NA TERUGTREDEN RABIN ALS PREMIER VAN ISRAEL
China pleit voor
in
Zeebrugge propvol vrachtwagens
ADEMPAUZE IN LIBANON
BP en Shell
FRANSE REACTIE
MET VOORBEHOUD
CASTRO’S ROL IN ZUID-AMERIKA
Onderzoek naar
ontduiking VN-
sancties door
Belgische staat
koopt complex
De Brakke Grond
Belgen nemen
stelling tegen
wapenhandel
achtergrond
i
„sterk Europa"
W i1
MW
wn
Op nucleaire politiek Carter:
Nucleair gevaar
I
1 Ifl
ST:.
ZATERDAG
9
APRIL
19 7 7
3
BINNEN- EN BUITENLAND
I
Zorg
Uitdagend
met klein verschil verslagen staat zijn kandidatuur nog niet vast. Er
bestaat een kans dat minister van Buitenlandse Zaken Allon zich
alsnog kandidaat zal stellen.
(door Hermann Gebhardt)
MONTEVIDEO Het is een
van de tegenstrijdigheden in de
huidige wereldgeschiedenis, dat
naarmate de rol van Fidel Ca
stro op het politieke wereldto
neel groter wordt zijn aanzien in
Latijns-Amerika daalt. Zelfs de
guerrilla-bewegingen op dit con
tinent doen geen beroep meer op
hem. Toch worden zijn onder-
handelingen met de Verenigde
Staten, zijn spectaculaire Afri-
ka-reis en vooral de uitwerking
hiervan op de veiligheid van
Zuid-Amerika met de grootste
aandacht gevolgd.
(Van onze redacteur in Israel, Jaap van Wesel)
JERUZALEM Het aftreden van premier Jitzak Rabin heeft een
chahotische toestand gecreëerd in Israel, in het bijzonder binnen de
Arbeiderspartij. Rabin trad af omdat hij in Washington een naar
Israëlische maatstaven illegale bankrekening hdd. Alhoewel minister
van Defensie Peres de meest waarschijnlijke kandidaat is nu Rabin
zich heeft teruggetrokken hij werd op het partijcongres in februari
L
Politieke machtsstrijd
Arbeiderspartij een feit
1
ALLON
PERES
■E3
De minister zei dat zowel de hoofddirec
ties van Shell en BP als de Nederlandse
regering zijn ingelicht.
De samenstelling van de commissie zal
binnenkort worden bekendgemaakt.
Begin maart had de anti-apartheidsbe-
weging in Londen de beschuldiging geuit
dat BP en Shell aan Rhodesië olie léveren
via nevenmaatschappijen in Zuid-Afrika.
Zij zouden daartoe vrijwel zijn gedwongen
door restrictieve bepalingen van de rege
ring in Pretoria.
PARIJS (DPA) Frankrijk heeft giste
ren op de door president Carter aangekon-
digde nieuwe Amerikaanse nucleaire po
litiek met voorbehoud gereageerd.
kweekreactoren produceren plutonium,
de splijtstof waarmee atoombommen kun
nen worden vervaardigd.
President Carter kondigde donderdag
aan dat de Verenigde Staten de ontwikke
ling van snelle kweekreactors en opwer-
kingscentrales zullen stopzetten om het
gevaar van verspreiding van kernwapens
tegen te gaan. Hij ontzegde Frankrijk en
West-Duitsland niet het recht hun eigen
weg te gaan.
Knesset (het Israëlische parlement) wor
den gesloten.
Een-andere overweging van Allon is dat
zijn Achdoet Ha-avoda-vleugel ernstige
bezwaren tegen Peres heeft, vanwege het
historische feit dat Peres indertijd met
Dajan en Ben Goerion de partij heeft
verlaten en daarmee „verraden”. Er wordt
in die kring dan ook over een „coup” van
Peres gesproken.
Het begin van Carters buitenlandse
politiek is, gezien vanuit Latijns-Ameri-
ka, een grote mislukking. Zeven Latijn-
samerikaanse landen (Argentinië, Brazi
lië, Chili, Uruguay, Guatemala, Nicara
gua en El Salvador) hebben de wat zij
noemen „inmenging in hun interne aan
gelegenheden" met een bijna-breuk van
de diplomatieke betrekkingen met de
Verenigde Staten beantwoord.
Onder die omstandigheden moet de mo
gelijkheid ook niet geheel worden uitge
sloten dat op het laatste moment naar
compromiskandidaten zal worden ge
zocht die alsnog voor alle partijen aan
vaardbaar zijn. Dat is een kleine kans,
maar hij is niet geheel uitgesloten.
in Angola zal laten als hem noodzakelijk
lijkt, en dat alle bevrijdingsbewegingen
van zwart tegen blank door hem zullen
worden ondersteund met of zonder
inzet van troepen.
Twee Palestijnse guerilla-strijders nemen een ogenblikje pauze,
nadat-ze hun aandeel hadden geleverd in de herovering van het
dorp Taybe in Zuid-Libanon, afgelopen donderdag. Het op drie
Velen hebben liet plotselinge aftreden
van Rabin aanvankelijk als een truc ge-
Deze nadruk op de verwantschap met
de zwarte bevolking van Afrika, alsmede
de leidende rol die Castro zich toebedeelt
in de Derde Wereld, verklaren de uitbun
digheid waarmee hij en in zijn kielzog
de Russische president Podgorni in
Afrika begroet werd.
sloten deze voorgestelde regeling van het
ministerie van Financiën af te wijzen.
De procureur-generaal heeft zich kenne
lijk op het standpunt gesteld dat het uit
moet zijn, en dat sanering ook bij de poli
tieke top zeer wenselijk is. Dat is een
persoonlijke beslissing geweest van de
procureur-generaal prof. Barak, waarmee
hij de onafhankelijkheid van het Israëli
sche justitie-apparaat heeft aangetoond.
BRUSSEL (ANP). De Belgische ha
venplaats Zeebrugge is sinds donderdag
avond volkomen volgelopen met vracht
wagens. Honderden vrachtauto-combina-
ties versperden er gisteren de straten. Die
geweldige toeloop is een gevolg van het
besluit van de Westduitse autoriteiten om
kilometer van de Israëlische grens gelegen plaatsje was eerder in
handen van rechtse christenen.
Britse vrachtwagenchauffeurs wilden,
als gevolg van die maatregel, zo snel moge
lijk overgezet worden naar hun eiland.
Honderden vrachtwagens stonden giste-
tijdens de paasdagen het vrachtverkeer
van de Westduitse wegen te weren.
De zwarte bevolkingsgroep in Brazilië
is volledig geïntegreerd in de samenle
ving, maar er bestaat wel een achter
stand in sociaal opzicht. Juist die rasse
nintegratie in Brazilië dwingt de mach
thebbers an dat land of ze nu een
democratische of totalitaire signatuur
dragen zich te onthouden van elke
samenwerking met racistische staten.
In werkelijkheid heeft Brazilië alle de-
fensieprojecten voor het Zuid-Atlanti-
sche gebied afgewezen voorzover het
Zuidafrikaanse regime erbij betrokken
was (wat onvermijdelijk is, gezien de
geografische situatie). Het is ook uitge
sloten dat de VS, Engeland of Frankrijk
aan Vorster atoomwapens zouden leve
ren. Belangrijk daarbij is dat Podgorni
verklaarde dat de Sovjet-Unie zoiets ook
nooit zou dulden.
Hoe klein de kans is op een Zuid-Atlan-
tisch pact voor de verdediging van het
Zuidafrikaanse regime, wordt ook aan
getoond door de Braziliaanse uitnodi
ging aan de Nigeraanse minister van
buitenlandse zaken Joseba Garva. Deze
heeft voorgesteld een regionale atoom-
vrije zone tussen Nigeria, Angola en Bra
zilië in. het leven te roepen.
Terwijl aan de kantlin zwart-Afrika)
gesproken wordt over het „nucleaire ge
vaar uit het Westen”, waarschuwde de
Amerikaanse afgevaardige Dante Fa-
scel) voor een atoomaanval vanuit Cu
ba. Sinds Kennedy met de dreiging van
een wereldoorlog de ontmanteling van
de Russische raketbases op Cuba afge
dwongen heeft, lijkt het uitgesloten dat
een dergelijke manoeuvre herhaald zal
worden.
Dit jongerenprotest was georganiseerd
door organisaties als Pax Christi, Oxfam-
Wereldwinkel, Rechtvaardigheid en Vrede
etc. De jongelui betoogden voor het af
schaffen van de wapenhandel en het om
schakelen van de wapenindustrie.
Rabin is premier-af, maar hij heeft aan
populariteit gewonnen, omdat hij niet tot
het uiterste heeft geprobeerd zich staande
te houden door bijvoorbeeld zijn vrouw
de hele zaak in de schoenen te schuiven.
BRUSSEL (ANP). Belgische jongelui
hebben gisteren bij de voornaamste ker
ken van Brussel, Brugge, Gent, Antwer
pen, Mechelen, Leuven en Hasselt, gepro
testeerd tegen de wapenhandel.
AMSTERDAM (ANP). De Belgische
staat heeft het gebouwencomplex „De
Brakke Grond” aan de Nes in Amsterdam
gehuurd. Na verbouwing, aanpassing en
modernisering zal het complex worden
bestemd als kunst- en cultuurcentrum
van het Belgische ministerie van Neder
landse cultuur.
Er is ook op dit continent grote irritatie
ontstaan over Carters hameren op eer
biediging van de rechten van de mens.
Carter laat ook de normalisering van dé
betrekkingen met Cuba afhangen van de
vraag of Castro de mensenrechten res
pecteert en of hij zijn politieke gevange
nen vrijlaat en de interventie in Afrika
beëindigt. Maar Castro lacht erom dat
juist de VS na de oorlog in Vietnam in
de wereld wil optreden als politieagent
voor de mensenrechten. Bovendien ver
klaart Castro dat hij zijn troepen zo lang
Aan de andere kant van de Atlanti
sche Oceaan beziet men de ontwikkelin-
Dat alles moet in ijltempo gebeuren:
zondag zal het 600 leden tellende centrale
comité van de partij een opvolger voor
Rabin moeten kiezen, want dinsdag moet
volgens de wet de kandidatenlijst voorde
Van groot belang daarbij is, dat Afri
kaanse presidenten als Kenneth Kaoen-
da van Zambia (die als pro-westers geldt)
en Nyerere van Tanzania, hoewel zij elke
afhankelijkheid van het Oostblok afwij
zen, niettemin Podgorni om grotere wa-
penleveranties aan de Zuidafrikaanse
nationalisten gevraagd hebben. Zij heb
ben hiermee de Verenigde Staten in een
moeilijk parket gebracht. Kissinger heeft
zich destijds theoretisch aan de zijde van
de zwarte meerderheid geschaard, maar
Washington wil hun de gewenste wapens
niet leveren om de blanke kapitalisten te
bevechten.
Pax Christi wil op 1 mei (Dag van de
Arbeid) een soortgelijke actie voeren „om
de arbeidersgemeenschap warm te maken
voor een zinvolle omschakeling van de
Belgische wapenindustrie".
Nog afgezien van de verzwakking van
hun positie die hierdoor voor de anti-
castristische landen in Latijns-Amerika
optreedt, vraagt men zich af wat het doel
is van Castro’s interventie in Afrika, en
welke uitwerking dit zal hebben op de
politiek-strategische situatie op het Zuid-
amerikaanse continent.
In dat verband wordt minister van Justi
tie Zadok genoemd, terwijl ook hier en
daar de naam van Golda Meir is genoemd,
alhoewel die mogelijkheid wel uiterst on
waarschijnlijk is. Het schijnt dat Golda
Meir de kandidatuur van Allon steunt,
evenals Rabin.
Carter onderhandelt niettemin verder
met Cuba in New York, blijkbaar zonder
te bemerken op wat voor uitdagende
manier Fidel op zijn toenaderingen rea
geert.
Bovendien is het onzinnig om bij de
huidige rijkwijdte van raketten, vliegtui
gen en onderzeeërs aan te nemen dat de
Sovjet-Unie Cuba nodig heeft voor een
atoomaanval.
LONDEN (DPA). Een Britse rege
ringscommissie gaat de beschuldiging on
derzoeken dat de oliemaatschappijen
Shell en BP al jaren de sancties van de
Verenigde Naties tegen Rhodesië ontdui
ken en dat land olie leveren. Dit is gisteren
in Londen meegedeeld door minister van
Buitenlandse Zaken David Owen.
Het huurcontract is opgenomen in een
„Protocol van vaste intenties”, dat de Bel
gische minister van Nederlandse Cultuur
en Vlaamse Aangelegenheden, mevr. R. de
Backer, namens de Belgische staat heeft
gesloten met de verhuurder, de bouw- en
eyploitatiemaatschappij Sedijco in Am
sterdam. Het protocol vermeldt enkele af
spraken voor het aangaan van de huur
overeenkomst. aldus een mededeling van
de gemeente Amsterdam. Sedijco heeft als
voorwaarde gesteld, dat de gemeente haar
goedkeuring geeft aan de bouw van een
kantoorpand volgens plannen van archi
tect Staal voor de bebouwing van het ter
rein tussen Rokin, Wijde Lombardsteegen
Nes.
De jongeren die deze actie voerden, beslo
ten ook de gehele Goede Vrijdag te vasten..
Hun bedoeling was (en daarom hadden ze'
plaats genomen bij kerken) „de Christen
gemeenschap op te roepen tot een ondub
belzinnige stellingname tegen de wapen
handel, die op geen enkele manier in over
eenstemming is te brengen met de bood
schap van het offer dat Christus bracht”.
Castro benadrukt voortdurend dat Cu
ba geografisch wel tot Latijns-Amerika
behoort, maar dat het door zijn rassensa
menstelling verwant is aan Afrika. Hij
noemt Cuba dan ook Afro-Ameri
kaans”, een begrip dat vroeger reeds in
de kunst gebezigd werd.
zien, in de stijl van Nasser en De Gaulle,
met het doel en de verwachting dat het
volk en de partij hem zou smeken aan te
blijven. Daar is echter geen sprake van,
alhoewel vriend en vijand van Rabin het
sneu voor hem vinden dat hij op zo'n
manier politiek aan zijn eind moet komen.
De president van Mozambique, Samo
ra Machel, heeft bij het biezoek van Pod
gorni verklaard dat „de westelijke impe
rialisten trachten in het zuidelijk-Atlan-
tisch gebied een militair machtsblok te
vestigen, teneinde de racisten van Preto
ria de middelen te verschaffen voor een
kernoorlog". Machel doelde daarbij op
de militair-strategiSche betrokkenheid
van Brazilië bij de ontwikkelingen in
Zuidelijk Afrika.
In zijn tafelrede zei Li Hsien-Nien dat
sinds de ondertekening van het akkoord
van Helsinki geen ontspanning in de we
reld is opgetreden. De strijd tussen de twee
grootmachten om de wereldmacht heeft
zich enkel nog verscherpt en het gevaar
van een oorlog is groter geworden, zo zei
hij.
Wat men zich in Israel afvraagt is: waar
om heeft de procureur-generaal besloten
om Leah Rabin in staat van beschuldiging
te stellen „tegen het advies van het minis
terie van financiën in”. In het algemeen
wordt in dit soort deviezenzaken door het
ministerie van Financiën een boete opge
legd: dat is ook bij, grotere bedragen in het
verleden gebeurd, maar door persoonlijk
ingrijpen van de procureur-generaal is be-
Allon moet intussen voor zichzelf een
rekensom maken: als Peres premier
wordt, zal Eban, die zich bij de campagne
van Peres aan diens kant heeft geschaard,
waarschijnlijk Buitenlandse Zaken krij
gen. In dat geval is het heel goed mogelijk
dat Allon uit de boot valt, want het staat
wel vast dat de Arbeiderspartij niet alle
belangrijke baantjes meer kan verdelen
na de verkiezingen. Als daarentegen Allon
eervol tweede wordt achter Peres, zit er
voor hem wellicht toch een belangrijke
ministerspost in in het volgende kabinet.
„Townsend Lines”, jjie vanuit Zeebrug
ge een veerdienst naar Engeland onder
houdt, geeft voorrang aan het normale
passagiersvervoer. Daaronder verstaat
men toeristen en Britse militairen die in de
Bondsrepubliek gelegerd zijn en die de
paasdagen thuis willen doorbrengen. De
maatschappij was gisteren niet van zins
extra schepen in te leggen. Verwacht werd
dat de drukte nog tot ver in de zaterdag
ochtend zal duren.
ren op de kaden van Zeebrugge om inge
scheept te worden naar het Verenigd Ko
ninkrijk. Zodra de overrompeling begon
gingen politie en rijkswacht aan de gang
om te trachten het verkeer nog enigszins in
goede banen te leiden. Sinds enige uren
worden de op weg naar Zeebrugge zijnde
vrachtwagens op de toegangswegen naar
de havenplaats opgevangen en naar
wachtplaatsen gedirigeerd.
PEKING (Reuter). De interesse van
de Volksrepubliek China in een sterk en
verenigd Europa is nog eens onderstreept
door de Chinese viee-premier Li Hsien-
Nien bij een banket, dat in Peking werd
aangeboden aan de Britse oppositieleid-
ster Margaret Thatcher.
Het is niet geheel onmogelijk dat een
deel van de Achdoet Ha-avoda uit de partij
zal stappen in geval Peres inderdaad geko
zen wordt. Tenslotte is daar de Mapam, die
samen met de Arbeiderspartij op één lijst
uitkomt. Mapam heeft als uitdrukkelijke
voorwaarde gesteld dat de premier niet
Peres mag zijn, maar een kandidaat die
voor territoriale compromissen is op de
Westoever. Maandag, na de keuze van de
Arbeiderspartij dus, zal Mapam beslissen
of zij alleen dan wel met de Arbeiderspar
tij de verkiezingen in zal gaan, en als Peres
het wordt is het niet duidelijk hoe de
Mapam het verbond met de Arbeidespartij
met goed fatsoen kan voortzetten.
gen in Afrika met grote zorg. Na de
Angolese onafhankelijkheid, waarbij de
communistische MPLA aan de macht
kwam, ziet „overbuur” Brazilië zijn vei
ligheid bedreigd door de Russische in
vloed in Angola. Tegelijkertijd bestaat
de vrees dat de bevrijdingstendensen
van de zwarten in Afrika overwaaien
naar dit deel van Latijns-Amerika. Dat
gevaar is overigens klein.
Mevrouw Thatcher verklaarde bij deze
gelegenheid dat Europa haar verdediging
niet moest verwaarlozen. Zij sprak echter
ook de wens uit tot „verstandige betrek
kingen met de Sovjet-Unie en haar
vrienden". „Wij geloven echter met dat wij
het ons eenvoudigweg kunnen permiteren
de macht-realiteiten en de lessen van de
geschiedenis naast ons neer te leggen, ook
al is het dan modern om over ontspanning
te praten”, zo verklaarde zij.
Een woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken wees weliswaar
op de fundamentele overeenstemming
aangaande het niet verder verspreiden
van atoomwapens, maar hij memoreerde
tevens het uit twee punten bestaande ver
schil: Frankrijk wil in tegenstelling tot dé
Verenigde Staten niet afzien van „opwer
king” (het weer voor gebruik geschikt ma
ken) van kernbrandstof tot plutonium en
het wil ook vasthouden aan zijn program
ma vooi’ de bouw van snelle kweekreac
tors. Frankrijk hecht wat dit betreft groot
belang aan zijn „Phoenix-project”. In
Creys-Malville bouwt Frankrijk momen
teel een snelle kweekreactor, die de naam
„Super Phoenix” heeft gekregen. Tegen de
bouw is herhaaldelijk door milieugroepen
geprotesteerd. (Een snelle kweekreactor is
een kernreactor die meer splijtstof produ
ceert „kweekt” dan verbruikt). Zo
wel opwerkingsinstallaties als snelle
