Jenkins deelt standpunt
van Nederlandse
Tonnen (aan) hasj in rook op
geëist
Israel verwerpt
PLO-programma
Zaïre wil meer
JANATA-PARTIJ KRIJGT EINDELIJK KANS
regering
Grote nederlaag
SPD in Hessen
Positie Callaghan
1
I
hulp van VS
niet rooskleurig
„Minimum aan correctheid"
Cl
I
KI
OVER BIJWONEN EEG VAN ECONOMISCHE TOPCONFERENTIE
Aanval Thatcher wellicht toch te vroeg
HET PANNETJE
I
HET SCHAALTJE
KOTELETTEN
Amerikaanse justitie
vervolgt Agee niet
KMI J
LI
IM
MAART
3
DINSDAG 22
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
Verlanglijst.
4
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG. Roy Jenkins,
de Britse voorzitter van de Euro
pese Commissie in Brussel, is
het volledig eens met de Neder
landse regering en de Tweede
Kamer, die vinden dat de Euro
pese Gemeenschap moet wor
den uitgenodigd voor de econo
mische topconferentie die begin
mei in Londen wordt gehouden.
NEW DELHI (Reuter, ANP).
De Janata (Volks)-partij, een bun
deling van niet-communistische
partijen onder leiding van een
man van in de tachtig, leek er
gisteren zeker van te kunnen zijn
India’s nieuwe regering te mogen
vormen, na de verkiezingen die
premier Indira Gandhi van de
Congrespartij haar parlements
zetel kostten.
Decentralisatie
Persoonlijkheden
(Van onze redacteur in Groot-Brittannië, Henk Leffelaar)
LONDEN. De Britse premier Callaghan had gisteren weinig
reden tot optimisme. Het meest recente opinie-onderzoek wees uit dat
de conservatieven bij een algemene verkiezing 50 parlementszetels
rijker zullen worden. En hoewel gebleken is dat zulke getallen de
neiging hebben aanzienlijk te slinken wanneer de kiezers inderdaad
ter stembus trekken, is er geen twijfel aan dat de Labour-regering een
kritieke fase heeft bereikt.
Drie factoren
1
BREZNJEV HAALT
FEL UIT NAAR VS
Politiemannen poken in de Thaise hoofdstad Bangkok met een lange bamboestok in
een brandende stapel hasj. Het gaat om een hoeveelheid van 5!4 ton, die door de
De vier partijen die zich in het Janata-
regering het afgelopen jaar in beslag werd genomen. Een partij van 4% ton wacht nog
op het verzengende vuur.
Allon herhaalde de Israëlische weige
ring om met de PLO rond de tafel te gaan
zitten. Een officiële Israëlische woord
voerder had eerder op een persconferen
tie verklaard dat het nieuwe programma
in slechts één opzicht afwijkt van eerder
aangenomen Palestijnse beleidsmaatre
gelen.
De Cubaanse leider Fidel Castro heeft
gisteren in Dar-Es-Salaam ontkend dat
zijn land een rol speelt bij de gevechten in
Zaïre. Castro noemde de huidige Zaïrese
president Moboetoe een „slappe en wan
hopige” man die de gevechten gebruikt
als „een voorwendsel om militaire bij
stand te verkrijgen van het imperialisme
zodat hij kan voortgaan met het onder
drukken van het Zaïrese volk”, aldus
radio Tanzania.
De Janata-partij baseerde haar cam
pagne voornamelijk op herstel van de
democratie door een einde te maken aan
De Amerikanen hadden als reden voor
de stagnatie van de afgelopen twee jaar
opgegeven de presidentiële verkiezingen.
„Er zijn nu echter twee maanden voorbij
sinds een nieuwe regering aan de macht
kwam, maar er zijn nog weinig tekenen
dat (bij de Amerikanen) de wens bestaat
een einde te maken aan de stagnatie,” zo
zei Breznjev.
Wat betreft de situatie in de wereld
verklaarde Breznjev dat reactionaire
krachten uit de kapitalistische wereld
erop uit zijn de progressieve ontwikkelin
gen in Afrika en Azië op alle mogelijke
manieren tegen te houden. Als voorbeel
den hiervan noemde de partijleider „de
openlijke interventie door NAVO-landen
in de aangelegenheden van Zaire en de
lastercampagne tegen Angola”.
subversieve centra wenden voor steun die
zij in eigen land niet kunnen krijgen.”
Parlement. Vergroting van de bevoegd
heden van het Europese Parlement werd
tot voor kort door de Franse regering
tegengehouden met het argument dat dit
parlement niet rechtstreeks werd geko
zen, dus geen sterke bevoegdheden kon
krijgen. Andersom verzetten de Fransen
zich destijds tegen rechtstreekse verkie
zingen van het Europese Parlement, met
het argument dat het toch vrijwel geen
bevoegdheden had, dus de moeite van
het kiezen niet waard was.
Janata haalt de Mahatma Gandhi aan,
waar deze heeft gewaarschuwd tegen het
klakkeloos overnemen van het Westerse
systeem van industrialisatie zonder het
aan te passen aan de omstandigheden en
vereisten van India. De partij vat haar
economische en sociale standpunt samen
onder de noemer „Gandhiaans Socia
lisme”.
De partij vindt dat de wijze waarop de
Congrespartij een sterilisatieprogramma
invoerde, een schending was van de men
senrechten en in feite voorbijschieten
de aan het doel door afkeer op grote
schaal.
moeilijke situatie. Enerzijds willen zij niet
de blaam op zich laden de huidige wanke
le Labourregering in stand te houden.
Anderzijds wijzen opiniepeilingen uit dat
zij bij algemene verkiezingen een gevoeli
ge nederlaag kunnen lijden die hun posi
tie in het parlement belangrijk zal onder
mijnen, zodat zij bij een overwinning van
conservatieven of socialisten niet op veel
sympathie kunnen rekenen.
trijfël
door Nico Scheepmaker
Breznjev benadrukte dat het in de
Sovjet-Ünie niet verboden is anders te
denken of opbouwende kritiek te uiten.
,Het is iets anders wanneer verscheidene
personen die met onze maatschappij heb
ben gebroken, actief ageren tegen ons
socialistische systeem, wetten schenden
en zich naar buitenlandse imperialistische
Met uitzondering van de socialisten
onder leiding van George Fernandes,
staan de partijen in Janata in theorie ter
rechterzijde van de Congrespartij van
mevrouw Gandhi. Ideologische verschil
len liggen in het huidige India verre van
duidelijk.
ten aanzien van het zeer explosieve
vraagstuk van geboortenbeperking in een
land waarvan de bevolking van ruim 600
miljoen zielen met dertien miljoen men
sen per jaar groeit, wil Janata dat gezins
planning deel is van een algemene bevol
kingspolitiek die ook onderwijs, gezond
heidszorg en stijgende kosten van levens
onderhoud omvat.
JERUZALEM (AFP).De Israëlische
minister van Buitenlandse Zaken Jigal
Allon, heeft gisteren het politieke pro
gramma van de Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie (PLO) verworpen. Allon ver
klaarde voor de Israëlische radio dat de
resoluties zoals die zondag werden aange
nomen door de Palestijnse Nationale
Raad (PNR), het parlement in balling
schap, „de somberste verwachtingen heb
ben overtroffen. Wij verwerpen het pro
gramma in zijn geheel”, aldus de minister.
Premier Callaghan bevindt zich dan
ook in de politiek weinig aantrekkelijke
positie te moeten sjacheren met fracties
om zijn regering op de been te houden. De
liberalen, met dertien zetels in het parle
ment, hebben laten weten dat zij niet
geïnteresseerd zijn in een coalitierege
ring waarin zij één of meer kabinetsposi-
ties willen bekleden.
Hun eisen zijn het stoppen van een
verdere socialisering van de economie,
directe verkiezingen voor het Europese
parlement, een gematigder vorm van
werknemersinspraak bij genationaliseer
de bedrijven, en hervormingen in de
belastingstructuur. Bovendien willen zij
dat alle afspraken met Callaghan open
baar worden gemaakt.
Maar de liberalen bevinden zich in een
Enkele dagen geleden bezocht Jen
kins de Westduitse Bondskanselier
Schmidt. Hoewel hij over de inhoud van
zijn gesprek met de Bondskanselier
geen mededelingen wilde doen, zei Jen
kins na dat gesprek „opgewekter” te
zijn geweest dan ervoor, over de moge
lijkheid van een oplossing van het con
flict over de economische topconfe
rentie.
Op zondagmiddag 27 maart zendt de
NOS onder de titel „Even geduld a.u.b.”
een boekenweekprogramma in spelvorm
uit, dat vorige week vrijdag al is opgeno
men. Ik weet dat toevallig omdat ik, door
een reeks van misverstanden, samen met
de dichter Gerrit Komrij in de jury zit. Er
is een tv-panel, bestaande uit Adèle Bloe-
mendaal, Elles Berger, Viola van Emme-
nes en Ageeth Scherphuis; een schrijvers-
panel, bestaande uit Herman Pieter de
Boer, Henk Bemlef, Cees Buddingh’ en
Simon Vinkenoog, en een van de dringen
de vragen die deze deelnemers kregen
voorgelegd, was deels van literaire, deels
van culinaire aard, namelijk: wat zat er in
het pannetje van Kniertje?
Nu hadden we eerst een keertje „droog”
proefgedraaid met studenten Nederlands,
die als antwoord op deze vraag met gissin
gen kwamen als „soep”, „vis” (want die
werd immers zo duur betaald) en „stamp
pot”. Maar dat werd door ons allemaal
af gekeurd. Want hoe luidt immers de
tekst van Herman Heijermans in het 21e
en laatste toneel? Mathilde Bos, de vrouw
van de reder, roept (onzichtbaar): „Kaps!
Kaps!” De toneelaanwijzing luidt dan:
„De boekhouder staat op, verdwijnt een
ogenblik, keert terug met ’n schaaltje en
een geëmailleerd pannetje”. Kaps, de
boekhouder, legt vervolgens Kniertje’s
willoze handen, om schaaltje en pannetje,
en sloft naar z’n kruk, waarna Kniertje
het kantoor uitstromp.elt.
Daaruit blijkt niet, zoals u ziet, wat er in
dat pannetje zit. Er is ook geen enkele
voorstelling bekend waarin de regisseur
Kniertje de deksel van het pannetje liet
optillen om haar daarna verheugd te laten
uitroepen: „Ha, lekker, kaantjes!”, of
zoiets. Of, na een blik vol walging in het
pannetje: „Ik bid niet voor bruine bonen!”
Ik noem maar een paar mogelijkheden.
Berend Boudewijn, die het tv-programma
presenteert en heel, heel lang geleden „Op
Hoop van Zegen” ook nog heeft geregis
seerd, herinnerde zich dat het pannetje
domweg leeg was in de praktijk (zoals
koffers die meegezeuld worden op toneel
en in tv-spelen ook altijd zichtbaar leeg
zijn). Blijkbaar reikte de invloed van Sta
nislavski in Nederland nog niet zo ver, dat
er metterdaad voor elke voorstelling een
kwak verse „boerenkool” werd klaarge
maakt, die onzichtbaar maar o zo aanwe
zig in het geëmailleerde pannetje moest
meespelen. Enfin, toen zei Gerrit Komrij,
met die ingebouwde echoput in zijn stem,
tijdens de proefopname dat er natuurlijk
twee koteletten in het pannetje zaten, en
dat sloeg als grap zó in, dat we besloten
het erin te laten.
Jenkins, die gisteren sprak met de
ministers Van der Stoel, Lubbers, Dui
senberg, Pronk en Van der Stee en met
staatssecretaris Brinkhorst, zei niet
geheel wanhopig te zijn over de moge
lijkheid dat de „grote” deelnemers aan
de economische top alsnog besluiten de
EEG (mede als vertegenwoordiger van
de kleinere EEG-landen) uit te nodigen.
De partij is grotendeels ontsproten aan
het brein van Jayaprakasj Narayan, de
oude pacifistische hervormer die in 1975
een massale beweging voor het aftreden
van Indira Gandhi leidde en daarmee
uitlokte dat zij de uitzonderingstoestand
instelde.
De keuze van de leider van de Janata-
partij lag voor de hand: Morjari Desai, de
81-jarige tegenstander van mevrouw
Gandhi. Hij kwam uit de gevangenis een
paar uur voordat de verkiezingen werden
aangekondigd.
Zij verloor 7,4 percent en is in verreweg
het grootste deel van de Hessische
gemeenten haar leidinggevende positie
kwijt. De CDU won niet minder dan 11%
percent en is op „gemeentelijk vlak” nu
met 44,8 percent de grootste partij. In de
stad Frankfurt behaalde de Union zelfs de
absolute meerderheid.
wat genoemd werd het autoritaire bewind
van de Congrespartij.
De partij zegt te geloven in decentrali
satie van economische en politieke
macht. Zij wil zich verre houden van
staatskapitalisme en prioriteit geven aan
het particuliere initiatief op landbouw-
en industriegebied.
MOSKOU (UPI/Reuter). De Russische partijleider Leonid Breznjev heeft de
Verenigde Staten gisteren beschuldigd van inmenging in de binnenlandse aangelegen
heden van de Sovjet-Unie. Breznjev zei dat zich geen normale betrekkingen tussen
beide landen kunnen ontwikkelen wanneer de VS door blijven gaan met deze acties.
Op het gebied van de buitenlandse poli
tiek wil Janata echte niet-gebondenheid
aan enig machtsblok Onlangs zijn er
teken van verbetering in de Indiaas-
Amerikaanse relatie te bespeuren
geweest en een Janata-regering zou die
tendens vermoedelijk aanmoedigen.
Een woordvoerder van het radicale
Palestijnse „afwijzingsfront” heeft, zo
meldt het persbureau UPI, het nieuwe
politieke programma van de PLO verwor
pen omdat daarin een compromis
oplossing voor het vraagstuk van het
Midden-Oosten zou worden verwelkomd.
Dus toch koteletten! Hoewel.zitten
die dan in het pannetje, of liggen ze op het
schaaltje dat Kaps aan Kniertje aanreikt,
samen met het pannetje? Hebt u trouwens
ooit een voorstelling gezien waarin Knier
tje met zowel een pannetje als een schaal
tje van het toneel af slofte? Nu ze er over
nadacht meende Hermine Heijermans
zich te herinneren dat haar vader deze
scène zelf zo regisseerde, dat het schaaltje
onder de deksel in het pannetje hing. Het
zou een typisch voorbeeld zijn van de
„eigenaardige preciesheid” van haar
vader (die ook blijkt uit het feit dat het
pannetje geëmailleerd is, want alleen de
rijken hadden geëmailleerde pannen, de
armen hadden ijzeren pannen), dat
Mathilde eraan denkt dat Kniertje de
koteletten niet uit het pannetje kan eten,
reden waarom zij er een schaaltje bij
doet? „Of je de schale bij gelegenheid
anreikt”, zegt Kaps, blijkbaar pannetje èn
schaaltje wat slordig samenvattend tot
„schalen” Zou Mathilde Kniertje echt een
schoon schaaltje meegeven om daarop de
koteletten te kunnen opeten? Dan had een
bord meer voor de hand gelegen. Ik zelf
voel toch het meest voor de gedachte dat
de koteletten (twee) op het schaaltje lig
gen, en niet in het pannetje. In het panne
tje zit bouillabaisse.
De felle redevoering van de Russische
leider was volgens waarnemers een direct
antwoord op de acties voor de naleving
van de rechten van de mens van de Ameri
kaanse president Jimmy Carter.
Vorige week nam de Tweede Kamer
unaniem een motie aan, waarin de rege
ring werd gevraagd de EEG-
jubileumraad in Rome, eind deze week,
te boycotten wanneer met name de
Franse regering zich blijft verzetten
tegen een EEG-deelname aan de top in
Londen, waarvoor tot nu toe de Verenig
de Staten, Frankrijk, West-Duitsland,
Canada, Italië en Groot-Brittannië zelf
zijn uitgenodigd.
Tijdens zijn officieel bezoek aan Den
Haag vertelde commissie-voorzitter Jen
kins gisteravond dat er tussen de Com-
Zo willen de Fransen op het ogenblik
de EEG niet laten deelnemen aan de
economische topconferentie in Londen,
omdat daar geen beslissingen zullen
worden genomen, de regeringsleiders
zullen alleen „van gedachten wisselen".
Anderzijds wensen de Fransen de
Europese Commissie, het dagelijks
bestuur van de EEG, niet aan de econo
mische top m Londen te laten deelne
men, omdat de EEG-ministerraad voor
De vraag wat er in Kniertje’s pannetje
(of eigenlijk het pannetje van vrouw Bos)
zat, was daarmee natuurlijk nog niet
opgelost. En daarom besloot ik Hermine
Heijermans, de dochter van de schrijver,
op te bellen, in de hoop dat zij, als argeloos
meisje, thuis wel eens aan pa gevraagd
had wat er nu eigenlijk in dat pannetje
zat. „Koteletten”, zei Hermine Heijermans
onmiddellijk, „dat zegt Mathilde toch?”
En jawel, de grap van Gerrit Komrij bleek
onderbewust op grote kennis van de
Nederlandse literatuur te stoelen, want in
het 19e toneel zegt de vrouw van reder
Bos: „Laat ’r nog effe ,wachte, Cló/
mens, ’k Heb ’n paar kouwe kotelette - die
’r op zulle knappe.
De tweede groep waar de Labourrege
ring haar voordeel mee kan doen om het
hoofd boven water te houden, is die Van
de Noordieren (acht zetels). Hun verlang
lijst bestaat uit betere veiligheidsvoor
zieningen, betere vertegenwoordiging in
het parlement, en een mate van zelfbe
stuur zoals korte tijd bestond in het
nadien weer ontbonden Stormont-
parlement in Belfast.
De Sovjet-Unie streeft naar goede
betrekkingen met de VS maar staat er dan
wel op dat de regering in Washington
begrip toont voor de Russische situatie en
„een minimum aan correctheid” opbrengt
bij haar optreden jegens de Sovjet-Unie.
„Er zijn bepaalde factoren die een verdere
verbetering van de Russisch-
Amerikaanse relaties direct in de weg
staan,” aldus Breznjev in een toespraak
(Van onze redacteur in West-Duitsland)
BONN. De verkiezingen voor
gemeenten en provinciale raden in de
Westduitse deelstaat Hessen hebben een
schok bij de Sociaal-Democratische Par
tij (SPD) veroorzaakt.
De Janata-partij is ontstaan uit het
wanhopige verlangen een einde te maken
aan dertig jaar bewind van de Congres
partij. De partij trad naar buiten met een
vanzelfsprekendheid die zelfs haar aan
hangers verbaasde, direct nadat
mevrouw Gandhi twee maanden terug de
nu gehouden verkiezingen had aangekon
digd.
Afgezien van Desai beschikt Janata
over een aantal sterke persoonlijkheden
in haar leiding. Enkele hiervan zullen
waarschijnlijk ministerposten gaan
bekleden Onder hen zijn vice-voorzitter
Charan Singh, een gestreng en ervaren
bestuurder die premier van de deelstaat
Oettar Pradesj is geweest, Chandra Sek-
har, die uit de Congrespartij trad voor de
uitzonderingstoestand En Soebramani-
am Swami, een jong lid van de Jan-Sang-
partij die in het buitenland tegen de
uitzonderingstoestand heeft geageerd.
WASHINGTON/DAR ES SALAAM
(Reuter/UPI/DPA).Zaïre heeft de Ver
enigde Staten gevraagd meer militaire
steun te verlenen in de strijd die de Zaïre
se regeringstroepen voeren tegen Katan-
gese gendarmes, die vanuit Angola het
land zijn binnengevallen. Vorige week
ontving Zaïre de eerste lading uit Ameri
ka. De waarde van beide leveringen
bedraagt ruim 2,5 miljoen gulden..
missie en de Nederlandse regering (en
Tweede Kamer) een vrijwel volledige
overeenstemming van inzichten bestaat
over de meeste Europese problemen,
vooral over de kwestie van de Europese
vertegenwoordiging op de economische
top in Londen.
De Franse regering heeft zich tot nu
toe verzet tegen deelname van de EEG
aan de Londense top, met argumenten
die doen denken aan het Franse verzet
tegen de versterking van het Europese
Volgens het blad heeft Agee dit vrijdag
te horen gekregen. Agee, auteur van een
omstreden werk over de Amerikaanse
inlichtingendienst (CIA), bevindt zich in
Engeland Hij heeft de aanzegging gekre
gen dat hij dat land moet verlaten, omdat
hij de Britse nationale veiligheid in gevaar
zou hebben gebracht.
De Labourpartij heeft op het ogenblik
309 zetels in het parlement (maar zes leden
zijn absent wegens ziekte). De conserva
tieven hebben, zonder de steun van ande
re fracties, 278 zetels. Met de aanhang van
andere fracties kunnen zij 313 stemmen
bereiken. Daarnaast zijn er nog zeven
„onafhankelijken” (twee afvallige
Labourleden, één liberaal, en vier Noord
ieren).
Sommige politieke waarnemers zijn van
mening dat de regering het morgen zal
kunnen redden, zij het met een minimale
meerderheid van stemmen. De vraag in
dat geval is wat er dan veranderd zal zijn.
De regering heeft in dat geval alleen
bewezen dat op eenzelfde wankele basis
verder geregeerd kan worden, en de con
servatieve leidster Margareth Thatcher
zal tot de ontdekking komen dat zij haar
handschoen te vroeg in de ring heeft
geworpen.
NEW YORK (AFP).De voormalige
CIA-agent Philip Agee heeft van het
Amerikaanse departement van Justitie
de mededeling gekregen, dat hij niet
wegens schending van de wetgeving inza
ke spionage zal worden vervolgd, als hij
terugkeert naar de Verenigde Staten,
aldus meldt de „New York Times”
De partijleider verklaarde dat er drie
factoren zijn die de toekomstige
Russisch-Amerikaanse betrekkingen
kunnen bepalen. Als eerste noemde hij de
overeenkomsten die beide landen tussen
1972 en 1974 hebben ondertekend, voorts
de huidige „stagnatie” en ten derde de
goede mogelijkheden voor verdere ont
wikkeling.
de Commissie geen mandaat heeft vast
gesteld, zodat de commissie niet namens
de EEG beslissingen zou kunnen nemen.
Over dat argument zei Jenkins in Den
Haag: „Ik kom wel vaker op vergaderin
gen, ook van de Europese Ministerraad,
waar geen enkele beslissing wordt
genomen”.
tot het 16de congres van de Russische
vakbonden. Als- voorbeelden daarvan
noemde de Sovjet-leider de campagne in
het Westen over de „zogenaamde militaire
bedreiging” van de Sovjet-Unie en de
openlijke pogingen van officiële Ameri
kaanse instanties zich te mengen in de
Russische binnenlandse aangelegen
heden.
bondgenootschap aaneensloten, zijn
Desai’s Oppositiecongres ontstaan na
een breuk in de Congrespartij in 1969
de Socialistische Partij, de Centristische
Indiase Volkspartij en de Hindoeïstische,
nationalistische Jan Sangh.
