidde tot de uitwijzing
van vijf Russische diplomaten en een cor
respondent van het persbureau Tass. De
diplomaten verlieten Noorwegen gisteren,
de journalist - die geen diplomatieke
onschendbaarheid bezat - werd zaterdag
op het vliegveld gezet.
Het Noorse parlement heeft gisteren de
Sovjet-Unie scherp gekritiseerd vanwege
spionage-activiteiten
Mevrouw Galtung, die tien jaar lang als
secretaresse op de Noorse ambassade in
Moskou had gewerkt en in 1956 werd
overgeplaatst naar het ministerie van
Handel, zou de Russen hebben voorzien
van NAVO-informatie en over de Noorse
plannen met betrekking tot de olie- en
gaswinning in de Barentsz-zee. Ze werd
gearresteerd op het moment dat ze een
portefeuille met documenten aan twee
leden van de Russische ambassade in
Oslo wilde geven.
Sedert de Tweede Wereldoorlog zijn
alleen al in Noorwegen 27 Russische
diplomaten wegens spionage-activiteiten
uitgewezen. De Russen hebben steeds met
vergeldingsacties gereageerd: Noorse
diplomaten werden dan direct uit de
Sovjet-Unie gezet. Het wachten is nu dan
ook op het precieze aantal Noren dat
Bfe. ,.X
