AMERIKAANSE KRITIEK OP BEHANDELING GINZBURG
DENEN NIET ERG
GEÏNTERESSEERD
i
i
KOFFIE DUUR?
HOESSEIN KAN ONTWIKKELINGEN NU RUSTIG AFWACHTEN
Paus hekelt moord op missionarissen
Voor parlementsverkiezingen:
FLINK STERK
NIEUWE CONFRONTATIE TUSSEN KATHOLIEKE KERK EN REGERING DREIGT
FRISDRANKEN
3
De lichtgewicht Singer Starlet
een miljoen gulden aan prijzen
2
DINSDAG
8
FEBRUARI
19 7 7
3
BINNEN- EN BUITENLAND
‘kt
ld
lis
oi
lp
ie
o
n
I
4
Isolement
Geen toekomst
Onvoldoende
ije
ijt
Standpuntbepaling
(Van onze redacteur in Libanon,
Everhard Ditters)
BEIROET. Mocht secretaris
generaal Kurt Waldheim van de
Verenigde Naties stilletjes
gehoopt hebben Jordanië tijdens
de Geneefse confentie in het
Midden-Oosten namens de Pales
tijnen te laten optreden, dan
komt hij bedrogen uit. Nog voor
Waldheim in Amman aankwam,
verklaarde koning Hoessein, dat
alleen de Palestijnse Bevrijdings
organisatie (PLO) gerechtigd is
namens het Palestijnse volk te
spreken. De PLO moet dan ook
voor Genève uitgenodigd wor
den, zoals de Algemene Vergade
ring van de VN vorig jaar decem
ber met grote meerderheid van
stemmen besloot.
F
trijfël
door Nico Scheepmaker
Jordanië wil niet namens
Palestij nen naar Genève
(ADVERTENTIE)
(Van onze redacteur in Scandinavië)
Zuidafrikaanse bisschoppen
ÏS
VORSTEN
De regering die straks aan de macht
komt, zal het niet gemakkelijk krijgen.
Er vallen harde noten te kraken, zoals de
defensiebegroting, de energiebelastin
gen, het woningbeleid en de bestrijding
van de werkloosheid, waarover grote
onenigheid bestaat tussen de partijen.
Daar komt nog bij, dat het momenteel
op sociaal-economisch terrein verre van
rooskleurig is in Denemarken, daar zijn
zowel de werkgevers als de vakbonden
het over eens. Er is ruimte voor een loons
verhoging van zes procent.
De nieuwe verkiezingen zijn min of
meer uitgelokt door Hartlings Volkspar
tij, die alle voorstellen van de sociaal
democratische regering in het parlement
torpedeerde.
De Deense kiezers geven er blijk van
geen al te grote belangstelling te hebben
voor de verkiezingen die, zo verwacht
men, toch geen grote verschuivingen in
het politieke krachtenveld teweeg zullen
brengen. Een kwart van de ondervraagde
kiezers - goed voor een half miljoen stem
men - verklaarde niet te weten op welke
partij te gaan stemmen.
Volgens oud-premier Hartling is er op
het ogenblik sprake van een crisissituatie,
die zou zijn ontstaan door de onkundig
heid van de sociaal-democratische rege
ring van Jörgensen. Niettemin acht hij
een coalitie met de sociaal-democraten
mogelijk.
De vraag die ik mij vandaag tot taak stel
te onderzoeken is, of de koffie inderdaad
onbetaalbaar is geworden, of dat we er tot
nu toe eigenlijk altijd te weinig voor
betaald hebben. Neem ons geval. Wij pre
fereren de Caffé alia Italiana, doppio tos-
tato, snelfiltermaling, in vacuüm verpakte
doosjes van 200 gram die tot woensdag
3,81 kosten. Niet de goedkoopste soort
dus. We drinken onze koffie flink sterk en
doen drie scheppen in de Melior door-
drukpot van Franse komaf. Uit elke pot
halen we zes behoorlijke koppen koffie,
en we halen acht potten uit 200 gram. Dus
48 koppen uit een pakje van 3,81. Ik mag
een boon zijn als dat niet acht cent per
kopje is. Pak weg een dubbeltje met
water, gas en twee zoetjes mee. Is dat
duur? Het ligt er maar aan waarmee je het
vergelijkt.
Een Douwe Egberts Pickwick theezakje
kost (tot morgen) per stuk 5,75 cent, dus
bijna zes cent. Daar haal je met wat goede
wil wel vier geurige bakjes troost mee, dus
je kan rustig stellen dat een kop thee 1,5
cent per kopje kost. Voor mijn part twee
cent. Dat is dus aanzienlijk goedkoper
dan koffie, behalve natuurlijk voor de
Engelsen, want die gooien er nog vooreen
paar gulden melk in. Goedkoper ook dan
het kopje chocola, want ik haal 25 ferme
koppen uit een pakje van 3,05, dat is dus
twaalf cent per mok, waar dan de melk
nog bijkomt voor de somma van 16 cent.
Een kop chocolademelk mag u dus rustig
op 30 cent stellen wie chocola drinkt is
vandaag de dag in goede doen!
In de vrije natuur kan hij een hoogte tot
7,5 meter bereiken, maar in de praktijk
wordt hij meestal tot op drie meter
gesnoeid. Eerst komt er witte bloesem aan
(aha, het is dus een plant!), daarna ver
schijnen kleine groene bessen met elk
twee zaden die met een taai huidje omge
ven zijn, en als de bessen na 6 of 7 maan
den plukrijp zijn, zijn ze dieprood. Rara
wat is dat?
ie
r-
r-
Hoessein kaatst het balletje weer terug
naar de PLO. Hij weet heel goed, dat
Israel alleen met Jordanië wil praten over
Met een bevolking die voor meer dan de
helft van Palestijnse oorsprong is en met
een historisch gegroeide aanspraak op de
De bisschoppen bespreken een aanbe
veling van pater Albert Nolan, hoofd van
de Dominicanen-orde in Zuid-Afrika, dat
de kerk steun zou moeten geven aan
jonge-mannen die op grond van gewetens
bezwaren dienst weigeren in het Zuidafri
kaanse leger. Mensen moeten dienst kun
nen weigeren op grond van hun pacifisti
sche of godsdienstige overtuiging, maar
JOHANNESBURG (Reuter/AFP/ANP). In Zuid-Afrika lijkt een nieuwe confron
tatie tussen de katholieke kerk en de regering ophanden. Nadat de katholieke kerk de
Zuidafrikaanse regering al tegen zich in het harnas had gejaagd door enkele
katholieke blanke scholen ook open te stellen voor niet-blanke leerlingen, neemt de
katholieke bisschoppenconferentie deze week een nieuw heet hangijzer in behande
ling: de dienstweigering.
de toekomst van de westelijke oever van
de Jordaan. Hij weet ook, dat Egypte en
Syrië een eventuele Palestijnse mini-
staat in de naaste toekomst slechts moge
lijk achten, wanneer die in federatief
verband met Jordanië samenwerkt. Hoes
sein weet dat de Palestijnen hem nog
nodig hebben, maar hij wacht rustig af
hoe de zaken zich gaan ontwikkelen.
besloten daar Ginzburg blijkbaar voor een „bijzon
der harde behandeling” was uitgekozen.
Met de publikatie van de door de minister van
Buitenlandse Zaken, Cyrus Vance, uitdrukkelijk
goedgekeurde verklaring is de zenuwoorlog tussen
Washington en Moskou in de kwestie van de mensen
rechten tot een nieuw hoogtepunt gekomen. Nog geen
twee weken geleden had een dergelijk opkomen voor
de vooraanstaande Russische dissident Andrej
Sacharov tot scherpe kritiek van Moskou geleid.
Afgelopen zaterdag had de Amerikaanse regeirng in
antwoord op de uitwijzing van de Amerikaanse cor
respondent George Krismky uit Moskou de corres
pondent van het Russische persbureau Tass Vladi
mir Aleksejev diens verblijfsvergunning ingetrok
ken. De Russische ambassadeur in Washington zei
De dienstplicht is een zeer gevoelig
onderwerp in Zuid-Afrika. De regering,
die het leger de laatste jaren aanzienlijk
heeft versterkt, beklemtoont voortdurend
dat Zuid-Afrika aan zijn grenzen, en ook
van binnen uit, wordt bedreigd door het
„communistisch gevaar". In 1974 al rea
geerde de Zuidafrikaanse regering uiterst
geprikkeld op een motie van de Raad van
Kerken, waarin werd verklaard dat chris
tenen niet per se verplicht zijn deel te
nemen aan geweld of oorlog, telkens wan
neer de staat er om vraagt.
De dienstplicht in Zuid-Afrika geldt
alleen voor blanken. Dienstweigering, ook
op grond van gewetensbezwaren, is straf
baar in Zuid-Afrika en kan met maximaal
tien jaar gevangenis en 10.000 rand (30.000
gulden) worden bestraft. Ook het oproe
pen tot dienstweigering is strafbaar.
Het is Hoessein ondanks al zijn inspan
ningen nooit gelukt de Palestijnen in zijn
koninkrijk te integreren. Daarnaast is het
de PLO nooit gelukt het hasjemitische
vorstenhuis ten val te brengen en in
Amman te beginnen met de vestiging van
een Palestijnse staat.
Het gevaar, dat men Jordanië zou laten
vallen om het Palestijnse probleem op te
lossen, lijkt voorbij, nu het idee van een
Jordaans-Palestijnse federatie door de
Arabische landen zelf naar voren gescho
ven wordt. Het is nog de vraag wat de
Palestijnen ervan denken.
westelijke Jordaanoever, meende koning
Hoessein voor de Palestijnse belangen te
kunnen opkomen. Daarover ontstond al
gauw een bittere discussie met de PLO,
die zich in Jordanië ontwikkelde tot een
rivaal van het Jordaans gezag. Het bedoeï
enenleger van de koning maakte daar in
september 1970 en juli 1971 een einde aan
door de Palestijnse commando’s van Jor
daans grondgebied te verdrijven.
„Het lastigvallen van personen die de in de verkla
ring voor de mensenrechten neergelegde beginselen
volgen of werken aan de uitvoering van de slotacte
van Helsinki, is een aangelegenheid die voor alle
Amerikanen van de grootste betekenis is, waar dit
Met de verklaring inzake Ginzburg bracht het State
Department een vorige week door minister Vance
aangekondigde politiek in praktijk, volgens welke
Washington openlijk van geval tot geval in de kwestie
van de mensenrechten en de uitvoering van het
akkoord van Helsinki stelling zal nemen.
De katholieke kerk, zegt Nolan, zal partij
kiezen voor de zaak van de Afrikanen in
Zuid-Afrika, maar geweld en oorlog blij
ven afwijzen. Als de kerk zich achter de
blanken schaart, zal ze geen toekomst
hebben in zuidelijk Afrika.
Het Zuidafrikaanse leger bestrijdt daar
de Namibische onafhankelijkheidsbewe
ging SWAPO, die vanuit Angola acties
onderneemt in Namibië. De jongemannen
Zondag zijn op een missiepost noord
oostelijk van Salisbury twee Britse en een
Ierse jezuïet, en drie Westduitse en een
Britse religieusen door zwarte terroristen
vermoord. Waarom zij de missiepost heb-
ook moge gebeuren”, aldus het ministerie van Bui
tenlandse Zaken.
ben overvallen is niet duidelijk. De neder
zetting omvatte een kerkje, lagere en mid
delbare scholen, een sociaal centrum, een
ziekenhuis en een boerderij.
vragen de bisschoppen om „steun en
bemoediging”.
n.
1-
ir
11
n
KOPENHAGEN. In Denemarken
worden volgende week dinsdag parle
mentsverkiezingen gehouden, de derde in
vier jaar. Er doen in totaal twaalf partij
en mee, die zullen dingen naar de 179
zetels in het parlement. Van de deelne
mende partijen zijn de belangrijkste de
Sociaal-Democratische Partij van pre
mier Anker Jörgensen, de Volkspartij
van ex-premier Poul Hartling en de Voor-
uitgangspartij van de omstreden belas-
tingexpert Mogens Glistrup.
De overwinning van Hoessein kwam het
te staan op een volledig isolement binnen
de Arabische wereld. In 1972 probeerde
hij daarom een verzoening met de Pales
tijnen tot stand te brengen door zijn voor
stel tot een Jordaans-Palestijnse federa
tie. Het plan voor een verenigd Arabisch
koninkrijk werd negatief ontvangen.
Uiteindelijk week hij in 1974 voor de druk
van de Arabische landen. Op de topconfe
rentie van Rabat erkende ook hij de PLO
als de officiële vertegenwoordiger van het
Palestijnse volk.
De aanbeveling van pater Nolan lijkt
verder strekkend dan die motie uit 1974.
Het Poolse „comité ter verdediging van de arbei
ders” acht de aninestiemaatregelen onvoldoende die
de autoriteiten in Warschau hebben genomen met
betrekking tot de arbeiders die in de steden Ursus en
Radom zijn veroordeeld na de voedselrellen op 25
juni 1976.
ie-
ie-
le-
is-
li-
he
n-
at
h-
ten
ale
ire
lad
an-
ral
ad-
i is
tio-
or
7”,
rs-
ol-
>r
de
an
125
)rk
ge-
;ht.
de
aar
het
ire
eit
ke
en
'er
ie-
le-
let
uli
*n-
en
ië-
gisteren dat er voor deze stap „absoluut geen reden’'
was.
/an
ten
sch
oet
de
lalf
oor
de
zan
eft
aot
or-
er-
dit
;en
Ier
raf
an
?af
e-
jn
[n
as
?n
ar
tr
ie
LS-
m
m
il,
•f-
e-
al
id
in
JS
f-
•n
ie
a.
n
In een gisteren aan de pers verstrekt communiqué
zegt het comité dat de amnestie algemeen moet zijn
en dat alle veroordeelde arbeiders hun voormalige
functie moeten terugkrijgen met alle rechten die zij
voor de gebeurtenissen van 25 juni 1976 hadden.
WASHINGTON (DPA). De Amerikaanse rege
ring heeft gisteren kritiek geleverd op de behande
ling van de vorige week in Moskou gearresteerde
Russische dissident Alexander Ginzburg. In een
verklaring van het State Department werd gezegd:
„Wij beschouwen met zorg de behandeling van
Alexander Ginzburg en wij hebben de Russische
regering van onze opvattingen daarover op de hoog
te gebracht”.
Als de katholieke kerk in open conflict
met de regering belandt zullen ook de
andere kerken in Zuid-Afrika zich
gedwongen zien tot een duidelijke stand
puntbepaling, als ze hun geloofwaardig
heid onder de Afrikaanse bevolking niet
willen verliezen.
De belangstelling van Jordanië voor het
Arabisch-Israelische conflict beperkt zich
tot de westelijke Jordaanoever en Ara
bisch Jeruzalem. Het Jordaanse leger had
alleen de inlijving van dit gebied op het
oog toen het in 1948 deelnam aan de
Arabische expeditie naar Palestina.
Tegen beter weten in raakte Hoessein
betrokken bij de juni-oorlog van 1967 en
verspeelde daarmee de westelijke oever.
Ook al deed Jordanië niet mee aan de
oktoberoorlog van 1973, het was wèl verte
genwoordigd op de eerste zitting van de
Geneefse conferentie in december 1973,
omdat het rechten kon laten gelden op een
deel van de door Israel bezette gebieden.
Naar de woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken, Frederich
Brown, verder verklaarde, is Ginzburg een „promi
nent voorvechter van de mensenrechten”. De Ameri
kaanse regering had tot de openlijke verklaring
VATICAANSTAD (Reuter/AFP/UPI) Paus Paulus heeft gisteren de moord op
zeven rooms-katholieke missionarissen in Rhodesië een „afschuwelijke daad van
geweld” genoemd. In een condoleance-telegram aan de aartsbisschop van Salisbury,
mgr. Patrick Chakaipa, sprak de paus de hoop uit dat in het gebied waar „deze
gruwelijke daad” is gepleegd een „stabiele vrede in rechtvaardigheid” mag heersen.
Het ziet er naar uit dat geen van de
partijen een meerderheid zal behalen bij
de verkiezingen en uiteindelijk zal het wel
uitdraaien op een coalitie. Denkbare
mogelijkheden zijn een coalitie van
sociaal-democraten met de Volkspartij of
een van de zes kleine partijen. De huidige
premier Jörgensen heeft al duidelijk
gemaakt dat hij na de verkiezingen niet
van plan is in de oppositiebanken plaats te
nemen. Hij heeft zich al opgeworpen als
kabinetsformateur.
Verwacht wordt dat de bisschoppen
conferentie Nolans aanbeveling zal over
nemen. Aartsbisschop Denis Hurley van
Durban heeft al verklaard dat christenen
niet zouden moeten vechten aan de gren
zen, omdat er een onrechtvaardige oorlog
wordt gevoerd^ Nolans aanbeveling ging
vergezeld van een document van een
groep jonge katholieken die meedelen dat
zij dienst zullen weigeren, zowel gevechts-
taken als andere taken in het leger, omdat
zij de oorlog die Zuid-Afrika in het noord
en van Namibië voert, onrechtvaardig
vinden.
Jordanië voelde precies op tijd aan, dat
Syrië de Palestijnen mee wilde trekken in
een politieke vredesregeling voor het
Midden-Oosten. De gebeurtenissen in
Libanon vormden daartoe een uitsteken
de gelegenheid, maar een Syrisch ingrij
pen daar kon Damascus op het Arabische
en internationale vlak in een isolement
brengen. Het aanbod van Jordanië tot
politieke, economische en militaire
samenwerking gaf Syrië voldoende rug
gesteun en verstevigde de positie van Jor
danië.
De bisschoppenconferentie bespreekt
ook de schoolintegratie. Aanvankelijk
reageerde de regering-Vorster op de
opheffing van apartheid op katholieke
scholen met het dreigement de scholen te
zullen sluiten en de ouders van de leerlin
gen straf rechtelijk te vervolgen. Later
verklaarde de regering zich bereid de
kwestie van gemengde scholen met de
kerk te bespreken. De bisschoppen
bespreken de implicaties van de integratie
op de scholen en zullen zich mogelijk ook
uitspreken voor opheffing van de rassen
scheiding in andere katholieke instellin
gen, als ziekenhuizen, weeshuizen en
bejaardenhuizen. Van de ongeveer 1,6
miljoen katholieken in Zuid-Afrika is 70
percent Afrikaan.
U hebt ongetwijfeld gelezen dat de kof
fieprijs morgen weer omhoog gaat. Dat
gaat via de spiraal- of wenteltrapbewe-
ging, iets langzamer dus dan volgens de
vuurpijlbeweging, maar toch onstuitbaar.
In Amerika hebben de huisvrouwen al
een boycotactie gehouden: elke dag
omstreeks 11 uur hielden alle Amerikaan
se huisvrouwen een sit-downstaking, dat
wil zeggen dat ze neerzegen in hun gemak
kelijke stoel en drie minuten, met opeen-
geperste lippen, absolute stilte betracht
ten. Waar je anders, als je je oor goed te
luisteren legde, het tientallen-
miljoenenvoudige geslurp hoorde van het
koffiedrinken, heerste nu een angstaanja
gende stilte. Omdat de koffie onbetaal
baar werd.
Ik zei het al, het is maar waarmee je het
vergelijkt. Frisdranken drink je niet uit
een kopje maar uit een glas. Je haalt vier
normale glazen uit een grote fles, dat wil
zeggen dat Coca Cola dan 33 cent per glas
kost, 7-Up een halve cent meer, Sisi 27
cent, Spawater 25 cent en Cassis bijna 40
cent. Ook zo’n lekker glas koude melk,
klok-klok achter elkaar opgedronken,
kost nog altijd 28 cent. De vraag die ons
dus rest is daarom niet zozeer, waarom is
de koffie zo duur?, maar moet als volgt
luiden: waarom is de koffie als arbeidsin
tensief produkt altijd zo goedkoop
geweest, en waarom zijn de frisdranken,
die opgefokte watertjes, zo duur? Het ant
woord zal wel hierin schuilen, dat de kof
fieplantages in de Derde Wereld liggen en
de Coca Cola-bronnen in Amerika zijn
aangeboord.
ook omdat ze geen deel willen hebben aan
een oorlog die ze als onrechtvaardig
beschouwen, aldus het rapport van pater
Nolan, een van de meest vooraanstaande
katholieke theologen in Zuid-Afrika.
cS
5 0)
03
p
■s£
c
ÏS
lïS
Als uw antwoord luidde: de Coffea Ara
bica oftewel Arabische koffiestruik (of
koffieboom), bent u geslaagd voor de vol
gende ronde en mag u verder lezen. Ik
haal deze kennis uit het eerste deel van
„Dit is je wereld”, een thematisch
gerangschikte verkenningstocht door
gebieden van kennis en onwetendheid,
uitgegeven door Het Spectrum. Ik leer er
ook nog uit dat koffie op de wereldmarkt
een grotere plaats inneemt dan thee en
cacao samen en dat de reeds genoemde
koffiestruik na vier jaar volgroeid is en
nog een dertigtal jaren vruchten blijft
dragen, hoewel de struiken na vijftien
jaar meestal worden vervangen omdat de
kwaliteit dan afneemt. Een struik of boom
levert per jaar ongeveer 700 gram bonen,
die, nadat ze met de hand geplukt zijn,
natuurlijk eerst nog even gebrand moeten
worden voordat wij er niet meer buiten
kunnen. Dat betekent dat ik persoonlijk
(ik heb het nauwkeurig üitgerekend) elke
maand de jaaropbrengst van een hele
koffiestruik opdrink. Je schijnt er groene
haren van te krijgen
Het zwarte dagblad The World, heeft
het standpunt van de katholieke kerk ver
welkomd als een „frisse wind”: „Het
optreden van de katholieken is niet
bepaald het laatste antwoord op het
kwaad van de apartheid. Maar het zou een
begin kunnen zijn. Het is een dappere en
bovenal een rechtvaardige actie".
De kleine kompacte lichtgewicht machine van Singer
met de slimme „één-hands-greep"Hij kan zig-zaggen
en blindzomen Maakt moeiteloos knoopsgaten
en zet razend snel knopen aan. En dat is heel wat voor
zo’n kompacte lichtgewicht. Winkelwaarde f649,-
En ats u niet wint, heeft u nog geen pech, want er is al
een automatische Singer zig-zag voorf 399,-
praten over dienstweigering
„Wij erkennen dat de gewetensbe
zwaarde zal moeten lijden onder de gevol
gen van zijn eigen besluit, en de straffen
die de staat oplegt zal moeten aanvaar
den, maar we staan achter zijn recht om
dat te doen en dringen er bij de staat op
aan voorzieningen te treffen voor alterna
tieve vormen van dienstplicht, zoals in de
meeste andere landen ook het geval is,”
aldus Nolans rapport.
Een predikant en missiewerker raken hevig geëmotioneerd na de aanblik van de
stoffelijke overschotten van de zeven blanke zendelingen die zondag door opstandelin
gen op de missiepost Moesami in Rhodesië werden gedood.
