Kleine, maar boeiende expositie fenomeen over Er’ella Talmi toont te weinig expressie I in ons land Peetvader van de Punk Volksverhalen bewaard in kaartsysteem Elly Jens verbeeldt liederen met overgave Lou Reed boeit nog steeds door zijn onevenwichtigheid Johnny Boltini op stap met Circusmuseum ralstonü a Damiate feilen MENEER! Te lange recital in Concertgebouw !t Recital in het Heemsteedse Raadhuis Piet Veenstra benoemd tot artistiek leider Residentie-Orkest >0r I interstylerT'Xe Ralston. De verf voor iedereen ■raai WOENSDAG l 6 APR II KUNST 19 7 7 k) door Louis Ferron JOHAN VAN KEMPEN JOHN OOMKES JAAP STORK Verzameling Jacques Sinninghe RE organiseert op 19 augustus een 28-daagse reis naar: INDONESIË, BANGKOK en SINGAPORE ploegstoffen n KADETT HUREN? SOUWENS AUTOVERHUUR talon )r Reissorn: f 3995.- f t AMSTERDAM. Nauwelijks is het gerommel rond de honderd ste geboortedag van Thomas Mann verklonken, of onze aan dacht wordt gevraagd voor de vol gende coryfee der Duitse letteren, Hermann Hesse. Op 2 juli a.s. zal het eveneens honderd jaar geleden zijn dat de ze, vooral in Amerikaanse studen tenkringen uiterst populaire au teur te Calw (Württemberg) werd geboren. Reden voor het Goethe- Institut te Amsterdam om, in sa menwerking met een aantal Ne derlandse uitgeverijen en de Stif- tung Pro Helvetia een herden kingstentoonstelling van de vijf tien jaar geleden overleden No belprijswinnaar te organiseren. Ged. Oude Gracht 82 Haarlem, tel. 31 31 50 het reisburo is elke werkdag geopend van 13 00 17.00 uur. Herman Hesse in woord en beeld Herman Hesse 1 I (ADVERTENTIE) Lou Reed (ADVERTENTIE) c I ADVERTENTIE) Zoals kon worden verwacht droeg de avond een overheersend romantisch muzi kaal karakter. En al was de introductie daartoe qua klankentaai geworteld in de periode van de vroeg-barok (liederen van Dowland, Campian en Pilkington), in de woordelijke inhoud van de liefdesverkla ringen lagen de gevoelsuitingen niet min der veelzeggend besloten, zij het dat ze hoofser gericht waren. In hun juichende, dan wel smartelijke ongekunsteldheid werden ze door Elly Jens met overgave verbeeld. Met de gave uitvoering van drie lieflijke liederen van Britten, alsmede het hartver- 22.50 per dag, inkl. 100 km en verze kering, ekskl. BTW en benzine Langere huurtijd op aanvraag BREDA (ANP). De 45.000 volksverha len die in de afgelopen 45 jaar verzameld zijn door de Bredase auteur Jacques Sin ninghe zullen binnenkort worden onder gebracht bij het Provinciaal Genoot schap voor Kunsten en Wetenschappen. Minister Van Doorn heeft besloten 35.000 gulden subsidie te verlenen voor de aan koop van de collectie. De inmiddels 73- jarige auteur vindt dat daarmee een kroon wordt gezet op wat hij zelf zijn levenswerk noemt. De tentoonstelling in Arti et Amicitiae te Amsterdam is tot en met 22 april dagelijks te zien van 10.00 uur tot 17.00 uur, behalve op zondagen. Zowel voor de vele lezers van Peter Camenzind, Narziss en Goldmund, De Steppenwolf, Demian etc. als voor hen die door het fenomeen Hesse op zich geïntri geerd worden, een interessante tentoon stelling. (Reed concerteert vanavond en morgen avond nog in de Amsterdamse Jaap Edenhal en aanstaande zaterdagavond in de Groningse Evenementenhal). rol speelt. Fluitspel, waarvan de zoete en in principe ook wel gevoelige klank het tegenover het hier bij 18de eeuwse sona tes gebuikte klavecimbel dynamisch goed aankan. Maar die in de programmawer- ken waarbij middels de vleugel tegenspel werd gegeven, nog al eens (met name in de lage regionen) in de verdrukking kwam. Om die reden moest je in het benedenoc- taaf alle gewenste accenten ontberen en was er over het geheel genomen in dit technisch uiterst correcte spel, dat geen echt „forte” kent, soms te weinig uitdruk king. DEN HAAG (ANP). Het eerste Neder landse circusmuseum begint in Den Haag een „tournee” door Nederland. De start van het rijdend museum ondergebracht in twee oude vrachtwagens is voor de ex-clown Johnny Boltini een belangrijk moment, aldus een van de bestuurders van de stichting „Nederlands Circus, Clowns en Kermismuseum” dinsdag in Den Haag: geveld door een hartaanval moet Johnny een broer van Tony Boltini het'zaag sel van het circus verlaten. Om toch in de circussfeer te kunnen blijven wilde John ny zijn in de jaren opgebouwde circusre kwisieten onder brengen in een museum. Bouwjaar 77 Kampervest 23 - Haarlem Telefoon 31 26 38 (Van onze kunstredactie) DEN HAAG. Met ingang van het komend concertseizoen is de heer Piet Veenstra door het bestuur van de Stich ting Het Residentie-Orkest benoemd tót artistiek directeur van het Residentie-Or kest. Samen met dirigent Ferdinand Leit ner en zakelijk directeur mr. H. B. van der Meer zal hij met de uitvoering van het beleid van het orkest worden belast; zijn specifieke taak zal de artistieke vormge ving zijn. verkrijgbaar bij de vakhandel DEN HAAG. Lou Reed blijft wat in het Engels een „cultfigure”, een symbool voor een hele generatie, wordt genoemd. En ook al blijven zijn bedoelingen voor een deel onbegrepen en is veel van wat hij zou voorstellen het gevolg van een per soonlijke identificatie, Reed is nog steeds in staat om een publiek te boeien op een meer dan ongewone manier, zo bleek gisteravond in het vrijwel tot de laatste plaats bezette Congresgebouw. Vooral de onevenwichtigheid, het toepassen van ex tremen in zijn show wekt verwondering en daarna grote waardering. Het is met Hesse, zoals de inleider van de tentoonstelling, Dr. Siegfried Unseld, ook constateerde, een vreemde zaak. De offi ciële kritiek heeft zich altijd wat afkerig getoond van deze wat zweverig overko mende schrijver die, puttend uit de bron nen van romantiek en oosterse filosofie, tot een puur individualistische levensvisie trachtte te komen. Zijn lezers hebben zich om die afkeuring nooit bekreund. En zo kon het gebeuren dat, toen de vooroor logse Hesse-adepten eenmaal uitgestorven leken, een nieuwe garde het vaandel over nam. Met name Hesse’s roman „De step- penwolf” bleek een werk waarin een jonge Amerikaanse generatie, moe van het poli tieke engagement en op zoek naar een sterk innerlijk en individueel beleven, zich uitstekend scheen te herkennen. Unseld gaf drie redenen aan voor Hes se’s hernieuwde populariteit die met name in crisisperiodes een opvallende piek lijkt Ralston lekker goedkoop. Dat merkt u vanzelf wanneer u zo n super-voordeel-bus in huis haalt (ADVERTENTIE) Darius Milhaud vertrouwt de luisteraar in zijn „Poèmes juifs” een aangrijpend persoonlijk credo toe, een onwankelbaar geloof in de vergankelijkheid van de gees telijk en maatschappelijk ballingschap der joden. Van een ontroerende sfeerschilde- ring getuigde Elly Jens' herschepping van ondermeer het bemoedigende „Chant de nourrice”, dat wondermooie wiegelied, van de martiale opstandigheid in „Chant du Laboureur" en van de bezeten opflak kerende werklust in „Chant du Forgeron” met die onvergetelijke metafoor: „Que fais-tu la, O Forgeron?” „Je suis en train de preparer le fer pour le cheval du Messie”. Thom Bollen verdient vermel ding voor zijn subtiel verzilverde piano partij, vaak gekenmerkt door schrijnend- dramatische tooncumulaties. „gevuld” klinkt. Dat laatste is logisch om dat de gitaar, de sax en de toetsen elkaar niet zelden aanvullen, of zelfs unisono lopen. Tijdens de tweede helft van zijn optre den imponeert Reed vrijwel voortdurend. De toegift loopt zelfs erg uit en laat met Kicks en Charlie’s Girl ruimte open voor interessant musiceren, wat op een moment zelfs „free-achtig” gebeurt. Getuige het laatste crecendo heeft Reed nu alles zij het dan telkens anders, het geluid was vaak slecht in ieder geval zijn musici én zichzelf volkomen in de hand. Hij staat namelijk zijn vaste slagwerker te vertellen hoe hij door middel van een krachtig einde meer effect sorteert. Een peetvader van de punk waardig. o verende en uitgelaten vertolkte „Yar mouth Fair" van Peter Warlock was de atmosfeer rijp voor de bijzonder geestige finale: een overrompelend gezongen Iers wijsje over twee geliefden, die behalve dat „heilig vuur” ook de handicap van het stotteren gemeen hebben. I Te lang, omdat de door hem betrouw baar (maar overigens zonder enige char me) begeleide fluitiste over te weinig ex pressiemiddelen beschikt. Je hoort bij Er ’ella Talmi een ietwat „vettige” maar mooie kleine toon, met weinig kern. Het geen er op wijst dat het hier om fluitspel Reed, die nu de eretitel „Godfather of punkrock” (peetvader van de punk) torst, heeft nooit bekend gestaan als een stabiele persoonlijkheid. In de Velvet Under ground gold hij wel als de meest bepalende persoonlijkheid, maar het evenwicht met betrekking tot de eveneens sterke karak ters van Nico en John Cale was wankel. Lou verliet deze baanbrekende Ameri kaanse band in 1970, maar pas dankzij de steun van zijn Engelse evenknie David Bowie en de begaafde gitarist Mick Ron son boekte hij succes. Reed gold even als een van de groten van de nichtenrock, maar elk volgend album veranderde het beeld van Reed ingrijpend. Metal Machine Music, een afschuwelijk dubbelalbum vol electronische rariteiten, werd zelfs be schouwd als de slechtste elpee die een De volksverhalen komen uit het Neder lands taalgebied, dat wil zeggen Neder land, Noord-België, Frans Vlaanderen en Zuid-Afrika. Om de verhalen te verzame len ging Sinninghe naar hij zegt „de boer op”. Hij liet de mensen praten en vertel len en legde alles vast Aanvankelijk op papier, later, toen de techniek dat moge lijk maakte, met behulp van een bandre corder. „Ik ben de sagen, sprookjes en legenden gaan verzamelen nadat mijn va der was overleden. Hij was een geweldig verteller en het zoeken naar volksverha len was voor mij een soort compensatie”. Bij die speurtocht ondervond hij met na me in het Belgisch Vlaanderen grote steun van studenten van de universiteiten van Leuven en Gent. Ook na de pauze rake en mooi contraste rende typeringen, zoals je die meteen al ervoer in de wezenlijk divergerende lijnen van Rachmaninofs en Dvoraks folkloristi sche liederen.^ De zinderend-uitbundige voordracht van de Zigeunermelodieën, opus 55 van Dvorak gaf het publiek aanlei ding tot een opgetogen ovatie. AMSTERDAM.De naam Yoav Talmi zal bij een flink deel van het muziekmin- nende Haarlemse publiek nog vers in het geheugen liggen, vanwege de opmerkelij ke vertolkingen (onder andere van Debus sy’s „La mer”) die deze Israëlische diri gent onlangs samen met net Noordhol- lands Philharmonisch Orkest wist te be werkstelligen. Gisteravond liet Yoav Tal- gaat waarbij de middenrifsteun geen grote mi zich kennen als begeleider van zijn echtgenote, de fluitiste Er’ella Talmi, met wie hij een te lang recital gaf in de Kleine Zaal van het Amsterdamse Con certgebouw. HEEMSTEDE. De alt-mezzo Elly Jens is een uiterst veelzijdige, artistieke persoonlijkheid. Door middel van een ma teloos boeiend recital gisteravond in de Burgerzaal van het Heemsteedse Raad huis bewees zij dit predicaat ten volle waard te zijn. Gesteund door pianist Thom Bollen stelde zij haar technisch optimaal geschoolde, omvangrijke en gloedvolle stemgeluid in dienst van op Engelse, Franse, Tsjechische en Russische tekst gezongen liederen van merendeels 20e-eeuwse componisten Dat was vooral merkbaar in „La flüte de Pan” van Jules Mouquet, een driedelige sonatine die zeer gechargeerd dient te wor den voorgedragen om de half vergane, enigszins academisch gepresenteerde fri voliteit nieuw leven in te blazen. Als er dan, zoals in dit programma het geval was, nog eens aangenaam-meditatieve, maar ontegenzeggelijk naar het „goedkope” nei gende stukken van Ben-Haim aan vooraf zijn gegaan, zit je juist dubbel en dwars op een pittig temperament te wachten. En als je dan zo’n „onvrije” realisatie te horen krijgt van Debussy’s fluitsolo „Sy rinx”, zodat je in gedachten de maatstre pen voor je ziet staan; en als bovendien alle mogelijkheden tot reliëf-geven in de andantino-inleiding van Fauré’s Ballade onbenut worden gelaten, bij een ongemoti veerd toepassen van rubati in het aanslui tende allegro; dat begint zo’n programma werkelijk lang aan te doen. En als tenslot te, na Mozart’s Zesde sonate KV 15, nog eens Poulenc’s Sonata (of het niet opkan) met zo’n sneltreinvaart wordt wegge speeld dat er van het door de componist bedoelde „malincolico”-karakter weinig o- verblijft, beweegt de ervarings-intensi- teitscurve van de luisteraar zich op zo’n recital onwillekeurig in dalende lijn. Terugblikkend was dan vooral positief van uitwerking geweest; niet zozeer de weliswaar vanuit een grote innerlijke rust gespeelde sonate in G van Handel met een merkwaardig slepend voorgedragen an dante en nog minder de Tweede sonate van Blavet van het type waarvan er twaalf in een dozijn gaan; maar wel de solo- Fantasie in a van Telemann, waarin de fluitiste ongehinderd haar gang kon gaan om binnen het kader van haar dynamische mogelijkheden, alle speelse lijnen en mo tieven contrastrijk tegenover elkaar te plaatsen. Piet Veenstra is 53 jaar. Hij kwam in 1945 als cellist in het Residentie-Orkest, maar vanaf 1969 heeft hij zich steeds meer beziggehouden met artistieke zaken. Sinds 1971 bekleedde hij naast zijn cellotaken de functie van programmacoördinator, waar door de programmering van het orkest mede zijn duidelijke signatuur draagt. Het lopende seizoen was de heer Veenstra al vrijgesteld van zijn orkestdient om zich geheel aan zijn taak te kunnen wijden. Het besluit om de heer Veenstra te benoemen zal ter goedkeuring worden voorgelegd aan het college van B W van Den Haag I lutterman b.v. wonen Sinninghe heeft als schrijvend verteller ruim 60 boeken op zijn naam staan, het merendeel volksverhalen. Binnenkort verschijnt er weer een van zijn hand: namelijk een tweede gebundelde serie volksverhalen uit Noord-Brabant. Het volksverhaal zal nooit uitsterven, daar is Jacques Sinninghe van overtuigd. Het wordt echter wel schromelijk onderge waardeerd. „Hoe je het ook bekijkt, de volksverhalen zijn een begin van alle lite ratuur”. Hij voegt daaraan toe dat de belangstelling toeneemt nu in deze tijd de nostalgie steeds tastbaarder om zich heengrijpt. Een stichting werd opgericht en mede met steun van het Prins Bernhardfonds is het rijdend circusmuseum er gekomen: vol met affiches, posters, beeldjes, schilderijenen talloze andere circuszaken uit lang vervlogen tijden en ook van latere datum hebben een plaatsje in de vracht wagens gekregen. Het museum zal van 7 tot 13 april in Den Haag staan. Daarna gaan de vrachtwagens achtereenvolgens naar IJmuiden, Haarlem, Beverwijk, Gou da, Dordrecht, Breda en Tilburg. Het mu seum is iedere dag van 10 tot zeven uur open. Het verbluffende uithoudingsvermogen van de sympathieke Elly Jens had met de afsluiting van het veel vergende recital nog geen grens bereikt. Zij schonk de talrijke aanwezigen nog twee toegiften, waaronder een wiegeliedje voor een neger- kindje, loom kabbelend op een Habanera- ritme te vertonen. In de met de collectivisering van het denken gepaard gaande ontwikke ling van de industriële maatschappij zet Hesse een contrapunt, waarbij de nadruk ligt op de trouw van het individu aan zichzelf, om vanuit deze trouw een ethisch verantwoorde houding tegenover de me demens te vinden. Een visie die, volgens de inleider, veel later en in andere bewoordin gen ook door Alexander Mitscherlich ge deeld zou worden. Een tweede reden voor Hesse’s populariteit ziet Unseld in het wantrouwen van de schrijver tegen de lege autoriteit en, daaruit voortvloeiend, diens sympathie voor de revolterende jeugd. Veel van Hesses hoofdpersonen zijn dan ook de vleesgeworden opstandigheid te gen de gevestigde orde, al zoeken zij de opstandigheid dan in een vorm van ro mantisch escapisme. Het blijkt in ieder geval die oedipaal georiënteerde revolte te zijn die met name jongere lezers sterk aanspreekt. Bovendien zou het door Hesse omschreven proces der individualisering - „Wie werde ich ichselber?” - aan de jonge lezers van nu een spiegel voorhouden. Tenslotte trok Unseld nog een parallel tussen Hesse en Brecht omdat beiden de beweging als een vitaliserende kracht van een cultuur opvatten. Wat er ook van zij, Hesses roem is niet gering. Alleen al in de Verenigde Staten werden ruim 13 miljoen exemplaren van zijn verschillende romans verkocht en me nige Nederlander heeft hem dan ook in Engelse vertaling leren kennen, om pas later te ontdekken met een Duits/Zwitser- se schrijver van doen te hebben. Inmiddels zijn ook in ons land zo’n dertig van zijn werken in vertaling verschenen. De tentoonstelling bevat, naast een aan tal foto’s „van de wieg tot aan het graf", brieven, gedichten, tekeningen en natuur lijk een aantal eerste drukken en vertalin gen. De tekeningen zijn, in hun technische beperktheid, vooral opvallend door de be hoefte zo dicht mogelijk bij de traditie te blijven en verraden een sterke voorkeur voor de landschappelijke idylle. Ze vor men ongetwijfeld een treffende illustratie van de weinig tot revolutie geneigde ge aardheid van de auteur, voor wie de enige omwenteling inderdaad in de inkeer gele- Ralslon Wg de verf waarmee het makkelijk schilderen is. die zuinig uitstrijkt en te krijgen is in ongelooflijk veel kleuren. Ja. keus genoeg. Ralston in n wip klaar. Ralston ge maakt voor j de Doe Het J Zelver die probleem loos wand plafond, binnen- of buiten muur wil omtoveren tot 'n kleurig fleurig aanzicht diepgang dat Hesse meer dan eens ge maakt is. Is Hesse dan een ten onrechte gevierd genie? Uitgever Martin Ros, die de Hesse- revival voor een flink deel geëntameerd heeft, stelt het, in een de tentoonstelling begeleidend schrijven, iets genuanceerder. Hij constateert weliswaar dat Hesse niet kon halen bij zijn leermeester Jean Paul; dat hij de techniek van een Fontane en een Mann miste en dat hij maar al te dikwijls zijn toevlucht nam tot het al te voor de hand liggende, maar rekent hem toch tot de reuzen van de tweede garnituur. En wat Hesse bovenal siert: politiek heeft hij steeds de juiste keuze gedaan. En dat is voor iemand die au fond een hekel aan de politiek heeft en liever voor de „vlucht naar binnen” kiest een opmerkelijk ver schijnsel. Hesse mag dan geen literaire gigant zijn geweest, hij beschikte zeker over een intuïtieve zuiverheid, waarvan men mag hopen dat ook zijn lezers er mee behept zijn. Want wie voor de „Magie der Liebe” kiest kan, als zijn argeloosheid gro ter is dan zijn intuïtie, in vreemde valkui len terechtkomen. gen is. Nog sterker geldt dit voor de ge dichten die poëtisch gezien alles vertegen woordigen wat er clicheematig en stoffig is aan de Duitse literatuur en waarin op zijn best wat kalenderwijsheden naar boven borrelen Ze ondersteunen op krachtige wijze het verwijt van een gebrek aan artiest van naam ooit had uitgebracht en alleen verdedigd als een daad van artis tieke zelfmoord. Bijna twee jaar geleden verdrongen zich zo’ryslordige tienduizend jongeren voor de deuren van de Leidse Groenoordhal, waar Reed als de grote ster zou optreden in het kader van wat bombastisch als het „BTM- Startrucking Festival” was aangeduid. Hij verscheen niet, was vrij ernstig ingestort Vorig jaar kwam er weer een aanvaard baar product (Coney Island Baby) op de markt en kortgeleden scheidde Reed zelfs een vrij commercieel erg rockerig album (Rock and Roll Heart) af. De band die hem op deze schijf begeleidde, is ook de bege leidingsgroep op zijn huidige Europese toemee en bestaat uit Michael Fonfare (toetsen), Bruce Yew (bas), trouwe kracht sinds jaar en dag Michael Suchorsky (drums) en Marty Fogel (tenorsax en per cussie). Toegevoegd is gitarist Jeffrey. Niet alleen op zijn albums maakt Reed weer een „cleane” indruk. Ook op het podium weet hij weer wat te doen, al is de samenhang tussen de verschillende onder delen van zijn show niet direct voor de hand liggend. Lou weer getooid met een zonnebril, komt energiek, hardwerkend en enigszins afstandelijk over. Voortdurend merk je dat hij als een nauwgezet dirigent zijn band leidt, met hoofd- en handbewe gingen aanmaant tot accentrijk spel en soleren. Niet aldoor echter bepaalt hij al het mogelijke. Saxofonist Fogel krijgt erg veel ruimte, die hij overigens ruimschoots waard blijkt Na sublieme versies van Ber lin en Satellite of Love ontdoet Lou zich opeens van zijn bril en gitaar en zet zich op de rand van het podium om gedurende een vijftal minuten zijn muziek met behulp van allerlei drumbewegingen en met een groot enthousiasme visueel te maken en een intieme relatie met het publiek alsnog op te bouwen. Niets is bedriegelijker. In White Light-White Heat zet Lou zijn don kere glazen weer op en hanteert dezelfde afstandelijkheid van daarvoor. De geluids kwaliteit en de ondeugdelijke geluids- mixage doen Sweet Jane en Waiting for my Man de mist ingaan, Rock and Roll Heart en vooral Heroin (wat een versnel ling) krijgen prachtige uitvoeringen. Born on the Wild Side loopt iets te snel, maakt vernuftig gebruik van een fender en een high hat om het oorspronkelijke vioolar- rangement te kunnen compenseren, Vici ous kent weinig raffinement, wel ritme en Coney Island Baby dat wel eens wat te - Inlichtingen en reserveringen voor deze reis uitsluitend via Hoyman Schuurman in het stadskantoor van Haarlems Dagblad U hebt volkomen gelijk. Ook wilt mooie, kwalita tieve, artistieke en eksklusieve gordijnen. Uit de ’Ploeg’ kollek- tie uiteraard. Kom mee kijken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1977 | | pagina 11