Raymond Barre vormt een nieuwe Franse regering MOSKOU WAARSCHUWT WASHINGTON Antilliaanse premier trekt zich I 1 Kroonprins op bezoek Diplomatieke betrekkingen tussen Spanje en Mexico Treinongeluk weinig aan van referendum Aruba "Zwaar overtrokken gespeeld op emoties Bi e ACHT MILJOEN Vance: HOOR! NELLIE TEN HAVE I Streven Geruchten VLIEGRAMP ski Duitse kinderen met vergiftigingssymptomen Enige vooruitgang /5UMJR 3 DINSDAG 2 9 BINNEN- EN BUITENLAND MAART 19 7 7 2 T t (Van onze redacteur in Frankrijk, Rudolph Bakker) PARIJS. De Franse regering is afgetreden. President Giscard d’Estaing heeft het ontslag aanvaard en premier Raymond Barre opdracht gegeven een nieuwe regering te vormen. Naar wordt aange nomen, zal de samenstelling van deze regering vanavond of woensdag worden bekendgemaakt. hoofdstad verslaggevers Amerikaanse a I, ■t t (Van onze redactie buitenland) MOSKOU. Voortzetting van de Amerikaanse kritiek op de mensenrechtenkwestie in de Sov- jet-Unie kan de betrekkingen tus sen Moskou en Washington ern stig schaden. Dat heeft de Russi sche partijleider Breznjev giste ren duidelijk gemaakt aan Wash ingtons nieuwe minister van bui tenlandse Zaken, Vance, die zijn eerste officiële bezoek aan de Russische hoofdstad brengt. Tegenover verslaggevers ver klaarde de Amerikaanse be windsman later dat de Russische gesprekspartners geen direct ver band hadden gelegd tussen de Amerikaanse kritiek en de moge lijkheid om tot afsluiting van een tweede strategisch (SALT)ver- drag te komen. (Van onze speciale verslaggever Hans Rombouts) WILLEMSTAD. Het is duidelijk wat er straks gebeurt als de Arubaanse leider Betico Croes bij de Antilliaanse premier Juancho Evertsz door de voordeur van het regeringsgebouw in Willemstad is binnengestapt: hij wordt vriendelijk ontvangen, maar verdwijnt kort daarop met lege handen. De heer Evertsz is voorlopig en officieel niet van plan zich iets aan te trekken van de uitslag van het referendum voor onafhankelijkheid op Aruba. Zijn standpunt is bekend: „De landsregering maakt onderdeel uit van het koninkrijk. Wij vertegen woordigen de Nederlandse Antillen en praten met Nederland ook alleen maar namens de totale Antillen. We gaan geen gesprek tussen Nederland en Aruba regelen. Dat zou ook staatsrechtelijk niet eens kunnen”. (Van onze redactie buitenland) MADRID. Spanje en Mexico hebben na een onderbreking van 38 jaar weer diplomatieke be trekkingen aangeknoopt. Het be sluit om de relaties tussen beide landen weer te herstellen, viel gis teren tijdens besprekingen tussen de Mexicaanse en Spaanse minis ter van buitenlandse zaken in Pa rijs. Mexico had op 18 maart de banden met de in de Franse hoofdstad zetelende Spaanse re publikeinse regering-in-balling- schap verbroken. till i door Nico Scheepmaker ft e RAYMOND BARRE i i Maar zo werkt de menselijke geest nu eenmaal niet. Het aantal telt wel degelijk mee, en ook de herkomst van de slachtof fers. Een familielid trek je je sterker aan dan een buurman, en een buurman weer sterker dan iemand uit een heel andere streek, terwijl de landgenoot een sterkere emotie oproept dan een vreemdeling. Hoe wel er bij mijn weten geen enkel familielid, vriend of kennis op weg washaar Las Palmas, zat ik zondagavond toch geheel verslagen voor het tv-toestel. Het waren tenslotte Nederlanders met Nederlandse namen, dorps-, stads- of streekgenoten, misschien had een van die stewardessen ooit koffie voor me ingeschonken. Je kan wel beredeneren dat er in twintig wee kends evenveel landgenoten in het vek- keer sneuvelen, maar de klap ineens komt toch harder aan. En bovendien hoeven we er niet op te rekenen dat er de komende twintig weekends geen verkeersslachtof fers te betreuren zullen zijn. VARA’s Internationale ging overigens wel gewoon door, maar dat was anders geaard dan het nogal vrolijk gestemde Boek en Televisie-programma. De Pool die eraan meedeed, bleek zo zijn eigen gedach ten te hebben over onze gewoonte om overal „hoor” achter te zetten. „Prima hoor!”, zeggen wij, en als je dan vraagt wat dat „hoor” betekent, kan niemand je dat vertellen. Ook in het woordenboek zul je het tevergeefs vinden, zei hij. Dat laatste is echter niet juist. In Van Dale staat bij „hoor”: 1. tot bevestiging of verzekering na een uitspraak of mededeling: ,,’t was fijn hoor!; ja, hoor, ik kom!; nou, hoor!; goed, hoor!”;;. 2. tot aanmaning: „niet vergeten, hoor!; geef me niet meer van die rommel, hoor!”. Ook Koenen wijst op de geringe, maar onmiskenbare functie van het tussenwerp sel „hoor” in de Nederlandse taal: „ter aanduiding van nadruk: nee hoor, ik doe het niet; op tijd thuis zijn, hoor!”. i i u n De eerste-minister van de Antillen hoopt nu maar dat de komende statenverkiezin gen wat „verstandige mensen” in Aruba aan de macht zullen brengen „Het volk moet beter voorgelicht worden over de consequenties van die eis tot onafhanke lijkheid Het is nu alleen maar ingegeven Pratend over het streven van de MEP, de partij van Betico Croes, om met welke politieke groepering dan ook samen te werken om maar Aruba’s onafhankelijk heid te verkrijgen, zegt Evertsz: „Als de MEP met de linkse Frente van Godet wil samenwerken, zijn dat wel „strange bed fellows” onder dezelfde lakens. De MEP is anti-communistisch. In Nederland denkt Betico steun te krijgen van de Partij van de Arbeid Dat is een misvatting, want die wil ook alleen maar de onafhankelijkheid Het gonst in Parijs nu van de geruchten. Gespeculeerd wordt over een ministers post voor de omstreden politicus Jean- Jacques Servan-Schreiber, die kort gele den een groot deel van zijn bezit in het door hem opgerichte weekblad ’Express aan een Engelse voedingsmiddelenkoning had verkocht. Gesproken wordt ook over het mogelijke vertrek van de vrouwelijke minister voor cultuur, Frantjoise Giroud, die de mede-oprichtster van het weekblad was en die bij de gemeenteraadsverkiezin gen in Parijs verloor. Een tip voor al diegenen die een van de ongeveer 30.000 door uitgeverij W ten Ha ve verspreide gecalligrafeerde voorbeel den van de dichtregels „Een mens lijdt dikwijls ’t meest van ’t lijden dat hij vreest en dat nooit op komt dagen. Zo heeft hij meer te dragen dan God te dragen geeft” in hun bezit hebben. De daarop vermelde naam Nellie ten Have is niet de dichteres van deze regels, maar de calligrafe; degeen dus die ze zo mooi op papier zette. Ze deed dat ongeveer veertig jaar geleden, nadat ze de vijf regels, zonder vermelding van een auteur, in een krant was tegengekomen. Zelf heeft ze altijd gedacht dat ze van Nicolaas Beets moesten zijn, maar toen ze nog eens in haar archief zocht, vond ze een interview met haar in De Standaard van 3 december 1941, waarin ook de naam van E. Laurillard nog genoemd worol, hoewel de hele tendens van het artikel toch is dat de maker van deze alom bekende regels onbekend is gebleven. Morgen gaan we weer verdei met deze spannende Boeken weekspeurtocht naai de herkomst van Neeriands bekendste dwhtregeta' 1 i 1 II 11 n n d De Franse president verklaarde in zijn toespraak dat hij „de boodschap van het Franse volk had ontvangen”. Giscard d’Estaing doelde op de gemeenteraadsver kiezingen die eerder deze maand werden gehouden, en waarbij de oppositie van socialisten en communisten over het gehe le land gerekend 52 percent van de uitge- Ik sprak iemand die het sterk overdre ven vond dat de NOS zondagavond het programma Boek en Televisie verving door een concert vanwege de vliegramp op Tenerife. Het waren veel doden ineens, dat was waar, zei hij, maar er vallen elk jaar tussen de 2000 en 3000 verkeersdoden te betreuren, plus nog eens zo’n 60.000 ge wonden, en waarom zou je daar dan niet elke dag een amusementsprogramma voor laten vervallen? trijfel Tb 1 Tot de burgemeesterskandidaten die bij deze verkiezingen werden verslagen, be hoorde een aantal ministers uit het nu demissionaire kabinet van premier Barre Deze ministers hadden hun portefeuille al in een eerder stadium ter beschikking gesteld. HAMBURG (DPA). In Hamburg zijn gisteren 37 kinderen na het drinken van limonade uit een drankautomaat op school met vergiftigingsverschijnselen in diverse ziekenhuizen opgenomen. De kinderen klaagden over misselijkheid en moesten herhaaldelijk overgeven. Sommige had den moeilijkheden met de bloedsomloop. De meeste kinderen konden na behande ling naar huis terugkeren. Een paar moe ten nog in het ziekenhuis blijven. Geen van de kinderen zou in levensgevaar hebben verkeerd. De drankautomaat wordt door de gezondheidsautoriteiten onderzocht. President Giscard verklaarde voor de tele visie dat de verliezen bij de verkiezingen zijn te wijten aan de verdeeldheid in het regeringskamp. Het nieuwe kabinet zal geen 18 maar 15 ministers tellen, terwijl ook het aantal staatssecretarissen wordt teruggebracht. Als de partners het stand punt van „eenheid in verscheidenheid” eerbiedigen, zullen zij voortaan als één man het regeringsstandpunt vertolken, en niet als spreekbuis optreden van hun res pectievelijke achterban van gaullisten, on afhankelijke republikeinen, radicalen en andere kleinere groeperingen. Of zoals Juancho Evertsz ons vanaf zijn ministeriële bureau meldde: „De verant woordelijkheid die ik heb om een goede afwikkeling met Nederland te regelen, geef ik niet uit handen. Dat zou zwakte van mijn kant zijn, en ik ben een man die één lijn uitstippelt en me daaraan houd. Dat hele referendum is zwaar overtrokken. Het is gespeeld op emoties, raciale tegen stellingen, en de democratie is geweld aan gedaan. Het is een infantiele voorstelling van zaken door Betico Croes om te stellen dat volledige onafhankelijkheid van Aru ba mogelijk zou zijn. Het volk is er ver keerd voorgelicht. Moet ik dan dat volk in het verderf storten? De MEP-leiders zijn tweederangs politici. Daar valt niet nor maal mee te praten”. Kroonprins Hassan van Jordanië is gisteren met zijn echtgenote prinses Sarbath voor een driedaags bezoek aan ons land op Schiphol aangekomen. Op de foto (v.l.n.r.), kroonprins Hassan, prinses Beatrix, prinses Sarbath en prins Claus. bracht stemmen behaalde. Bovendien heeft het „Volksfront” nu een socialisti sche of communistische burgemeester in tweederde van de Franse steden met ieder meer dan 30.000 inwoners. Moeilijker is de situatie voor de grootste verliezer in de „slag” om Parijs, minister voor de industrie D’Omano. Hij was door premier Barre als burgemeesterskandi daat aangewezen, maar moest het afleg gen tegen de man die met forse meerder heid werd gekozen, oud-premier Chirac. Voor D’Omano wordt in politiek-Parijs een ambassadeurspost in Washington ge reserveerd. President Giscard maakt gisteravond in een radio- en tv-toespraak bekend wat de reden van deze procedure is. De bedoeling is een kleiner kabinet te vormen van minis ters die hoewel ze tot de partijen uit het regeringskamp behoren zich ertoe ver binden geen partijpolitieke uitspraken te doen. Hiermee dient de eenheid in het regeringskamp te worden versterkt met het oog op de parlementsverkiezingen, die over twaalf maanden zullen plaatshebben. van de Antillen, niet van één eiland. Want, zoals u weet, mijn lijfspreuk is, en die laat ik ook steeds in Den Haag horen: zes min één is nul”. Dus zes eilanden, of niemand onafhankelijk. Nu weet Evertsz natuurlijk wel en dan trekt hij zich toch wel degelijk iets aan van het referendum dat er een modus ge vonden moet worden om tot elkaar te komen. De grootste taak van Nederland is nu: de eilanden bij elkaar te houden. Aru ba zal na dit referendum toch wel wat meer kracht aan z’n eisen kunnen geven. „Maar”, aldus Evertsz, „alles wel binnen het raam van de Nederlandse Antillen. Er wordt hard gewerkt aan een structuurver andering. De gemengde commissie en de werkgroep integrale ontwikkeling zijn druk aan de slag”. De politieke positie van Aruba binnen de Antillen is natuurlijk niet zo zwak op het ogenblik. Er heerst grote bedrijvigheid, van de drie grootmachten in en rond het Caraibische gebied: Venezuela, Colombia en Brazilië (dat in een van de Guyana’s een poort naar de Caraïben wil hebben; Evertsz ontkende niet dat wellicht Surina me bij de Brazilianen in het achterhoofd speelt). Bovendien laat ook Cuba zich meer zien. Zo kon het gebeuren dat na het bezoek van een Cubaans muziekkorps tij dens het carnaval (waarbij bleek, aldus Evertsz, dat de leider behoorde tot de geheime politie van Cuba), nu zelfs Vene zolaanse attachés door het Caraibische gebied reizen. Hun stoel bij het bureau van Evertsz was bij wijze van spreken nog warm toen wij er arriveerden Als Betico nog niet wist hoe de zaken liggen in Willemstad maar zo dom is hij niet: Evertsz noemde hem zelfs een slimme politicus dan weet hij het nu. Trouwens op Aruba zegt Croes evenzeer minder vleiende dingen over de premier. Vandaar dat Evertsz al geruime tijd niet meer op Aruba is geweest. „Ik wil niet polariserend optreden. Dat zou gebeuren als ik op Aruba zou komen. Niet dat ik bang ben. Evertsz is bang voor niemand. Maar ik doe de zaak er geen goed mee”. Een direct gevolg van dit streven is dat ministers die tot nog toe in het kabinet een speciale functie bekleedden als eerste man van him partij, deze bijzondere status zul len verliezen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de veel gekritiseerde minister van binnen landse zaken Poniatowski, die de aanvoer der van de fractie der onafhankelijke re publikeinen de partij van president Gis card in het kabinet was. DÜSSELDORF (DPA). Bij een trein ongeluk in Opladen (Westduitse deelstaat Noordrijn-Westfalen) zijn gisteren vijf mensen om het leven gekomen en zes zwaar gewond geraakt. Twintig passagiers liepen lichte verwondingen op. Volgens de politie liep op het station van Opladen een sneltrein op een stilstaande locomotief Een wagon van de sneltrein schoot daarbij uit de rads en werd vermeid Het treinver keei tussen Wuppertal en Keulen werd volledig geslaakt door aversie tegen Curacao, terwijl men op Aruba per hoofd van de bevolking toch meer krijgt dan op Curacao. Betico, die vroeger een goede vriend van me was”, aldus Evertsz, „daast soms maar wat. Dat Aruba een door Curacao gemolken melk koe zou zijn, Is kolder. En als Aruba wel dichter bij Nederland zou willen komen men heeft al eens geopperd om er gewoon een provincie van Nederland van te maken dan is dat een politieke mis ser ten aanzien van de dekolonisatiecom- missie van de Verenigde Naties. Daar wil Croes immers mee gaan praten als hij, zoals zeker is, ook nul op het request heeft gekregen van Den Haag. Wel, het gaat hier niet in Arubaanse ogen om dekolonisatie ten opzichte van Nederland, maar ten op zichte van Curacao. Nou, dat betekent dat Aruba dat binnenslands dus met ons moet regelen, en niet met de VN. En ook verder in het buitenland krijgt hij geen voet aan de grond. Wij hebben de hele zaak al poltiek afgegrendeld” Op de hele achtergrond van de machtspo sities speelt de olie een uiterst belangrijke rol en vooral het vaststellen van de zeezones waar men kan gaan boren. Vene zuela, dat bij,monde van president Perez heeft laten weten dat het liever geen ver deelde Antillen voor zijn deur heeft (even tuele invloedssfeer van Colombia of Brazi lië) en dat het dus ook geen steun heeft toegezegd aan Betico Croes, zoals deze beweerd had, blijft zeer attent. De grootste problemen liggen momen teel vooral op het punt van die zonevast- stelling Dat is oók een levensprobleem voor de Antillen, als de Antillen één geheel blijven, krijgen zij een groter stuk van de Caraibische Zee waai olie zit het is zeker exploitabel op twee punten rond Na de overwinning van Franco in 1939 vluchtten zo’n 50.000 republikeinen en hun leiders naar Mexico. Zij geloofden dat de overwinning van de geallieerden in de Tweede Wereldoorlog het einde van het regime van Franco ou betekenen. Met dit vooruitzicht formeerde José Giral in au gustus 1945 de eerste republikeinse rege- ring-in-ballingschap, die zich kort daarna in Parijs vestigde. Dit eerste kabinet werd gevormd door socialisten en andere linkse politieke partijen; Santiago Carrillo, de huidige secretaris-generaal van de Spaan se Communistische Partij, was in deze regering minister zonder portefeuille. De voornaamste taak van het kabinet- Giral was het bewerkstelligen van een officiële veroordeling van het Franco-regi me door de Verenigde Naties. Als VN- sanctie was een economische blokkade tegen Spanje afgekondigd, maar die had een averechtse uitwerking. Honderddui zenden door Franco en de zijnen in hun chauvinistische gevoelens aangesproken Spanjaarden protesteerden tegen deze „buitenlandse inmenging”. Er volgden massale adhesiebetuigingen voor de „cau- dillo”; Franco gebruikte die situatie door een referendum uit te schrijven. Met de „Stem van het volk” achter zich „legali seerde” Franco zijn dictatuur door Spanje op 1 april 1947 tot een koninkrijk uit te roepen De VN-resolutie van 17 november 1947, die bepaalde dat de VN zich voortaan niet meer zouden bemoeien met Spaanse inter ne aangelegenheden, de opheffing van de economische blokkade tegen Spanje in 1951 en de toelating van Spanje tot de Verenigde Naties in 1955, betekenden zwa re klappen voor de republikeinse regering- in-ballingschap. W £3*. 9. Later op de avond werden we trouwens opgebeld door een vriendin die onthutst vertelde dat een nichtje van haar met haar twee kinderen in het toestel van de KLM zat. En nichtje van een vriendin dat is tamelijk ver van je eigen epicentrum ver wijderd, maar de verbinding is toch ge legd. Hoeveel familie en kennissen heeft een mens eigenlijk? Tussen de 25 en 100 als je van middelbare leeftijd bent en alle ooms en tantes en neefjes en nichtjes mee telt? En hoeveel vrienden en kennissen? Honderd? Tweehonderd? Als je alles bij elkaar tweehonderd familieleden, vrienden en kennissen hebt die ook weer allemaal tweehonderd kennissen, fami lieleden en vrienden hebben, dan bestrijk je in je eentje al een menigte van 200 x 200 is 40.000 „vrienden van vrienden”. Het nichtje van onze vriendin was dan een van de 40.000. Nog een stap verder (de buur man van het nichtje van onze vriendin) bestaat er al een los-vast verband tussen jou en 200 x 40.000 is 8.000.000 mensen. Tweederde van de hele Nederlandse be volking! We hebben er dus allemaal mee te maken, of we willen of niet. Tijdens de middagbesprekingen tussen Vance en minister Gromiko is er uitslui tend over een nieuw SALT-verdrag ge sproken. Vance is naar Moskou gekomen met het voorstel om tot een drastische vermindering te komen van de nucleaire wapenarsenalen van beide supermachten. Bovendien wil Washington een voorlopige ratificering van het Vladivostok-akkoord van ’74, met uitsluiting van de Amerikaan se* Cruisaderraket. Moskou wenst daareh- tegen handhaving van de overeengekomen nucleaire plafonds en een SALT-verdrag waarin ook de Cruisader is opgenomen. Amerikaanse onderhandelingskringen verwachten later deze week een gedetail leerder antwoord van Russische zijde op de voorstellen vah Washington. Minister Vance meende echter al na de eerste on- derhandelingsdag dat er „enige vooruit gang” geboekt was. Tijdens de eerste ge spreksronde op maandagmorgen heeft men ook van gedachten gewisseld over de situatie in het Midden-Oosten, naast prin cipiële beschouwingen over de kernpun ten van de Amerikaanse en van de Russi sche buitenlandse politiek. Partijleider Breznjev heeft hierbij zeer duidelijk te verstaan gegeven dat Moskou een eind wenst aan de Amerikaanse kri tiek op „binnenlandse aangelegenheden van de Sovjet-Unie”. Een week geleden verklaarde Breznjev tijdens een vak- bondscongres dat de ontwikkeling van normale Amerikaans-Russische betrek kingen „onmogelijk” zou zijn indien er geen einde gemaakt werd aan de „onaan vaardbare inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van de Sovjet-Ünie”. Tijdens een werklueh herhaalde minister van Buitenlandse Zaken Gromiko. de woorden van zijn partijleider. Hij sprak verder over het „taxeren” van de stand van de Russisch-Amerikaanse betrekkin gen. Het Russische persbureau Tass be richtte dat er ruime aandacht geschonken was aan die elementen van de Amerikaan se buitenlandse politiek, „die niet overeen kwamen met de principes van gelijkwaar digheid en niet-inmenging in eikaars bin nenlandse aangelegenheden”. Minister Vance meende gisteravond dat dit onder werp nu duidelijk aan de orde was gesteld en „waarschijnlijk niet meer ter sprake zou komen” Aruba en bij Curacao. De praktisch zekere oliewinning op Saba is een geheel andere zaak. Zou Aruba uit de Antilliaanse fede ratie stappen, dan zou het Caraibische plat anders opgedeeld worden, en zou Venezu ela grotere grijparmen in de Caraibische Zee krijgen. Dat is de andere kant van de medaille, die veel olie en dus dollars kan kosten. Nu is er een nieuwe Antilliaanse regeling getroffen voor de opdeling van de winst percentages bij eventuele bodemvondsten. Op Aruba met name bestaat de Aruminco, die voor 99 procent van het eiland is en voor 1 procent van de Antillen. Maar dat geldt alleen voor bodemschatten op het vasteland van Aruba, niet voor de zee er rondom. Men heeft nu besloten om de winstverdeling van bronnen in zee het Antilliaanse deel van het plat te stellen op 65 procent voor het eiland en 35 procerlt voor de landelijke overheid. Waarbij dan nog komt dat de logistieke voorzieningen op de eilanden ter plaatse worden aange legd. Dat geldt dus voor alle zes Antilliaan se eilanden. Dit alles betekent dat er internationaal in verband met de afbakening van de gebieden waar olie zit voorzichtig ge manoeuvreerd moet worden en dat pre mier Evertsz uiteindelijk dus helemaal los van imago-schade in Nederland bijvoorbeeld of andere partijpoliteke over wegingen verre van gelukkig is met de Arubaanse activiteiten op dit moment. „Ik hoop”, aldus Evertsz, „dat alle politieke gesprekken zullen beginnen wanneer de grenzen in zee vast liggen Op Aruba kent men deze gegevens. Het volk weet dat niet. Onafhankelijkheid van Aruba nu zou ook op het vlak van de oliewinning en wat daaromheen speelt, een slechte zaak zijn voor ons allemaal We hebben nu een driemijlszone, dat wordt twaalf, en moet uiteindelijk naar 188 mijl toe” Daarom worden de in juni op de Antillen te houden statenverkiezingen veel belang- rijker dan ze ooit geweest zijn Er spelen internationaal veel zaken mee op de ach tergrond De vraag is nu maar of dat voldoende gewicht in de schaal gaat leg gen. Het is tenslotte altijd zo geweest in deze Latijns Amerikaanse gebieden dat men meer op een man of vrouw stemt dan op zijn oï haai politieke opvattingen ais hij of zij die al uitgesproken heeft

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1977 | | pagina 3