Tegenstellingen in
Stedelijk Museum
VERGELIJK ONZE 'HOGE'RENTETARIEVEN
a
a
3
wa/t naderland
Groepsexpositie in Vishal met verwijzingen naar natuur
N
Grote schenking museum in Aken
K
Voordrachten
voor Oscars
bij alle spaarvormen als extra voordeel ’rente over elke dag’
4
•r
Si
SB
HÈ
Microscopisch onderzoek
Jef Diederen
GROEISPAARBEWUZEN
SPAARBILJETTEN
TERMIJNREKENINGEN
SPAARDEPOSITO’S
SELEKT EXTRA REKENING
PERFEKTREKENING
SELEKTREKENING
Gerhard von Graevenitz
Lr
Stijlperioden
Frantisek Lesak
spaarspecialisten sinds 1817
iii
FEBRUARI
19 7 7
ZATERDAG
12
KUNST
9
I
n
I®
feu
Beeld
schrift
HAARLEM. Kort na de
wapenschouw van De Groep is
thans de jaarlijkse presentatie
van Kunst Zij Ons Doel in de
Vishal te zien. Dertien exposan
ten telt deze tentoonstelling van
KZOD wat alleen in numerieke
zin veel betekent. Want zoals er
bij De Groep sprake is van een
grote verscheidenheid in stijl, zo
zoekt Haarlems oudste en meest
eerbiedwaardige genootschap
van beroepskunstenaars het in
min of meer gelijke richting,
namelijk die van het figuratieve.
De verwijzingen naar wat de
natuur te bieden heeft, zijn daar
bij zeer sterk aanwezig.
EIK
L 4
i"
-
Figuratieve traditie bij KZOD
5
„Balmasqué” is de titel die Margot Drukker-Groot aan haar pentekening gaf en die te
zien is op de groepsexpositie van KZOD in de Vishal in Haarlem
(ADVERTENTIE)
10%
8
61%
61%
51%
81
5
8
Twee van de vier wanden met het kinetische object van Von Graevenitz
41%
6
XXL
V q)<s -
voor 5 jaar vast
vrij voor de aankoop van
een eigen huis
voor 3 jaar vast
vrij voor de aankoop van
een eigen huis
voor 4 jaar vast
vrij voor de aankoop van
een eigen huis
voor 2 jaar vast
vrij voor de aankoop van
een eigen huis
(Tot en met 27 februari).
CEES STRAUS
6 maanden opzegging
vrij voor de aankoop van
een eigen huis
door
Hein
Steehouwer
Daarentegen verplicht ze tot het natuur
getrouw weergeven van anatomische en
biologische gegevens die de betrokken
kunstenaar bij het niet goed navolgen
daarvan onmiddellijk door de mand doet
vallen. Realisme eist hier dan ook zijn tol
en ik moet helaas zeggen dat op een, zij
het klein aantal punten best een strengere
selectie had mogen worden toegepast.
Minder met het landschap en stilleven is
dat het geval met het figuur waarvan te
veel zwakke composities worden getoond.
Men zal hier geen abstract werk vinden,
hoogstens wordt hier of daar een enkele
lijn geabstraheerd. Een flink aantal leden
volgt een traditie, die echt Haarlems is,
misschien wat al te behoudend omdat ze
gericht is op het goed-begrijpelijke, maar
zeker niet droog, waar het academisme zo
gemakkelijk voor de hand kan liggen. Die
leden van KZOD werpen zich op het land
schap, het figuur of het stilleven alsof er
nooit sprake is geweest van een nieuwe
zakelijkheid, laat staan een Cobra-stijl of
zelfs een symbolisch getint realisme. De
binding die de meesten met de ons omrin
gende natuur hebben, sluit kennelijk elke
zin voor het experiment uit.
Een naturalistische opvatting is te vin
den in twee florale onderwerpen van Jaap
Ook Miek Otto legt zich toe op het
landschap. Maar dan een landschap dat
de strijd heeft aangebonden met de cul
tuur, waar de atmosferische gesteldheid
vecht met een plomp neergezette haven-
pier, waar bergen en heuvels onvriende
lijk zijn voor enig menselijk leven. Zo
zonder culturele sporen drukt dit werk
grote eenzaamheid uit.
James van Gennip gaat daarentegen
veel verder. Hij tekent beelden die je
verkrijgt als je met behulp van een micro
scoop gaat botaniseren. Hij onderzoekt
bijvoorbeeld stuif meeldraden die zo’n
1200 keer vergroot worden uitgetekend.
Het uitvergrote gegeven wordt nog eens
extra benadrukt, doordat de tekeningen
een ronde uitsnijding meekrijgen. Het
resultaat is verrassend en zou nog iets
sterker kunnen worden uitgewerkt, wan
neer een surreëel element werd inge
voegd.
ontvangt u over de
bedragen die op de
rekening blijven staan
u betaalt 2% van de
bedragen die u opneemt
ontvangt u over de
bedragen die op de
rekening blijven staan:
u betaalt 1% van de
bedragen die u opneemt
Spropkjesfiguren in brons zijn er heel
teer maar toch kernachtig van materiaal-
uitdrukking van Greet Last. Het zijn klei
ne plastieken die nergens opdringerig of
nadrukkelijk zijn, maar toch heel preg
nant aanwezig zijn.
Het portret is onder andere te zien bij
Josef Santen in een vooroorlogse, goed
expressionistische stijl en bij Joke Kok-
kelkoren die met een haast mannelijke
toets werkt en een krachtig ontwikkelde
plasticiteit opbouwt.
Blijven twee exposanten over die min of
meer uit de toon vallen. Max Koning staat
technisch tamelijk zwak. Er zijn anatomi
sche fouten en zijn behandeling van de
waterverf geeft het effect dat olieverf
moet hebben, is dus misplaatst. In zijn
onderwerpen echter probeert hij aanslui
ting te vinden bij de nieuw-figuratieve
stroming en schroomt niet voor licht-
vervreemdende effecten.
f 2 500 - per kalender
maand vrij. Vrij voor de
aankoop van een eigen
huis: aankoop van effekten
via de spaarbank: betaling
van rente en aflossing op
een hypotheek van de
spaarbank, betaling van
belasting
ook met dagafschriften
24 maanden opzegging
vrij voor de aankoop van
een eigen huis
12 maanden opzegging
vrij voor de aankoop van
een eigen huis
Hij behoort tot de generatie van de
Cobra-schilders. Hij is het niet gewor
den en toch zie je gelijkenissen, vooral
in waterverven en gemengde technie-
De schilderkunst valt in specialis
men uiteen. Juist die van de laatste
tientallen jaren, want originaliteit is
troef en traditie heeft (zogenaamd)
afgedaan. En als iedereen zich specia
liseert, krijg je dat veld vol tegenstel
lingen. Gelukkig maar, want voorzit
ter Mao zei het al: „Laat honderd bloe
men bloeien”.
Waarom deze keer die opmerking?
Omdat ik op één middag in het Stede
lijk Museum drie zo geheel verschil
lende exposities zag, althans noteerde,
want het hadden er ook meer kunnen
zijn.
ken op papier. In de olieverven ligt het
iets anders. Een kwart eeuw terug zag
ik nogal eens landschappelijke elemen
ten vrij duidelijk opduiken in abstract-
expressionistisch werk. Dat zit er nu
nog wel in, getuige ook de titels, maar
de abstractie overheerst veel sterker.
aan toonder 5 jaar vast
(rente op rente) per biljet
stortu f681,- naafloop
van de termijn ontvangt u
f 1.000-
HET STEDELIJK MVSEUM in
Amsterdam is een gebied vol tegen
stellingen. Het streven is daar om als
het ware zonder eigen subjectief com
mentaar het nieuwste te brengen,
onder het motto „nieuws is nieuws”.
Daarmee wil ik niet de indruk wekken,
dat er uit het nieuwste geen keuze zou
worden gemaakt. Dat is natuurlijk wél
het geval, want het aanbod van „jongs
te kreten” is overweldigend. De aller
jongste zul je er dus niet aantreffen.
Die zijn te vinden in het internationa
le galeriewezen, dat als het ware vrij
willig fungeert als een soort proeftuin
voor de moderne musea.
Een der zalen van het Stedelijk is
ingeruimd voor een volstrekte tegen
stelling t.a.v Diederen. Aan de wanden
bevindt zich een kinetisch object van
aan toonder 2 jaar vast
(rente op rente) per biljet
stort u f 878.- na afloop
van de termijn ontvangt u
f1.000-
LOS ANGELES (Rtr). Peter Finch is
donderdag postuum voorgedragen voor
de Oscar voor de beste filmacteur voor
zijn rol van een krankzinnige televisie-
omroeper in „Network”. Finch overleed
een maand geleden aan een hartaanval.
„Network” en de sentimentele boksfilm
Rocky” kregen de meeste aanbevelingen
voor de Oscar van de beste film. Behalve
Finch zijn ook Robert de Niro (Taxi Dri
ver), Giancarlo Giannini (Seven Beauties),
William Holden (Network) en Sylvester
Stallone (Rocky) voorgedragen voor de
onderscheiding voor de beste acteur.
Voor de Oscar voor de beste actrice
werden aanbevolen Marie-CHristine Bar
rault, nicht van de bekende Franse acteur
Jean Louis Barrault, (Cousin, Cousine),
Faye Dunaway (Network), Talia Shire
(Rocky), Sissy Specek (Carrie) en Liv Ull-
mann (Face to Face).
De Oscars zullen op 28 maart worden
uitgereikt.
te Kiefte die in zijn overige bladen heel
wisselvallig is. Hij heeft in die aquarellen
gekeken naar wat de 18e-eeuwse meesters
schilderden op het gebied van plant en
bloem. Omdat deze bladen niet meer pre
tentie meekrijgen dan wat ze aan hun titel
is toe te schrijven, is het heel voldoening-
gevend werk.
Deze bladen contrasteren scherp met de
tekeningen in Siberisch krijt van Kees
Lans, bij wie de stad nog contact heeft
met de natuur. Lans zoekt bij voorkeur de
stedelijke periferie op, waar moderne via
ducten hun aanval richten op de natuur of
verstilde boerderijtjes door diezelfde
natuur al zijn ingekapseld.
kon men het stuk van een Nederlandse
kunsthandel terugkopen voor 50.000
De schenking bevat voorts schilderijen
van Nederlandse meesters uit de 17de
eeuw, onder wie Jan Vermeer, voorwer
pen van goudsmeedkunst van de late mid
deleeuwen tot de baroktijd en ivoren
kunstvoorwerpen, waaronder een Frans
altaar uit de 14de eeuw. Uit dat zelfde land
komt een reeks emaille sieraden uit de
middeleeuwen
Het echtpaar Ludwig heeft toegezegd
dat het later ook een ander deel van zijn
kunstverzameling, bestaande uit werken
van hedendaagse kunst, aan de stad Aken
zal schenken. Dit deel van de collectie is al
te zien in de „Neue Galerie”.
Het Sürmondtmuseum kwam destijds
tot stand dank zij een schenking van de in
Aken woonachtige Nederlandse fabrikant
Barthold Sürmondt. Diens schenking
omvatte 150 schilderijen van o.a. vroege
Vlaamse en Noordnederlandse meesters.
Jef Diederen houdt van een levendi
ge verfstructuur, van heldere kleuren,
ook van het plaatsen van onregelmati
ge vormen tegenover meer regelmati
ge. De tegenstellingen raken echter
steeds verzoend door een (bijna
onmerkbare) hang naar evenwicht en
een overwegend esthetische inslag. In
het grafische werk bespeur je dat niet,
maar de schilderijen blijven een lust
voor het decoratief ingestelde oog.
Veel surreëler is Margot Dukker-Groot
die er op deze expositie echt uitschiet. Ook
hier elementen van de natuur, maar
steeds in een context die verwijst naar
stijlperioden van de middeleeuwen tot nu.
Haar fantasie is schier onbeperkt, in een
erg literaire stijl zoekt ze naar de krochten
en uithoeken van het bestaan.
Gerhard von Graevenitz. Hij is een van
de meest bekende kunstenaars op het
gebied van „bewegende objecten”,
zoals ik die stijl nu maar kortheidshal
ve zal noemen. Von Graevenitz, die
sinds 1970 in ons land woont heeft een
lange ontwikkelingsweg doorlopen,
gelardeerd met een enorm aantal ten
toonstellingen en andere manifesta
ties.
Nu, in het Stedelijk Museum heeft
hij vier wanden gekregen. Daartegen
heeft hij witte balken bevestigd in twee
tegenover elkaar staande groepen, een
lange en een korte (witte) wand vul
lend. De afstanden wijzigen zich tel
kens, omdat de balken motorisch wor
den bewogen en trage bewegingen
maken. De gehele zaal is daardoor tot
een „stil leven” gekomen, dat zeer boei-
end is en de aandacht geheel opeist als l
je het bewegingspel volgt. In een cata
logus van Frank Gribling is een
omstandige uitleg te vinden van de
uitgangspunten van Von Graevenitz, te
veel omvattend om hier in een paar
regels weer te geven.
Weer geheel anders is het werk van
Frantisek Lesak, geboren in 1943 in
Praag, maar sedert 1965 wonend in
Wenen. Evenals van Von Graevenitz is
zijn werk meermalen in ons land te
zien geweest.
Je staat voor zeer grote bladen, som
mige geheel vol getekend met de
indruk dat het vol „gekriebeld” is.
Andere bladen maken een rustiger
indruk. Na langere beschouwing
dringt het door, dat de opzet zeer
mathematisch is, dat je de tekeningen
kunt lezen. In een heel dunne lijn
tekent hij eenvoudige gebruiksvoor
werpen, zoals bijvoorbeeld tafelgerei.
Maar die tekening wordt op het blad
steeds herhaald, telkens vanuit een iets
ander gezichtspunt. Je ziet dus in feite
een zeer groot aantal tekeningen over
en door elkaar heen, maar alle gebon
den aan perspectivische en composito
rische wetten, dus zeer overwogen, al
lijkt het oppervlakkig het tegendeel
daarvan. Het is boeiend voor wie
bereid is een tekening te willen lézen,
een beeldpuzzel oplossen. Voor mij is
het zoiets als experimenteel monniken
werk, dat geen uitzicht meer biedt als
zo’n tekening een onontwarbaar
patroon is geworden, wat nogal eens
het geval is.
De collectie die o.a. middeleeuwse beel
den, schilderijen, gebrandschilderd glas
en gouden en ivoren voorwerpen omvat,
was al in bruikleen aan het museum afge
staan. Directeur dr. Günter Grimme ver
klaarde dat de mooiste stukken uit de
verzameling vier zuilenfiguren uit Noord-
Frankrijk van omstreeks 1150 zijn en twee
van de fraaiste piëta’s uit de Duitse mid
deleeuwen. Een van deze laatste twee,
afkomstig uit het gebied van het Boden
meer en stammend uit de 14de eeuw, was
eens door het museum zelf geveild voor
1.200 mark, omdat men de waarde er van
niet onderkende Enkele jaren geleden
Een vertrouwde figuur is natuurlijk
Jef Diederen, die tot en met 27 februari
enkele zalen toebedeeld kreeg voor zijn
abstract-expressionistische werk. Nog
altijd heerlijk in de kleur, wellicht een
voortzetting van de Limburgse traditie
(Robert Graafland, Charles Eyck)
waarmee hij in zijn jeugd kennis heeft
gemaakt. Hij bezocht de Maastrichtse
Kunstnijverheidsschool aleer hij naar
de Amsterdamse Rijksacademie ging
en zich vanaf 1947 als 27-jarige liet
opslokken door het Amsterdamse
kunstleven.
Aquarellen van bloem stillevens en
landschappen worden door Janny Tolle
naar in een heel beheerste techniek
gemaakt, waarbij vooral het feestelijke
karakter dat het gebruik van waterverf
soms kan hebben, ter dege wordt uitge
buit. Het zijn bladen die helder en
transparant overkomen, dat zijn precies
die eigenschappen, die de aquarelleer-
kunst zo uniek maakt. Het is een techniek
die ook door Boudewijn Nel goed wordt
begrepen. Zijn Italiaanse landschappen
hebben een scheutje dramatiek meege
kregen. In de bladen met houtskool is dat
nog veel sterker, maar de aquarellen
bezitten toch nog net die luciditeit die zo
kenmerkend is voor het licht en de atmos
feer in de Zuideuropese landen. De Hol
landse landschappen met flarden mist
zijn pessimistisch en introvert opgezet en
veel minder charmant, maar ze sluiten
toch goed aan bij het hier heersende kli
maat.
rente in vijf jaar oplopend
tot 10% (gemiddeld 7%
per jaar) zónder opzeg
termijn blijft uw geld ieder
moment beschikbaar
/paofbonk
„Souillac” van Jef Diederen, een der
op landschappelijke elementen semi-
abstracte olieverven, die qua verfop-
brengst en kleurgebruik een lust voor
het oog is.
Dierfiguren zijn vertegenwoordigd
door Trude Fröhlich die met wisselend
succes fantasiebeesten maakt. Soms met
een niet al te mooi glazuur, dan met een
glimmend uiterlijk dat geheel op zijn
plaats is. Karakteristieke poses van poe
zen toont Guus Offerhaus-Lange. Haar
typeringen zijn vaak raak, maar ze
gebruikt helaas de foei-lelijke, poepbrui-
ne chamotte. Dat Guus Offerhaus over
een zeer behoorlijke techniek beschikt,
bewijst ze ook in brons met een prachtige
reiger.
AKEN (DPA). Het Siinnondtmu-
seum in Aken heeft ter gelegenheid van
zijn honderdjarig bestaan een verzame
ling van 148 kunstvoorwerpen van grote
waarde ten geschenke gekregen van het
in Aken wonende echtpaar Peter en Irene
Ludwig.
1
’’W
S" 1
-
