fc
Muziek bij De Plata
geen doel maar middel
Tekening Rubens
voor ƒ92.000
HET TURBULENTE LEVEN VAN EEN BEURTELINGS
POPULAIRE EN VERGUISDE PRESENTATRICE
liK
Fonseca
u proeft de
Portugese zon
f
I
I
I
i
ST8
99
99
X
lu
W
w
FOLKLORE-FESTIJN IN HUISELIJKE SFEER
Tv-topper
Privé
Ml
Onhoudbaar
Aversie
te
13
DINSDAG
2 2
MAART
19 7 7
KUNST
Door Klaas-Pieter Rieksen
r'
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
HILVERSUM. Het kon
natuurlijk niet uitblijven dat in
de reeks van boeken die ter gele
genheid van het 25-jarig jubileum
van de televisie in Nederland zijn
uitgegeven ook de mannen en
vrouwen van het eerste uur een
boekje zouden opendoen over
hun werk. Gisteren verscheen het
boek „Mies, 25‘A jaar tv” geschre
ven door Mies Bouwman en de
journalist Joris van den Bergh.
Dat halve jaar is er bij de 25 aan
toegevoegd om zo actueel moge
lijk te zijn en dat blijkt ook uit de
laatste bladzijden waarin duide
lijk wordt dat AVRO’s „Eén van
de 8” dit jaar met Mies als presen
tatrice zeker stopt, getuige de
woorden: „Als dit seizoen voorbij
is zit mijn contract erop. Ik stop
dan met het grote amusement,
dat is het enige wat ik zeker weet.
Wat ik daarna ga doen staat op
dit moment nog niet. vast. Er zijn
wel plannen, ik zou niet zonder
kunnen, dus laat niemand jui
chen. Mies gooit het bijltje er nog
niet bij neer”.
(f'Rosé van naam
(ADVERTENTIE)
Concertgebouw Haarlem - vrijdag 25 maart 1977 - 20.15 uur
derde concert serie C
25'A jaar TV
entrée 7,50 (a.i.) cjp geldig
Mies Bouwman en Siebe van der Zee tijdens de „onthulling” van het boek van Mies.
Fijnschilders uit Antwerpen
(ADVERTENTIE)
De jeugd van Mies was onbezorgd. Ze
kwam uit een katholiek nest en zegt over
die tijd: „We zeiden U, wij hadden ontzag,
wij discussieerden pas als de doodsnood
nabij was, wij onderwierpen ons aan „juf
fie”. Als het onweerde baden we een
rozenhoedje, na het mandement was de
VARA taboe. Mijn vader sneed het vlees,
op vrijdag was er vis en op zondag deed je
je goeie goed aan”.
Mies Bouwman heeft maandag het
eerste exemplaar van het boek „25,5
jaar televisie” aan minister Van Doorn
aangeboden. De minister was hiervoor
even naar Laren gekomen maar moest
direct terug naar Den Haag voor kabi-
netsoverleg. „Ik had graag een indru
kwekkend verhaal gehouden, maar
„Ome Joop” wacht op ons”, aldus de
minister in zijn korte toespraak.
hand ligt duidelijk te maken: Pol Ver-
swijver doet met een stilleven met fles
jes, gevouwen papieren, een houten
tafel, sterk denken aan de Nederlander
Dik Ket met hetzelfde type onderwer
pen, ook pregnant geschilderd, gedetail
leerd naturalistisch.
Willem Dolphyn lijkt er in de uitvoe
ring veel op, ook uitmuntend, maar met
hier en daar wat absurde humor.
Ferre van Gysel zoekt het niet in de
glans van schone voorwerpen, maar
geeft die glans fijnzinnig mee aan heel
eenvoudige zaken, maar is ook poëtisch
surreëel in bloemen met een fee.
Werner van Hoylandt, en Maarten
Boffé zoeken het vaak in de sfeer van
Ze werd wel de zondebok en kon niet meer
veilig over straat.
Het is een boek waard om te lezen, zeker
voor de liefhebbers van Mies Bouwman.
En dat zijn er waarschijnlijk nog een
heleboel, want wie herinnert zich „Zo is
het...” nog?
vorige-eeuwse stillevenschilders, ook al
zijn de gekozen onderwerpen soms van
deze tijd, met bij Boffé bijvoorbeeld een
bromfietsmotor of speelgoedautootje.
Peter van Tongerloo wekt soms een sur-
reëele sfeer door - ook weer zeer gede
tailleerd in de stofuitdrukking - ongelijk
soortige zaken binnen een stilleven
samen te brengen.
kaartverkoop en plaatsbespreken aan de kassa van het Concertgebouw.
Lange Begijnestraat 13, van 10-15 uur; telefonisch 320994 van 12-15 uur
Onder de spoelhoudertjes, waarvan de
goedkoopste altijd nog 220 opbracht
was een exemplaar uit het eind van de 18e
eeuw met een lengte van 6 centimeter met
1500 de duurste. Een parelmoeren naai-
garnituur in een doosje van hetzelfde
materiaal ging voor 1300 weg.
Evenals een paar maanden geleden
heeft werk van de in de zeventiende eeuw
levende zilversmid Adam van Vianen ook
nu weer bij Christie’s veel geld opge
bracht. Toen kocht het Rijksmuseum een
klein vaasje voor 780.000. Zo hoog kwa
men de maandagavond geveilde voorwer
pen niet.
Een ovale tazza, een schaaltje waarin de
figuur van de jonge Bacchus is gedreven,
bracht 120.000. Een zeldzaam zoutvat in
de vorm van een lopende flora kreeg voor
80.000 een nieuwe eigenaar. Beide stuk
ken werden door Nederlandse particulie
ren gekocht.
Dit werk van Van Vianen was duidelijk
het klapstuk van de veiling. Dat bleek ook
al uit de prijzen, die voor de overige
stukken werden betaald. Want na het
werk van Van Vianen was een zeldzame
gegraveerde zilveren drinkbeker met
18.000 een topper.
Ook privé vertelt Mies wat er zo in de
loop van de jaren gebeurde. Maar niet tè
veel omdat privé ook privé moet blijven.
Toch wordt duidelijk waarom ze bij de
KRO weg ging. Ze ontmoette Leen Timp,
regisseur van beroep en getrouwd boven
dien. Het klikte meteen tussen die twee en
met de destijds gehanteerde katholieke
normen was omgang tussen hen taboe.
Dat leverde zowel een breuk met thuis, als
met de KRO op.
En dan komen de jaren zestig. Het idee
voor de actie „Open het Dorp” wordt
geboren. Mies wordt presentatrice. Ger
Lugtenburg stelt voor om er een 24-uurs
actie van te maken. Mies vindt het goed en
zegt: „Als ik me ergens voor gewonnen
geef doe ik dat totaal, ik zie geen proble
men, dat is in mijn vak altijd zo geweest
en in mijn huwelijk ja, ik ben zo”.
De actie wordt een overweldigend suc
ces en het streefbedrag (2 a 3 miljoen
gulden) wordt zeer ruim overschreden. De
totale opbrengst ligt boven de 23 miljoen
gulden. Het is de nacht van 26 op 27
Centrum van die nieuwe bloei is Ant
werpen en bovendien is het daar een
bepaalde „school”, een groep schilders
die allemaal leerlingen zijn van Victor
Dolphyn, tot voor kort leraar aan de
Antwerpse Academie voor schone kun
sten. Gestimuleerd door de beweging
van de nieuwe figuratie besloten deze
kunstenaars, aangevoerd door een zoon
van Victor, Willem Dolphyn, samen te
gaan exposeren.
Ze deden dat met groot succes, eerst in
Antwerpen, later verder van huis. Som
migen wonnen prijzen, anderen werden
op hun beurt leraren aan Belgische aca
demies. Zo ongeveer dezelfde ontwikke
ling dus als de laatste jaren in ons land.
Maar toch is er een verschil. De meeste
Nederlandse fijnschilders zijn surrea
list, meta-realist of werken met absurde
trekjes. Dat doen deze Antwerpse fijn
schilders wat minder. De meesten wer
ken eerder in de lijn van de vroegere
trompe-l’oeil-schilders. U weet wel, met
een vlieg op een bloem, die je er af zou
willen blazen, maar óók die is geschil
derd.
Kunsthandel Fijnaut, Prinsengracht
88 in Amsterdam is een spiksplinter
nieuwe galerie in een gerestaureerd
pand. En hier maken die Belgische schil
ders hun uitstekende debuut.
Om het met een voorbeeld, die voor de
Een tijd van free-lancen brak aan voor
dat ze overstapte naar de AVRO.
Ondanks alles een druk leven. Leen en
FTJNSCHILDEREN van stillevens in
beschouwelijke trant is een Europees
verschijnsel in de beeldende kunst, met
name een vroeg Nederlands. Maar dan
vergeten we, dat de zogeheten Vlaamse
primitieven als fragmenten van hun gro
te stukken met religieuze figuratie stil
levens hebben laten zien die op het
hoogste peil van de fijnschilderkunst
staan. En bovendien is die kunst daar
evenmin vergeten geraakt als in ons
land, ook al werd ze lange tijd naar het
tweede plan gedrongen. Evenals in ons
land een heropbloei van het fijnschilde-
ren te constateren valt, is dat in België
zo.
Na de rel met „Zó is het..” kwam Mies
met „Mies en scène een actueel praat
programma met tal van beroemdheden:
dr. W. Drees, monseigneur Bekkers, Wim
Sonneveld, Simon Carmiggelt, Hans van
Mierlo, mr. J.M.L.TH. Cals, Johan Cruijff,
Joop den Uyl en André Kloos, allemaal
gasten in de stoel bij Mies. „Het was het
fijnste programma dat ik ooit gedaan
heb”, zegt Mies in het boek. „Ik liep op
mijn tenen en haalde het”.
Mies trouwden, op verzoek van vader
Bouwman, in Engeland. Mies schnabbel
de links en rechts in het land, op mode
shows, in clubgebouwen, parochiehuizen
en schouwburgen. Vaak presenteerde ze
in het land een kwis. Mies: „Overigens
heeft er de laatste 25 jaar geen merkbare
evolutie onder de Nederlandse kwiskandi-
daten plaatsgevonden. In een test, die we
iedereen die zo graag wil meedoen nu al
jaren voorleggen, komt Anton Heyboer er
steeds als voetballer uit, is de Nipkow-
schijf een onderdeel van een mixer en een
travestiet een eierpannekoek. Maar we
gaan door”.
Cees le Mair is als leerling van Dol
phyn de enige Nederlander, een Eindho
venaar. Ook bij hem weer fijngeschil
derde stillevens, maar eveneens een
vrouwenportret in wat grovere toets,
meer „schilderachtig” dus, maar door de
uitdrukking - en het model - ook een
herinnering operoepende aan dergelijk
werk uit de vorige eeuw.
Een boek over Mies zat al enige jaren in
de pen. Al in 1968 zei ze „ja” tegen een
uitgever. Maar zelf een boek schrijven
bleek niets, Joris van den Bergh werd
ingehuurd, maar het bleef bij een poging.
Een bevriend schrijver werd gevraagd,
maar die hief na enige tijd de armen op en
riep: „Ik kan niet meer” en Mies zei: „Het
hoeft ook niet”. Joris van den Bergh werd
opnieuw benaderd en wonder boven won
der, het boek kwam er. Een boek over
Mies Bouwman, één van Nederlands
bekendste tv-persoonlijkheden, die onge
kend populair was na de 24 uurs tv-
marathon „Open het Dorp” en met de
dood werd bedreigd, een jaar later, na
haar optreden in het programma „Zo is
het toevallig ook nog eens een keer’ met
als onderwerp Beeldreligie. Het Neder
landse kijkvolkje liet Mies vallen als een
baksteen.
november 1962, Mies is waanzinnig popu
lair.
Een jaar later bleek de gevoeligheid van
de Nederlander. Leen Timp was met het
idee voor het programma „Zo is het toe
vallig ook nog eens een keer” gekomen. In
eerste instantie zou de AVRO het op het
scherm brengen, het werd de VARA.
Medewerkers waren ondermeer Rinus
Ferdinandusse, Jan Blokker,Mies Bouw
man en Dimitri Frenkel Frank. Leen
regisseerde het programma. De derde
aflevering van dit actueel-satirisch pro-
gamma werd Mies noodlottig. Peter Lohr
sprak een tekst uit over het aanbidden
van de televisie en eindigde met: „Geef
ons heden ons dagelijks programma, wees
met ons, o Beeld, want wij weten niet wat
wij zonder u zouden moeten doen”. Mies
had niets met deze scène te maken, maar
gerecht en iedere gelegenheid.
Voor even
te koop bij 600 "DELCAVE"
slijters en
wijnhandelaren,
herkenbaar
aan het vignet
op de deur
Mies zegt erover in haar boek: „De situ
atie werd goed onhoudbaar Ik weet nog
dat Bert Sprenkelmg, fotograaf van Het
Parool opbelde met de vraag: „Zijn ze er
al?”. Zijn krant was getipt dat er een
vrachtwagen vol bouwvakkers op weg
was naar Blaricum om ons rieten dak in
brand te steken. Toen ik zei dat er nog
niets brandde, zei hij: „Dan kom ik
meteen, ben ik misschien nog op tijd”. En
dan de telefoontjes: de scheldpartijen, de
viezerikken, de moordzuchtigen”. Mies
stopte, maar het koste haai moeite „Het
kon niet anders, ik kon niet meer”.
De expositie wordt gecompleteerd
door plastieken in verschillende materi
alen van Paul Goris, kleine figuurtjes
met de mens als onderwerp. Hij is daar
in figuratief, maar wel met expressieve
bedoelingen. Een gezicht kan geheel in
verband zitten of bijvoorbeeld zijn gere
duceerd tot een eivorm. Hij weet daar
door boeiende effecten op te roepen.
(Tot en met 16 april, alle dagen behalve
zondags en maandags, van 11-18 uur).
LAREN. De Naaldkunstenares Ceci
le Dreesmann besloot onlangs een deel
van haar verzameling van voorwerpen op
het gebied van naald- en borduurwerk af
te stoten en zich geheel te concentreren op
haar collectie vingerhoeden. Gisteren
werd door Christie’s in het Singermu
seum in Laren een hoeveelheid stukken
uit haar verzameling geveild, die in totaal
bijna 28.000 gulden opbrachten.
Indrukwekkend is „Zwarte Miet”, een
vrouwenportret door Freddy van Cot-
them, dat door de trieste sfeer en de
grote ogen Pyke Koch’s „Bertha van
Antwerpen” in de herinnering roept,
maar dan veel gladder van peinture en
minder ontluisterend van psychologi
sche uitdrukkingskracht. Maar van deze
schilder ook landschappen in een
nevelsfeer en wat minder fijn van toets.
Na vier seizoenen vertrok ook „Mies en
scène”, mede door het feit dat de VARA
niet van een veertiendaagse naar een
wekelijkse aflevering wilde overstappen.
„Eén van de 8”, een idee van Mies, kwam
en werd een tv-topper. Eerst vier seizoe
nen bij de VARA, daarna bij de AVRO,
waar het programma dit seizoen waar
schijnlijk voor het laatste draait. Na 25
jaar tv maakt. Mies nog steeds een van de
betere amusementsprogramma’s. Zelf
zegt ze: „Eigenlijk vind ik het potsierlijk
dat ik na 25 jaar nog altijd aan de top zit.
Ik lijd niet aan een minderwaardigheids
gevoel, ik moet het de man of vrouw nog
zien doen die doet wat ik gedaan heb en
nog doe, maar het gekke is: die zie ik dan
ook niet. En dat is kwalijk”.
programma: Hellendaal - Concerto grosso op 3 no 2 in d kl.t.
Bartók - Pianoconcert no 2 van Hemel - Ballade voor groot Orkest
Debussy - La Mer
podium benadrukt hij de familierelaties,
maar hij weet op zich benijdenswaardig
knap van het Concertgebouw een huis
kamer te maken. Manitas - perfect
gekleed en bepaald niet vrij van zelfinge
nomenheid - loopt meermalen al spelend
weg van de microfoon naar het publiek
schuin achter hem, hier en daar voor
vrouwelijk schoon stilhoudend. Het
publiek geniet met volle teugen, als hij
dan hier, dan daar even speelt, ondertus
sen grapjes makend of steels kusjes pik
kend G.Die wast d’r eigen ook niet meer”
is een reactie die de algemene hilariteit
tekent).
Zo werkt De Plata door tot aan de
finale, nauwelijks serieus proberend iets
echts neer te zetten en zeker niet tot de
bodem van zijn kunnen gaand. Dat hoeft
hij ook niet, want hij heeft alle sympathie
van het publiek, dat hij met name op het
eind op magistrale wijze bedot door drie
toegiften te „pikken”. Van echt musice
ren, laat staan de pracht van zijn oor
spronkelijk folkloristische muziek verdui
delijken, komt niets. Jammer dat De Plata
zijn gaven zo weinig wil benutten.
JOHN OOMKES
Het boek „Mies 25’A jaar tv”, dat als
ondertitel „Omzien in verbazing” mee
kreeg, is rijk geïllustreerd en geeft een
aardig beeld van wat er zich zo allemaal
heeft afgespeeld rond Mies Bouwman en
de tv vanaf het eerste moment. Dat haar
gezin niet breed uitgemeten wordt is te
begrijpen. Leen houdt al helemaal niet
van publiciteit en Mies zegt: „Onze aversie
tegen kinderen (ze heeft er vier) in de
publiciteit heeft een aantal voor de hand
liggende redenen. Ze hebben er niets mee
te maken, ze zijn voor ons alleen uniek,
zoals ieder zinnig mens zijn eigen kinde
ren uniek vindt. Opgroeien zonder beken
de ouders is al moeilijk genoeg, en ze
worden ermee gepest”.
AMSTERDAM (ANP). Een Duitse
handelaar is maandag na een langdurige
strijd tegen andere bieders op de veiling
van Sotheby Mak van Waay in Amster
dam voor de onverwacht hoge prijs van
ƒ92.000 in het bezit gekomen van een
tekening van Rubens. Het betrof een
gedetailleerde studie voor het in het Lou
vre hangende schilderij, waarop het
hoofd van de Perzische koning Cyrus na
een door hem verloren slag tegen de Mas-
sageten aan koningin Thomyris wordt
aangeboden. Kenners van de veilende
firma hadden de opbrengst op hoogstens
65.000 geschat.
Even onverwacht hoog was de
opbrengst van een kleine tekening van
Rembrandt. Terwijl een maximale
opbrengst van 30.000 was verwacht
kwam dit werkje, dat slechts 94 bij 50
millimeter groot is, voor 52.000 in het
bezit van een kunstkenner in het buiten
land. De tekening stelt een acteur voor.
Volgens prof, van Regteren Altena is het
mogelijk een studie van de acteur, die
destijds de rol van Badeloch heeft
gespeeld in Vondels Gijsbrecht van Aem-
stel.
L \OSÉ *11$: J
-«la'.'- 7
Handelaren en verzamelaars uit ons
land boden zo grif tegen elkaar op, dat
diverse stukken voor veel hogere prijzen
dan verwacht was een nieuwe eigenaar
kregen. De hoogste prijs 1600) werd
betaald voor een miniatuur zilveren lin
nen pers, in de tweede helft van de 18e
eeuw vervaardigd door de Amsterdamse
zilversmid Van Geffen. Twee andere
miniaturen, een zilveren kolenstrijkbout
op een treef je en een zilveren spinnenwiel
tje, haalden elk 1200.
AMSTERDAM. Vaag staat nog op
het netvlies hoe de Spaanse .flamencogi
tarist Manitas de Plata zich al weer wat
jaartjes geleden, middels een vurig en
dynamisch optreden op het Grand Gala
du Disque een grote populariteit ver
schafte bij het platenkopend publiek. Een
andere categorie - die van de folklore-fans
en de gitaarpuristen stelde zich in de
regel en niet helemaal ten onrechte heel
wat kritischer op. De Plata’s techniek of
vingervlugheid zijn daarbij minder
onderwerp van discussie dan de wijze
waarop hij de flamenco of de bulerias
presenteert. Gisteravond concerteerde de
inmiddels wat verder vergrijsde gitarist
samen met zijn ensemble in het redelijk
bezette Concertgebouw.
Na het doven van de zaalverlichting
kondigt een onzichtbaar blijvende presen
tator in het Frans telkens aan, wat ons te
wachten staat. De Plata junior - dezelfde
scherpgesneden gelaatstrekken als papa -
geniet de eer dit concert te openen. Hij
kwijt zich weinig overtuigend en zelfbe
wust van zijn taak. Junior mist het vuur
van senior, maar geen nood, want de
Franssprekende opperspreekstalmeester
verstaat zijn vak beter en dus applaudis
seren de mensen alsof de jeugdige De
Plata de sterren van de hemel heeft
gespeeld. Junior ruimt het podium voor
drie andere goedwillende waterdragers.
Het programma kabbelt zo wat voort;
telkens klautert een van een fraaie, zuide
lijke naam voorziene gitarist de lange
podiumtrap op of af: een ongewild
komisch effect.
Na twee bijdragen van de op donderen
de wijze verwelkomde ster van de avond
is het weer de beurt aan een viertal secon
danten, die kiezen voor zowel luchthartig
materiaal als enkele lang niet onaardig
gezongen flamenco-refreinen, waarbij zij
elkaar telkens aanmoedigen. Een benevel
de bezoeker kan het tot vermaak van de
anderen niet nalaten dat „Olé-geroep over
te nemen om zijn instemming te laten
blijken. Enkele minuten later wordt hij
vrij hardhandig uit de zaal verwijderd. Op'
het podium voltrekt zich het gebeuren
ondertussen volgens plan. Vlak voor de
pauze voegt Manitas zich bij zijn man
schappen. Paco, Bambo, Manuel of hoe ze
verder ook heten, mogen ten overstaan
van de maestro hun (twijfelachtige) kwan
titeiten tonen. De Plata kan zich aldus nog
vrij frisjes in de pauze gaan omkleden.
Tijdens de tweede helft versterkt hij de
•indruk dat muziek bij hem geen doel maar
middel is en wel om zichzelf in een famili
air sfeertje te promoten. Niet alleen op het
Vader Bouwman was secretaris bij de
KRO en in die eerste opwindende dagen
van de televisie werden de omroepsters
gerecruteerd uit de familiegelederen.
Mies werd omroepster voor drie tientjes
per keer, bij de KRO. Het tv-werk boeide
haar en al vlug vertaalde ze toneelstuk
ken, schreef ze verbindende teksten, ging
mee op reportage, sprak commentaar bij
films en kreeg een eigen programma.
dirigent: YOAV TALMI
solist JOSEPH KALICHSTEIN - piano
s
I
W -«r-
te Een waar genoegen bij elk
K*
Een stilleven van Ferre van Gysel.
Tussen al die fijnschilders wat uit de
toon vallend is hier landschappelijk
werk van Willy Vandekerckhove, met
een grove toets, die regelrecht afkomstig
is uit het impressionisme, al schildert hij
dunner en heel sober in de kleur.
vijfeneenhalve gulden
Rnn "hpt r.AVE"
I
•«puuMfUtlSMIOf*
DEUPVE
31 DELEAVE BVDelft
tel 015-569324*
4
Mies Bouwman;
