7
c.
HOCKEY-STER OM DE DAG
BEZIG MET HAAR SPORT
Begeleiding
dames-hockey
wel verbeterd
I
>4
a
32
Overwerk
door Jan Preenen
Rode batje
e
n
L
>-
Lord Sloterdijk
n
g
k
>r
e
i-
Gossima
Hoewel of misschien wel juist omdat zij zelf op het hoogste niveau speelt, geeft
hockey-international Toos Bax als toeschouwster de voorkeur aan een topwed
strijd van de heren boven die van de dames. De duels tussen haar sexegenoten
mogen dan een vreedzamer karakter dragen en „minder ruw” zijn, als het om
spektakel, snelheid, en aantrekkelijkheid gaat zoekt Toos het werkterrein van de
heren op, als ze tenminste niet door haar eigen club, Amsterdam, waarmee ze al
vijf keer landskampioen is geworden en twee Europacups heeft veroverd, of door
het Nederlandse team wordt opgeëist. „Er is vaak meer sfeer bij een herenwed
strijd, er valt ook meer te genieten. Het verschil tussen de dames en de heren zal
moeilijk te overbruggen zijn, maar dat is natuurlijk niet alleen bij hockey het geval.
Dat zie je in veel sporten. Een verbetering is dat de spelregels verder zullen
worden gelijkgetrokken. Mensen, die bij ons langs de lijn staan zijn nog wel eens
stomverbaasd als ze zien dat bepaalde zaken die bij de heren verboden zijn, bij
ons wel zijn toegestaan. Zoiets werkt alleen maar verwarrend, terwijl je toch met
dezelfde sport bezig bent. In de loop der jaren is ook de begeleiding van de dames
verbeterd. Ongeveer zes jaar geleden werd er nog nauwelijks getraind. In ieder
geval niet verplicht. Als je geen zin had om te komen trainen dan hoefde dat niet.
Je sloeg een balletje op zaterdagmiddag en daar bleef het meestal bij. De vader
van een van de meisjes wierp zich op als coach en gaf tijdens de wedstrijden wat
aanwijzingen. Amateuristischer kon het nauwelijks”.
-
M
Toos Bax
aarzelt over
deelname
oers.
jren-
sus-
von-
au-
Pingpong is
linkse sport
STOPPER
beer
Weer
Een herenteam zal er straks tegen iedere
tegenstander hard voor moeten knokken.
Zou je aan het damestoernooi ook twaalf
elftallen laten deelnemen dat weet je bij
voorbaat dat er grote uitslagen zullen val
len. Met zes ploegen heb je in ieder geval
de verzekering dat je een sterk veld hebt.
ceren. De acceptatie door de heren van het
IOC betekent zonder meer een belangrijke
stap op weg naar volledige erkenning van
het dameshockey, ook al zal het toernooi
beperkt blijven tot een onderonsje van zes
teams, terwijl de heren weer met 12 ploe
gen vertegenwoordigd zullen zijn. Toos
Bax: „Het is nu eenmaal een feit dat veel
meer landen zich met herenhockey bezig
houden. De krachtsverschillen zijn niet zo
groot bij de heren, omdat de top breder is.
Je kan je alleen afvragen of de selectiepro
cedure, die nu wordt gevolgd wel helemaal
juist is. Welke waarde moet je hechten aan
vriendschappelijke interlands? Is een land
dat meer interlands speelt niet in het voor
deel? Het lijkt mij dan ook dat de resulta
ten tijdens de wereldkampioenschappen
in 1978 en 1979 de doorslag zullen geven"
De Swaythling Cup werd ingesteld
en betaald door Ivor Montagu’s moeder
die allang blij was dat haar zoon nog
een andere hobby had naast zijn com
munistische sympathieën, want Ivor
Montagu ijvert niet alleen al 41 jaar
voor de verspreiding van het tafelten
nis, maar als actief lid van de Engelse
Communistische Partij ook voor de
verspreiding van het communisme. Hij
is correspondent van de Daily Worker
als u uw geld met mij wilt delen”. Dat
werd de bankdirecteur toch wat te
kostbaar, daarom noemde hij zich toen
maar Lord Swaythling, naar een stati
onnetje in de buurt van zijn huis, een
paar mijl buiten Southampton. Te ver
gelijken met Lord Sloterdijk. stel ik
mij zo voor
Gelukkig ging het tegen Wales al een stuk
beter. Er zat meer spel in. de tegenstander
inspireerde ook meer. Na die twee minder
goede wedstrijden tegen Nieuw-Zeeland
en België waren we ontzettend geladen.
We wilden nu eindelijk wel eens laten zien
dat. we echt wel kunnen hockeyen. Een
voordeel was wel dat we vrijer konden
spelen, omdat de kritiek, die je in een
thuiswedstrijd altijd krijgt te horen, nu
ontbrak”.
nog zoveel moeite met het maken van
doelpunten Tegen Nieuw-Zeeland was dat
helemaal problematisch, zeker toen we
nog achter kwamen te staan ook. Omdat
we wisten dat het resultaat zou meetellen
voor Moskou speelden we echt onder druk,
met de gedacht, we mogen niet verliezen.
den gedupeerd Als de heren in een week
end een interland spelen hebben ze verder
geen competitiezorgen. Toen wij zaterdags
tegen België hadden gespeeld hadden we
zondag al weer een kampioenswedstrijd.
Alvorens nu verder te gaan met Da-
vie's verhaal, pak ik er even de Ency
clopedie der Sporten van R- van der
Ley bij, die vertelt dat tafeltennis om
streeks 1890 in Amerika, Engeland, In
dia, Hongarije, Tsjechoslowakije en
Zuid-Afrika werd beoefend (u ziet hoe
vreemd een tafeltennisballetje rond
springen kan), en dat de eerste gedruk
te benaming van het spel in een Lon-
dense catalogus in 1884 verscheen.
Daarin was sprake van „Gossima, mi
niature indoor lawntennis game”
Je kreeg geen tijd om bij te komen. We
verloren ook prompt voor het eerst na
bijna 4'/z jaar. Ik wik niet zeggen dat dat
alleen komt omdat we daags tevoren ook
hadden gespeeld, maar het is wel een feit
dat de blessure van Lisette Sevens geen
tijd heeft gehad om te genezen en dat we
lang niet zo fel waren als anders”. Het
„overbelaste" programma heeft er al toe
geleid dat een van de Amsterdamsen, Mar-
jolijn Bianchi-Gouka, voor de eer om voor
het vaderland te mogen spelen, heeft be
dankt. Op korte termijn verlangt de bond
uitsluitsel van de overige kandidaten: wil
len zij de reis naar Moskou vervolgen of
niet? Middenveldster Toos Bax, met haar
29 jaar een van de routiniers twijfelt nog:
„In augustus gaan we met het Nederlands
team een trip maken door Australië.
f 4 TL,
i metal-
»l. 023-
igerwej
1000
Tromp-
i.
1,
e
geheel
stereo-
'77. Te
-4954
LT 16,
:e scha-
orde
al. 023-
rijnrood,
M!
laarlem,
is. maar in het Engels een adellijke
titel, waarna hij zich tot zijn buurman
Lord Montagu of Beaulieu wendde met
de vraag of deze er bezwaar tegen zou
hebben als hij diens titel met hem zou
delen. Als „peer” kom je namelijk auto
matisch in The House of Lords. Het
antwoord luidde: „Ik heb er geen be
zwaar tegen mijn naam met u te delen,
In Michael Davie’s „notebook" in
The Observer van deze week stond een
aardig stuk over „Ping pong diploma
ten”, waarin hij aantoonde dat tafel
tennis en linkse politiek van oudsher
met elkaar verbonden zijn. Davie
schrijft dat tafeltennis in het jaar 1880
of daaromtrent werd uitgevonden, een
rage werd (net als de hoelahoep, stel ik
mij voor), en daarna weer wegebde. De
wedergeboorte en verspreiding gedu
rende de laatste vijftig jaar is vrijwel
geheel te danken aan de nu 78-jarige
Hon. Ivor Montagu, die als journalist,
zoöloog en filmer door het leven ging
en gaat.
Als het een beetje had meegezeten,
waren de Chinezen nu dus de beste
gossima-spelers ter wereld geweest,
maar deze naam verdween weer, er
kwam tafeltennis voor in de plaats (een
concrete benaming, moet ik toegeven),
en in 1902, of iets eerder, liet de sport-
handelaar John Jacques in Amerika
de naam „Ping Pong” als handelsmerk
registreren. In Amerika kwam ook het
eerst de celluloidbal in zwang. De
steeds weer terugkerende geruchten
dat het Chinese volk zich is gaan inte
resseren voor tafeltennis, omdat (lie
naam ping pong zo aansprak, schijnt
overigens op niets te stoelen. Pingpong
is eenvoudig de verleden tijd van ping
ping, zoals „gold" de verleden tijd van
„geld” is en omdat „gold” gewoon goud
betekent, wilde pingpong zoveel zeg
gen als: de gouden tijd van het tafel
tennis is voorbij. Dat klopt ook met de
gegevens van de encyclopedie: „Om
streeks 1904 nam de belangstelling
voor Ping Pong in West-Europa aan
zienlijk af”, lezen we.
En blijkbaar was het bovengenoemde
Ivor Montagu die deze sport weer
nieuw leven inblies. Michael Davie ver
telt in The Observer dat hij de Englisch
Table Tennis Association oprichtte,
nadat hij in 1920 per advertentie be
langstellenden had opgeroepen zich
aan te melden, en nadat hij daarvoor
speciaal twee tafeltennistafels door
een sportfirma had laten maken. Overi
gens spreekt Van der Ley van de in
1921 opgerichte Ping Pong Associati
on, ivat me eraan herinnert dat mijn
dienstvriend Adri Bernard, die mij in
de jaren 1950, 1951 in de kantine tafel
leerde tennissen en die als oud-kampi-
oen van Delft iedereen uitdaagde,
waarbij hij, al naar gelang de sterkte
van de tegenstander, het batje in zijn
..verkeerde” linkerhand nam of het ij
zeren rechthoekige schuifje van de ko
lenkachel als batje gebruikté, altijd
hardnekkig van „pingpong” sprak, en
weigerde te erkennen dat hij tafelten
nis speelde.
Merkwaardig is dat Nederland in een
tijdsbestek van drie weken evenzovele in
terlands heeft moeten afwerken. Vooral
voor de deputatie van Amsterdam, dat vijf
speelsters in het nationale team had, leid
de dat tot overwerk. Toos Bax: „Met de
trainingen en de competitie komt het er op
neer dat we in deze weken om de dag met
hockey bezig zijn, terwijl we maar ama
teurs zijn. Je hebt de ene tas nog niet
uitgepakt, of je moet al weer nieuwe spul
len bij elkaar zoeken. Het is uiteraard je
eigen keus, maar je bent intussen wel
steeds met hockey bezig. De planning van
de wedstrijden laat ook nogal wat te wen
sen over. Vooral wii bii Amsterdam wor-
Het eerste wereldkampioenschap
werd verspeeld in hetzelfde gebouw
waarin de Labour Party werd opge
richt. De wereldkampioen kon de zoge
heten Swaythling Cup winnen, dezelf
de waarom de afgelopen week de Ja
panners en Chinezen in Birmingham
met elkaar streden, want de tijden zijn
veranderd. Aan de naam van die cup
blijkt nog een aardig verhaal te zijn
verbonden. Ivor Montagu’s grootvader
kwam van Liverpool naar Londen, heel
lang geleden dus, veranderde zijn
naam van Samuel in Montagu en begon
..Nou moet ik ook wel zeggen dat het
samenstellen van een deelnemersveld voor
Moskou erg moeilijk is, omdat de krachts
verhoudingen zoveel uiteenlopen. Daarom
zou het onredelijk zijn als ieder continent
één vertegenwoordiger zou mogen sturen.
Wie zou dan, afgezien van Zuid Afrika dat
zonder meer een sterk team heeft maar om
politieke redenen waarschijnlijk afwezig
zal zijn, Afrika moeten vertegenwoordi
gen? Vorig jaar hebben we tijdens het
wereldkampioenschap in West Berlijn on
der andere Nigeria aan het werk gezien.
De meisjes bleken nauwelijks op de hoogte
te zijn van de spelregels. De keepster gooi
de op een gegeven moment bij een straf-
push de stick naar de bal, omdat ze hele
maal niet wist dat je die stick ten alle tijde
vast moet houden. In Berlijn moest Nige
ria trouwens nog schoenen kopen. In eigen
land zijn die Afikaansen gewend om op
blote voeten te spelen”.
Ook al omdat Nigeria tijdens het stage
lopen in Duitsland steeds weer onder een
koude douche moest plaatsnemen (Neder
land b.v. droogde het team met 9-0 af), ziet
Toos Bax de Nigeriaanse hockeysters in
Moskou niet opdraven. Naast het bevoor
deelde Rusland („Van dat elftal is ons nog
helemaal niets bekend”) ziet ze wel moge
lijkheden voor Nieuw-Zeeland, West-
Duitsland, Argentinië. Groot-Brittannië,
Australië, de Verenigde Staten en „uiter
aard” Nederland: „Op dit moment staan
we op de vierde plaats van de wereldrang
lijst". De klasseringen tijdens de laatste
universele kampioenschappen lijken haar
in het gelijk te stellen. Na een eerste plaats
tijdens het WK in 1974 eindigde Nederland
in 1975 als vierde in Edinburgh, waarna in
Berlijn vorig jaar achter West-Duitsland
en Argentinië de derde plaats werd wegge
sleept. De evenementen in 1974 en 1976
stonden onder auspiciën van de FIH, de
„gemengde” bond.
In Edinburgh berustte de organisatie bij
de IFWHA, de „damesbond”, die sterkere
toernooien pleegt te houden omdat zij in
tegenstelling tot de FIH kan rekenen op de
steun van de Engelssprekende landen.
Op weg naar de Olympische Spelen
heeft Nederland dit jaar inmiddels al en
kele tentamens afgelegd, namelijk tegen
Nieuw-Zeeland (1-1), België (1-0 winst) en
Wales (2-0 zege). Toos Bax: „Tegen Nieuw-
Zeeland, overigens wel een van de betere
teams, en België draaiden we nog niet zo.
In die eerste wedstrijden hadden we ook
(de Engelse „De Waarheid") geweest in
Roemenië, en is in het bezit van zowel
de Lenin Vredesprijs als de Mongoolse
Vredesprijs. Toen hij in het begin van
de jaren ’50 het Wereldvredescongres in
Peking bijwoonde, werd hem verzocht
wat adviezen te gezien aan de Chinese
tafeltennissers van die tijd. „Zij speel
den toen niet zo goed”, zegt hij nu,
maar sindsdien is er dus kennelijk ver
betering in het spelpeil gekomen.
Reeds in 1956 namen de Chinezen
deel aan de wereldkampioenschappen
in Tokio, en niet lang daarna bleek de
ivereld rijp voor de zogeheten „ping
pong-diplomatie”, toen de Amerikaan
se pingpongers een lesje mochten ko
men incasseren in Peking en omgeving.
Het Chinese team in Birmingham, dat
weliswaar bij de heren het individuele
kampioenschap verrassenderwijs aan
een Japanner moest laten (de Japanse
en Chinese Pingpong unies baseren
zich nog altijd op de regels die Ivor
Montagu opstelde, toen zijn moeder in
1927 Japan bezocht en hij haar ver
zocht dié regels te bestemder plaatse af
te geven), was bij het ploegenkampi-
oenschap oppermachtig, en dankt dat
ongetwijfeld aan Mao en diens rode
boekje (als het rode boekje in 1950 al
gepubliceerd was, had mijn
dienstvriend Adri Bernard ons onge
twijfeld uitgedaagd met het rode boek
je in plaats van het kachelschuifje als
batje).
In Birmingham hebben de Chinezen
een Chinese stand ingericht, waar je
allerlei zaken kunt kopen en een uit
vergrote foto toont daar Mao Tsetoeng.
die lachend achter de tafeltennistafel
staat met een batje in zijn hand, maar
merkwaardig genoeg niet in de pen-
houdergreep. Ook daaruit blijkt weer
dat pingpong kennelijk een linkse
sport is. Het uiteindelijke bewijs voor
deze stelling kregen we echter in Ne
derland geleverd, toen het kabinet-Den
Uyl omver viel en het eerste wat Joop
den Uyl ging doen was een partij
tje pingpongen! De foto’s en ooggetui-
geverhalen zijn er om het te bewijzen.
Alle Nederlanders met een tafeltennis
tafel op zolder, zijn daarom even ver
dacht voor de BVD als de abonnees op
De Waarheid!
Daarna zal het aantal trainingen geleide
lijk aan worden opgevoerd tot drie. Dan
zullen we ook meer in de zaal gaan trainen
om de conditie en vooral ook het reac
tievermogen op te voeren. De verwachting
is namelijk dat er in Moskou op kunstgras
zal worden gespeeld. Ik heb het nu al druk
met dat hockey, maar straks zal het nog
meer tijd gaan vergen. Ik zal er dan ook
nog goed over moeten nadenken of de
Spelen, als we die al halen, al die opoffe
ringen wel waard zijn.
De ontwikkeling in het dameshockey is
echter de laatste jaren vrij groot geweest.
Niet alleen in Nederland waar het aantal
(verplichte) trainingen werd opgevoerd en
trainers hun intrede deden, maar vooral
ook internationaal. Nadat tevergeefs is ge
poogd om deze tak van sport aan het
olympische programma van Montreal toe
te voegen zullen de hockeyende dames in
1980 hun debuut maken tijdens de Spelen
in Moskou. Rusland zal als organiserend
land automatisch worden geplaatst en zal
het krijgen op te nemen tegen vijf ploegen,
die zich vanaf dit jaar via landenwedstrij-
den en toernooien moeten zien te kwalifi-
Toos Bax, die als elf-jarige is gaan hockeyen en op haar negentiende jaar van Hurly
overstapte naar landskampioen Amsterdam, vindt dat hockey ten onrechte nog altijd als
een elitesport wordt beschouwd: „Door buitenstaanders wordt nog wel eens vervelend
over hockey gesproken. Dat het een bekakte troep is, en meer van dat soort
opmerkingen. Hockey is echt wel een elitesport geweest, maar dat is al een tijd geleden
Vroeger waren er nog volop ballotagecommissies en werd er, als je lid van een club wilde
worden, gevraagd wat je vader deed, maar zulke toestanden bestaan nauwelijks meer Er
is ook veel veranderd nadat de heren in 1973 wereldkampioen zijn geworden. Je zag
opeens kinderen, jongens en meisjes, op straat hockeyen. Daarvóór werd op straat
alleen maar gevoetbald. Ons herenteam heeft er voor gezorgd dat hockey toegankelijker
en bereikbaarder is geworden”.
km bj
lalstraa
ïL met
aur bor-
km, in
keuring
6650
aan Moskou’
een bank die beroemd zou worden on
der de naam Samuel Montagu, de naam
die de NRC-redacteur Henk Hofland
vele jaren later weer zou inspireren tot
het pseudoniem Samuel Montag, waar
onder hij sinds enkele jaren wekelijks
een column in de NRC schrijft. Deze
grootvader werd „peer” gemaakt, wat
in het Nederlands een savviae vrucht
Van der Ley voegt er overigens aan
toe dat de Ping Pong Association last
kreeg met de firma John Jacques en om
die reden zijn naam wijzigde in Table
Tennis Association, dus dat klopt toch
wel weer met elkaar. De International
Table Tennis Federation werd overi
gens door een Duitser in 1926 opge
richt, en pas tien jaar later trad Neder
land toe als achttiende lid, onder de
naam Amsterdamse Ping Pong
Bond!.
■-
