Arabische liga
tracht conflict
Egypte-Libië
te sussen
Zaïrese troepen
melden winst
olietekort
Positie VN-ambassadeur Andrew Young probleem voor Carter
AFRIKA-BELEID VS NU TAAK VOOR MONDALE
ZWARE SNEEUWVAL IN DE ALPEN
Vorster: alle bevolkingsgroepen moeten
profiteren van economische ontwikkeling
CIA-rapport:
al in 1985
Hoge boete voor
mevrouw Rabin
april
Zuidafrikaanse regering wil
•s
BRITSE MINISTER OWEN STREEFT NAAR OPLOSSING IN DRIE ETAPPES
Newsweek: overleg
Frankrijk-VS
Investeringen
Drie etappes
kleine apartheid" snel afschaffen
Last
4:
2
MAANDAG
1 8
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
den om het grondwettelijke geschil op te lossen zijn beter dan ooit”.
(Van onze redacteur in de VS,
Henk Kolb)
WASHINGTON. President
Carter heeft kortgeleden vice-pre
sident Walter Mondale aangewe
zen om het Afrika-beleid van de
VS te formuleren. In politiek
Washinton wordt deze benoeming
gezien als een poging om de ver
klaringen van Amerika’s zwarte
VN-ambassadeur Andrew Young
enigszins in te tomen, nadat deze
eind vorige week voor opschud
ding had gezorgd door de rege
ring van Zuid-Afrika als „onwet
tig” te bestempelen.
(Van onze redacteur in zuidelijk Afrika, Karl Breyer)
JOHANNESBURG. De kansen voor een oplossing van het Rhode
sische conflict worden in de hoofdstad Salisbury na afloop van de
rondreis door zuidelijk Afrika van de Britse minister van Buitenlandse
Zaken, David Owen, hoog aangeslagen. Owen zelf, voor zijn terugkeer
naar Londen, en premier Ian Smith spraken van „enige vooruitgang”.
In de conservatieve kringen van het Rhodesisch front zei men zelfs:
„Dit is de beste kans die wij sinds 1971 hebben gehad en de mogelijkhe-
j
II
VORSTER
P
n
1
Optimisme
over
1
Rhodesië nu
r
r
Na een drukke dag van onderhandelingen neemt de Britse minister van Buitenlandse
Zaken David Owen de tijd, voor een lunch in de tuin van Mirimba House, de vroegere
officiële Britse residentie in Rhodesië
F
n
n
n
n
Waarnemers zijn ook van mening dat
David Owen alle moeite doet om de fouten
van Henry Kissinger en Ivor Richard te
vermijden. Na gesprekken met talrijke
zwarte en blanke persoonlijkheden in Sa
lisbury is men in Rhodesië tot de conclusie
gekomen dat Owen de problemen realis
tisch benadert en met beide benen op de
grond staat.
Het lijkt erop dat Owen ook veel begrip
heeft voor het standpunt van Smith met
betrekking tot de zogenaamde Kissinger-
overeenkomst en dat Smith met „een zeker
recht” kan spreken van het feit dat hij
gedurende de conferentie in Genève in de
steek werd gelaten. In een rede voor de
universiteit van Rhodesië in Salisbury zei
Owen zaterdagavond dat men Ian Smith
er niet van kon beschuldigen dat de confe
rentie in Genève mislukt was.
ferntie totdat een onafhankelijke regering
in Rhodesië is gekozen. Deze regering zou
tot stand moeten komen na democratische
verkiezingen op grond van een nieuwe en
definitieve grondwet en met de garantie
van de Verenigde Staten en Engeland.
Carter en zijn ministerie van Buiten
landse Zaken hebben deze opinie inmid
dels verworpen: de Zuidafrikaanse rege
ring wordt in de VS wel als wettig be
schouwd en het land heeft een belangrijke
rol te spelen bij het vestigen van een
nieuw bewind in Rhodesië en Namibië.
Desondanks zal Zuid-Afrika nog formeel
tegen Youngs uitlatingen protesteren.
Inmiddels is eveneens bekend geworden
dat twintig Arabische VN-ambassadeurs
schriftelijk verweer hebben aangetekend
tegen Youngs verklaring dat de haai van
de Arabieren tegen Israel hem doet den
ken aan de haat van de Ku Klux Klan
tegen de zwarte Amerikanen
Het beste wat we kunnen hopen is dat
de gematigde stromingen in het westen
en zuidelijk Afrika zich zullen realiseren
ving van ons economisch stelsel”. Vol
gens Vorster zijn er al veel veranderin
gen ingevoerd om alle bevolkingsgroe
pen een groter deel van de economische
koek te geven.
Voormannen van het Zuidafrikaanse
zakenleven hebben de laatste tijd sterk
aangedrongen op ingrijpende verander
ingen in de apartheid, terwille van de
overleving van Zuid-Afrika. Dr. Zac. de
Beer, een van de directeuren van de
mijngigant Anglo-American waarschuw
de afgelopen week zijn blanke landgeno
ten dat ze zich bereid moeten tonen ver
anderingen te accepteren als ze niet ten
onder willen gaan. Sinds de rellen in de
Afrikaanse woonwijken zijn de buiten
landse investeringen snel teruggelopen.
De Beer meent dat de apartheid moet
dat zij dezelfde belangen hebben, meen
de Vorster.
ZERMATT (DPA Reuter) - Zware sneeuw va) in de
Oostenrijkse en Zwitserse Alpen heeft de afgelopen
dagen tal var; dorpen van de buitenwereld afgesloten
toeristen in moeilijkheden gebracht en aar- zeker zeven
mensen het leven gekost Bij het Zwitserse Zermatt zijn
vijf Duitse alpinisten die sinds donderdag vermist
werden, doodgevroren aangetroffen Ze waren in een
zware sneeuwstorm op de Breithorn verdwaald Ir. hei
gebied van Monterosa is een Duitse skiër onder een
lawine bedolven Hij overleed kort na zijn redding
Hij erkende dat het vertrouwen van de
buitenlandse investeerders in de poli
tieke stabiliteit van Zuid-Afrika is onder-
mijnd. Natuurlijk moeten we politieke
Met Young is het zover overigens nog
lang niet Het merendeel van zijn uitspra
ken is voor bijvoorbeeld de Derde Wereld
landen uiterst aantrekkelijk De VS lopen
evenwel het gevaar dat zijn verklaringen
tegen de formele VS-politiek zullen wor
den gebruikt, een beleid waarmee Young
stabiliteit nastreven, maar in de eerste
plaats omdat dit op zichzelf nastrevensw
aard is en niet om indruk te maken op
potentiële investeerders, zo hield de pre
mier het zakenleven voor.
zelf maar al te gemakkelijk in de knoop
raakt.
James G. Martin, Republikeins lid van
het Huis van Afgevaardigden voor Noord-
Carolina, heeft inmiddels het aftreden van
Young geëist Volgens Martin was Youngs
aanvankelijk ook door hem toegejuichte
benoeming een vergissing „die nu moet
worden hersteld”
„In minder dan twee maanden heeft
ambassadeur Young onze bondgenoten
aan het schrikken gemaakt, de Britten
beledigd (met een opmerking over de ma
nier waarop die zich in vraagstukken op
stellen), de Arabieren beledigd, de zwarte
Angolezen die onze bondgenoten willen
zijn het leven moeilijk gemaakt, de op
stand in Zaïre verkeerd begrepen, revolu
tie in Zuid-Afrika en Rhodesiëaangemoei-
digd en de blanke minderheidsregering in
Zuid-Afrika voor onwettig verklaard, ter-
Ook verscheidene wintersportplaatsen zijn over de weg
niet meer bereikbaar Bij de vluchten wordt voorrang
gegeven aan reddingswerk en bevoorrading, boven het
evacueren van gestrande vakantiegangers Er bestaat
groot gevaar voor lawines
Naar de plaatsvervangend secretaris-ge-
neraal van de liga, Sayed Nofal, gisteren
meedeelde, zal de liga geen speciale bijeen
komst beleggen om het geschil te be
spreken.
Volgens Nofal tracht de liga via allerlei
contacten het conflict op te lossen. Arabi
sche vertegenwoordigers bij de Verenigde
Naties hebben de liga gevraagd te bemid
delen tussen de twee buurstaten, omdat
naar hun mening de woordenstrijd tussen
Cairo en Tripoli de positie van de Arabi
sche staten in de VN verzwakt.
wijl hij in Angola wel een minderheidsre
gering steunt. Hij moet aftreden en naar
ander werk omzien”, aldus Martin, niet
een van de meest op de voorgrond treden
de parlementariërs.
Young zelf verklaarde niet het gevoel te
hebben dat hij op de vingers wordt getikt
of aan strakkere banden wordt gelegd,
maar het blijft een onweerlegbaar feit dat
dankzij zijn optreden Walter Mondale er
een taak bij moest krijgen ten aanzien van
Afrika, aangezien binnen het normale pa
troon van relatie tussen een ministerie van
Buitenlandse Zaken en zijn ambassadeurs
met Young niet meer viel te werken.
Een van de redenen waarom Carter
Young wil handhaven is het feit dat deae
veel van de officiële hypocrisie doorprikt,
die een buitenlands beleid nu eenmaal
omgeeft.
n
i-
Vorster gaf zaterdag toe, dat buiten
landse investeringen nodig zijn om de
Zuidafrikaanse economie te stimuleren.
Als die teruggang in investeringen niet
had plaatsgevonden, zouden de goud- en
andere buitenlandse reserves nu mis
schien groot genoeg zijn geweest om
nieuwe impulsen te kunnen geven aan
de stagnerende economie, aldus Vorster.
CAIRO (Reuter). De Arabische liga
probeert olie te gieten op de golven van het
conflict tussen Cairo en Tripoli, dat is
verergerd door de Egyptische beschuldi
ging, dat Libië een schuilplaats biedt aan
„Internationale terroristen en misdadi
gers”.
a-
le
?s
in
•n
le
De derde fase volgens de plannen van
Owen zcu uiteindelijk de installatie van
een overgangsregering zijn, die de macht
zou overnemen van het einde van de con-
Maar we moeten ons niet de illusie
maken, dat door aanpassingen in onze
binnenlandse politiek de druk van buite
naf zal verminderen. Zelfs als we veel
verder zouden gaan dan enige blanke
politieke stroming in Zuid-Afrika op dit
ogenblik zou willen overwegen, zullen we
nog niet diegenen tevreden stellen die het
volk en de grondstoffen onder hun con
trole willen brengen, aldus de premier.
Terwijl intussen de guerrilla-oorlog in
Rhodesië de laatste vier dagen het leven
van 42 mensen eiste, leefden blank en
zwart Rhodesië in de hoop, dat toch nog
een vreedzame oplossing voor de proble
men van dit land gevonden zou kunnen
worden. Britse diplomaten in zuidelijke
Afrika, die direct of indirect bij de reis en
de gesprekken van Engelands minister
van Buitenlandse Zaken waren betrok
ken, zijn van mening dat een constitutio
nele conferentie binnen de komende twee
maanden zou kunnen beginnen.
Terwijl zijn ministerie officieel liet we
ten: „Hoewel we het niet eens zijn met een
aantal kanten van het beleid in Zuid-Afri
ka en de gewoonten van zijn regering, is
het onjuist die regering onwettig te noe
men”, sprak Walter Mondale: „Young zegt
gewoon zijn mening en dat is de manier
waarop Carter het wil hebben”
De regering wil de „kleine apartheid”
zo snel mogelijk afschaffen. Maar op
sommige punten, aldus Vorster, weet de
regering van geen wijken. „Deze punten
behelzen het recht van de blanken om
hun eigen toekomst te bepalen, de hand
having van wet en orde en de handha-
Volgens goed ingelichte kringen wil Da
vid Owen een oplossing in Rhodesië in drie
verschillende etappes bereiken. De eerste
stap is om alle betrokken partijen zover te
krijgen dat zij aan een nieuwe constitutio
nele conferentie zullen deelnemen. In de
tweede fase zou deze conferentie over een
onafhankelijkheidsconstitutie moeten be
slissen.
Hij is er zich volkomen van bewust dat
minister-president Ian Smith heel wat pro
blemen in zijn eigen partij heeft en dat de
vraag wanneer de macht aan de zwarte
meerderheid zal worden overgedragen
nog heel wat moeilijkden met zich zal
brengen.
Voorts maakte Owen nog eens duidelijk
dat het van groot nut zou zijn als Ian Smith
nu zou verklaren dat er in 1978 een zwarte
meerderheidsregering in Rhodesië zou
zijn. Hij meende ook dat het belangrijk is
dat Ian Smith laat zien dat hij het serieus
meent.
Mondale is in zijn nieuwe positie van
beheerder van het Afrika-beleid van de VS
nu formeel boven Cyrus Vance en boven
Andrew Young gezet doch hij moet vooral
dienen als buffer tussen deze twee leden
van Carters Kabinet Vance, verluidt te
Washington, heeft er meer dan genoeg van
voortdurend Youngs uitspraken te moeten
rechtzetten tot ze weer passen binnen de
formele beleidslijnen die de VS hebben
getrokken.
JOHANNESBURG (Reuter). De
Zuidafrikaanse regering wil alle bevol
kingsgroepen in grotere mate laten pro
fiteren van de economische ontwikke
ling. Maar er zijn grenzen aan het inwil
ligen van de verlangens van de zwarte
bevolking en aan de maatregelen ter
verbetering van het klimaat voor bui
tenlandse investeringen, zo verklaarde
de Zuidafrikaanse premier John Vor
ster zaterdag voor de Kamers van Koop
handel in Johannesburg.
WASHINGTON (Reuter/DPA). Al in
1985 zal de vraag naar olie groter zijn dan
het aanbod, als gevolg van de tekorten zal
de prijs per barrel (vat), nu ongeveer 12
dollar, dan zijn verdrievoudigd Tot die
conclusie komt een rapport van de Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA, op basis
van gegevens van de oliemaatschappijen,
zo meldt de Washington Post zaterdag. Het
CIA-rapport is „vertrouwelijk President
Jimmy Carter heeft de afgelopen week
I melding gemaakt van het bestaan van het
CIA-rapport, waarvan hij de conclusies
„verontrustend” noemde. Carter zal van
avond in een televisierede zijn energiebe
leid uiteenzetten. Verwacht wordt dat hij
maatregelen voor energiebesparing zal af
kondigen, een flinke verhoging van de
benzine-accijns, een extra belasting op
benzineverslindende grote luxe auto’s en
een verghoging van de accijns op ruwe
olie
verdwijnen, anders zal Zuid-Afrika
„wegschrompelen en sterven".
Intussen is gisteren vanuit Mozambique
president Samora Machel naar de Angole
se hoofdstad Loeanda vertrokken, waar
hij vandaag deelneemt aan een nieuwe
topconferentie van de presidenten van de
„frontlijnstaten'Op deze conferentie, die
ook wordt bijgewoond door de leiders van
de Zuidafrikaanse ANC, de Swapo en het
Patriottisch Front, zal volgens Machel
vooral gesproken worden over verscher
ping van de guerrilla-oorlog in zuidelijk
Afrika. De leiders van het Patriottisch
Front hebben als hun mening gegeven dat
„de strijd niet zal worden beëindigd voor
dat alle macht is overgedragen aan de
ware vertegenwoordigers van het volk van
Zimbabwe”.
Verwacht wordt dat de gesprekken over
een oplossing van het Rhodesische pro
bleem dit keer in Londen zullen plaatsvin
den. In Kaapstad werd volgens goed
ingelichte kringen aan Owen de verze
kering gegeven dat hij op de volle steun
van dit land kan rekenen en dat men
verwacht dat zijn pogingen dit keer suc
cesvol zullen zijn.
groter dan ooit
De belangrijkste punten van deze
nieuwe grondwet zouden zijn de overname
van de macht door een zwarte meerder-
heidheid, de juiste datum van de onafhan
kelijkheid, de positie van de blanke min
derheid in een nieuwe overgangsregering
en het absorberen van de guerrilla’s in het
normale leven en daarmede de beëindi
ging van de burgeroorlog Het succes is in
belangrijke mate afhankelijk van de me
dewerking van de tegenwoordige Rhodesi
sche regering
In het Oostenrijkse Vorarlberg kwam een bouwvak-
kei om het leven toen een barak bij een bouwplaats van
dt Arlbergtunne) onder een lawine werd bedolven
Zeventien andere bouwvakkers konden zaterdagavond
per helicopter worden geëvacueerd in het Kjeinwalser
tai heeft een Westduitse legerhelicopter 22 jeudige
sKiërs uit Stuttgart geëvacueerd uit een berghut, waarin
ze sinds woensdag waren mgesneeuwd Zeventien ande
re gestrande toeristen werden door dezelfde helicopter
opgepikt
KINSJASAZNEW YORK/PARIJS (UPI
Reuter). Zairese troepen hebben met
steun van hun Marokkaanse bondgenoten
terreinwinst geboekt in de zuidelijke pro
vincie Sjaba. Naar het Zairese persbureau
AZAP gisteren bekendmaakte, werden
daarbij wapens en ander materieel buitge
maakt, terwijl er ook een gevangene werd
gemaakt.
De regeringstroepen zetten zaterdag een
krachtig offensief in tegen de opstandelin
gen die aanhangers zouden zijn van wijlen
de Katangese leider Moise Tsjombe. De
opstandelingen die in het begin van deze
maand Sjaba, het voormalige Katanga,
binnentrokken lieten enige doden op het
slagveld achter, aldus AZAP. President
Moboetoe van Zaire is optimistisch over
het verloop van de strijd, zo werd hieraan
toegevoegd.
Hoge Franse en Amerikaanse functiona
rissen hebben kortgeleden de gevechten in
Zaire besproken en de Amerikaanse cen
trale inlichtingendienst, CIA, en zijn Fran-
Voor de wintersportgebieden in Vorarlberg is zater
dag .sneeuw-noodalarm’ atgekondigd Vee) bergdalen
zijn door metershoge sneeuw van ae buitenwereld geï
soleerd, en alleen nog maai via de lucht te bereiken
TEL AVTV (AP)‘ Mevrouw Leah Ra
bin, de echtgenote van de Israëlische pre
mier Jitzak Rabin is door een arrondisse
mentsrechtbank in Tel Aviv vervoordeeld
tot een boete van ruim 67.000 gulden naar
aanleiding van de beschuldigingen dat zij
bepalingen heeft overtreden inzake de
viezen. Volgens de aanklacht heeft me
vrouw Rabin vier jaar lang met haar echt
genoot een rekening gehad bij een bank in
Washington De affaire heeft Rabin ertoe
gebracht zijn ontslag in te dienen
se tegenhanger, de SDECE, hebben inlich
tingen over het conflict aldaar uitgewis
seld, zo schrijft het Amerikaanse week
blad Newsweek gisteren.
Volgens Newsweek wist de Franse in
lichtingendienst de namen van 150 Cu
baanse en 100 Oostduitse adviseurs in An
gola, die de 1500 invallers in de Zairese
provincie Sjaba opleidden.
„De Franse president Valery Giscard
d’Estaing bracht het onderwerp Zaire ter
sprake toen de Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Cyrus Vance, drie
weken geleden na het SALT-overleg in
Moskou op weg naar huis Parijs aandeed”.
Ook de Amerikaanse onder-minister
Philip Habib sprak met de belangrijkste
adviseur voor Afrika van Giscard, Rene
Jourmac, die juist uit Zaire was terugge
keerd.
Het bureau van de Franse president
heeft gisteren bekendgemaakt, dat alle
Franse vliegtuigen, die gebruikt werden
voor het vervoer van materieel naar Zaire,
zaterdagavond het land verlaten hebben,
aangezien hun taak is volbracht.
Een week geleden werd bekendgemaakt,
dat Frankrijk vliegtuigen ter beschikking
van Zaire had gesteld voor het vervoer van
militaire middelen.
Young wordt voor Carter een steeds
moeilijker te dragen politieke last Hij is
weliswaar een man met capaciteiten, doch
begint op opmerkelijke wijze de voetstap
pen te drukken van een andere voormalige
VN-ambassadeur, Daniel Patrick Moyni
han. Wegens zijn ongezouten uitspraken
moest Moynihan verdwijnen, aangezien
hij geen diplomatiek prestige meer over
hield in zijn werkkring
Zodoende is Andrew Young, de meest
spectaculaire vertegenwoordiger van
Amerika’s zwarte volksdeel in een offi
ciële functie, ondanks alle officiële verkla
ringen blijkbaar toch een probleem voor
Carter aan het worden. De duidelijkste
uitspraak over Young kwam van Carters
bejaarde moeder Lillian Zij noemde hem
„een blaaskaak in het kabinet” Waarop
Carter weer moest komen zeggen: „Moe
der heeft ongelijk. Ze woont de kabinets
vergaderingen tenslotte niet bij”
■-y
